پنجم ، شماره 1320 آگوست 1997 ، سال مرداد 1376 ، 4 دوشنبه 13
|
|
براي قدرتي الكترونيك كتابهاي و رايانه
نابينايي بر غلبه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
نيازها به رسيدگي اول ، دولتها جهان يا پيشرفته كشورهاي در:اشاره
ميزان البته كه مي‌دانند خود اصلي وظايف از يكي را معلولان ومشكلات
تلقي نيز آنها پيشرفت شاخص معلولان به يافته اختصاص وامكانات رفاه
.مي‌شود
لزوم دليل به هم بينايي ، معلول ميليون نيم وجود با ما كشور در
اخلاقي و ديني شئون بنابه همه و نابينايان انساني توان از استفاده
بين موجود فاصله بكوشند بايد مسئول نهادهاي و ما ، سازمانها كشور
و فرهنگي علمي ، امكانات از استفاده در را بينايان و نابينايان
.دهند كاهش اجتماعي
برخي است ، فرهنگ اهل نابيناي يك خامه به كه مقاله اين در
مشكلات حل راهگشاي مي‌تواند كه امروز تكنولوژي دستاوردهاي از
.است شده بازنمايي باشد نابينايان
يا و مي‌روند راه كامل استيصال با خيابان در نابينا افراد كه هنگامي
و مي‌گذرانند روزگار خويش تنهايي پيله در خانه‌ها ديواري چهار در
دوست بي‌ياري خود كار ميز پشت بي‌صدا و خاموش كه هنگامي همچنين
مي‌كند را پرسش اين خود از فرهيخته و انديشمند انسان مي‌شوند ، وانهاده
كوشش و تلاش به همچنان درماندگي ، درنهايت بينايي معلولين چرا كه
جامعه بر را خود حضور مي‌كنند سعي شده قيمتي‌كه هر به و مي‌پردازند
و استيصال اين كنيم ، تصور هرگاه بود اشتباه‌خواهد كنند؟ تحميل
خصيصه اين بلكه مي‌رود ، شمار به نابينايان مسلطشخصيت ويژگي وانهادگي
صفت اين برجستگي منتهي است ، آنان وجود تصادفي ازجنبه‌هاي يكي تنها
به.معطوف‌مي‌كند خود به را بيننده‌اي هر چشم نخست نگاه در كه چنان‌است
است ، معلولين‌بينايي وجود تصادفي جنبه‌هاي از يكي استيصال ديگر ، عبارت
كه آنها بنابراين.مي‌دارد مشغول خودش به را آدمي نگاه و ذهن بيشتر كه
قدرتي چگونه اين اما.هستند قدرت جستجوي در گويا مي‌آيند ميدان به
جامعه‌شناسان ، پژوهش.مي‌كوشند جستجويش در سخت آنها كه است
از پس كه است داده نشان به‌خوبي اجتماعي مهندسين و روانشناسان
و نوين اطلاعات جستجوي در به‌نوعي كدام هر مردم همه سال 1960
طريق‌آموزشي از يا مي‌تواند نوين اين‌اطلاعات البته هستند ، كاربردي
ما زمانه و عصر در.شود تامين شخصي طريق‌فعاليتهاي از يا و رسمي
احساس تنها اين ليكن برده‌اند ، پي حياتي ضرورت اين به نيز نابينايان
يا و سياسي جامعه‌شناسي كه آنها لااقل بينايي معلولين.بس و است مشكل
عصر در كه دارند ، باور انديشه اين درستي به خوانده‌اند ، سياسي اقتصاد
ارگانيك پيوند اطلاع‌رساني ، زمينه در پيشرفته تكنولوژي با بايد اطلاعات
در.مي‌مانند دور اجتماعي پيشرفت و ترقي كاروان از وگرنه باشند داشته
آخرين بخصوص پژوهشي و علمي گوناگون كنگره‌هاي دستاوردهاي ارتباط همين
كه IFLA اطلاع‌رساني موسسات و كتابداران بين‌المللي انجمن اجلاس نتايج
بر گويا شاهدي شد ، برگزار تركيه در ميلادي شش‌اوت 1995 و بيست در
كتاب انتشار از پس سال ده مذكور پژوهشهاي نتايج چه اگر ماست ، مدعاي
اين به ناچار است ، گرديده منتشر تافلر اثرالوين قدرت در جابه‌جايي
بين‌المللي ، -علمي نشست همين در بينايي معلولين كه مي‌كنيم اشاره نكته
.يابند راه اطلاع‌رساني كارشناسان توجه كانون به توانستند
