نمي‌شناسد مرز هوا آلودگي
رفته دست از جنگلهاي جبران براي
بكارند درخت ميليارد سالي 15 بايد جهان مردم
كنيم حفظ را تهران تنفسي ريه حصار سرخه ملي پارك
نداد شفا كه نسخه‌اي سواري دوچرخه سبز خطوط
نمي‌شناسد مرز هوا آلودگي
نامطلوبي آثار جهاني بهداشت سازمان استانداردهاي از آلاينده‌ها ميزان رفتن فراتر *
گرفته هوا در معلق فلزي سنگين ذرات براثر كودكان هوشي بهره كاهش از كه مي‌گذارد ، برجاي
و دي‌اكسيد گوگرد ، و معلق ذرات وجود از ناشي تنفسي و عروقي -قلبي بي‌نظمي‌هاي تا
.برمي‌گيرد در را هيدروكربنها از ناشي سرطانهاي
و "هشدار" ميزان و حد به آن آلودگي و هوا وضعيت هم باز پاييز پاياني ماه روزهاي اين
وضعيت كه مي‌خوانيم درآنها و مي‌شنويم رسانه‌ها از هرسال ، مثل.است رسيده "خطرناك"
و كودكان كنند ، "مشاركت" و "همكاري" كه مي‌شود خواسته شهروندان از و است "خطرناك"
صورت در و بمانند خانه در سالخوردگان
معقول خواست اين به همه اما...و كنند تعطيل را مدارس شايد "خطرناك" شرايط آمدن پيش
منع خيابانها به شخصي اتومبيلهاي آوردن از حتي‌الامكان را شهروندان كه شهري ، مسئولان
اين گويا ;بي‌اعتنايند مي‌كنند ترغيب عمومي نقليه وسيله‌هاي از استفاده به را آنان و
همكاري اندكي از دريغ و نيست بدهكار گوشش هيچ‌كس و كند ياري كه است "همسايه" وظيفه فقط
.مشاركت و
در بايد.نيست كافي سازند ، آلوده خودبسي كه نقليه ، وسايل از استفاده عدم به فراخوان
پس كوچه در حتي صبح كه است كسي چه.كرد آماده روزها اين براي را خود شهر سال طول تمام
در مدارس سرويس رده‌خارج از و فرسوده ميني‌بوسهاي اگزوز از خروجي غليظ دود از كوچه‌ها
را شهر شب تمام كه هم ساختماني فعاليتهاي به خدمات ويژه كمپرسي كاميونهاي ;نيفتد عذاب
راه زود خيلي صبح كه كارخانه‌ها و ادارات سرويس اتوبوسهاي ;آلوده‌اند خود دود با
قطعا را وسايل اين آلودگي مشكل.ندارند واحد شركت اتوبوسهاي از دست‌كمي مي‌افتند ،
درباره.كاست آنها آلودگي ميزان از و كرد حل ساماندهي منظم برنامه يك طريق از مي‌شود
.كرد عملي و قطعي اقدامي و داد پايان حرف به بايد نيز فرسوده اتومبيلهاي كردن خارج
را سبز فضاي لكه‌هاي و خيابانها و پاركها برگ سوزني درختان پاييزي روزهاي همين در درست
شروع تازه كه (روزها اين در كننده تنفس و زنده گياهان تنها) درختان اين و مي‌كنيم "هرس"
ساقط انتفاع حيز از كاملا كه مي‌شوند بار و بي‌برگ و سربريده چنان كرده‌اند فعاليت به
.مي‌شوند
همواره مي‌رسد ، وخامت اوج به زمستان و پاييز در كه تهران هواي وضعيت اين مورد در
پيش است بهتر اما است ، چنين هم واقعا كه مي‌كنند ، قلمداد اصلي مقصر را "دما وارونگي"
.است وضعيتي چگونه وضعيت اين كه بدانيم چيز هر از
خود اخير شماره در تهران شهرداري شهري مديريت توسعه معاونت نشريه "مداري شهروند"
.مي‌خوانيد پي در كه است كرده درج زمينه اين در را گزارشي
دما وارونگي
واحد هر افزايش ازاي به دما متعارف كاهش آهنگ آن طي كه است جوي شرايطي دما وارونگي
به رو عمودي به‌طور جو معين لايه يك در دما و مي‌شود معكوس و وارونه جو در ارتفاع
حركت آن در كه ناحيه‌اي يعني) پردامنه جوي پايداري شرايط در وضعيت اين.مي‌گذارد افزايش
