پنجم ، شماره 1329 آگوست 1997 ، سال مرداد 1376 ، 14 پنجشنبه 23
|
|
شهرهاي طراحي در كشاورزي و صنعت ادغام
كوچك
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(3)شهرسازي در تفصيلي طرح‌هاي تهيه روند بر نگرشي
است توسعه حال در كشورهاي در شهرها عمده مشكلات از مهاجرت پديده
ازانقلاب پيش ساله دوران 5700 در نفري چندهزار شهرهاي كه هنگامي
همچون پديده‌هايي شد ، مبدل بالاتر و نفري هزار صد چند شهرهاي به صنعتي
بحران و اخلاقي و مالي فسادهاي جنايات ، و جرايم بيكاري ، فقر ، گسترش
.شد جلوه‌گر زيست‌محيطي ، كيفيت سقوط و آبرومندانه مسكن
شكل‌گيري‌مكتبهاي به منجر داشت ، جلوه‌هابدنبال اين كه واكنش‌هايي
گروه‌هاي آرمانگراهاو جانب از اول ، ازنوع واكنش.شد مختلف
به و خودكفا كوچك‌اما جوامع ايجاد صدد در كردكه بروز آنارشيستي
،(18581771) اوون رابرت همچون متفكراني.بودند محيطشهري از دور
مدينه ايجاد براي (18321772) فورير و ،(18251760) سايمون سنت
اساس بر كه را شده طراحي قبل از و كوچك شهرهاي ايجاد پيشنهاد فاضله ،
جوامعي چنين نيز خود گاهي و كردند ارائه شوند مديريت تعاون معيارهاي
را نفري شهري 1200 ميلادي در 1816 اوون مثال ، براي.كردند ايجاد را
.بود شده ادغام يكديگر با كشاورزي و صنعت آن در كه كرد طراحي
منطقه بين مرزي عنوان به و گرفته را شهر دور تا دور مسكوني واحدهاي
كارگاه‌هاي شهر ، داخل محوطه در.مي‌كردند عمل شهر فضاي و كشاورزي
ايندياناي ايالات در شهرنيوهارموني.داشتند قرار كارخانه‌ها و صنعتي
.شد متولد بالا ايده‌هاي با كه است شهرهايي نمونه از يكي نيز امريكا
پليدي‌ها تمامي تمركز مكان را شهر كه بود افرادي جانب از واكنش دومين
به اساسي تغييرات خواهان و مي‌دانستند سرمايه‌داري از منتج شرارت‌هاي و
اصلاح‌طلب افراد طرف از نيز واكنش سومين.بودند اجتماع نفع
در شهري مسائل براي حلي راه يافتن دنبال به كه شد مطرح (رفرميست‌ها)
.بودند موجود وضع بطن
دلايل‌گوناگون به چند طرفداراني رغم‌ورود به دوم ، و اول واكنش دو
دست به سوم واكنش‌نوع مقابل ، در.است پايدارنبوده و گسترده چندان
آنچه و معاصر شهري برنامهريزييافت تثبيت و اصلاح‌طلبان‌استقرار
مي‌شود ، تدريس شهرسازي عنوان به جهان كشورهاي آموزش‌عالي در امروزه
دولت برنامه‌ريزي ، نوع اين چارچوب در.دارد سوم نوع واكنش در ريشه
و امنيت بهداشت ، كه است معيارهايي اجراي و تهيه در دخالت به موظف
.كند تامين را شهروندان رفاه
و نام فردخود به منحصر طرح‌هاي با افرادي‌نيز افكار ، كشمكش اين در
از كه پارك ورابرت برگس همانندارنست.كسبكردند جهاني شهرت
مبناي بر را اصولي و شيكاگوبودند مكتب زمره‌جامعه‌شناسان
تاثيري‌عمده شيگاگو مكتب.اجراگذاشتند به شهري مناطق در اكولوژي
.است بيستم‌داشته قرن در جهان دردانشگاه‌هاي شهر با مرتبط علوم بر
تفكري ارائه بودتوانايي مشترك نام‌ها صاحب همه‌آن ميان در آنچه
خوش‌خط نقشه چند از را طرح‌ها و گرفته قرار طرح‌ها زيربناي است‌كه قوي
طرح چند آن وراي امااست كرده تبديل بحث خور در راه‌حل‌هاي به رنگ و
هستند ، مطرح آكادميك جوامع در بيشتر كه نشده و شده اجرا
شهرهاي در شهروندان و شهرها انتصابي و انتخابي مسئولان سياستمداران ،
آوازه و شهره كه هستند روبه‌رو طرح‌هايي با غرب امروزي بزرگ و كوچك
خنثي جوامع بر طرح‌ها تاثير ديگر ، سوي از.نداشته‌اند دنبال به چنداني
.بوده‌اند خود از قبل طرح‌هاي تاثير تحت هميشه طراحان بلكه است ، نبوده
غربي طرح‌هاي تاثير تحت شدت به نيز سوم جهان برنامه‌ريزان و طراحان
جهان كشورهاي در شهرسازي حتي كه گفت مي‌توان واقع در و هستند و بوده
