پنجم ، شماره 1304 جولاي 1997 ، سال تير 1376 ، 15 سه‌شنبه 24
|
|
جهاني نظام در نابرابري
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(سوم بخش) نابرابري و توسعه
انجام نامتعادل بسيار نحوي به جهان طبيعي منابع از بهره‌برداري
در كه مي‌شود مشاهده نيز جهاني توليد از سهم در وضعي چنين مي‌گيرد
فلزات ، %انرژي ، 75 %داراست 70 را جهان يك‌پنجم‌جمعيت شمالي نيمكره
توسعه مناطق كه سرانه‌اي همچنين‌فشار (14)مي‌كند مصرف را جهان چوب %85
در كشورهاي از بيش بسيار مي‌كنند وارد مناطق‌جهان بر شمالي يافته
جهان جمعيت درصد با4 امريكا در نفت مصرف مثال عنوان به است حال‌توسعه
امريكا 3/6 سال 1989 در.است جهان توليدسالانه كل چهارم يك با برابر
و كانادا مصرف‌بريتانيا ، برابر ده كه است كرده مصرف نفت ميلياردبشكه
در مصرف در تعادل عدم اين.است جهان‌سوم اغلبكشورهاي برابر صدها
براساس.دارد مصداق نيز گوشت تا كاغذ از ديگر ازكالاهاي بسياري
برابر دو متوسط طور به كودك‌امريكايي يك است گرفته انجام كه محاسبه‌اي
برزيلي ، سي يك برابر سيزده ايتاليايي ، يك برابر سوئدي ، سه كودك يك
آسيب زيست هائيتيايي‌برمحيط يك برابر و 280 هندي يك برابر وپنج
(15)است آنها زندگي سراسر در مصرف بودن‌سطح بالا آن علت و مي‌رساند
تغذيه وضعيت و غذايي مواد توليد -3
كشورهاي ميان كلي نابرابريهاي جهان در غذايي مواد ذخيره نوعي
كه مي‌كند برآورد جهاني بهداشت سازمان.مي‌دهد نشان را فقير و ثروتمند
سطح به نزديك فقير كشورهاي در سال پنج كودك‌زير ميليون ده
از بيماري‌ناشي نتيجه در كودك ميليون ده از بيشتر گرسنگي‌هستند ،
و مي‌ميرند كودكي ، سالهاي درنخستين هرسال مادرانشان يا خود سوءتغذيه
بيشترين (16)تغذيه‌اند كمبود دچار شدت به بزرگسال حدود 700000
افريقايي كشورهاي بيشتر.دارد وجود افريقا در امروز قحطي و سوءتغذيه
كه آنها ملي درآمد نسبت اما هستند غذايي مواد اصلي واردكنندگان
وضع روز به روز و است كاهش روبه دهند ، اختصاص منظور اين به مي‌توانند
انساني نيروي دوسوم كه كشورهايي.مي‌شود بدتر قاره اين در مردم زندگي
جمعيت ، افزايش دليل به ناچارند اكنون دارد اشتغال كشاورزي به آنها
ناگهاني ، سياسي تحولات جنگ‌ها ، (17).كنند وارد را خود غذاي كل %10
اين‌روند تسريع باعث جمعيت ، افزايش بر علاوه خشكسالي ، غيرعادي دوره‌هاي
.است گرديده
به رو سال 1990پيوسته تا جهان غذايي مواد توليد اين وجود با
مذكور 1300 سال تا جهان محصول‌غله توليد متوسط و بوده افزايش
كره در ساكن انسان ميليارد پنج تغذيه براي است‌كه بوده تن ميليون
پيشرفته درجوامع موادغذايي مازاد همه عملا اما است مي‌كرده زمين‌كفايت
صدور قابل موادغذايي مازاد بزرگترين‌منبع شمالي امريكاي.مي‌شد توليد
با موفقيت اين در شمالي امريكاي دوم جنگ‌جهاني از قبل.است
و غلات منبع‌مهم يك عنوان به آرژانتين به‌ويژه و بود سهيم امريكاي‌جنوبي
جنوبي امريكاي در جمعيت پس‌رشد آن ازداشت برجسته‌اي موقعيت دام
را قاره آن توليد مازاد كشاورزي نوسازي و به‌اصلاحات بي‌توجهي با همراه
كافي موادغذايي جنوبي امريكاي كشورهاي بيشتر امروزه برد ، ازميان
و شمالي امريكاي در نمي‌كنندبرعكس توليد خودشان نيازهاي تامين براي
به حكومتها دوقاره هر در.دارد وجود توليدكشاورزي بالاي ظرفيت اروپا