پيش (نيست كار در هم وضعيت اين زننده برهم عامل يا نيرو هيچ و مي‌شود متوقف هوا عمودي
(گرم و سرد هواي مبادله) "همرفت" از مي‌كند ، عمل سقف يك صورت به كه دما وارونگي.مي‌آيد
.مي‌سازد محدود هم را ابر تشكيل جريان عموما و مي‌كند جلوگيري بالا سوي به بيشتر
را معلق ذرات و آلاينده‌ها تمام و مي‌آيد پيش پايين‌تر سطوح در پايدار و مشخص وارونگي
سنگين سرد هواي چون و مي‌شود تشكيل زمين سطح در سردتر هواي.مي‌دارد نگه سقف آن زير در
در آلودگي رسوب نتيجه در ببرد ، خود با را آلاينده‌ها و رود بالا نمي‌تواند و است
كه مي‌رسد خطرناكي حد به آلودگي ترتيب اين به.مي‌افتد اتفاق زمين سطح مجاور لايه‌هاي
.است آن بارز نشانه‌هاي از آنند ، شاهد همگان روزها اين كه دهشتباري رنگ خاكستري آسمان
درختان) آلودگي كننده جذب پديده‌هاي فقدان و زمين سطح در آلاينده‌ها توليد امر اين علت
و فرسوده اكثرا) اتومبيل عظيم شمار اين آمد و رفت قطعا و ;است (سبز فضاي كلي به‌طور و
مي‌وزد ، كم هم باد آن در جغرافيايي و اقليمي شرايط اعتبار به كه محدودي فضاي در (آلاينده
.نيست هوا به منحصر شهري آلودگي اما.مي‌كند كمك عارضه اين به
غيرطبيعي چرخه‌هاي
از ناشي فضولات و زايدات و مي‌كند برداشت طبيعي محيطزيست از را منابع اقتصادي نظام
فراتر محيطزيست جذب ظرفيت از زباله و فضولات تراكم اگر ;برمي‌گرداند را مصرف و توليد
درياها ، هوا ، آلودگي.شد خواهد زيانبار (زايدات توليد و منابع برداشت) چرخه اين رود ،
تنها نه معيوب ، چرخه اين از ناشي زيرزميني شيرين آب منابع و رودخانه‌ها درياچه‌ها ،
اعظم بخشميكند متاثر نيز را بناها و ساختمان‌ها و زنده موجودات تمام بلكه انسانها ،
كه آنجا از.ندارند دخالتي و دستي آن توليد در اصلا خود آلودگي ، از متاثر گروههاي
محيطي زيست كيفيت افت غيرمستقيم هزينه‌هاي ندارد ، بر در جريمه‌اي و هزينه آلودگي ايجاد
در شهرها بي‌پيشينه رشد.مي‌شود تحميل جامعه فقيرتر و تنگدست مردم بر بي‌تناسبي نحو به
و ناحيه‌اي محلي ، سطح در زيست‌محيطي معضلات ايجاد عمده عوامل به را آنها بيستم قرن
بزرگ شهر يك توليدي زباله‌هاي جذب براي كه زمين سطح از وسعتياست كرده تبديل جهاني
.مي‌گويند "اكولوژيكي پاي جاي" آن به كه مي‌رود ، فراتر شهر آن خود مساحت از است ، لازم
صنعتي ، توليدات و انرژي توليد گرمايش ، براي مصرفي سوختهاي نوع به حدودي تا امر اين البته
مايع و جامد زباله‌هاي دفع براي رفته كار به تكنولوژيهاي نقليه ، وسايل آمد و رفت دامنه
زباله‌هاي جذب از شهرها اكثر حاضر ، حال دردارد بستگي محل اقليمي شرايط به نيز و
و هوا آلودگي بر رو اين از و مي‌سوزانند را زباله‌ها شهرها اين در.عاجزند خود توليدي
.مي‌افزايند محيطزيست
كرانه‌ها و مرزها به بي‌اعتنا
و گوگرد را اسيدي بارانهاي.است فراگستر و مي‌گذرد در مرزي هر از آب و هوا آلودگي آثار
به مي‌توانند مواد اين حاوي ابرهاي و مي‌كنند ايجاد دي‌اكسيد نيتروژن و دي‌اكسيد
خاك كه رودخانه‌هايي ترتيب ، همين به.كنند رسوب و ببارند آنجا در و بروند ديگر كشورهاي
كشورها آن براي مي‌توانند و مي‌كنند حمل خود با را آلاينده‌ها مي‌پيمايند را كشور چند
