توسعه به شرقي نگاهي
(26)بحران از عبور
توسعه به شرقي نگاهي
محمدي محمدعلي
طرف از سوم جهان مسائل تحليل عناصر مهمترين از يكي
در آنان مطالعه روشهاي غربي ، تئوريسينهاي و مستشرقين
.است آنان مطالعاتي فرضهاي پيش و شرقي جوامع روي بر و شرق
خصوص در مختلفي مباحث اجتماعي ، علوم تحقيق روش در
و تحليل مفهومسازي ، مشاهده ، فرضيه ، موضوع ، انتخاب
نوع و "مفهومسازي" عنوان كه است شده مطرح نتيجهگيري
امروز انساني مطالعات مركز در مسئله ، و موضوع از تعريف
.است گرفته قرار جهان
"For Marx" ،"ماركس براي" عنوان با كتابي در آلتوسر لوئي
اين بحث محور را (Conceptualization) مفهومسازي مبحث
متفاوت نگرشي با چگونه كه ميدهد نشان و داده قرار كتاب
نتيجه چندين و كرده قرائت مرتبه چندين ميشود را متن يك
.گرفت آن از متفاوت
سوم جهان مسائل در تحقيق متد و انساني علوم در روش مسئله
و كرده نوين مفهومسازي ميشود كه است مواردي عمده از
مدير "اسميت كانتول ويلفرد".گرفت آن از متفاوتي نتيجه
در سال 1965 ، در هاروارد دانشگاه در جهان مذاهب موءسسه
سلطه درخصوص "سنتي جامعه نوگرائي" عنوان با خود سخنراني
نظريه اين:ميگويد شرق در نوين زندگي بر غربي قدما آراء
كنند حكومت جامعه بر بايد "شاهان فيلسوف" كه افلاطون
جهان ، بر فيلسوفان آن حاكميت منتهي است ، عملي "احتمالا
فرضيات اينكه از او.ميشود ممكن مرگشان از بعد سالها
بلكه مرگشان از بعد تنها نه متفكريني چنين نشده امتحان
بر است ، نامربوط زمان به نسبت نظريات اين كه زماني حتي
و كرده نگراني احساس يابد ، تسلط برنامهريزان و مردم ذهن
است تغيير حال در سرعت به اوضاع و شده عوض زمان:ميگويد
كه بگرديم عقايدي محور حول نميتوانيم شرايطي چنين در و
.است آنهاترديد صحت در
تئوريهاي كه معتقدند سوم جهان در ترديدكنندگان از برخي
از پيروي به سوم جهان كشورهاي توصيه با غربي ، توسعه
صندوق يا جهاني بانك توسط غربي شده تجربه الگوهاي
كنترل پي در مربوطه ، سازمانهاي ساير و پول بينالمللي
هستند خاصي شده آزمون كانالهاي به آن هدايت و سوم جهان
لوئي".است شده تعبيه راهكارها اين در كنترل ابزارهاي كه
رويكردي با كه است تشكيككنندگان اين از يكي "آلوارز
"مدرنيته عليه شورش" نام به خود كتاب در روششناسانه
توسعه به علاقهمند جهاني بانك كه است چگونه:ميپرسد
انديشمندان از كه آلوارز است؟ شده سوم جهان كشورهاي
مدرنيته نتايج و عواقب به نسبت است ، هند در ضدمدرنيته
ژاپن ، اتمي بمباران در انساني فجايع از و داده هشدار غربي
هند بوپال در سمي گازهاي نشت و چرنوبيل هستهاي تاسيسات
با همراه طبيعي توسعه به را بشريت و ميكند تاسف اظهار
.فراميخواند طبيعت به احترام
بر غرب در اجتماعي علوم پوزوتيويست انديشمندان تاكيد
علوم متدلوژي در خطا و آزمون روشهاي و تجربهگرائي
بر فرهنگها ، خرده و فرهنگها بر عرصه تا شده باعث انساني ،
از كه انساني عواطف و عشق بر خانوادگي ، مستحكم روابط
نميكند ، پيروي هم روشمندي الگوي از و بوده شرقي ارزشهاي
.شود تنگ
را تجربهگرائي پديده در افراط اين انديشمندان از برخي
مطالعات در.خواندهاند غربي يا امريكائي ايدئولوژي
تحقيقات در كه مستشرقين از بسياري آراء مدرن ، پست فرهنگي