راكشت خود زمين‌هاي از مقداري تا مي‌دهند پول كشاورزان منظم‌به طور
جهاني بازار در كه‌خريداري را غذايي مواد از زيادي مقادير و نكنند
(18).كنند ذخيره ندارد
كه است تن ميليون جهان ، 1883 غله توليد از (1995) فائو برآورد آخرين
آن از قبل سال توليد از كمتر (درصد معادل 3/3) تن ميليون حدود 64 در
توليد سطح فوق ، آمار گرفتن نظر در با ((1994ميلادي است بوده
براي ديگر به‌عبارت.است جهاني مصرف كل از كمتر پياپي سال براي‌سومين
موجود ذخائر از سال چند اين مصرف‌در و توليد مابه‌التفاوت جبران
با غلات جهاني ذخائر مي‌شود پيش‌بيني حاضر درحال است ، نشده برداشت
به ذخيره صورت‌نسبت اين در برسد تن ميليون به 266 كاهش تن 47ميليون
در مقدار حداقل از كمتر بسيار رسيدكه خواهد درصد به 1415 غله مصرف
.است غذايي امنيت براي‌حفظ شده گرفته نظر
به 1785 افزايش درصد حدود 6/1 با سال 199495 در غله جهاني مصرف
.است گذشته ده‌سال روند سطح به نزديك تقريبا كه است رسيده تن ميليون
سه‌پنجم‌مصرف از بيش كه) توسعه حال در كشورهاي در مصرف‌عمدتا افزايش
(19).داده‌است رخ (مي‌دهند اختصاص خود به را جهان غله
كاهش نتيجه در و توليد كاهش غذايي ، مواد مصرف افزايش بدنبال
به‌تدريج به‌بعد سال 871986 از برنج و گندم جهاني قيمت‌هاي ذخيره‌ها ،
كاسته توسعه حال در كشورهاي پول ارزش از كه حالي در يافته ، افزايش
مي‌شود ، غذايي‌بخشيده كمك زيادي مقدار اكنون اينكه وجود با.است شده
كه است داده نشان تحقيقات.كاهش‌است روبه بتدريج كمك‌ها آن روند اما
از سخاوتمندتر غذايي كمك دادن در كشورهاي‌ثروتمند اگر حتي
.دوام‌ترمي‌گرديد با گرسنگي و سوءتغذيه بنيادي مسائل گذشته‌مي‌بودند
توسعه براي فقير توانايي‌كشورهاي بهبود بر تاثيري هيچ‌گونه كمك دادن
.است پي‌داشته در نيز منفي اثر حتي و است نداشته كارآمدتر كشاورزي
نوع برنج ، و گندم واردات افريقا قسمت‌هاي از بعضي در مثال براي
نواحي در كه به‌طوري است تغييرداده را ذائقه‌ها نيز و محلي غذاهاي
بسياري مي‌شود تمام گران بسيار محصولات اين كه‌كشت افريقا گرمسيري
به بود ، شده اختصاص‌داده محلي محصولات كشت به قبلا كه زمين‌ها از
كه رسيدند نتيجه اين به كارشناسان ولذا يافت اختصاص محصولات اين
و شود اضطراري‌محدود و فوق‌العاده وضعيت‌هاي به بايد كمك‌هاي‌غذايي
مناطق به كشاورزي دانش و وتكنولوژي منابع انتقال است ضروري آنچه
سياسي ، دخالت ملاحظات همواره غذايي كمك دادن در بعلاوه.است بومي
كمك كل از نيمي حدود دهه 1970در اواسط در مثال بطور است داشته
.يافت اختصاص كامبوج و جنوبي ويتنام دوكشور به فقط امريكا غذايي
آلنده حكومت‌سالوادور تحت كه را شيلي تقاضاي امريكا زمان درهمان
سقوط به امتناع اين.كرد رد صورت‌اعتباري به گندم خريد براي بود
.(20)داشت آنرا انتظار مدتها امريكا كه چيزي كرد كمك آلنده حكومت
وجود ملت‌هايشان تغذيه براي فقير كشورهاي به كمك براي كه ديگري راه
حاضر حال در كه شرايطي در.است كشاورزي اراضي برمقدار افزودن دارد
دارد وجود نفر هر براي كشت قابل زمين مربع متر زمين 2800 كره در
خواهد كاهش مترمربع به 1700 را رقم اين سال 2025 تا جهاني رشدجمعيت
خواهد وجود زمين مربع متر نفرفقط 900 هر براي آسيا در حال‌آنكه داد
نياز مورد اضافي زمين اما شود آماده جديدي مگرآنكه‌اراضي داشت