اين به.بيالايند مي‌ريزند آن به كه را دريايي و آورند پديد عديده مشكلات خود راه سر بر
از نمي‌توانند همجوار كشورهاي و مي‌كنند صادر آلاينده و اسيدي باران كشورها برخي ترتيب ،
.كنند جلوگيري مي‌شوند وارد قلمروشان به كه موادي ورود
كه مي‌آيد ، به‌شمار جو در گلخانه‌اي اثر اصلي عوامل از (كربن دي‌اكسيد) دي‌اكسيد كربن
دليل اين به.مي‌شود ختم -ناپذيرش برگشت و زيانبار پيامدهاي تمام با -جهاني گرمايش به
بر تنها نه را اضافي هزينه‌هاي گلخانه‌اي آلاينده‌هاي ساير و دي‌اكسيد كربن متراكم گسيل
كوچك ، شهرهاي از يك هيچ كه است دليل همين به.مي‌كنند تحميل جا همه بر بلكه همسايگان ،
اين آلودگي از آنها ، از دور فواصل به بلكه تهران ، چون كلانشهرهايي مجاورت در فقط نه
دو بر زيست‌محيطي آلودگي به نسبت جهاني نگراني اين ، بنابر.نمي‌مانند مصون بزرگ شهرهاي
مكانهايي ايجاد و انساني سكونتگاههاي ساير و شهرها سالم‌سازي اول ، :است متمركز عمده هدف
نزولي سير توقف و آلودگي فراگستر آثار كردن مهار بعد و آنها ساكنان براي زيست قابل
مردم همه گسترده همكاري و مشاركت با مگر نمي‌آيد دست به مهم اينجهاني اكوسيستم كيفيت
.دولت و مربوط نهادهاي با
هوا آلودگي
نقاط اكثر در هم هنوز هوا آلودگي سطوح مردم ، نزد زيست‌محيطي آگاهيهاي افزايش رغم به
خود رشد به مناسب محيطي زيست معيارهاي كردن اختيار بدون كماكان شهرها و بالاست جهان
حال در كشورهاي در خصوص به) شهرها در نقل و حمل كه آنند بيانگر بررسيهاميدهند ادامه
آلودگي درصد هشتاد تا هفتاد غالبا و آلودگي ايجاد در كننده تعيين عوامل از يكي (توسعه
.آنهاست از ناشي موضعي
عوامل توان شود ، بيشتر آلودگي هرچه.دارد شهرها سبز فضاي بر مستقيم تاثيري هوا آلودگي
هرچه شهر و مي‌مانند باز رشد و رويش از نباتات.مي‌يابد كاهش آلاينده‌ها و آلودگي جاذب
شتاب به نيز تهران ، در خصوص به ما ، زندگي سبك جوانب همهميشود تهي سبز فضاي از بيشتر
چنار درختان همچنان سبز فضاي افزايش يا و ترميم براي:مي‌كند كمك اوضاع وخامت اين گرفتن
يا و ندارند وجود مقاومتري گونه‌هاي اصلا گويي) مي‌شود خشك بعد روز چند كه مي‌كاريم
بيشتر ما ;است فاجعه‌بار نيز ما انرژي مصرف شيوه (مي‌آيد حساب به گناه نوعي آنها كاشت
ساخت سوي به ما سازي ساختمان شيوه اينكه جاي به ;مي‌كنيم مصرف بنزين جهان ديگر هرجاي از
خود دست به خود شود ، استفاده حداكثر طبيعي گرم‌سازي و تهويه از آنها در كه برود بناهايي
خورشيد گرماي و نور ساختمان‌ها ، نماي كردن شيشه‌اي با و مي‌كنيم گرمتر را محيطمان داريم
بيشتر هرچه خود كردن خنك براي براينكه علاوه تا مي‌كنيم برابر چند حتي و برابر دو را
از مانده ، باقي سبز فضاي و گياهان تنفس براي كه نيز را اندكي امكان كنيم ، مصرف انرژي
و زشت را شهر اين چقدر اينكه و شيشه‌اي ساختمان‌هاي زيبايي‌شناسي بحث) كنيم سلب آنها
كه است وخيم چنان اوضاع.(است جداگانه‌اي موضوع كرده‌اند ، بي‌هويت را آن معماري
خيابانها از فرسوده اتومبيلهاي كردن خارج كور گره و مشكل حل انتظار به نمي‌توانيم
مانعي هيچ بدون كه را كارهايي دامنه بيشتر هرچه بايد انتظار اين جاي به ;بنشينيم
با سازگار و اصولي طور به سبز فضاهاي تعميم يعني ;دهيم گسترش دهيم انجام مي‌توانيم