روابط و خانواده مصرف ، توليد ، شيوه خود مردمشناسانه
نقد مورد را كردهاند نگاه تحقير با را "ديگران" اجتماعي
زندگي ، نحوه به نسبت نگرش نوع اين معتقدند و داده قرار
.شود تصحيح بايد شرق جهان در توسعه و سنت به
با و گرفته الهام فكري مكتب اين از "سعيد ادوارد"
شرقشناسي كتاب در آنان ، روششناسي از استفاده
از "تقريبا شرق كه ميكند ادعا خود "Orientalism"
كه است فكري تيپ يك شرقشناسي.اروپائيهاست ابداعات
معرفتي تعريف يك كه شده بنا معرفتشناسي مباحث براساس
روش يك شرقشناسي.است شده قائل غرب و شرق بين
بر حاكميت اعمال و بازسازي سلطه ، براي غربي مفهومسازي
و مجدد مطالعه روشهاي از استفاده با "سعيد".است شرق
"معرفت باستانشناسي" كتابهاي در فوكو ميشل متون بازخواني
ميكند ، مطرح را گفتمان مفهوم آن در كه "مجازات و نظم" و
گفتگو ، موضوع يك عنوان به شرقشناسي طرح بدون است معتقد
شرقشناسي ، يك اروپائي فرهنگ چگونه كه شد نخواهيم متوجه
از بعد دوران در خيالي و علمي ايدئولوژي و جامعهشناسي
يا خط يك همانند شرق تعيين با تا كرد ايجاد روشنگري عصر
مردم براي غرب ، نوگرائي و توسعه فرآوردههاي براي تهديد
.بيافزايد خود قدرت و رشد به و كرده ايجاد غربي هويت خود
واقع در كه غرب انساني علوم انديشمندان از بخش آن
از بعد ميآمدند ، حساب به سرمايهداري دولتهاي نمايندگان
به انساني علوم روش با نظامي ، استعمار دوران افول
"وبر ماكس".پرداختند شرقي هويت مسخ و غربي هويتسازي
اما است غرب مدرنيته "آهنين قفس" منتقدين از خود چه اگر
بين سنتي ، جامعه ايدهالهاي تحليل در خود روششناسي در
رفتار او نظر از.ميشود قائل معرفتي تفكيك رفتار و عمل
عقل به عمل و.است وغيرمنطقي عاطفي كه برميگردد سنت به
استدلال اين با.است محاسباتي نتايج و مقدمات داراي كه
عمل هر و بوده سنتي و غيرعقلاني عاطفي عمل هر وبر ،
رفتار به عاطفه و سنت بنابراين.است غيرعاطفي عقلاني
.مدرنيته به عقلاني عمل و برميگردد
كه حالي در آنها و است سنت نوعي هم غرب عقلانيت اما
كردن عقلاني پي در ميدانند ، غيرعقلاني را شرقي سنتهاي
توسعه و تمدن پروسه در عقل كردن سنتي و سنتي نهادهاي
و حدسها" نام به خود اثر در پوپر كارل.هستند خود فرهنگ
ما:ميگويد (Conjectures and Refutation) "ابطال
شرط به دهيم نجات سنت تابوهاي از را خودمان ميتوانيم
كلي به آنكه نه بپذيريم انتقادي رويكردي با را آن آنكه
به انديشيدن با تابو ، از را خودمان ما.كنيم نفي را آن
و داشتن تداوم در مدرنيته با سنت فرق.ميكنيم رها آن
در متصل پديده يك مدرنيته.آنهاست بودن منقطع و عصري
زمان به ناظر هم آن انقطاع و است منقطع بلكه.نيست زمان
.است استمرار و تداوم حال در سنت اما.است شرايط و مكان و
در بنابراين.شود حاصل انقطاع سنت در كه نيست زماني
عقلانيتي كه يافت بايد نظمي سنت ، بودن هميشگي و پيوستگي
قوانين و قواعد داراي نظم هر كه چرا.است نهفته آن در
مردم آحاد از كه است عقلانيتي هم سنت در و بوده خود خاص
كل هگل قول بنابه.دارد را كل يك خاصيت خود اما برميآيد
.دارد خود اجزاء مجموع از بيش منطقي هم
سنت و فرهنگ انكار و نفي با غربي جوامع كه ميرسد نظر به
شيوه به توسعه راه سر بر مانع ايجاد در سعي شرقي ، جوامع