مي‌كنند؟ چه خود مطالعاتي رسانه نوع انتخاب براي نابينايان
خط استفاده‌از با توانستند نابينايان(1829) نوزدهم قرن اوايل از
آن وبا كنند پيدا خواندن و نوشتن رابراي خود يگانه ابزار بريل
ادامه دهه1950 تا سنت اين.يابند گوناگون‌دست نوشتاري منابع به
همان توانست تكنولوژي و فني علمي انقلاب اين‌هنگام ، در زيرا داشت ،
اما.كند عرضه نابينايان به صوتي نوارهاي قالب در را نوشتاري منابع
خواندن ، شيوه الكترونيك ، تجهيزات جدي طور به كه است دهه دو از بيش
را آن از نتيجه‌گيري‌منطقي و اطلاعات بازيابي اطلاعات ، پردازش نوشتن ،
در كنيم نگاه اين‌پديده به خوب اگر بنابراين.ساخته‌است دگرگون
در را وسيعتري هرچه الكترونيك‌امكانات تجهيزات كه‌ورود مي‌يابيم
تجربه كه قسمي به است ، نابينايان‌گذاشته اختيار در امركتابخواني
سال ده با كاملا ما عصر در نوشتاري منابع انتقال شيوه مي‌دهد نشان
كتابهاي شده نوشته متن نوري نمونه‌اسكنر براياست متفاوت پيش
مي‌كند منتقل (PC) شخصي كامپيوترهاي به را آن سپس مي‌خواند ، را بينايي
RECOGNIZE)O.C.R حرف‌ها نوري شناسائي ازبرنامه استفاده با آنگاه و
نابينا فرد ترتيب اين بهميكند تبديل خطبريل به(OPTICAL CHARACTER
انقلاب آغاز اين البته يابد ، دسترسي گوناگون نوشته‌هاي به مي‌گردد قادر
مستقل كتابخانه‌هاي وجود.ديگر چيزي نه است ، بريل خط عرصه در
مشغول خود به را كتابداران ذهن كه است دهه چهار از بيش نابينايان
به‌خصوص اخير سالهاي در الكترونيك كتابخانه‌هاي وجود منتهي است ، داشته
با كشور دو اين كه است داده نشان كانادا و نروژ كشور در آن مشخص نوع
در چه را نابينايان دنياي الكترونيك‌توانسته‌اند تجهيزات از استفاده
آنان بهره‌گيري امكان و دهند اشتغال‌گسترش عرصه در چه و آموزش عرصه
از ما براي اينجا در آنچه سريعتركنند ، و آسان نوشتاري منابع از را
خودمان ميهن و كشور دو اين پژوهش‌تطبيقي است ، برخوردار بيشتر اهميت
و چهل كشور مي‌بينيم كه هنگامي كرد ، اختيار خاموشي نمي‌توان زيرا است ،
اينگونه از خود نابيناي نفر نهصد براي تنها نروژ نفري ميليون پنج
به كه است جا همين در درست مي‌كند ، استفاده شايسته‌اي نحو به تجهيزات
كه حالي در مي‌شويم ، واقف خويش ميهن در راهگشا امكانات آنچنان نبود
كتابهاي مي‌گذرد ، كه روز هر مشتاقانه ما نابينايان ميليوني نيم جمعيت
هيچ نهايت در اما مي‌كنند ، طلب هستي درك و خواندن براي را بيشتري
در آن و در اين به كتاب يك تهيه بدنبال و نمي‌كنند پيدا را فريادرسي
سازمان هيچ و مي‌افتند چاه به مي‌شوند ، تحقير مي‌كنند ، تصادف مي‌زنند ،
نيازهاي پاسخگوي نمي‌تواند موقع به و منظم بطور خصوصي يا رسمي
مكانيكي جابه‌جايي عمل الكترونيك تجهيزات آري.باشد آنان مطالعاتي
جاني امنيت مي‌برد ، ميان از ديگر نقطه به نقطه‌اي از را نابينايان
افزايش را نابينان رواني آرامش و خاطر امنيت و مي‌كند تامين را ايشان
خانه از آنكه بدون كانادايي يا و نروژي نابيناي كه بطوري مي‌دهد ،
را گوناگون ناشران شده منتشر كتابهاي آخرين مي‌تواند آيد بيرون خويش
فرهنگ وزارت كه حالا پس.كند منتقل خود شخصي كامپيوتر به‌شكل‌فايل
متوليان كه دارد جا گيرد ، بعهده را مسئوليت اين است توانسته نروژ
.آيند خود به و بينديشند باره اين در اندكي نيز نابينايان امور