از حداكثر استفاده سوي به جامعه هدايت و انرژي مصرف از كاستن ديگر ، و شهر كنوني شرايط
.(تجديدپذير و) طبيعي انرژي‌هاي
آب آلودگي
.دارد وجود زيادي اختلاف‌هاي گوناگون مناطق بين آب آلي آلاينده‌هاي گسيل مورد در
درآمد هرچه.است برقرار عكس تناسب آلي مواد به آب آلودگي شدت و سرانه درآمد بين همواره
ازاي به جهاني ، بانك پژوهشهاي نتايج بنابر.مي‌شوند آلوده كمتر آبها باشد بيشتر سرانه
سرانه ، درآمد اين.مي‌كند افت درصد يك آبها آلودگي شدت سرانه ، درآمد افزايش درصد هريك
برخوردار نسبي رونق از اقتصادي لحاظ از كه جامعه‌اي در.است اقتصادي رونق حاصل طبعا
خصوص به جهان اينكه.است كارآمدتر و سامانمندتر آب مصرف و استحصال به رسيدگي باشد ،
آب كمبود و موقع به بارش كمبود از ناشي تنها مي‌كند ، تهديد آب كمبود را خاورميانه منطقه
مربوط آب مصرف چگونگي آن ، از مهمتر و جمع‌آوري چگونگي به آن عمده قسمت بلكه نيست ، شيرين
را مهمتري عنصر آب مصرف و استحصال مديريت توانايي اقتصادي ، بنيه كنار در اما.مي‌شود
تا هستيم مديريت به مربوط مشكلات گرفتار بيشتر قطعا آب ، زمينه در ما.مي‌دهد تشكيل
.آن اقتصادي مسايل
دورريزي و توليد گاهي و است شايع خشك نيمه و خشك نواحي از بسياري در خاك كيفيت افت
ديگر ، سوي از.مي‌بخشد شتاب را آن كشها آفت و شيميايي كود مصرف افزايش نيز و زباله
اين در مثبتي نقش كشاورزي ، زمينهاي بر انساني فشار دادن كاهش طريق از غالبا شهري توسعه
افت عمده منابع شهرها وسيله به شده توليد زباله نوع هم و كيفيت هم.مي‌كند بازي مورد
و تجزيه غيرقابل كه مي‌شود ، افزوده پيوسته هم آنها حجم بر و مي‌آيند شمار به خاك كيفيت
گلخانه‌اي گازهاي شهرها حاشيه در زباله غيربهداشتي دفن.سمي‌اند مواد زيادي مقادير حاوي
را زيرزميني آبهاي اينكه همه از مهمتر و مي‌پراكنند شهر فضاي در را نامطبوع بوهاي و
خطرناكي و سمي شيرابه‌هاي به زباله‌ها دفن محل مجاور جاري آبهاي حتي.مي‌كنند آلوده
.مي‌شوند آلوده
آلودگي آثار
برجاي نامطلوبي آثار جهاني بهداشت سازمان استانداردهاي از آلاينده‌ها ميزان رفتن فراتر
تا گرفته هوا در معلق فلزي سنگين ذرات اثر بر كودكان هوشي بهره كاهش از كه مي‌گذارد ،
سرطانهاي و دي‌اكسيد گوگرد ، و معلق ذرات وجود از ناشي تنفسي و عروقي -قلبي بي‌نظمي‌هاي
پز و پخت از ناشي هواي آلودگي از زنان شهرها ، در.دربرمي‌گيرد را هيدروكربنها از ناشي
جانداران بر آبها آلودگي.بيماري‌اند معرض در ديگر افراد از بيشتر فسيلي سوختهاي با
.مي‌شود آدمي به آلاينده‌ها انتقال موجب جانداران اين تغذيه كه مي‌گذارد تاثير آبزي
آثار پيدايش در بلكه مي‌بخشد ، شتاب را هوا آلودگي تنها نه شهرها در انساني فعاليتهاي
.است دخيل هوايي و آب تغييرات و اوزون لايه شدن تهي چون درازمدتي
سياستگذاري تاثير و مديريت
كار به پاكيزه‌تر ، صنعتي توليد روشهاي اتخاذ انرژي ، در صرفه‌جويي نظير محلي اقدامات
را بهتر مديريتي مي‌توانند نقل و حمل تقاضاي كاهش و مناسبتر نقل و حمل ناوگانهاي گرفتن
اين.دارد وجود آب آلودگي كاهش و آب تقاضاي مديريت به نياز محلي ، سطح در.كنند تضمين