ختم سعادت به شرقي راهحلهاي آنان براي.دارند شرقي
حال در كشورهاي تا دارند تاكيد جهت همين به.نميشود
كلاسيك اقتصاد.كنند تبعيت غربي نوسازي الگوهاي از توسعه
ريكاردو ، طرح مالتوس ، اسميت ، آدام نظريات نئوكلاسيك ، و
تجربه دانش همه ،"روستو" مرحلهاي پنج الگوي و مارشال
مرحله هر در قادرند امپرياليستي دولتهاي كه هستند شدهاي
رفتار و كرده پيشبيني را مبتلا كشور واكنش و عمل نحوه
.كنند كنترل را آن
به سنتي جوامع كه دليل اين به است ، معتقد "آيزنشتات"
چون و هستند بسته تغيير ، به نسبت رويكردشان و ذهني لحاظ
نوع هر كه يافتهاند تسلط كهنهاي عقايد با جوامع اين
تغيير و توسعه روشهاي بنابراين ميكنند ، منع را خلاقيتي
نظير).شود اعمال پيشرفته كشورهاي طرف از و خارج از بايد
مباحث در كه دارند هم ويتفوگل و ماركس را تئوري اين
(.شد خواهد مطرح آينده
با:ميگويد هند كشور از توسعه انديشمند ،"وارما.پي.اس"
از هم "اكثرا كه ميلادي شصت دهه در كه نظرياتي چنين
دانشمندان آمده ، بيرون امريكا پرينستون دانشگاه انتشارات
در فقط توسعه كه دهند نشان كردند سعي امريكا سياسي علوم
غرب اقتصادي رشد الگوي آنهم كه ميافتد اتفاق خاص جهت يك
اما.كنند پيروي آن از بايد توسعه حال در كشورهاي و بوده
:مينويسد "توسعه و جامعهشناسي" كتاب در "بارنت توني"
است قرار واقعي توسعه اگر.است انساني توسعه واقعي توسعه
يك.كرد درگير و عجين آن با را مردم بايد بيافتد ، اتفاق
آنان بلكه داد توسعه نميتوان را گروه يا روستا كشور ،
توسعه بايد و ميتوانند درون از و خودشان بوسيله فقط
افزايش ساختمانها ، جادهها ، :ميگويد بارنت.كنند پيدا
حساب به توسعه مادي پيشرفتهاي ساير و كشاورزي محصولات
بايد جديدي راه.هستند توسعه ابزار فقط بلكه نميآيند
"والرشتاين امانوئل".دهد توسعه انسانرا آزادي تا برگزيد
نتيجه نيز توسعه صاحبنام انديشمندان از "سميرامين" و
افزايش جز چيزي را غرب در توسعه و مدرنيسم ساله پانصد
مادي رفاه و ثروت معتقدند ، و ندانسته درآمد قطببنديهاي
را زنان آن ، از بدتر و مردان اكثر نتوانسته غرب جهان در
-اقتصادي توسعه قربانيان مختلف جهات به زنانكند خوشبخت
متدلوژيك رويكرد چنين با.بودهاند غرب شيوه به اجتماعي
مكتب" كارشناسان توسط سوم جهان در توسعه مسئله به
اين شهير نظريهپرداز ديگر فرانك گوندر آندره ،"وابستگي
اين در:مينويسد "جهاني سيستم" عنوان با كتابي در مكتب
هر چندتائي فقط "ميخورد را سگ سگ" كه جهان رقابتي سيستم
آنهم و شوند پيروز رقابتي توسعه اين در ميتوانند زمان
را پيروزي اين نميتوانند طولاني مدت براي كه است واضح
سال 1998 ، در شرقي جنوب آسياي در مالي بحران.كنند حفظ
.ميگذارد صحه فرانك نظريه اين به
در كشورهاي در غربي شيوه به توسعه مصائب شدن آشكار با
كه دريافتند كشورها اين كه بود دهه 1970 در توسعه ، حال
را آنها ميكردهاند دنبال تاكنون كه توسعهاي استراتژي
.است نرسانده جائي به
.است فرد منحصربه توسعه حال در وجهان شرق كشورهاي مسائل
مشابه نتايج به نميشود مدون الگوهاي از تبعيت با "مسلما
اجتماعي -اقتصادي تئوريهاي.رسيد كشورها اين تمام در
عامي و انعطافناپذير تئوريهاي "معمولا را ماركس كارل