:از است عبارت امروز جهان در اطلاع‌رساني تكنولوژي هدفهاي
بيشتر انتخاب قدرت دادن(ب نابينايان به بيشتر كتابهاي ارائه (الف
همكاري توسعه (د مولف حق درباره لازم اصلاحات (ج نابينايان به
مهم حقيقتي از فوق شاخصهاي بنابراين.بريل كتابهاي توليدكنندگان با
به نابينايان بموقع دسترسي عدم همانا واقعيت اين پرده‌برمي‌دارد ،
و باشند آموزشي مي‌توانند هم كتابها اين است ، يافته كتابهاي‌انتشار
و الكترونيك تجهيزات بردن بكار با اما هيجان‌انگيز ، و هم‌سرگرم‌كننده
تحقق بالا نامبرده هدف چهار به الكترونيك كتابخانه‌هاي ياتاسيس
گرد خود در را بريل كتابهاي كه قديمي كتابخانه‌هاي مي‌بخشيم ، زيرا
مشكل انتقال بخاطر يا و مي‌كردند اشغال كه زيادي بخاطرحجم مي‌آوردند
سطح در نابينايان ناهمگون پراكندگي علت به گوناگون نقاط به كتابها
برخوردار اطلاع‌رساني امر براي خوبي ظرفيت از شده‌كه ثابت عملا كشور
دست به لازم سرعت با و به‌موقع نيز كتابهاي‌گويا همچنين.نيستند
محدود ظرفيت الكترونيك تازه تجهيزات با اما نمي‌رسيد ، نابينايان
چنين اين هزينه كه مي‌شود كاملادگرگون گويا و بريل كتابخانه‌هاي
خواهد خيريه موسسه‌هاي و دولت بعهده نيز نرم‌افزارها و سخت‌افزارها
و سازمانها موسسه‌ها ، تنگاتنگ ارتباط در تنها حركت اين منتهي.بود
.مي‌شود محقق گوناگون انجمن‌هاي
نابينايان كتابهاي تهيه در اطلاعات تكنولوژي نقش
بخوانيم ، كتاب داريم دوست بينا افراد شما مانند نيز نابينايان ما
دريافت به‌موقع شما مثل را خود نياز مورد كتاب داريم دوست بيشتر اما
مثلا باشند ، آموزشي مي‌توانند ، ما نياز مورد كتابهاي بخوانيم ، و كنيم
علاقه مورد كتابهاي همچنين دبيرستاني ، يا و دانشگاهي مختلف دروس براي
شعر ، رمان ، كوتاه ، داستان مانند باشند ، سرگرم‌كننده مامي‌توانند
و خارجي زبانهاي و ملي و محلي سرودهاي دائره‌المعارف‌ها ، فرهنگهاي‌لغت ،
در فضايي ، اطلسهاي و جغرافيا بدن ، كامل اطلس چون ، اطلس‌هاي‌گوناگون
اين تصاوير وجود آنها از يكي.مي‌آيد چشم به معيني زمينه‌مشكلات اين
يك‌رابط با مي‌تواند تصويرها تمامي TEXT WARE سيستم است ، در كتابها
كند ، درك را آن بتواند او تا شود برجسته نابينا براي‌شخص كامپيوتري
كپي خود علاقه مورد صفحات از مي‌تواند نابينا اين‌سيستم در همچنين
اين از استفاده با همچنين دارد ، نگه خويش فايل در را آن و بردارد
معاني با مختلف كتاب سه در را واژه سه همزمان‌مي‌توانيم بطور تكنولوژي
در نيز نابينايان ما البته.كنيم بازيابي گوناگون‌آن كاربردهاي و
در امكان اين زيرا مي‌زنيم ، دست تورق به گاهي‌اوقات كتاب خواندن هنگام
نابينايان علاقه‌مندي مي‌دهد نشان آمار شده‌است ، سيستم‌برنامه‌ريزي اين
چرا است ، بوده بيشتر الكترونيك سايربرنامه‌هاي از سيستم اين به نسبت
كه جاست همين.است چشمگير آن (HYPERTEXT) فرامتني امكانات كه
از را عمده مفاهيم و كليدي واژه‌هاي مي‌توانندپاراگرافها ، نابينايان
اشتياق شايد امر همين بخوانند ، و كرده جدا مختلف‌كتاب صفحات درون
موضوع اين زيرا.است داده افزايش آنان در سيستم‌را اين از استفاده
به لازمشود تلقي كتاب خواندن امر در برابري‌فرصتها نوعي به مي‌تواند
(MGB) مگابايت پنجاه و دويست حدود اين‌كامپيوترها ظرفيت كه است ذكر
