سيل‌ماسوله تا مرثيه‌بازفت از
در خاك فرسايش و جنگل‌زدايي زيانبار پيامدهاي به نگاهي
ايران
مراتع و جنگلها واگذاري زيانبار عواقب به توجه با
اين در است لازم غيره ، و خصوصي بخش بهره‌برداران به
گردد اعمال لازم اصلاحات مورد
درآمد پيش
جنوب ويژه به جهان مناطق از بسياري در سيل امسال ، تابستان
بارش.بارآورد به سنگيني تلفات و زيان‌ها آسيا ، غرب و شرق
سال تابستان در جهان گوناگون مناطق در سيل‌آسا باران‌هاي
به اما است سراسري هوايي و آب وضعيت يك از ناشي گرچه جاري
ميان از ايران جمله از مناطق از بسياري در كارشناسان نظر
و ساختار خوردن برهم نهايت در و خاك فرسايش و جنگلها رفتن
و سيل شدن جاري اصلي و مهم عوامل از طبيعت قانونمندي
زيباي شهر در سيل شدن جاري.مي‌باشد آن از ناشي خسارات
ديدني ، و زيبا شهر اين ساكنان براي گذشته هفته در ماسوله
برابر در ماسوله اين از پيش كه چرا بود ، ناباورانه
ناگواري حادثه چنين با نيز سيل‌آسا و شديد بسيار باران‌هاي
تا است تكان‌دهنده‌اي هشدار ماسوله سيل.بود نشده روبه‌رو
و بگيريم جدي را كشور شمال مناطق در جنگل‌زدايي تلخ واقعيت
ويژه به استانها و مناطق ديگر در خاك فرسايش خطر به نسبت
بهار كه همچنان.باشيم حساس‌تر بختياري و چهارمحال استان
.شد ناپديد منطقه اين در دهكده يك زمين رانش اثر بر امسال
درختان ويژه به جنگلها ، نابودي با كه داشت توجه بايد
خشكسالي‌هاي با سيل خطر بر علاوه آينده در به‌باراني موسوم
حاصلخيز ، خاك رفتن ميان از با و بود خواهيم روبه‌رو پي‌درپي
از فقر و مهاجرت كه محصولات‌كشاورزي كاهش براي زمينه
.شد خواهد است ، فراهم آن حتمي پيامدهاي
ازجمله جهان مختلف مناطق در ويرانگر سيل‌هاي شدن جاري
روند كه تكان‌دهنده‌است و تلخ واقعيت اين نشان‌دهنده ايران
خاك فرسايش و ومراتع جنگلها ويژه به طبيعي منابع تخريب
شهرهاي به سيلاب هجوم اما.يافته‌است فزوني جهان سراسر در
شدت اخير سال ده در كه است مهمي ازوقايع ما كشور شمالي
در كيفي تغييرات سلسله يك نشان‌دهنده و سابقه‌اي‌يافته كم
نابودي‌تدريجي از ناشي بيشتر كه است منطقه اين طبيعت
زمين عرياني و گياهي پوشش رفتن ميان از جنگلي ، درختان
دهه در نوشهر مخرب سيل به مي‌توان نمونه عنوان به.مي‌باشد
.كرد اشاره گيلان استان در ماسوله شهر اخير سيل و 60
جنبه‌هاي‌وجودي از يكي كه است داده نشان علمي تحقيقات
در برقراري‌تعادل مراتع ، و جنگلها ويژه به طبيعي منابع
.است زندگي بهبودوضعيت و زيستبوم‌ها پايداري زيست ، محيط
و دما درجه تنظيم و وهوا آب تعديل با تاثيرات اين
و زيرزميني سفره‌هاي باتغذيه هيدرولوژي تعادل رطوبت ،
از همچنين مراتع و جنگلهاسطحياست آبهاي جريان تنظيم
در خاك محافظت اكسيژن ، توليد معلق ، مواد و گازها جذب راه
تداوم و خشكسالي بروز از جلوگيري و هوا آلودگي با مبارزه
.دارند حياتي نقش زمين كره در زندگي
ملي اقتصاد در
در زيست ومحيط طبيعي منابع كارشناس مددي اسماعيل مهندس
عمده منابع مهم آثار از يكي:مي‌سازد نشان خاطر زمينه اين
پيدا نمود كشورها ملي اقتصاد در مرتع و جنگل يعني طبيعي
از دام‌ها نياز مورد علوفه از درصد به 80 نزديك.مي‌كند
در علوفه ساليانه توليد به توجه با و مي‌شود تامين مراتع
واقف ملي صرفه‌جويي ايجاد در آن اساسي نقش به مي‌توان مراتع
سال در ريال ميليارد هزار چند به حتي صرفه‌جويي رقم و.شد
هكتار ميليون كشور 30 مراتع هكتار ميليون كل 90 از مي‌رسد
دام‌هاي از بالايي درصد و دارد اختصاص ما سرزمين عشاير به
نقش ترتيب اين به و است عشاير اختيار در نيز كشور موجود
بيش ما اجتماعي و اقتصادي زندگي در مراتع و جنگلها حياتي