همين اما ندارد ، مصداق موارد از خيلي در كه ميدانند
داشت ، هند از ديداري وقتي تئوريك سماجت آن با ماركس
به.كند تجديدنظر خود ديالكتيكي مراحل در بايد كه دريافت
مكمل تئوري عنوان به را "آسيائي توليد شيوه" جهت همين
هنوز شرق در اما.كرد مطرح مصرف و توزيع و توليد روابط
را غربي شده پيموده مسير از غير راهي كه متفكريني هستند
گريزناپذير واقعيتهاي اينگونه.نميشناسند و نيانديشيده
مسائل به نگاه براي غربي متدلوژي اتخاذ كه ميدهد نشان
در نهضتي "اخيرا.داشت نخواهد مثبت و موءثر كاركرد شرق ،
كه آمده بوجود توسعه حال در كشورهاي روشنفكران ميان
در سنتگرائي و سنت احياء.دارند مسائل به نو رويكردي
در مدرنيسم و سنت رابطه دادن آشتي براي تلاش و شرق
ملل سازمان مديريت به سال 1981 در كه الجزيره كنفرانس
علوم انديشمندان.است نهضت اين موارد از شد ، برگزار
"عموما مذكور سمينار در توسعه حال در كشورهاي اجتماعي
و جعلي مدرنيسم و سنت بين تضاد و تناقض كه بودند معتقد
.است ساختگي
در الجزيره دانشگاه جامعهشناسي بخش رئيس "سفير ناجي"
در "توسعه امر در مدرنيسم و سنت" عنوان با مقالهاي
از مدرنيسم و سنت بين ديالكتيك غرب ، در:گفت مذكور اجلاس
خودجوش پديده دو عنوان به و ميگرفت نضج آنها تاريخ درون
به مدرنيسم وجه نهايت در كه ميكردهاند عمل غرب هويتي
كشورهاي در اما.ميدهد گسترش را خود تسلط طبيعي طور
وجود جامعه درون در ديالكتيكي طبيعت چنين سوم جهان
غربيها بوسيله استعمار دوران در مدرنيسم بلكه نداشته
.است شده تحميل
سازمان قالب در دستورالعملي تحميلي ، توسعه كه است طبيعي
كه همچنان نيست عملي حكومتي نهاد يا و بودجه و برنامه
و پايا حكومتي احكام با نميشود را سنتي ارزشهاي و سنت
-فرهنگي پروژه يك موازي خط دو مدرنيسم و سنت.كرد پويا
اگر.باشد هماهنگ آزاد ، بشر طبيعت با بايد كه است ملي
كنيم ، باور را توسعه شرقي الگوهاي اصالت پروژه طراحان
حرفهاي توسعه ، شرقي مدل در كه شد خواهيم متوجه آنگاه
فلسفههاي.دارد وجود جديد دنياي به طرح براي زيادي
جهان و هند چين ، تمدن متن در اخلاقمدار و انسانگرا
معنوي و روحي بحرانهاي براي پاسخي ميتوانند اسلام
طرف از نو طرحي ارائه برايباشند غرب "بعدي تك انسان"
بايد انساني ، منويات راهبرد و توسعه جهت در جهان ، به شرق
ميراث آنهم كه غرب سالار فن تمدن با صلحآميز گفتگوئي
به بايد هدف ، اين به نيل براي.كرد آغاز است بشري تمدن
گماشته همت پيش از بيش جهان ، از بخش اين در انسان آزادي
.داشت پاس را آن و
(26)
شهريور شنبه 14
.دارد تابستاني تعطيلات مجلس هفته ، دو تا امروز از
بودند ، آورده كه را طبس به امريكا حمله كامل پرونده
بود ، رفته بيرون ذهنم از كه چيزها بسياري و كردم مطالعه
...شد خاطره تجديد
دادستان قدوسي [علي] آقاي دفتر در بمبي كه رسيد خبر
مجروح ديگر نفر سه دو و ايشان و شده منفجر انقلاب
سقف در را بمب.شدهاند منتقل بيمارستان به و شدهاند
گذاشتهاند كار است ، متروكي كتابخانه كه پايين طبقه اتاق
در ايشان مغزي ، ضربه براثر بالاخره و آمده پايين سقف و
به خدا رحمت.شدند شهيد بعدازظهر ، دقيقه ده و دو ساعت
خسارت كشور قضاء و انقلاب دادگاه براي.پاكشان ارواح
...است بزرگي