دياگرامهاي و جداول از كه آمار و رياضي نماندكتابهاي ناگفته.است
نابينايان نياز مورد منابع از ديگر يكي شده‌است انباشته گوناگوني
سيستم در نمي‌تواند منابع اين مي‌دانيم ديگرما طرف از مي‌رود ، بشمار
تعبيه مي‌توان LATEX سيستم در راتنها آن بلكه شود ، برنامه‌ريزي فوق
درك و خواندن مشكل بر بينايي‌مي‌توانند معلولين طريق اين از پس.كرد
و پدران اين بر علاوه.فائق‌آيند (هندسه و رياضي) تجريدي مفاهيم
سيستم از بااستفاده مي‌توانند نيز مربيان و آموزگاران مادران ،
برقرار ويژه‌نابينايان كتابهاي با را خود ارتباط WP (WORD PERFECT)
به دست‌يابند ، تازه‌تري و تازه يافته‌هاي به رهگذر ، اين از و كنند
با مي‌كنندمي‌تواند منتشر خصوصي ناشران كه جديدي كتابهاي ديگر عبارت
اين‌رابطه در البته شود ، دسترس قابل نابينا افراد براي وسيله اين
انتظاراتي نيز خصوصي ناشران كه نمود اذعان را نكته اين بايد
مولفان حق مشكل به‌موقع هماهنگي با مي‌تواند مذكور موسسه كه معين‌دارند
خصوصي ناشران كه است صورت اين در تنها زيرا.كند رامرتفع
و مي‌سپارند الكترونيك كتابخانه‌هاي شبكه به را خود ديسك‌هاي‌تازه
سيستم در همچنين.مي‌كنند تقويت را نابينايان ويژه ايستگاههاي‌آموزشي
.دارد وجود CROSS WORDS روش با بينايي كتابهاي نمايي امكان‌برجسته WP
راحتي به را گوناگون كتابهاي سيستم اين در نابينايان همين‌خاطر به
كه مبتدي افراد به‌خصوص مي‌پردازند ، آموزشي پاسخ و به‌پرسش مي‌خوانند ،
دست معادلها به طريق اين از كنند ، درك نمي‌توانند پيچيده‌را مفاهيم
بنابراين.مي‌شوند مشغول صبورانه تعليم و به‌تمرين و مي‌يابند ،
انتخاب را خود ويژه رسانه بهتر ، براي‌مطالعه مي‌توانند نابينايان
.بپردازند اطلاعات كردن دروني تمامتربه هرچه سرعت با و كنند ،
در را وسيعتر هرچه بهره‌گيري كم ، امكان حجم با الكترونيك كتابخانه‌هاي
انتخابي الكترونيك كتابهاي استفاده‌از بهرحال.آنان‌مي‌گذارد اختيار
در نيز بينايان كم يا بينايان‌و نيمه كه نرود يادمان.است جالب
ويژه موقعيتي نيز زيرااينها مي‌شوند ، تلقي نابينا جهاني استانداردهاي
(بزرگ‌نما مداربسته تلويزيون) C.C.T.V از مطالعه براي و دارند
بزرگ هفتادبرابر تا نوشته و تصوير سيستم اين در.مي‌كنند استفاده
به بينايان نيمه كه قسمي به مي‌بندد ، نقش مانيتور صفحه در و مي‌شود
تا سيستم البته‌اين.مي‌شوند تصوير و كلمات حروف ، تشخيص به قادر آساني
هركتابخانه در اطلاعات تكنولوژي مثابه به اما است گران اندازه‌اي
الكترونيك كتابخانه‌هاي در بينا نيمه افراد براي.دارد وجود نابينايي
امكان شده ياد سيستمهاي مجموع.دارد وجود WINDOWS به‌نام مشخصي سيستم
كه مي‌گردد باعث و مي‌دهد افزايش كتابها به را نابينايان دسترسي
با و كنند احساس كمتر را ديگران و خود ميان غم‌انگيز تفاوت نابينايان
چه اگر كنند ، استفاده موجود ظرفيت‌هاي از بيشتر بهره‌اي و كمتر تلفات
كرده ، پيدا افسانه‌آميز جنبه ما براي‌نابينايان موضوع اين حاضر حال در
آينده كتابخانه‌هاي لااقل كه است انكارناپذير واقعيتي ديگر اين بهرحال
بيشتر كتابهاي ارائه با تا شوند برخوردار تجهيزات اين از بايد ما
وجود تصادفي جنبه‌هاي نهايت در و دهند افزايش را قدرت‌نابينايان
.دهند كاهش را معلولين‌بينايي
آموزشي تكنولوژي كارشناس دواني يوسف‌زاده منصور