.مي‌شود آشكار پيش از
و طوراعم به طبيعي منابع از بي‌رويه بهره‌برداري امروزه
بخش اساسي‌ترين اخص طور به گياهي پوشش از بهره‌برداري شيوه
آثار.است ساخته روبه‌رو جدي بحران با را ما ملي اقتصاد
كلان و خرد ترازنامه‌هاي در مي‌توان را رشد به رو بحران اين
.كرد مشاهده اقتصادي
بهنگام اعتراض
جنگلهاي واگذاري زمزمه كه آغاز همان از و دهه 70 آغاز در
قانون تصويب از پيش حتي و مي‌شد شنيده خصوصي بخش به ايران
از نفر از 700 بيش اسلامي شوراي مجلس در جنگلها واگذاري
وسايل در كه سرگشاده‌اي نامه در مراتع و جنگلها كارشناسان
و سوء پيامدهاي به نسبت داشت ، وسيعي انعكاس جمعي ارتباط
شدن جاري شاهد كه امروزه و دادند هشدار قانون اين زيانبار
مي‌باشيم ماسوله همچون شهرهايي در ويرانگر سيل‌هاي
.است بوده بهنگام اندازه چه تا هشدارها آن كه درمي‌يابيم
فرض‌كه به:مي‌گويد مراتع و جنگلها كارشناسان از لايقي جواد
داراي و مثبت اقدام يك جهاني اقتصاد در خصوصي‌سازي روند
ما كشور مراتع و جنگلها مورد در كار اين باشد ، بالا بازدهي
زمان از.است پي‌داشته در جبران‌ناپذيري و سنگين زيان‌هاي
جنگلهاي از وسيعي بخش‌هاي جنگلها ، واگذاري قانون اجراي
پوشش تحت اغلب و حقوقي و حقيقي شخصيت‌هاي اختيار در كشور
قرار (دارد فاصله فرسنگ‌ها واقعي باتعاوني كه) تعاوني
.است گرفته
بريدن ازاي در شده‌اند متعهد ظاهرا بهره‌برداران قبيل اين
جنگل پاك‌تراشي به منجر نقاط بيشتر در كه جنگلي درختان
به مناطق‌نسبت آن اقليم با سازگار نهال‌هاي غرس با شده ،
سازمان‌هايي از اما كنند ، اقدام رفته دست از جنگلهاي احياء
دعوت دارند عهده رابر ما كشور در بازرسي و نظارت وظيفه كه
كشور شمال جنگلهاي بهره‌برداري‌از مورد در منصفانه مي‌كنم ،
مناطق پاره‌اي در كه تادريابند بپردازند تحقيق و بازرسي به
مثال عنوان به.است داشته ابعادفاجعه‌انگيزي چه طرح‌ها اين
اصطلاح در كه گردن درقلعه تنكابن ازجنگل‌هاي منطقه‌اي در
پاك‌تراشي ازاي در مي‌شود ، ناميده بومي‌پيشاني
و دارد منطقه آن با سازگاري نه كه شده كشت جنگلي ، نهال‌هايي
زيان‌هاي پاسخگوي آينده ، صدسال خلال در حتي نه‌مي‌تواند
.باشد نقطه آن جنگل‌در نابودي از سنگين‌ناشي
زمان هر در را ضرر اگرجلوي كه آنجا از:مي‌افزايد وي
و دولت از ;كرده‌ايم بيشترجلوگيري خسارات از بگيريم ،
به نسبت كه خواستارم اسلامي شوراي مجلس محترم نمايندگان
اقدام خصوصي بخش به مراتع و جنگلها واگذاري قانون اصلاح
نايل الهي مواهب اين ديدن به آينده نسل‌هاي حداقل تا كنند
.گردند
مراتع و جنگلها طبيعي كارشناسان‌منابع تحقيقات اساس بر
درصد حدود 80 هكتارمساحت ميليون با 135 كه ايران
روبه علل‌گوناگون بنابه گرفته‌اند ، دربر مارا سرزمين
ريال شاهدميلياردها سال هر و نابودي‌مي‌روند و تخريب
به.هستيم ارزشمند منابع اين به ازبي‌توجهي ناشي خسارت
مناطق در سيل وقوع اثر بر سال 1371 در تنها مثال عنوان
بارآمد به خسارت ريال ميليارد به 940 نزديك ما كشور مختلف
خسارات كل از بيشتر سال 1371 در وارده خسارات جمع حتي و
.است بوده آن از ماقبل سال طول 40 در
ويژه به و باران و وفوربرف دليل به كه نيز امسال
شدن جاري براي زمينه فصل‌تابستان ، در پي‌درپي بارندگي‌هاي
.مي‌باشيم سنگيني خسارات شاهدوقوع مي‌باشد ، مساعدتر سيل
سابقه كم سيل
جاري هنگام كه است افرادي ازجمله سوادكوهي سعيدي مرتضي
اعضاي همراه به جاري مردادماه در ماسوله مهيب سيل شدن
از گروهي:مي‌گويد مي‌برد ، سر به منطقه اين در خانواده‌اش
از معجزه‌آسايي طرز به خانواده‌ام و من جمله از خانواده‌ها