مصرف كاهش زباله ، و فاضلاب بازيافت و زباله دفن عملكرد بهبود و فاضلاب تصفيه افزايش امر
اقدامات و شرب براي مناسب آبرساني خطوط تقويت و ايجاد پاكيزه‌تر ، صنعتي توليد آفت‌كشها ،
ابزارهاي مي‌توانند دولتهاميشود شامل را همگاني آموزش و بهداشت زمينه در مناسب
گازها برگسيل ماليات وضع مانند كنند ، اختيار زيست‌محيطي سياستگذاريهاي براي را انگيزشي
واحدهاي به فقط فعاليت مجوز صدور سيستمهاي ايجاد يا آنها كاهش براي يارانه پرداخت و
هواي آلودگي كاهش براي اقدام دسترس‌پذيرترين حاضر حال در اما.زيست‌محيطي آلودگي فاقد
موثق ، و مربوط سازمانهاي اعلام براساس اينكه به عنايت با) ايران كلانشهرهاي ساير و تهران
،(بوده برخوردار سالم كيفيت از تهران هواي روزها درصد سه در فقط سال 81 ، اول ماهه شش در
براي يارانه پرداخت ديگر معني واقع ، در.خودروها سوخت قيمت كردن واقعي از است عبارت
آلوده‌سازي بابت دارند مردم كل اصل در و دولت كه است آن بنزين بهاي نگه‌داشتن پايين
!مي‌كنند پرداخت هم يارانه محيطزيست
معلمي بهرام
رفته دست از جنگلهاي جبران براي
بكارند درخت ميليارد سالي 15 بايد جهان مردم
ناشي عوارض و جهان جنگلهاي اعظم قسمت اسف‌انگيز وضع پيامد ميلادي سال 1988 در:اشاره
هيماليا آبخيز درخت از شده عريان كوهستانهاي.شد آشكار مختلفي طرق به آنها نابودي از
جديدي اطلاعات.نداشت سابقه ناحيه آن تاريخ در كه شود جاري سيلي بنگلادش در كه شد باعث
از هكتار ميليون ، 8 سال 1987 در فقط كه داد نشان آمد دست به ماهواره‌ها طريق از كه
كل نابودي براي كه رقمي كه معناست آن به اين.رفته‌اند بين از آمازون باراني جنگلهاي
در بود سال در هكتار ميليون معادل 3/11 و بود شده محاسبه سال در گرمسيري مناطق جنگلهاي
بارانهاي و هوا آلودگي اثر بر هم صنعتي كشورهاي در.است كمتر واقعيت از درصد واقع 50
براي شده ارائه راهكارهاي داريد ، رو پيش كه مقاله‌اي.يافت ادامه جنگلها تخريب اسيدي
.مي‌كند بازگو را جهان رفته دست از جنگلهاي جبران
ايجاد در آنها نقش جهان‌و جنگلهاي بيشتر چه هر اهميت بر گواهي خود زمين كره شدن گرم
در موجود كربن برابر سه تقريبا آن سطحي خاك و زمين كره گياهي پوشش.است زيستي تعادل
از زيادي بخش شوند نابود بشر دست به يا بسوزند جنگلها وقتي.دارند ذخيره خود در را جو
را زمين كره شدن گرم و مي‌افزايند جو در شده فشرده كربن به و مي‌كنند آزاد را خود كربن
نيست ، دقيق كاملا آمده عمل به زمينه اين در كه برآوردهايي گرچه.مي‌كنند تسريع
يك تا پنجم يك معادل شده آزاد جنگل‌زدايي اثر بر سال 1988 در كه كربني مقدار احتمالا
.است شده منتشر سال همان در فسيلي سوختهاي احتراق اثر بر كه است كربني كل دوم
جنگلهاي پيگير تلاشي با كه است اين راه تنها نگران‌كننده روند اين كردن معكوس براي
كشورهاي از بسياري اما.شود غرس جديد درخت ميلياردها سال هر و كنيم حفظ را باقيمانده
ضعيفي اقتصادهاي و هستند روبه‌رو سنگين بدهي‌هاي و اقتصادي مشكلات با گرمسيري مناطق
كه اين جز ندارند سراغ ديگري كار آنها.است روبه‌افزايش سرعت به هم جمعيتشان و دارند
و منطقه‌اي توسعه تشويق با خارجي ارز سريع تهيه براي آن از و كنند پاك را خود جنگلهاي
