مهاجران خند تلخ در آرزوها و مرزها
 
موزه در كاريكاتور بين‌المللي نمايشگاه پنجمين از گزارشي
تهران معاصر هنرهاي
تهران (دوسالانه) كاريكاتور بين‌المللي نمايشگاه پنجمين
كنار در را ايران كاريكاتور هنر اعتبار و ارزش
.است گذاشته نمايش به جهان سراسر از درخور نمايندگاني
دنيا در جدي صورت به اكنون و بركشيده قد ايران كاريكاتور
ديپلم جايزه ، دهها گذشته دهه يك طي تنها و است مطرح
...است آورده ارمغان به ما براي تقديررا لوح و افتخار
ما جوان كاريكاتوريست‌هاي است سزاوار حال اين با
موفقيت‌ها و دارند پاس را هنر اين پيشكسوتان و پيشگامان
بي‌نياز توجه اين از را آنها اخير ، سالهاي دستاوردهاي و
به را بسياري تازه‌هاي ارتباطات عصر شتابان روندنكند
پيشكسوتان زمره در نيز آنان روزي و آورد خواهد ارمغان
فن‌آوري‌هاي و تحولات از برآمده نسلي و بود خواهند
...داشت خواهند خود فراروي را پيچيده‌تر
عباسي اسماعيل
گفته كوبيسم ، مكتب بنيانگذار و بزرگ نقاش "پابلوپيكاسو"
غرقه و كودكي روزگار راحت فضاي به بازگشت جز كوبيسم:بود
نقاش دست آن در كه دنيايي.نيست كودكانه روياهاي در شدن
بماند ، بي‌تحرك و خشك سختگيري‌ها ، چنبره در بي‌آنكه
نقاش "دالي سالوادور".مي‌پردازد نقاشي خلق به آزادانه
پس تنها كه بود باور براين نيز سوررئاليسم ، سبك پرآوازه
با توانست كرد ، سفر خويش ناخودآگاه ضمير به كه آن از
و ناخودآگاه بخش‌هاي ميان جادويي ارتباط نوعي برقراري
را آنچه هر و بكشد تصوير به را خوابهايش ذهن ، خودآگاه
هزارها قالب در و ذهن نهانخانه در كودكي دوران از كه
قالب در بود ، شده تلمبار شگفتي و بيم يا و آرزو و اميد
نمايش به بودند يافته شكل تغيير كاملا كه تصويرهايي
.بگذارد
روي‌آوري نيز انگليسي نامدار كاريكاتوريست "استدمن رالف"
هر براي را كودكي دوران غني بسيار اما روان ، طرح‌هاي به
"كلودسر".مي‌داند پيش‌نياز يك كاريكاتوريستي
او به كه "برگ استاين" و فرانسه معروف كاريكاتوريست
را ، كاريكاتور نيز ، داده‌اند ، لقب طنز طرح‌هاي معمار
و واقعيت و تخيل ميان فضاي در هوشمندانه گردشي حاصل
واقع ، درميدانند كودكي خلاق فضاهاي در بودن شناور
براساس نيز اروپا در كاريكاتور هنر پيشگامان نخستين
آوردند روي نقاشي در اغراق و اكسپرسيون به غريزي نيازي
بزنند را حرف‌هايشان پوست‌كنده و رك كودكان ، همچون تا
در كاريكاتور.باشد هم خنده‌دار اعتراض شيوه اين اگر حتي
و فلسفه هنر ، از اي سادگي ، آميزه عين
.است واقعگرايي
نام با كه شگفت‌انگيز حادثه‌اي پي در جهان اما و...
