شماره‌ 2486‏‎ ‎‏‏،‏‎ 27 Aug2001 ‎‏‏،‏‎ دوشنبه‌5شهريور1380‏‎
Front Page
National
International
Across Iran
Metropolitan
Features
Life
Free Tribune
Business
Stocks
Sports
Religion
Science/Culture
Arts
Articles
Last Page
خميني‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ ساختارشناسي‌‏‎ بر‏‎ درآمدي‌‏‎
شاعرانه‌‏‎ ادب‏‎ و‏‎ (‎ره‌‏‎) خميني‌‏‎ امام‌‏‎ (‎س‌‏‎)‎


مي‌آيد ، ‏‎ ميان‌‏‎ به‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ از‏‎ سخن‌‏‎ هرگاه‌‏‎:‎جستارگشايي‌‏‎
مطرح‌‏‎ آن‌‏‎ جايگاه‌‏‎ و‏‎ حقيقت‌‏‎ كذب ، ‏‎ و‏‎ صدق‌‏‎ مورد‏‎ در‏‎ پرسشهايي‌‏‎
زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ سه‌‏‎ از‏‎ را‏‎ شعر‏‎ كه‌‏‎ نظريه‌اي‌‏‎ پرتو‏‎ در‏‎.‎مي‌شود‏‎
شعر‏‎ برتري‌‏‎ حقيقت‌‏‎ مي‌داند ، ‏‎ برخوردار‏‎ جان‌‏‎ و‏‎ كالبد‏‎ جامه‌ ، ‏‎
اشعار‏‎ با‏‎ كه‌‏‎ اوست‌‏‎ هستي‌شناسانه‌‏‎ عميق‌‏‎ تجارب‏‎ منزله‌‏‎ به‌‏‎ امام‌‏‎
.مي‌كند‏‎ برابري‌‏‎ حافظ‏‎ و‏‎ مولوي‌‏‎ همچون‌‏‎ جاودانه‌اي‌‏‎ شعراي‌‏‎
فلسفه‌ ، ‏‎ و‏‎ كلام‌‏‎ اصحاب‏‎ تجربه‌هاي‌‏‎ از‏‎ فراتر‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ زبان‌‏‎
.نمي‌بيند‏‎ يار‏‎ رخ‌‏‎ حسن‌‏‎ جز‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ عاشق‌‏‎ زبان‌‏‎ عارف‌ ، ‏‎ و‏‎ صوفي‌‏‎
خدا ، ‏‎ با‏‎ جهان‌‏‎ رابطه‌‏‎ شهود‏‎ و‏‎ فهم‌‏‎ دلبر ، ‏‎ جمال‌‏‎ وصف‌‏‎ تجربه‌‏‎
عبادت‌‏‎ يا‏‎ دروني‌‏‎ دينداري‌‏‎ و‏‎ زيبايي‌‏‎ هرگونه‌‏‎ ديدن‌‏‎ عاريتي‌‏‎
امام‌‏‎ شعر‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ برتري‌‏‎ حقيقت‌‏‎ از‏‎ مهم‌‏‎ ضلع‌‏‎ چهار‏‎ احرار‏‎
.آدمي‌اند‏‎ وجودي‌‏‎ نياز‏‎ و‏‎ راز‏‎ چهار ، ‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ آنهاست‌‏‎ بيانگر‏‎
.مي‌كنيم‌‏‎ جلب‏‎ حاضر‏‎ مقاله‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ خوانندگان‌‏‎ توجه‌‏‎
معارف‌‏‎ گروه‌‏‎
زبان‌‏‎ در‏‎ امام‌‏‎ پيام‌‏‎ حقيقت‌‏‎ از‏‎ سوال‌‏‎ حاضر ، ‏‎ جستار‏‎ اساسي‌‏‎ پرسش‌‏‎
مي‌آيد ، ‏‎ ميان‌‏‎ به‌‏‎ سخن‌‏‎ (س‌‏‎)خميني‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ از‏‎ وقتي‌‏‎ اوست‌ ، ‏‎ شعر‏‎
شعر ، ‏‎ كذب‏‎ و‏‎ صدق‌‏‎ از‏‎ سوال‌‏‎:‎مي‌شود‏‎ مطرح‌‏‎ فراواني‌‏‎ سوالهاي‌‏‎
به‌‏‎ آن‌‏‎ پرتو‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ نظريه‌اي‌‏‎شعر‏‎ در‏‎ امام‌‏‎ جايگاه‌‏‎ از‏‎ پرسش‌‏‎
مساله‌‏‎ تحليل‌‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎ پرداخته‌ام‌ ، ‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ ساختارشناسي‌‏‎