بين از كار در همچنان كشورها اين.كنند استفاده سكونت براي جديدي مناطق كردن آماده يا
كشتزارها تا مي‌باشند جنگلي چوبهاي مخرب و افراطآميز كردن الوار و طبيعي جنگلهاي بردن
نظر از چه و اقتصادي نظر از چه كار اين كه اين از غافل آورند ، بوجود جديدي چراگاههاي و
يارانه بزرگ دامپروريهاي تشويق براي حكومت چون برزيل در مثلا نيست صرفه به بوم‌شناختي
كاهش كه حالي در شده‌اند نابود علت همين به آن جنگلهاي از زيادي مقدار است گرفته نظر در
.شوند متروكه زمين‌ها اين سال چند طي كه مي‌شود سبب چراگاهها باروري
زمين كره جنگلي پوشش توسعه براي پردامنه‌اي استراتژي بخواهيم اگر كه مي‌بينيم بنابراين
.كند عرضه شوند درختان قطع جانشين كه ديگري راههاي حتمابايد جهت‌گيري اين باشيم داشته
موظف آنها مقابل در و شود بخشيده كشورها اين بدهي‌هاي از كه‌مقداري است اين راه يك
از كار اين.باشد داشته گرايش طبيعي منابع حفظ به بيشتر كه گيرند پيش در سياستهايي شوند
منابعاشان هم و مي‌شود كم آنها قرض بار هم چون است ، گرمسيري كشورهاي نفع به اقتصادي نظر
كه هم صنعتي كشورهاي حكومتهاي و تجاري بانكهايميگيرد قرار استفاده مورد بهتري نحو به
اين حذف با شد ، نخواهد بازپرداخت وقت هيچ بدهي‌ها اين از مقداري كه دريافته‌اند كم كم
كه گفت مي‌توان بنابراين.داد نخواهند دست از چيزي دفاترشان از "بد وامهاي" اصطلاح به
قروض بخشودگي اين براي كه شرايطي از يكي.است رسيده فرا معامله‌اي چنين انجام زمان
بريدن مشوق كه را سياستهايي تا شود خواسته حكومتها از كه است اين گرفت نظر در مي‌توان
كه ديگري مهم قدم.بگذارند كنار هستند ناپايدار مصارف براي جنگلها محو و جنگلي درختهاي
براي را خود نفوذ - جهاني بانك بخصوص - توسعه نهادهاي كه است آن شود برداشته بايد
تامين از كه است لازم تنها نه جهاني بانك.گيرند كار به منطقي‌تر استراتژيهاي پيشبرد
طور به بايد بلكه ورزد خودداري مي‌شوند جنگلها بي‌معناي نابودي باعث كه طرحهايي اعتبار
به وارده فشار از مي‌توانند كه طبيعت با سازگار جنگلداري و كشاورزي كارهاي از فعال
مي‌دارد مجاز را ما كه است حدي به جنگل‌بري فعلي سرعت.كنند حمايت بكاهند طبيعي جنگلهاي
برخي بتوان شايد جمله از.دهيم انجام بوده نظر مورد تاكنون آنچه از موثرتر اقداماتي تا
موكول مي‌شوند جنگلها نابودي باعث كه برنامه‌هايي و سياستها حذف به را عمراني كمكهاي
بي‌تاثير آورده‌اند زمينه اين در كمك‌كننده نهادهاي كه فشارهايي كه مي‌رسد نظر بهكرد
بر داير سال 1988 اكتبر در -سارني خوزه - برزيل جمهور رئيس تصميم مثلا.است نبوده
فشارها نوع اين با -بود جنگلها نابودي در مردم مشوق كه - دولتي مقررات برخي موقتي تعليق
.است نبوده بي‌رابطه
سرعت كاهش به مي‌تواند نيز(ITTO) حاره‌اي جنگلهاي از حمايت سازمان بيشتر چه هر حمايت
به سال 1985 در گرديد ITTO سازمان تاسيس به منجر كه توافقنامهايكند كمك جنگل‌بري
خود كشور در تا مي‌خواهد حكومتها از توافقنامه اين.رسيد كشورها از تعدادي تصويب
تشويق را جنگلهاي‌گرمسيري از حفاظت نيز و معقول استفاده كه گيرند پيش در را سياستهايي
يك اجراي براي لازم بودجه و آمدند هم گرد ريودوژانيرو در ژوئن 1988 در گروه اعضاي.كند