"نيويورك تجارت مركز دوقلوي برج‌هاي به تروريستي حملات"
عصر كه تحوليشد تازه‌اي دوران وارد است ، يافته شهرت
برچيده شوروي ، فروپاشي سرد ، جنگ از پس دوران به موسوم
شاهد دنيا و گذاشت سر پشت را برلين ديوار شدن
.شد آسيا غرب و خاورميانه منطقه به تازه‌اي لشگركشي‌هاي
در را عمومي افكار آغاز همان از كه هنگامه‌اي چنين در
كاريكاتوريست‌ها است ، برده فرو حيرت‌كم‌نظيري و تاسف
آنها.كنند نقد را رويدادها طنز ، زبان با جز نمي‌توانند
.سازند ممكن را رخدادها ناممكن‌ترين قادرند ، خطوط ياري به
ديگ" و "بن‌لادن اسامه" عرب ، كاريكاتوريست يك كه همچنان
دو هر قولي به كه را آمريكا جمهوري رئيس معاون "چيني
هم همسايگي در زيرزميني پناهگاه يك در شده‌اند ، مخفي
و شرق) سو دو از پله رشته دو با كه پناهگاهياست نشانده
يك تنها پناهجو دو ميان و مي‌برد زمين زير به راه (غرب
از نقطه‌اي در احوالي و اوضاع چنين در !است حائل ديوار
معاصر هنرهاي موزه در و كشورمان پايتخت در خاورميانه ،
تهران كاريكاتور بين‌المللي نمايشگاه پنجمين برپايي شاهد
.هستيم
سپتامبر ، به 11 معروف حوادث از خواه‌ناخواه نمايشگاه اين
كاريكاتور برجسته چهره‌هاي سفر جمله از.است گرفته تاثير
استدمن رالف ،(چهره معروف كاريكاتوريست) مولاتيه همچون
در خلاقيت و مهارت در كه انگليسي سرشناس كاريكاتوريست)
برجسته محقق) لنت جان دكتر ،(دارد شهرت جهان سراسر
را حضور عدم دلايل البته.نشد ممكن تهران به (كاريكاتور
نمايشگاه حال اين با !مقصد نه كرد جست‌وجو مبدا در بايد
;كاريكاتور بين‌المللي برجسته داور دو و است شده برپا
نزيه و (روسي برجسته كاريكاتوريست) زلاتكوفسكي ميخائيل
به حضور با (تركيه از محقق و معروف كاريكاتوريست) دانيال
توكانيستاني ، :مسابقه اين ايراني داوران همراه موقع ، به
را داوري كار بهرامي حميد و سبوكي افشين جهانشاهي ، علي
سه با كاريكاتور سالانه دو همچنين.رساندند پايان به
بخش و چهره كاريكاتور و تمدن گفت‌وگوي مهاجرت ، موضوع
شركت به جهان و ايران در را كاريكاتوريست هنرمندان آزاد
مسعود" گفته به.خواند فرا رقابت و نمايشگاه اين در
مجموع از تهران دوسالانه پنجمين دبير "طباطبايي شجاعي
به ايراني هنرمندان آثار از توجهي قابل تعداد اثر 276
نيمي ايراني كاريكاتوريست‌هاي و است يافته راه نمايشگاه
.داده‌اند اختصاص خود به را جوايز از
نمايشگاه در درآمده نمايش به آثار به پرداختن از پيش
به گذرا نگاهي است لازم تهران ، كاريكاتور بين‌المللي
.باشيم داشته ايران در كاريكاتور هنر كنوني موقعيت
هنر شكوفايي و رشد دهه نوعي به بايد را اخير دهه دو
و جوانان شمار.بياوريم حساب به ايران در كاريكاتور
به خلاقيت مناسب زمينه‌هاي و استعداد با كه نوجواناني
هنر تاريخ در هرگز نهاده‌اند ، گام هنرجهاني از عرصه اين
كاريكاتور اين ، از پيش.است نداشته نظير ايران معاصر
خلاصه رشته اين سرشناس چهره‌هاي از چند تني در ايران
بسياري در كه هستيم نسلي بالندگي شاهد اكنون اما.مي‌شد