جاودان‌ ، ‏‎ شعر‏‎ جاودانگي‌‏‎ سر‏‎ تبيين‌‏‎ و‏‎ شعر‏‎ كذبپذيري‌‏‎ و‏‎ صدق‌‏‎
.مي‌دهد‏‎ توضيح‌‏‎ نيز‏‎ را‏‎ شعر‏‎ در‏‎ امام‌‏‎ جايگاه‌‏‎
اشاره‌‏‎ با‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎ مي‌كنيم‌‏‎ گزارش‌‏‎ را‏‎ شده‌‏‎ ياد‏‎ مساله‌‏‎ دو‏‎ ابتدا‏‎
در‏‎ پيام‌‏‎ حقيقت‌‏‎ تحليل‌‏‎ به‌‏‎ شعر‏‎ ساختار‏‎ مبين‌‏‎ نظريه‌‏‎ به‌‏‎ اجمالي‌‏‎
مربوط‏‎ شعر‏‎ كذب‏‎ و‏‎ صدق‌‏‎ به‌‏‎ نخست‌‏‎ مساله‌‏‎:‎مي‌پردازيم‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎
non) غيرشناختاري‌‏‎ شعر ، ‏‎ زبان‌‏‎ كه‌‏‎ هستند‏‎ آن‌‏‎ بر‏‎ عده‌اي‌‏‎.‎است‌‏‎
و‏‎ مجاز‏‎ از‏‎ آكنده‌‏‎ و‏‎ مخيل‌‏‎ كلام‌‏‎ آن‌‏‎ زيرا‏‎ است‌‏‎ (‎cognetive
خيال‌انگيزيها‏‎ و‏‎ هيجانها‏‎ بيان‌‏‎ به‌‏‎ صرفا‏‎ و‏‎ است‌‏‎ استعاره‌‏‎
ملاك‌‏‎ لذا‏‎ و‏‎ نيست‌‏‎ واقعيت‌‏‎ توصيف‌‏‎ زبان‌‏‎ شعر ، ‏‎ زبان‌‏‎.‎مي‌پردازد‏‎
و‏‎ خيال‌انگيزي‌‏‎ ملاك‌‏‎ بلكه‌‏‎ نيست‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ نقد‏‎ ترازوي‌‏‎ كذب ، ‏‎ و‏‎ صدق‌‏‎
دروغ‌آميزتر ، ‏‎ هرچه‌‏‎ -دلايلي‌‏‎ به‌‏‎ -‎البته‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ دلربايي‌‏‎
.نيست‌‏‎ سودمند‏‎ دروغ‌‏‎ جز‏‎ چيزي‌‏‎ تحليل‌‏‎ اين‌‏‎ براساس‌‏‎ شعر‏‎.دلرباتر‏‎
شعر ، ‏‎ زبان‌‏‎ تحليل‌‏‎ در‏‎ ديدگاهي‌‏‎ چنين‌‏‎ براساس‌‏‎ گنجوي‌‏‎ نظامي‌‏‎
:مي‌كند‏‎ ترغيب‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ پرهيز‏‎ به‌‏‎ را‏‎ خود‏‎ فرزند‏‎
او‏‎ فن‌‏‎ در‏‎ و‏‎ مپيچ‌‏‎ شعر‏‎ در‏‎
او‏‎ احسن‌‏‎ اوست‌‏‎ اكذب‏‎ چون‌‏‎
زبان‌‏‎ با‏‎ را‏‎ شعر‏‎ زبان‌‏‎ نظريه‌ ، ‏‎ همين‌‏‎ براساس‌‏‎ نيز‏‎ سنايي‌‏‎ حكيم‌‏‎
:مي‌كند‏‎ مقايسه‌‏‎ وحي‌‏‎
انبياء‏‎ نطق‌‏‎ تاويلات‌‏‎ است‌‏‎ بي‌غمز‏‎ رمز‏‎
شاعري‌‏‎ و‏‎ شعر‏‎ تخييلات‌‏‎ است‌‏‎ بي‌مغز‏‎ غمز‏‎
حقيقت‌‏‎ از‏‎ خالي‌‏‎ جاودان‌ ، ‏‎ اشعار‏‎ به‌‏‎ ارجاع‌‏‎ با‏‎ ديگري‌‏‎ عده‌‏‎
.مي‌دانند‏‎ علمي‌‏‎ انصاف‌‏‎ از‏‎ دور‏‎ را‏‎ اشعاري‌‏‎ چنين‌‏‎ انگاشتن‌‏‎
زبان‌‏‎ با‏‎ كه‌‏‎ اشاره‌اند‏‎ قابل‌‏‎ بشري‌‏‎ تمدن‌‏‎ در‏‎ زيادي‌‏‎ شاعران‌‏‎
عالم‌‏‎ حقايق‌‏‎ و‏‎ برداشته‌‏‎ پرده‌‏‎ حقيقت‌‏‎ مراتب‏‎ ژرفترين‌‏‎ از‏‎ شعر‏‎
دليل‌‏‎ همين‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ شناسانده‌اند‏‎ تمام‌‏‎ روشني‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ هستي‌‏‎
شعر‏‎ مصاديق‌‏‎ از‏‎ وي‌‏‎ زبان‌‏‎ كه‌‏‎ فردوسي‌‏‎.‎شده‌اند‏‎ جاودانه‌‏‎