گونه‌اي به جنگلها اداره روش كه است آن برنامه اين هدف.كردند تصويب را عمده برنامه
با طرحها نوع اين.دهد قرار مطالعه تحت برزيل در "آكره" ايالت در را طبيعت با سازگار
چوبهاي افراطآميز بريدن جانشين مي‌توان را اقتصادي فعاليت نوع چه كه اين دادن نشان
.مي‌كنند باز جنگلها از حفاظت براي را راه كرد ، جنگلها بردن ميان از و جنگلي
براي تلاش از است عبارت جهان جنگلي پوشش توسعه و حفظ استراتژي اصلي اجزاي از ديگر يكي
بخواهيم اگر كه گرديد برآورد سال1988 در.وسيع بسيار سطحي در جهان مجدد جنگلكاري
است روبه‌افزايش پيوسته كه را صنعتي چوبي محصولات و چوبي سوخت براي موجود تقاضاي
را سوم جهان كشورهاي آب منابع حفظ و سطحي خاك تثبيت وموجبات كنيم برآورده
كشور مساحت از بزرگتر كمي يعني - هكتار ميليون معادل 130 مساحتي بايد آوريم فراهم
بايد برسيم هدف اين به آينده سال طي 15 كه اين براي و شود درختكاري جهان در -اتيوپي
اينكه بر علاوه بي‌سابقه كاري جنگل چنين.شود كاشته جهان در درخت ميليارد سالانه 15
استراتژي‌جهاني براي مي‌سازد برآورد را مهم بسيار محيطي زيست و اقتصادي نيازهاي برخي
خود رشد ضمن مي‌شوند كاشته كه درختهايي.است حياتي بسيار نيز هوا و آب تغيير سرعت كاهش
آن شدن فشرده از ترتيب اين به و مي‌دهند كاهش را جو كربن اكسيد فتوسنتز فعاليت طريق از
دوباره را دنيا اراضي از هكتار ميليون كه 130 شويم موفق اگر.مي‌كنند جلوگيري جو در
درختها اين كه زماني تا مي‌شود منتشر گرمسيري جنگلهاي از كه خالصي كربن كنيم جنگلكاري
از هكتار ميليون كسر 10 از پس)شد خواهد كمتر تن ميليون سالانه 660 برسند رشد حد به
ناشي كربن انتشار ميزان ترتيب بدين.(شد خواهند سوزانده سوخت براي سريعا كه درختاني
.يافت خواهد كاهش سال در %تا 11 بين 8 بشر فعاليتهاي كل از
از هوا و آب تغيير مساله ولي دارند ثباتي جنگلي‌با پوشش صنعتي كشورهاي اكثريت گرچه
درختان و برد بالا را جنگل توليد است لازم هم آنجا در كه است برخوردار فوريتي چنان
حفظ جنگلها سلامت كه اين براي.شود برداشت جو از بيشتري كربن طريق آن از تا كاشت بيشتري
از جلوگيري مي‌آورند دست به را خود كربن جذب ظرفيت حداكثر درختها كه باشيم مطمئن و شود
مي‌توانند گذشته آن از.است حياتي بسيار هوا آلوده‌كننده مواد انتشار و اسيدي بارانهاي
را خود روستاهاي و شهرها طبيعي چشم‌انداز درخت كاشتن زمينه در ابتكاراتي به زدن دست با
.كنند تبديل جو كربن براي بزرگتري تله به
يعني -مي‌كردند درختكاري را زمين هكتار ميليون درمجموع 40 صنعتي كشورهاي همه اگر
در متحده ايالات كه زمينهايي مساحت برابر معادل 5/2 يا و ژاپن تقريبي وسعت با منطقه‌اي
كه اين ضمن -است گذاشته كنار چمنكاري و درختكاري براي خود "ذخاير حفظ برنامه" اجراي
ترتيب بدين.بكاهند جو كربن از تن ميليون سالانه 200 مي‌توانستند مي‌كردند رشد درختها
هنگامي.مي‌شد جبران مي‌شود توليد زغال‌سوز متوسط نيروگاه توسط 211 ساله هر كه كربني
ايجاد مرده درختهاي تجزيه از كه كربني برسند رشد حد به شده كاشته تازه درختهاي اين كه
.مي‌شود برابر مي‌كنند جذب رشد حال در درختهاي كه كربني با زمان مرور به مي‌شود
نقش جهان هواي و آب و زيستي تعادل حفظ در حاره مناطق جنگلهاي جهان ، جنگلهاي ميان در