ايرانيان و ايران براي كاريكاتور بين‌المللي مسابقات از
كاريكاتور عرصه در نسل اين حضور.افتخارآفريده‌اند
شناخت و بهتر عرضه زمينه‌ساز ، نيز ايران مطبوعاتي
و سوءتفاهمات همه با.است شده كاريكاتور هنر از دقيق‌تري
آنها گاه كه كاريكاتوريست و كاريكاتور هنر با برخوردها
نمي‌توان است ، كشانده نيز زندان سلول و دادگاه صحن به را
جهاني مسابقات در را ايران كاريكاتور بزرگ موفقيت
پژوهشگر و كاريكاتوريست "دانيال نزيه".انگاشت ناديده
بين‌المللي نمايشگاه از ديدار از پس تركيه ، در هنر اين
هنرمندان:گفت تهران معاصر هنرهاي موزه در كاريكاتور
از رشته اين در بزرگي وجهش پيشرفت به ايران كاريكاتوريست
در را خود برانگيز رشك و جدي حضور و يافته‌اند دست هنر
روزگاري":كرد خاطرنشان همچنين اوكردهاند مطرح جهان
بود دارا را كاريكاتور برتر موقعيت اروپا از پس "تركيه"
به ايراني كاريكاتوريست‌هاي و كرده تغيير وضع امروز اما
".شده‌اند ميدان وارد توانمند و نفس تازه رقيبي صورت
نيز روس برجسته كاريكاتوريست "زلاتكوفسكي ميخائيل"
سه درستي به ":مي‌گويد ايراني هنرمندان آثار درباره
از برخي درآثار را خلاقيت جهان‌بيني‌و ابتكار ، مشخصه
ايران كاريكاتور و ديد مي‌توان ايراني كاريكاتوريست‌هاي
".است برخوردار خوبي معدل از جهان در
موضوع تهران ، كاريكاتور بين‌المللي نمايشگاه درپنجمين
به متفاوت صورت به كاريكاتوريست‌ها نگاه از مهاجرت ،
منطقه كاريكاتوريست‌هاي آثار دراست درآمده تصوير
طنز قالب در مهاجرت ، لي‌كويچ ، و ميودراك جمله از بالكان
تصوير به مرزي خطوط در آواره انسان‌هاي سرگرداني سياه ،
منطقه اين در داخلي جنگ‌هاي بازتاب واقع در.است درآمده
هنرمندان آثار در شده آغاز پيش دهه يك از كه را
.كرد جست‌وجو مي‌توان كاريكاتوريست
به مهاجرت موضوع با نيز "اجاقلو اسدالله" ايران از
يور" نگاه از.دارد اشاره مرز سوي دو در كودكان آوارگي
چهره خطوط در را مرزها تراژدي روس كاريكاتوريست "مانائف
آزرده‌اند ، ملل ميان جنگ‌هاي از كه انسان‌هايي تمامي
.كرد جست‌وجو مي‌توان
ايران كاريكاتوريست و نقاش هنرمند "اسدي بني علي محمد"
اردك جوجه معروف افسانه برپايه را ناهمگوني و غربت غم
نخستين از كه حسي.است كشيده تصوير به ديگر بار زشت ،
آنجا در كه تازماني ميزبان سرزمين به مهاجر ورود لحظه
به متعلق زيرا ، مي‌كند ، سنگيني وجودش تمام بر دارد ، حضور
!نيست سرزمين آن
مطرح با ناخواسته يا خواسته تهران ، سالانه دو پنجمين
،"تمدن‌ها گفت‌وگوي" و "مهاجرت" وابسته بهم موضوع دو كردن
گذاشته نمايش به معاصر هنرهاي موزه در را آثاري مجموعه
داوري به اينگونه آنها تماشاي با مي‌تواند بيننده كه است
پايه بر تمدن‌ها گفت‌وگوي يافتن تحقق با كه بنشيند
براساس تازه‌اي عصر مي‌توان معاصر ، انسان آرمان‌هاي
خود كه داد نويد را صلح و دموكراسي انساني ، صحيح مناسبات
حال عين در.است زيانبار و ناخواسته مهاجرت‌هاي بخش پايان
هواپيماهاي توسط افغانستان خاك وسيع بمباران با نمايشگاه