موثر‏‎ افسانه‌‏‎ و‏‎ دروغ‌سودمند‏‎ از‏‎ را‏‎ ما‏‎ است‌ ، ‏‎ جاودان‌‏‎
:مي‌كند‏‎ نهي‌‏‎ شعر‏‎ انگاشتن‌‏‎
مدان‌‏‎ فسانه‌‏‎ و‏‎ دروغ‌‏‎ را‏‎ اين‌‏‎ تو‏‎
مران‌‏‎ زمانه‌‏‎ در‏‎ روش‌‏‎ يكسان‌‏‎ به‌‏‎
وسيع‌‏‎ كاربرد‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ مذكور ، ‏‎ نظريه‌‏‎ دو‏‎ بين‌‏‎ داوري‌‏‎ مقام‌‏‎ در‏‎
تفننهاي‌‏‎ اصحاب‏‎ مقامات‌نويسان‌ ، ‏‎ از‏‎.‎است‌‏‎ ضروري‌‏‎ شاعر‏‎ مفهوم‌‏‎
وزارت‌‏‎ ترازوي‌‏‎ به‌‏‎ شكر‏‎" مقلوبسازي‌‏‎ هنرشان‌‏‎ كه‌‏‎ كساني‌‏‎ و‏‎ لفظي‌‏‎
صاحبان‌‏‎ تا‏‎ است‌‏‎ "خرابات‌‏‎ راي‌‏‎ نكني‌‏‎ ياري‌‏‎ رخ‌‏‎ با‏‎ تا‏‎" و‏‎ "بركش‌‏‎
"مدرس‌‏‎ صد‏‎ مساله‌آموز‏‎ غمزه‌‏‎ به‌‏‎" كه‌‏‎ بشري‌‏‎ جاودان‌‏‎ آفرينشهاي‌‏‎
.نهاده‌اند‏‎ خود‏‎ بر‏‎ را‏‎ شاعر‏‎ نام‌‏‎ همگي‌‏‎ مي‌شوند ، ‏‎
با‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ جاودان‌‏‎ اشعار‏‎ جاودانگي‌‏‎ سر‏‎ از‏‎ پرسش‌‏‎ دوم‌ ، ‏‎ سوال‌‏‎
خيام‌ ، ‏‎ چون‌‏‎ شاعران‌‏‎ از‏‎ برخي‌‏‎ چرا‏‎دارد‏‎ همبستگي‌‏‎ نخست‌‏‎ سوال‌‏‎
ماندگار‏‎ جغرافيايي‌‏‎ و‏‎ تاريخي‌‏‎ گستره‌‏‎ دو‏‎ در‏‎ حافظ‏‎ و‏‎ مولوي‌‏‎
ساختار‏‎ در‏‎ خاص‌‏‎ ويژگي‌‏‎ به‌‏‎ اشاره‌‏‎ پاسخ‌‏‎ ساده‌ترين‌‏‎.‎شده‌اند‏‎
چنين‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ در‏‎ آيا‏‎ و‏‎ چيست‌؟‏‎ ساختار‏‎ اين‌‏‎.‎آنهاست‌‏‎ شعر‏‎
دارد؟‏‎ وجود‏‎ ساختاري‌‏‎
مباحث‌‏‎ از‏‎ شعر‏‎ ساختار‏‎ شناخت‌‏‎ در‏‎ نظريه‌اي‌‏‎ به‌‏‎ دستيابي‌‏‎ براي‌‏‎
بااستفاده‌‏‎ و‏‎ شعر‏‎ زبان‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ رفته‌‏‎ فراتر‏‎ شعر‏‎ تعريف‌‏‎ سنتي‌ ، ‏‎
كه‌‏‎ مي‌كنيم‌‏‎ تلقي‌‏‎ عروسي‌‏‎ مانند‏‎ را‏‎ شعر‏‎ تمثيلي‌ ، ‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎
جامه‌ ، ‏‎:‎است‌‏‎ زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ سه‌‏‎ از‏‎ برخورداري‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ كمال‌‏‎
و‏‎ زباني‌‏‎ آرايه‌هاي‌‏‎ جامه‌ ، ‏‎ زيبايي‌‏‎ از‏‎ مراد‏‎وجان‌‏‎ كالبد‏‎
مقلوبات‌ ، ‏‎ تكرير ، ‏‎ مع‌التجنيس‌ ، ‏‎ ترصيع‌‏‎ چون‌‏‎ لفظي‌‏‎ صناعات‌‏‎
و‏‎ تكلف‌‏‎ بدون‌‏‎ اگر‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎.‎.‎.‎و‏‎ واج‌آرايي‌‏‎ سجع‌ ، ‏‎ معكوسات‌ ، ‏‎
.مي‌كنند‏‎ آراسته‌‏‎ را‏‎ شعر‏‎ جامه‌‏‎ روند ، ‏‎ كار‏‎ به‌‏‎ افراط‏‎ از‏‎ عاري‌‏‎
.است‌‏‎ مربوط‏‎ جامه‌‏‎ زيبايي‌‏‎ به‌‏‎ همه‌‏‎.‎.‎.‎و‏‎ قافيه‌‏‎ موسيقي‌ ، ‏‎ وزن‌ ، ‏‎
آن‌‏‎ معنايي‌‏‎ ساختار‏‎ به‌‏‎ شعر ، ‏‎ عروس‌‏‎ در‏‎ كالبد‏‎ زيبايي‌‏‎