نقطه‌اي در ما قرارداشتن شايد مانديم ، درامان سيل خطر
به امااست بوده سيل خطر از دورماندمان اصلي عامل مرتفع
سابقه اخير سال يكصد در سيل اين ماسوله ، بومي اهالي گفته
تعجب باعث امسال تابستان سيل دليل ، همين به و است نداشته
بارش نيز گروهياست شده شهر اين پيران بخصوص ماسوله مردم
ماسوله منطقه در سيل شدن جاري عامل را شديد باران‌هاي
در گوناگون فعاليت‌هاي كه است اين واقعيت اما مي‌دانند ،
تدريج به اخير سال‌هاي طول در ماسوله ، شهر بالادست ارتفاعات
شده خاك فرسايش و گياهان جنگلي ، درختان رفتن ميان از موجب
در معمولا كه شديد باران بارش با ما امروزه و است
شدن جاري شاهد نيست ، كم‌سابقه مازندران و گيلان استان‌هاي
.هستيم ماسوله در ويرانگر و كم‌سابقه سيل
طرح‌ها اجراي در دقت
گوناگون علل و جنبه‌ها كه متخصصاني از ديگر يكي فرجي مهندس
:مي‌گويد است ، داده قرار مطالعه مورد را اخيرماسوله سيل
منطقه يك ساخت‌وسازدر و راهسازي كشاورزي ، فعاليت نوع هر
هوايي و آب وضعيت زمين نوع طبيعي ، ويژگي‌هاي پايه بر بايد
اجراي هنگام بايد واقع در و شود انجام خصوصيات ديگر و
دقيق محاسبات اساس بر را ويژگي‌ها اين مختلف ، طرح‌هاي
تغيير ايجاد و طبيعت دستكاري زيرا.داشت نظر در كارشناسان
زيان يك نباشد دقيق مطالعات پايه بر اگر طبيعي ، بافت در
.است برگشت‌ناپذير و سنگين
از حريصانه بربهره‌برداري‌هاي علاوه كه است اين بر گمان
مثل غيردقيق طرح‌هاي اجراي‌پاره‌اي مراتع ، و جنگلها
سيل‌هاي وقوع براي بسترزمين آماده‌سازي در راهسازي ،
.ماسوله‌موثراست سيل شديدي‌مثل
كشور در مقوله‌راهسازي به پرداختن:مي‌افزايد كارشناس اين
بايدبگويم ، كلي طور به اما.است بيشتري فرصت محتاج ما
مناطق خصوص به مردم به خدمت و دلسوزي سر از حتي كه كساني
مي‌دهند ، خرج به شتاب مناطق اين در جاده‌سازي براي محروم ،
.بود خواهند زيان مسبب باشند ، خدمتي موجد آنكه از قبل
عملكرد ارقام و آمار بر افزودن براي و قيمت هر به نبايد
و پايه‌اي مطالعات فاقد طرح‌هاي نهاد ، يا سازمان يك
و كنيم اجرا كشور روستايي و جنگلي مناطق در را كارشناسي
جبراني غيرقابل زيان‌هاي با را آينده نسل‌هاي و حاضر نسل
.كنيم روبه‌رو
خطرها و هادي طرح‌هاي
اي بر هادي طرح صدها هم‌اكنون:مي‌افزايد فرجي مهندس
.است شده آماده كشور روستاشهرهاي و روستاها در اجرا
با را طرح‌ها اين اگر كه مي‌دهم هشدار اكنون هم از من
طبيعي ، منابع كارشناسان نظرات مناطق ، طبيعي ويژگي‌هاي
بسا ، اي آنها اجراي نكنيم ، هماهنگ زيست محيط و زمين‌شناس
داشته همراه به جبران قابل غير و سنگين زيان‌هاي و خسارات
.باشد
مناطق وسعت به توجه بدون طرح‌هاي‌هادي از بعضي در جمله از
كوهپايه در كه شهرهايي روستا و روستاها اراضي و مسكوني
يا متقاطع بلوار صورت به خيابان‌هايي شده‌اند ، واقع
اجراي با كه است شده گنجانده شهرها سبك به بزرگ ميدان‌هاي
تجربه و حاصل كه مناطق اين روستايي ساختار واقع در آنها ،
آن جاي به و مي‌پاشد فرو است ، فرهنگ و تاريخ سال هزاران
ضرورت دليل همين به.مي‌شود جايگزين بي‌هويت شهري ساختار
به سر راز مثابه به نه كشور روستاهاي هادي طرح‌هاي كه دارد
نقد و داوري و نگاه منظر در بايد كه طرح‌هايي بلكه مهر ،
اين قوت و ضعف نقاط تا شود برخورد بگيرد ، قرار كارشناسان
جلوگيري آنها اجراي زيان از پيشگيري براي ويژه به طرح‌ها
دگرگوني‌هاي باعث است ممكن كه زيان‌هايي خصوص بهشود
و رانش‌زمين زيرزميني ، آبهاي مسير تغيير طبيعي ، زيانبار
درهم را منطقه يك زيستي تعادل نهايت ، در يا و شود غيره
.بريزد
دارد ادامه
|