از را دهه‌آينده چند طي جديد انسان ميليارد سه يا دو دست‌كم براي‌تغذيه
زمين‌هاي از درصد كه 82 مي‌شود زده تخمين آسيا در كرد؟ تامين بايد كجا
كشاورزي اراضي زيادي مقادير.مي‌گيرد قرار بهره‌برداري مورد كشت قابل
براي و ضعيف خاك داراي بيشتر كه دارد وجود لاتين امريكاي در بالقوه
مورد بايد كه است آمازون انبوه جنگل‌هاي يا و نامناسب عمده غلات
به رافقط اضافي كشاورزي اراضي نيز ديگر مناطق در.گيرد قرار محافظت
كره شدن گرم روند كه آورد بدست مي‌توان جنگل‌ها بردن ميان از قيمت
وارد جهان كشاورزي بر بيشتري فشار بلندمدت در و مي‌بخشد شتاب را زمين
بيش چراي دارد وجود غذايي مواد به نياز بيشترين كه افريقا درميكند
كشاورزي براي مناسب زمين مقداري رفتن دست از به خاك تخريب و حد از
كفايت غلات كشت براي بارندگي معدودي‌ميزان نواحي در فقط و شده منجر
دنياي‌پيشرفته در عمدتا نشده ، استفاده كشاورزي لذاظرفيت مي‌كند
از بيش كه دركشورهايي ونه دارد قرار اروپا و شمالي امريكاي به‌خصوص
افزايش دارد وجود كه ديگري امكان.نيازدارند غذايي مواد به همه
تا آسيا برنج‌شرق مزارع بعضي در.است فقير كشورهاي در كارايي‌كشاورزان
ضعف كه حالي در.مي‌شوند نادرست‌تلف كاربرد بدليل كودها از درصد 40
آمده بدست برنج از درصد تا 20 بازار ، در وتوزيع انبارداري مديريت ،
در غله كيلوگرم فقط600 متوسط به‌طور افريقايي كشاورز يك.مي‌كند راتلف
شمالي 80000 امريكاي كشاورز يك ميزان‌توليد حال‌آنكه مي‌كند توليد سال
متعددي‌براي راههاي كه است آشكار.است بيشتر برابر يعني13 كيلوگرم
آن‌جمله از كه وجوددارد جهان فقير مناطق در كارايي‌كشاورزي افزايش
بيشتر مهارت بازارها ، به بهتر بهتر ، دسترسي راهنمايي و آموزش مي‌توان
كشاورزي ماشين‌آلات و كود محصول ، بهتر بذرها ، انواع تهيه در
(21).نام‌برد را شناختي بوم لحاظ به جنگل‌ها از صحيح وبهره‌برداري
انساني توسعه شاخص‌هاي توزيع -4
و سمينارها برگزاري جريان در بين‌المللي جامعه كه را هدفهايي
در انساني توسعه براي متحد ملل عمومي مباحث ضمن و كنفرانسهاي‌جهاني
اجتماعي و اقتصادي پيشرفت به معطوف است نموده ترسيم جهاني سطح
طرفداران.است داشته منتقداني و دهه‌طرفداران هر در و بوده كشورها
سياسي فشار و فضا جهاني سطح در اتخاذهدفهايي كه مي‌سازند نشان خاطر
ايجاد را ملي و بين‌المللي درسطح آنها مجدانه پيگيري براي مساعد
سطح در شده تعيين كه‌هدفهاي مي‌دارند اظهار منتقدان سوي آن از مي‌كند
متفاوت موقعيت برحسب تمايزي ندارد ، اجرايي ارزش گونه هيچ جهاني
همراه اجراء بين‌المللي‌براي و ملي برنامه‌هاي با نمي‌شود ، كشورهاقايل
صرفا سطح‌ملي در حاصله پيشرفت و آنها بين رابطه‌اي گونه هر و نيست
.است اتفاقي
international inequality london Groom Helm. p.:نوشت‌ها پي
جمعيت ، از پايدار حسن‌توسعه محمد فطوس -15Kubalkora cruickshank
بهار.شماره 13 چهارم سال توسعه و كشاورزي اقتصاد زيست محيط و فقر
ص 128 1375
ص 51 پل كندي -16
دوم چاپ نشرني تهران صبوري منوچهر جامعه‌شناسي.آنتونيگيدنز -17
568- ص 567 همان -ص 18565 1374
و كشاورزي اقتصاد جهان در غذايي مواد وضعيت هومن‌چشم‌انداز فتحي -19
و 370 صص 365 شماره 13 چهارم سال توسعه
و 364 ص 372 همان -20
ص 566 آنتوني گيدنز ، -21