آرايه‌هاي‌‏‎ آفرينشي‌ ، ‏‎ اسنادهاي‌‏‎ ذهني‌ ، ‏‎ صورتگري‌‏‎.‎برمي‌گردد‏‎
را‏‎ شعر‏‎ اندام‌‏‎ مي‌گيرد ، ‏‎ مايه‌‏‎ شاعر‏‎ تخيل‌‏‎ قوه‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ معنايي‌‏‎
آفرينش‌‏‎ براي‌‏‎ ادراكات‌‏‎ در‏‎ شاعر‏‎ تصرف‌‏‎ توان‌‏‎.‎مي‌دهد‏‎ تشكيل‌‏‎
تضاد‏‎ آرايه‌‏‎ تشبيه‌ ، ‏‎ انواع‌‏‎ بردن‌‏‎ كار‏‎ به‌‏‎ نوين‌ ، ‏‎ بالكل‌‏‎ معنايي‌‏‎
زيبا‏‎ كالبدي‌‏‎ در‏‎ را‏‎ شعر‏‎ آفريني‌ ، ‏‎ پارادوكس‌‏‎ بويژه‌‏‎ و‏‎
.مي‌آفريند‏‎
و‏‎ لفظي‌‏‎ زيبايي‌‏‎ از‏‎ فراتر‏‎ بسي‌‏‎ شعر‏‎ عروس‌‏‎ در‏‎ روح‌‏‎ زيبايي‌‏‎
از‏‎ شاعر‏‎ ژرف‌‏‎ تجربه‌‏‎ زبان‌‏‎ كه‌‏‎ شعري‌‏‎.‎است‌‏‎ معنايي‌‏‎ آفرينشهاي‌‏‎
و‏‎ راز‏‎ از‏‎ و‏‎ است‌‏‎ بشريت‌‏‎ مشترك‌‏‎ درد‏‎ پيامش‌‏‎ و‏‎ باشد‏‎ حقيقت‌‏‎
برخوردار‏‎ زيبايي‌‏‎ روح‌‏‎ از‏‎ بگويد ، ‏‎ سخن‌‏‎ وجودي‌‏‎ نيازهاي‌‏‎
زيباييهاي‌‏‎ به‌‏‎ بودن‌‏‎ آراسته‌‏‎ علي‌رغم‌‏‎ كه‌‏‎ شعري‌‏‎ اما‏‎.‎مي‌باشد‏‎
پا‏‎ پيش‌‏‎ امري‌‏‎ پرداختن‌‏‎ و‏‎ گفتن‌‏‎ به‌‏‎ صرفا‏‎ كالبد‏‎ و‏‎ جامه‌‏‎
بپردازد ، ‏‎ انساني‌‏‎ مرتبه‌‏‎ از‏‎ فروتر‏‎ و‏‎ موهوم‌‏‎ امور‏‎ يا‏‎ افتاده‌‏‎
.است‌‏‎ روح‌‏‎ زيبايي‌‏‎ فاقد‏‎
كالبد‏‎ و‏‎ جامه‌‏‎ جهت‌‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ اگر‏‎ زير‏‎ بيت‌‏‎ در‏‎ اعتصامي‌‏‎ پروين‌‏‎
-سادگي‌‏‎ زيبايي‌‏‎ جز‏‎ -‎نمي‌دهد‏‎ آرايش‌‏‎ خاص‌‏‎ زيبايي‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ سخن‌‏‎
او‏‎ عميق‌‏‎ تجربه‌‏‎ رهاورد‏‎ ترديد‏‎ بدون‌‏‎ كه‌‏‎ را‏‎ آفرينش‌‏‎ هدفمندي‌‏‎
را‏‎ شعر‏‎ و‏‎ مي‌كند‏‎ تصويرسازي‌‏‎ تمام‌‏‎ زيبايي‌‏‎ به‌‏‎ است‌‏‎ هستي‌‏‎ از‏‎
:مي‌رساند‏‎ اوج‌‏‎ به‌‏‎ عالي‌‏‎ نحوي‌‏‎ به‌‏‎
مي‌رود‏‎ جويباري‌‏‎ كز‏‎ قطره‌اي‌‏‎
مي‌رود‏‎ كاري‌‏‎ انجام‌‏‎ پي‌‏‎ در‏‎
جامه‌‏‎ زيبايي‌‏‎ به‌‏‎ تنها‏‎ زيبايي‌‏‎ آفرينش‌‏‎ در‏‎ شاعران‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎
ناقدان‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎ دليل‌‏‎ همين‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ مي‌شوند‏‎ محدود‏‎ كالبد‏‎ و‏‎
توجه‌‏‎ حصر‏‎ زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ دو‏‎ همين‌‏‎ به‌‏‎ شعر‏‎ زيباشناسي‌‏‎ در‏‎ سخن‌‏‎
مقفي‌‏‎ متساوي‌الاركان‌ ، ‏‎ موزون‌ ، ‏‎ كلام‌‏‎ به‌‏‎ شعر‏‎ تعريف‌‏‎.‎مي‌كنند‏‎
به‌‏‎ مخيل‌‏‎ كلام‌‏‎ به‌‏‎ آن‌‏‎ تعريف‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ ناظر‏‎ شعر‏‎ نخست‌‏‎ مرتبه‌‏‎ به‌‏‎