رئيس دستجردي ، وحيد سرهنگ شهادت كننده ناراحت خبر
هم -بودند شده مجروح نخستوزيري انفجار در كه -شهرباني
به خبرهايي چنين با شب هر "معمولا متاسفانهرسيد
.ميرويم رختخواب
شهريور يكشنبه 15
فكوري [جواد] سرهنگ وقت اول.ماندم خانه در ظهر ، از پيش
.داشت جنگ مورد در تذكراتي و آمد هوايي نيروي فرمانده
اين در.ميداد را زميني نيروي فرمانده بركناري پيشنهاد
توجه قابل اختلافات اين.همراهند فلاحي تيمسار با مورد
هم اين داشت ، گله هوايي نيروي تصفيه از ;كار مزاحم و است
سرهنگ و قدوسي آقاي جنازه تشييع امروز.است توجه جالب
بودند ، رفته جنازه تشييع براي كه فاطي و عفت.است وحيد
هم بازرگان [مهدي] مهندس عليه شعارهايي مردم ميگويند
سه ساعت.داشتيم اشكنه ماندم ، خانه در ناهارميدادند
.بردم هم را ياسر و مهدي.رفتم مجلس به بعدازظهر
چند نتيجه.داشتم حسيني منيرالدين آقايسيد با ملاقاتي
.كرد عرضه را خود سمينار
با مشورتي جلسه در عشاء ، و مغرب نماز از بعد سپس ، ..
اردبيلي ، [موسوي] ،[كني] مهدوي خامنهاي ، آقايان حضور
جمهور رئيس درباره.كردم شركت نبوي [بهزاد] و احمدآقا
انتخابات اعلام شد تصميم.كرديم بحث انتخابات و آينده
...كنيم
شهريور دوشنبه 16
يك عنوان به توده ، حزب دبيران از عموئي و كيانوري..
آقاي عليه سعايت كارشان و آمدند ضروري و فوري ملاقات
و كند نام بد را ايشان گرفته تصميم توده ، حزب.بود نبوي
سياست.بودند آورده (قوي ظن به) جعلي گزارش يك
اجازه تقاضاي "ضمنا و كرد فكري بايد دارند ، تفرقهاندازي
گزارش و آمد حبيبي [حسن] دكتر آقاي.داشتند بيشتر فعاليت
افتتاح برنامه و داد را فرهنگي انقلاب ستاد كار
و ميشوند باز امسال دانشگاهها ، از بعضي.را دانشگاهها
از و دهند توسعه را پزشكي است قرار تدريج ، به بقيه
دادستاني از رياضي آقاي.بكاهند مفيد غير رشتههاي
...داد آنجا وضع از گزارشي و آمد انقلاب
شهريور سهشنبه 17
گزارشها و دادم انجام را مانده عقب اداري كارهاي وقت اول
مشغول انسجام با دولت ، هيات.است خوب اوضاع.خواندم را
و رجايي شهيد ترور.مسلطند خود بركار ارگانها و شده كار
و حفاظت براي فشار و كرده عصباني را مردم باهنر ، شهيد
.است زياد اطلاعات
با اسلامي ، جمهوري حزب مركزي شوراي [اعضاي] ده ، ساعت
ملاقات از قبل.رفتم امام دفتر به.داشتيم ملاقات امام
.كنند صحبت -كل دبير -خامنهاي آقاي گذاشتيم قرار
مهيا خبرنگار و عكاس و فيلم و بود كرده كمك هم احمدآقا
خيلي جواب ، در امام و كردند صحبت خوب خامنهاي آقاي.بود
و برد بالا را حزب موقعيت ميكنم فكر و ;بهتر و خوب
ما شهداي براي و كردند تاييد را حزب امام ، .كرد تحكيم
.دادند توضيح را شهادتها اين اثر و دادند خوبي تسليت
.بود محبت با و صميمي جلسه
باهنر ، دكتر آقاي منزل به شورا با امام ، زيارت از بعد
من سپس آمد ، هم احمدآقارفتيم ايشان خانواده تسليت براي
از سيفاللهي و رضايي آقايان.رفتم احمدآقا منزل به
با مبارزه كار پيشرفت گزارش و آمدند سپاه اطلاعات
درباره تصميم و است خوب پيشرفت ، دادند را تروريسم
ساواك ساختمان واگذاري مطالبه و گرفتيم سپاه فرماندهي
...داشتند سپاه به را جمهوري رياست كاخ و قديم
شهريور چهارشنبه 18
و بينالمجالس براي كوبا به نمايندگان مسافرت موضوع...