.مي‌كنند تعريف غربي برنامه‌هاي و طرح‌ها را سوم
جهان شهرهاي كه ويژگي‌هايي مهم‌ترين از سوم‌يكي جهان شهرهاي تمايز
شهرهاي كه است اين مي‌سازد ، متمايز يافته‌تر توسعه كشورهاي از را سوم
روستا مهاجرت آنكه ، ابتداميبرند رنج مختلفي بيماري‌هاي از سوم جهان
را توليدي مشاغل ارائه توانايي شهر مناطق كه زماني حتي شهر ، به
) فزاينده شهرنشيني نام به كه پديده اينميگيرد صورت كماكان ندارند
همراهي بدون شهرها رشد معناي به است ، شده شناخته (Ower-Urbanization
در فقر كه است آن نتيجه.است كشاورزي شدن مكانيزه بدون و رشدصنعتي
.مي‌شود گسترده‌تر روستايي و شهري مناطق دو هر
نام به كه پديده اينميشود نامتعادل شهري ساختار شامل ديگر پديده
جهان كشورهاي از برخي در است شده شناخته (Primate City)شهراصلي
كشورهاي شهري ساختار بر را فشار بيشترين اما.وجوددارد نيز اول
لحاظ از بزرگ بسيار شهر يك اصلي ، شهر حالت در.مي‌آورد وارد سوم جهان
نمونه براي.مي‌گيرد زيادي فاصله كشور آن شهر دومين از جمعيتي
خود در را آركوئيپا يعني بعدي شهر جمعيت برابر ده پرو ، در ليما شهر
.است داده جاي
و كرج) بعدي شهرهاي جمعيت برابر شش تهران شهر جمعيت نيز ، ايران در
در نفر يك ايران ، كل در نفر پنج هر از كه ترتيبي به.است (مشهد
مطرح اصلي عنوان‌شهر به شهر يك كه كشوري درميكنند زندگي تهران
از) زيربنايي و اجتماعي خدمات و مدرن اقتصادي فعاليت‌هاي بيشتر است ،
تسلط با و مي‌شود متمركز شهر يك همان در (..و تلفن برق ، گاز ، جمله
آن توسط كشور اقتصاد و منابع بيشتر كشور ، كل فضايي سيستم بر شهر آن
انسان يك به مي‌توان را شهر ساختار چنينميشود بلعيده شهر يك
كوچك و نحيف بدني و متورم سري از كه كرد تشبيه غيرعادي و ناموزون
شده سر نصيب فقط بدن حيات براي لازم مواد عمده زيرا مي‌برد رنج شده
را آن سوم ، جهان كشورهاي اغلب در اصلي پديده‌شهر وجود البته.است
.استثناء تا است درآورده قاعده صورت به
مدل‌ها از نسخه‌برداري
صنعتي ، جوامع شهرهاي و سوم جهان شهرهاي ميان اساسي تفاوت‌هاي وجود با
ارائه باشد سوم جهان ساختار با مطابق و بومي كه برنامه‌اي و طرح
برنامه‌هاي و طرح‌ها مدل‌ها ، از برداري نسخه به بيشتر ودولت‌ها نشده
نمونه براي.كرده‌اند بسنده تاخير ، قرن نيم گاه‌با هم آن اول ، جهان
با كه كرد اشاره پهلوي حكومت كشي‌دوران خيابان طرح‌هاي به مي‌توان
سوم دوران‌ناپلئون در روش‌هاي‌هاسمن و باروك طراحي از برداري الگو
در و غرب در آنها شدن مطرح از پس قرن نيم از بيش يعني.مي‌گرفت صورت
.مي‌گيرند قرار نقد مورد و شده آشكار آنها ضعف كه زماني
سال‌هاي در تفصيلي و جامع طرح‌هاي تهيه روش از كوركورانه نسخه‌برداري
روش كه دوراني همان در.مي‌كند تبعيت بالا پديده همان از اخيرترنيز
و استراتژيك روش توسط ذاتي ضعف‌هاي علت به جامع‌سنتي طرح تهيه
دهه 70 اوايل) مي‌شود جايگزين مردم قراردادن‌نظرات لحاظ و ساختاري
مورد و تهيه بار نخستين ايران‌براي در سنتي جامع طرح نوعي ،(ميلادي
.(هجري‌شمسي تا 1351 1347)مي‌گيرد قرار وقت دولت تصويب
تنها نه شده‌اند تهيه ايران در آن از پس كه مشابه طرح‌هاي و طرح آن در
به آن اتصال بلكه است شده بي‌توجهي طرح اجراي مالي و ابعادسياسي به
ضعيف بسيار نيز منطقه‌اي و ملي برنامه‌هاي و اهداف‌طرح‌ها و مشي‌ها خط
سال در 25 شهري ، طرح‌هاي پيرامون بررسي يك در.است بوده كم‌رنگ و
طرح‌ها آن اهداف نيافتن تحقق به منجر كه عمده محور پنج گذشته ،
بخش‌هاي در درست پيش‌بيني امكان آنكه اول:مي‌شود عنوان مي‌شوند ،
.ندارد وجود اجتماعي و اقتصادي
دارد ادامه