اعتبارالجميع‌‏‎" طوسي‌‏‎ خواجه‌‏‎ سخن‌‏‎ و‏‎ دارد‏‎ اشاره‌‏‎ دوم‌‏‎ مرتبه‌‏‎
.است‌‏‎ زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ دو‏‎ هر‏‎ شامل‌‏‎ "اجود‏‎
دروغ‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ شده‌‏‎ موجب‏‎ مرتبه‌‏‎ دو‏‎ اين‌‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ حصر‏‎
در‏‎ شعر‏‎.‎شوند‏‎ غافل‌‏‎ آن‌‏‎ پيام‌‏‎ حقيقت‌‏‎ از‏‎ و‏‎ بدانند‏‎ سودمند‏‎
فراچنگ‌‏‎ كه‌‏‎ حقيقتي‌‏‎است‌‏‎ حقيقت‌‏‎ زبان‌‏‎ زيبايي‌ ، ‏‎ سوم‌‏‎ مرتبه‌‏‎
وسيله‌‏‎ به‌‏‎ شعر‏‎ كه‌‏‎ حقيقتي‌‏‎ و‏‎ نمي‌افتد‏‎ فلسفه‌‏‎ و‏‎ علم‌‏‎ زبان‌‏‎
.مي‌گردد‏‎ جاودان‌‏‎ آن‌‏‎ بيان‌‏‎
زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ سه‌‏‎ هر‏‎ از‏‎ هنري‌‏‎ آفرينشهاي‌‏‎ در‏‎ شاعران‌‏‎ از‏‎ برخي‌‏‎
:حافظ‏‎ تعبير‏‎ به‌‏‎.‎آنهاست‌‏‎ جاودانگي‌‏‎ رمز‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ برخوردارند‏‎
است‌‏‎ خوبتر‏‎ كدام‌‏‎ پايت‌‏‎ و‏‎ سر‏‎ از‏‎ ندانم‌‏‎
قدمي‌‏‎ تا‏‎ زفرق‌‏‎ زيبا‏‎ كه‌‏‎ فرق‌‏‎ جاي‌‏‎ چه‌‏‎
:بخوانيم‌‏‎ معاصر‏‎ شاعر‏‎ يك‌‏‎ از‏‎ را‏‎ زير‏‎ بيت‌‏‎
بشويي‌‏‎ چهره‌‏‎ گل‌‏‎ كه‌‏‎ نشستي‌‏‎ سرچشمه‌‏‎ به‌‏‎
نكويي‌‏‎ به‌‏‎ شد‏‎ سمر‏‎ و‏‎ شست‌‏‎ خود‏‎ تو‏‎ چشم‌‏‎ در‏‎ چشمه‌‏‎
‎‏‏،‏‎(ناقص‌‏‎ جناس‌‏‎)‎ تجنيس‌‏‎ چون‌‏‎ لفظي‌‏‎ آرايه‌هاي‌‏‎ دليل‌‏‎ به‌‏‎ سخن‌‏‎
فاخر‏‎ جامه‌اي‌‏‎ به‌‏‎ غني‌‏‎ موسيقي‌‏‎ از‏‎ برخورداري‌‏‎ و‏‎ واج‌آرايي‌‏‎
مانند‏‎ معنايي‌‏‎ صناعات‌‏‎ دليل‌‏‎ به‌‏‎ ديگر ، ‏‎ سوي‌‏‎ از‏‎ و‏‎ شده‌‏‎ آراسته‌‏‎
اما‏‎.‎است‌‏‎ يافته‌‏‎ زيبا‏‎ اندامي‌‏‎ كم‌نظير ، ‏‎ تصويرگريهاي‌‏‎ و‏‎ عكس‌‏‎
تجارب‏‎ اينكه‌‏‎ دليل‌‏‎ به‌‏‎ شاعر‏‎ كالبد ، ‏‎ و‏‎ جامه‌‏‎ زيبايي‌‏‎ از‏‎ فراتر‏‎
ژرفاي‌‏‎ تا‏‎ را‏‎ شنونده‌‏‎ طرفه‌العيني‌‏‎ در‏‎ و‏‎ مي‌شكافد‏‎ را‏‎ عادي‌‏‎
آفريده‌‏‎ زيبا‏‎ روح‌‏‎ با‏‎ شعري‌‏‎ مي‌كند ، ‏‎ برتر‏‎ حقيقت‌‏‎ مهمان‌‏‎ وجود ، ‏‎
.مي‌شود‏‎
حقيقت‌‏‎ آسمان‌‏‎ نردبان‌‏‎ روح‌ ، ‏‎ زيبايي‌‏‎ از‏‎ برخوردار‏‎ شعر‏‎ تنها‏‎
نيز‏‎ پيام‌‏‎ در‏‎ جاودانگي‌‏‎ از‏‎ برخوردار‏‎ دليل‌‏‎ همين‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ مي‌شود‏‎
.هست‌‏‎
زبان‌‏‎ با‏‎ او‏‎.‎مي‌دانيم‌‏‎ شاعر‏‎ معنا‏‎ اين‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ (س‌‏‎)‎خميني‌‏‎ امام‌‏‎
هستي‌‏‎ از‏‎ خويش‌‏‎ شخصي‌‏‎ تجربه‌هاي‌‏‎ نابترين‌‏‎ در‏‎ را‏‎ شنونده‌‏‎ شعر ، ‏‎
هر‏‎ از‏‎ برخوردار‏‎ فراواني‌‏‎ موارد‏‎ در‏‎ او‏‎ شعر‏‎.‎مي‌سازد‏‎ شريك‌‏‎