وقت از مقداري كره ، به خودم مسافرت و سفرشان امن وسيله
جلسه من دفتر در مبارز روحانيت براي بعدازظهر.گرفت را
رسميت جلسه و نرسيد نصاب حد به حضار عده كه بودند گذاشته
[جامعه] مركزي شوراي عضويت به ديگر نفر بيست و من.نيافت
راي بيشتر همه از من ;شدهايم انتخاب مبارز روحانيت
.داشتهام
.شد منعقد مجلس كتابخانه در هم ، حزب مركزي شوراي جلسه
بحث حزب به غرضي[محمد] آقاي جذب و جمهوري رياست درباره
بودن روحاني با امام كه كنيم تعقيب شد ، قرار باز و شد
طبيعي راي كه كانديدايي زيرا.كنند موافقت جمهور رئيس
با من دفتر در شب.نداريم روحانيون غير از باشد ، داشته
جمهوري ، رياست موقت شوراي دفتر رئيس و كني مهدوي آقاي
كاخ براي شده پيشبيني محل درباره.شد تشكيل جلسهاي
ارتش و تهران سپاه.شد صحبت افسران ، باشگاه جمهور ، رئيس
.ندهيم تحويل "فعلا شد قرار ميخواهند ، را آنجا
جمهور رئيس بپذيرند ، كه كنيم مذاكره امام با شد ، قرار
موافق امام نظر با دوستان ، اكثر.باشد بتواند روحاني
با.است بهتر باشد ، روحاني جمهور رئيس ميگويند و نيستند
.كنند صحبت امام با كه كردم ، صحبت احمدآقا
شهريور پنجشنبه 19
روحاني با اصولي طور به امام كه داد اطلاع احمدآقا...
خزعلي ، خامنهاي ، آقايان همراه.كردهاند موافقت بودن
از قبل.رفتيم امام حضور به احمدآقا و شاهآبادي [مهدي]
را مطلب همين و بودند رفته اردبيلي [موسوي] آقاي هم ما
گفتند ولي كردند ، موافقت "صريحا امام.بودند كرده مطرح
طبيعي راي مطرحاند ، كه ديگر افراد و است اضطرار چون
.ميپذيرند ندارند ،
صحبت آنها ديني صلاحيت و حجتيه انجمن درباره خزعلي ، آقاي
آنها با مخالفت موج جلوي امام كه ميخواست امام از و كرد
دفتر همان در.شد موكول بعد به.بگيرند -برخاسته كه -را
جمهور رئيس درباره خامنهاي ، آقاي و احمدآقا با امام
و كسالت ولي بودند مطرح خامنهاي آقاي بيشتر.كرديم صحبت
به [كني]مهدوي آقاي و كرده ايجاد ترديدي ايشان ، ضعف
اسم دو هر "فعلا شد ، قرار.شد مطرح دوم فرد عنوان
...بگيريم تصميم "بعدا تا بنويسند ،
شهريور جمعه 20
براي دانشگاه ، به ونيم ده ساعت.بودم خانه در جمعه ، صبح
به شبيه كسي بودم ، يافته اطلاع.رفتم جمعه نماز اقامه
در "معمولا ;ميكردم احتياط.دارد سوئي قصد تبريز ، حادثه
.ميپوشم ضدگلوله جليقه جمعه نماز
آمد ، من پيش شرعي ، وجوه دادن عنوان به معممي ، ناشناس
...بود احتياط خلاف كار ، ولي نداشت ، سوئي قصد ايشان البته
دوجلسهشركت هر در هم آقا احمد.داشتيم مشورتي جلسه...
توبه پذيرش و تروريسم با مبارزه كيفيت درباره بحثداشت
ساعت اخبار.خوابيدم مجلس همان در شب ، ساعت 12.بود
.گرفتم را شب دوازده
|