مرزهاي سوي به افغانستان مردم دستجمعي مهاجرت و آمريكايي
.است شده مقارن تاجيكستان ، و پاكستان و ايران
با كاريكاتوريست‌ها از برخي تمدن‌ها ، گفت‌وگوي بخش در
و پرداخته‌اند تضادها طنزآميز نمايش به نقادانه نگاهي
.رفته‌اند نشانه را هماهنگي‌ها بعضي
معاصر كاريكاتوريست رستمي اردشير مسابقه ، آزاد بخش در
كاريكاتورهاي قالب در كه را آثاري نوعي ، به ايران ،
به رستمي نگاه.است گرفته پي ديده‌ايم ، او از مطبوعاتي
اين ميان ناگسستني و پيوسته رابطه يك طبيعت و عشق انسان ،
فيض‌آبادي ، محمد ذاكري ، عليرضا.مي‌كند تداعي را سه
همزيستي بازآفريني به خود شيوه به نيز سخاوتمندي روزبه
با انسان رابطه همچنين و اجتماعي مناسبات در صلح‌آميز
را مرگي به محكوم انسان "فيض‌آبادي".پرداخته‌اند حيوان ،
آنها از يكي انتخاب به طنابهاي‌دار انواع پاي در كه
حلقه سوي به محكوم فرداست كشيده تصوير به شده وادار
داود".مي‌كند خودنمايي قلب شكل به كه مي‌رود طنابي
رويدادهاي از يكي كشورمان معاصر كاريكاتوريست "شهيدي
عقربه‌هاي حركت در را شوروي فروپاشي يعني بيستم قرن مهم
تاريخي واقعه اين به او نگاه.است كرده مجسم ساعت يك
او است ، امپراطوري يك شدن شكسته درهم تحليل از ژرف‌تر
جهاني‌را باتحولات ناهماهنگ حكومت‌هاي محتوم سرنوشت
.است كشيده تصوير به
بر چيني كاريكاتوريست‌هاي آثار كار ، شيوه‌هاي دربررسي
از ضرباهنگ‌هايي با و شده درست برنج سبوس از كه كاغذهايي
تفكيك و شناسايي قابل خوبي به شده پخش مركب و چيني نقاشي
از تاثيرپذيري واضح خطوط تركيه ، هنرمندان آثار در.است
نزيه" اينكه ، گو.مي‌آيد چشم به هنوز اروپا كاريكاتور
مي‌كوشد است ، نمايشگاه از دوره اين داور كه‌خود "دانيال
و موتيف‌ها با تركيه معاصر كاريكاتور از تلفيقي آثارش در
به‌صورت كه نشانه‌هايي.كند ايجاد عثماني سنتي طرح‌هاي
تركيه در هنوز پيش ، سده‌هاي پارچه‌اي چاپ‌هاي و طرح‌ها
شماري آثار در.مي‌شود يافت خانه‌ها بيشتر در و است رايج
و سرزميني ساختار در شخصيت‌ها ترك ، كاريكاتوريست‌هاي از
بخشي هويت به عنصر اين و شناسايي‌اند قابل تركيه بومي
.است كرده كمك تركيه كاريكاتور
نمايشگاه اين در يوگسلاوي و بلوروس روسيه ، چك ، هنرمندان
به را اسلاوها تصويري طنز غني ميراث از گوشه‌هايي نيز
نخستين براي كه چهره كاريكاتور بخش.گذاشته‌اند نمايش
شده ارائه ايران در بين‌المللي نمايشگاه يك صورت به بار
بخصوص ، و مي‌دارد وا شگفتي و تحسين به را بينندگان است ،
بخش ، اين در ايران كاريكاتور هنر از نوخاسته چهره‌هاي
حاصلخيزي آينده كه داده‌اند بروز را توجهي قابل استعداد
مرحوم.مي‌دهد نويد ايران كاريكاتور از رشته اين در را
ايران در چهره كاريكاتور پيشگامان از دولو محسن استاد
.آورد بدست رشته اين در را بين‌المللي جايزه نخستين و بود
علي و سبوكي افشين حسين‌پور ، بزرگمهر عليزاده ، جواد
مهارت‌هاي و هستند رشته اين معروف هنرمندان از رادمند
نيز راد كاويان و عبدي بهمن عرباني ، احمد كوثر ، نيك‌آهنگ
.است ستودني
|