و‏‎ معاني‌‏‎ آفرينش‌‏‎ در‏‎ خلاقيت‌‏‎:است‌‏‎ زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ سه‌‏‎
آفريني‌ ، ‏‎ پارادوكس‌‏‎ و‏‎ تضاد‏‎ آرايه‌‏‎ با‏‎ همراه‌‏‎ نغز‏‎ تصويرسازيهاي‌‏‎
آراستن‌‏‎ در‏‎ مهارت‌‏‎ و‏‎ مي‌آفريند‏‎ را‏‎ شعر‏‎ از‏‎ زيبايي‌‏‎ كالبد‏‎
...و‏‎ ترصيع‌‏‎ عكس‌ ، ‏‎ تجنيس‌ ، ‏‎ توضيح‌ ، ‏‎ چون‌‏‎ لفظي‌‏‎ آرايه‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ سخن‌‏‎
را‏‎ شعري‌‏‎ و‏‎ مي‌دهد‏‎ زينت‌‏‎ فاخر‏‎ جامه‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ شعر‏‎ زيباي‌‏‎ كالبد‏‎
در‏‎ معنايي‌‏‎ و‏‎ زباني‌‏‎ ساختار‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ مي‌آورد‏‎ وجود‏‎ منصه‌‏‎ به‌‏‎
.است‌‏‎ اشعار‏‎ ترين‌‏‎ جسته‌‏‎ بر‏‎ رديف‌‏‎
به‌‏‎ است‌‏‎ توجه‌‏‎ قابل‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎ ساختارشناسي‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ مهمي‌‏‎ نكته‌‏‎
مثال‌ ، ‏‎ عنوان‌‏‎ به‌‏‎.‎است‌‏‎ زيبايي‌‏‎ مرتبه‌‏‎ سه‌‏‎ هر‏‎ تنيدگي‌‏‎ هم‌‏‎
آمده‌ ، ‏‎ تام‌‏‎ تجنيس‌‏‎ عنوان‌‏‎ به‌‏‎ امام‌‏‎ اشعار‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ مواردي‌‏‎
كرده‌‏‎ خوش‌‏‎ جاي‌‏‎ سخن‌‏‎ در‏‎ نيز‏‎ ديگري‌‏‎ لفظي‌‏‎ يا‏‎ معنايي‌‏‎ آرايه‌هاي‌‏‎
آمدن‌‏‎ موجب‏‎ را‏‎ جناس‌‏‎ نمي‌توان‌‏‎ درستي‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ گونه‌اي‌‏‎ به‌‏‎.است‌‏‎
دو‏‎ هر‏‎ يا‏‎ و‏‎ انگاشت‌‏‎ جناس‌‏‎ علت‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ دانست‌‏‎ آرايه‌‏‎ آن‌‏‎
جناس‌‏‎ زير‏‎ بيت‌‏‎ در‏‎ تاب‏‎ واژه‌‏‎.‎ديد‏‎ شعر‏‎ روح‌‏‎ زيبايي‌‏‎ تابع‌‏‎ را‏‎
و‏‎ تو‏‎ در‏‎ تو‏‎ تصويرگري‌‏‎ جناس‌‏‎ اين‌‏‎ همراه‌‏‎ اما‏‎ است‌ ، ‏‎ تام‌‏‎
:مي‌كند‏‎ جلوه‌گري‌‏‎ ساحرانه‌اي‌‏‎
است‌‏‎ من‌‏‎ محراب‏‎ قبله‌‏‎ كجت‌‏‎ ابروي‌‏‎ خم‌‏‎
است‌‏‎ من‌‏‎ تاب‏‎ و‏‎ تب‏‎ راز‏‎ خود‏‎ تو‏‎ گيسوي‌‏‎ تاب‏‎
در‏‎ عاشق‌‏‎ تاب‏‎ و‏‎ تب‏‎ از‏‎ آفريني‌‏‎ تصوير‏‎ كه‌‏‎ نمي‌دانيم‌‏‎ ابتدا‏‎
جناس‌‏‎ آمدن‌‏‎ يا‏‎ است‌‏‎ شده‌‏‎ تجنيس‌‏‎ موجب‏‎ يار‏‎ گيسوي‌‏‎ تاب‏‎ ميان‌‏‎
كنيم‌‏‎ تامل‌‏‎ اگر‏‎ اما‏‎.‎است‌‏‎ آفريده‌‏‎ را‏‎ تصويري‌‏‎ چنين‌‏‎ كامل‌‏‎
برتري‌‏‎ حقيقت‌‏‎ معلول‌‏‎ را‏‎ بيت‌‏‎ همين‌‏‎ لفظي‌‏‎ و‏‎ معنايي‌‏‎ ساختار‏‎
كه‌‏‎ ساختاري‌‏‎ مي‌دهد ، ‏‎ شكل‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ ماهوي‌‏‎ ساختار‏‎ كه‌‏‎ مي‌يابيم‌‏‎
و‏‎ تجنيس‌‏‎ رمزآلود‏‎ رابطه‌‏‎ است‌‏‎ همچنين‌‏‎هستيم‌‏‎ آن‌‏‎ جستجوي‌‏‎ در‏‎
:زير‏‎ بيت‌‏‎ در‏‎ تصويرآفريني‌‏‎
زنان‌‏‎ چنگ‌‏‎ زنم‌ ، ‏‎ چنگ‌‏‎ او‏‎ طره‌‏‎ خم‌‏‎ بر‏‎
نيست‌‏‎ لايعقل‌‏‎ ديوانه‌‏‎ حاصل‌‏‎ اين‌‏‎ جز‏‎ كه‌‏‎
طره‌‏‎ خم‌‏‎ بر‏‎ زنان‌‏‎ چنگ‌‏‎ تصوير‏‎ و‏‎ (لفظي‌‏‎ آرايه‌‏‎)‎ تجنيس‌‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎
آن‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ آمده‌‏‎ ميان‌‏‎ به‌‏‎ سومي‌‏‎ آرايه‌‏‎ (معنايي‌‏‎ آرايه‌‏‎) يار‏‎
زدن‌‏‎ چنگ‌‏‎ حال‌‏‎ در‏‎:است‌‏‎ تصوير‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ خيره‌كننده‌‏‎ پارادوكس‌‏‎
عين‌‏‎ چنگ‌زنان‌‏‎ كه‌‏‎ چرا‏‎ زد ، ‏‎ چنگ‌‏‎ چيزي‌‏‎ به‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ چگونه‌‏‎
.است‌‏‎ وابستگي‌‏‎ عين‌‏‎ زدن‌‏‎ چنگ‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ رهايي‌‏‎
سر‏‎.‎است‌‏‎ پارادوكس‌‏‎ اين‌‏‎ لم‌‏‎ و‏‎ عمق‌‏‎ بر‏‎ تلويحي‌‏‎ دوم‌‏‎ مصرع‌‏‎
بي‌همتا‏‎ يار‏‎ آن‌‏‎ قدسي‌‏‎ حضور‏‎ از‏‎ شاعر‏‎ ژرف‌‏‎ تجربه‌‏‎ پارادوكس‌‏‎
از‏‎ را‏‎ فرد‏‎ (وي‌‏‎ دامن‌‏‎ نه‌‏‎ و‏‎) او‏‎ طره‌‏‎ خم‌‏‎ بر‏‎ زدن‌‏‎ چنگ‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎
حصار‏‎ از‏‎ آزاد‏‎ حتي‌‏‎ مي‌كند ، ‏‎ آزاد‏‎ اوست‌‏‎ از‏‎ غير‏‎ امر‏‎ هرچه‌‏‎
.عقلاني‌‏‎ نبايدهاي‌‏‎ و‏‎ بايد‏‎
:كنيد‏‎ توجه‌‏‎ زير‏‎ ابيات‌‏‎ به‌‏‎
بي‌حجاب‏‎ و‏‎ پرده‌نشيني‌‏‎ كه‌‏‎ رخ‌‏‎ خوب‏‎ اي‌‏‎
نقاب‏‎ در‏‎ باز‏‎ و‏‎ جلوه‌گر‏‎ هزار‏‎ صد‏‎ اي‌‏‎
عذابيم‌‏‎ به‌‏‎ زهجرش‌‏‎ و‏‎ دلدار‏‎ همبستر‏‎
مراميم‌‏‎ هجران‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ غريبيم‌‏‎ وصل‌‏‎ در‏‎
است‌‏‎ نيستي‌‏‎ در‏‎ همه‌‏‎ هستي‌‏‎ كه‌‏‎ نيست‌‏‎ و‏‎ نيستم‌‏‎
فرمايي‌‏‎ نظر‏‎ هيچ‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ هيچ‌‏‎ و‏‎ هيچم‌‏‎
:بيدل‌‏‎ معروف‌‏‎ غزل‌‏‎ با‏‎ كنيد‏‎ مقايسه‌‏‎ را‏‎ اخير‏‎ بيت‌‏‎
مطلق‌‏‎ جناب‏‎ محو‏‎ حضوريم‌‏‎ سجده‌‏‎ ما‏‎
مطلق‌‏‎ آفتاب‏‎ در‏‎ نوريم‌‏‎ همچو‏‎ گم‌گشته‌‏‎
مپيچيد‏‎ ظن‌‏‎ و‏‎ وهم‌‏‎ در‏‎ هيچيد ، ‏‎ پوچ‌‏‎ خلق‌‏‎ اي‌‏‎
مطلق‌‏‎ جواب‏‎ يك‌‏‎ اين‌‏‎ عالم‌‏‎ دو‏‎ بر‏‎ است‌‏‎ كافي‌‏‎
در‏‎ سخن‌‏‎ زيبايي‌‏‎ جذبه‌‏‎ مي‌شنويم‌ ، ‏‎ را‏‎ "عشق‌‏‎ زاده‌‏‎" غزل‌‏‎ وقتي‌‏‎
با‏‎ و‏‎ نمي‌دهد‏‎ مجالي‌‏‎ جان‌‏‎ و‏‎ كالبد‏‎ جامه‌ ، ‏‎ ساحت‌‏‎ سه‌‏‎ هر‏‎
آنچه‌‏‎ و‏‎ هستم‌‏‎ آنچه‌‏‎ بين‌‏‎ فاصله‌‏‎ من‌‏‎ واقعيت‌‏‎ از‏‎ زيبا‏‎ تصويرسازي‌‏‎
من‌‏‎ حقيقت‌‏‎ تجربه‌‏‎ و‏‎ مي‌شود‏‎ طي‌‏‎ طرفه‌العيني‌‏‎ در‏‎ باشم‌‏‎ بايد‏‎
:مي‌آفريند‏‎ شادي‌‏‎
جاميم‌‏‎ خوانده‌‏‎ پسر‏‎ و‏‎ عشقيم‌‏‎ زاده‌‏‎ ما‏‎
تماميم‌‏‎ دلدار‏‎ بازي‌‏‎ جان‌‏‎ و‏‎ مستي‌‏‎ در‏‎
رنگيم‌‏‎ بسته‌‏‎ ولي‌‏‎ نواييم‌‏‎ و‏‎ بي‌رنگ‌‏‎
ناميم‌‏‎ پي‌‏‎ در‏‎ همي‌‏‎ و‏‎ نشانيم‌‏‎ و‏‎ نام‌‏‎ بي‌‏‎
پشتيم‌‏‎ به‌‏‎ پشت‌‏‎ طلبان‌‏‎ هستي‌‏‎ و‏‎ هستي‌‏‎ با‏‎
گاميم‌‏‎ به‌‏‎ گام‌‏‎ ازل‌‏‎ روز‏‎ در‏‎ نيستي‌‏‎ با‏‎
و‏‎ زباني‌‏‎ ساختار‏‎ ساحت‌‏‎ دو‏‎ در‏‎ شعر‏‎ كالبد‏‎ و‏‎ جامه‌‏‎ زيبايي‌‏‎
در‏‎ كه‌‏‎ برتري‌‏‎ حقيقت‌‏‎ بيان‌‏‎ براي‌‏‎ است‌‏‎ ابزاري‌‏‎ امام‌‏‎ نزد‏‎ معنايي‌‏‎
به‌‏‎ واصل‌ ، ‏‎ سالك‌‏‎ اين‌‏‎ نافذ‏‎ چشم‌‏‎ و‏‎ آمده‌‏‎ حاصل‌‏‎ او‏‎ ژرف‌‏‎ تجارب‏‎
تجارب‏‎ حتي‌‏‎ -‎سطحي‌‏‎ تجارب‏‎ در‏‎ انسان‌‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ مشرف‌‏‎ آن‌‏‎ شهود‏‎
محروم‌‏‎ و‏‎ نامحرم‌‏‎ حقايق‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎ به‌‏‎ نسبت‌‏‎ -‎فلسفي‌‏‎ و‏‎ علمي‌‏‎
اين‌‏‎ بر‏‎ مي‌كند‏‎ سعي‌‏‎ فلسفه‌‏‎ به‌‏‎ شيفتگي‌‏‎ و‏‎ علم‌زدگي‌‏‎ با‏‎ و‏‎ است‌‏‎
به‌‏‎ بودن‌‏‎ دلخوش‌‏‎ وسيله‌‏‎ به‌‏‎ يا‏‎ كند‏‎ غلبه‌‏‎ محروميت‌‏‎ و‏‎ ناكامي‌‏‎
.نمايد‏‎ كتمان‌‏‎ را‏‎ خود‏‎ ناكامي‌‏‎ سطحي‌ ، ‏‎ تجارب‏‎
عاشق‌‏‎ زبان‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎
و‏‎ زباني‌‏‎ آرايه‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ محدود‏‎ طبع‌آزمايي‌‏‎ نوعي‌‏‎ امام‌‏‎ شعر‏‎
كه‌‏‎ است‌‏‎ ژرف‌‏‎ تجربه‌هاي‌‏‎ زبان‌‏‎ نيست‌ ، بلكه‌‏‎ معنايي‌‏‎ صنايع‌‏‎
عاشقانه‌ ، ‏‎ چشم‌‏‎ با‏‎ مدرسي‌‏‎ عرفان‌‏‎ و‏‎ فلسفي‌‏‎ رهيافتهاي‌‏‎ از‏‎ فراتر‏‎
هستي‌ ، ‏‎ از‏‎ عميق‌‏‎ تجربه‌‏‎.‎مي‌كند‏‎ شهود‏‎ واسطه‌‏‎ بي‌‏‎ را‏‎ هستي‌‏‎ حقايق‌‏‎
همانند‏‎ سخن‌‏‎ انتظار‏‎ و‏‎ مي‌سازد‏‎ گنگ‌‏‎ را‏‎ زبان‌‏‎ معنا‏‎ يك‌‏‎ به‌‏‎
.است‌‏‎ بيهوده‌اي‌‏‎ انتظار‏‎ سطحي‌ ، ‏‎ تجارب‏‎ زبان‌‏‎
مخواه‌‏‎ يار‏‎ سخن‌‏‎ من‌‏‎ از‏‎ خراباتيم‌‏‎ من‌‏‎
مخواه‌‏‎ گفتار‏‎ شده‌‏‎ پريشان‌‏‎ گنگ‌‏‎ از‏‎ گنگم‌‏‎
حقايق‌‏‎ بيان‌‏‎ در‏‎ عرفي‌‏‎ زبان‌‏‎ كارآيي‌‏‎ عدم‌‏‎ بودن‌ ، ‏‎ گنگ‌‏‎ از‏‎ مراد‏‎
زبان‌‏‎ بر‏‎ تنها‏‎ حقايق‌‏‎ اين‌‏‎ ;است‌‏‎ ژرف‌‏‎ تجارب‏‎ در‏‎ شده‌‏‎ شهود‏‎
آن‌‏‎ و‏‎ مي‌گردند‏‎ آن‌‏‎ همراز‏‎ عاشقان‌‏‎ فقط‏‎ و‏‎ مي‌شود‏‎ جاري‌‏‎ عاشقان‌‏‎
.نمي‌انگارند‏‎ افسانه‌‏‎ و‏‎ اسطوره‌‏‎ را‏‎
قراملكي‌‏‎ فرامرز‏‎ احد‏‎:‎نوشته‌‏‎
دارد‏‎ ادامه‌‏‎


Copyright 1996-2001 HAMSHAHRI, All rights reserved.
HTML Production by Hamshahri Computer Center.