كه سرزمين‌هايي در جنگلها اين اعظم بخش گرفتن قرار.مي‌باشند دارا را پراهميتي بسيار
منابع از مخرب و بي‌رويه بهره‌برداري به اقتصادي نيازهاي و فقر علت به آنها ساكنان
فراهم كشورها اين در را حاره‌اي جنگلهاي سريع نابودي موجبات آورده‌اند ، روي طبيعي
.است كرده
معلول به كه آن از پيش بين‌المللي بازدارنده اهرم‌هاي كه باورند اين بر كارشناسان
توليدكننده كه "دونالد مك" معروف كمپاني مثال عنوان به.بروند علت سراغ بايد كنند ، توجه
و كمياب بسيار درختان چوپ با را خود محصولات بسته‌بندي و پوششي كاغذ است ، همبرگر
و عمده سهم خود نوبه به چوب ، بزرگ تجاري شركتهاي و مي‌كند تهيه حاره مناطق ارزشمند
.دارند جنگلها اين تخريب در اساسي
روند دقيق شناسايي منظور به پيشرفته فن‌آوري از بهره‌گيري با جهاني تلاش حال عين در
سال ده در ناپذير تجديد منابع اين نجات براي ممكن راهكارهاي از استفاده و جنگلها تخريب
.است شده جدي‌تري مرحله وارد اخير
صفحه 21 از بقيه
موجود مقدار نصف به گرمسيري مناطق جنگل‌بري كاهش آن هدف كه جهاني استراتژي يك مجموع در
ميليون و 40 توسعه حال در كشورهاي در هكتار ميليون وسعت 130 به منطقه‌اي در درختكاري و
در انسان فعاليتهاي تمام نتيجه در كه را كربني مي‌تواند باشد صنعتي كشورهاي در هكتار
سرعت كار اين.دهد كاهش چهارم يك آن فعلي ميزان با مقايسه در مي‌گردد منتشر جهان سراسر
راههاي بتوان تا است مغتنمي فرصت و كرد خواهد كند دهه چند براي را زمين كره شدن گرم
رسيدن براي جهان جنگلي پوشش توسعه اين.كرد پيدا هوا و آب تغيير از جلوگيري براي ديگري
محيط احياي و چوبي سوخت تقاضاي تامين بيولوژيك ، گوناگوني حفظ قبيل از ديگري اهداف به
اين به سطحي در جنگلها موفقيت‌آميز احياي.است حياتي موارد تمام در نيز شده تخريب زيست
آن مالي منابع اين تامين راههاي از يكي.است نيازمند دائمي و مطمئن مالي منابع به وسعت
مايل و هستند انرژي يا جنگل با رابطه در كه اقتصادي فعاليتهاي برخي براي حكومتها كه است
كشورهاي برخي مثلا.كنند وضع جنگل احياي ماليات نام به مالياتي مي‌باشند آنها منع به
ماليات مي‌كنند برداشت صادرات منظور به خصوصي شركتهاي كه چوبي براي مي‌توانند گرمسيري
.كنند وضع خاصي
همزمان طور به هم و مي‌شود تامين لازمست دوباره جنگلكاري براي كه پولي هم كار اين با
ديگر جاهاي و فيليپين و غنا و عاج ساحل مانند كشورها برخي در كه چوب پررونق بازار
هم صنعتي كشورهاي حكومتهاي.مي‌افتد تاب و تب از است كرده ويران كلي به را جنگلها
ديگر كربن‌زاي فعاليتهاي برخي با فسيلي سوختهاي از برق توليد و بنزين مصرف بر مي‌توانند
براي را آن درآمد از بخشي كرديم پيشنهاد فصل اين در قبلا كه همانطور و كنند وضع ماليات
.برند بكار كشور از خارج يا داخل در مجدد جنگلكاري از حمايت
"ذخاير حفظ برنامه" با را قبيل اين از ابتكاراتي مي‌توان آمريكا متحده ايالات در
قراردادهايي 10 طي داشته‌اند زيادي فرسايش قابليت كه زمينهايي آن تحت كه زد پيوند كشور
.شده‌اند داده اختصاص چمنكاري و درختكاري به و شود گذاشته كنار محصول توليد از ساله
در كه كربني جبران براي كه است كرده پيشنهاد "زيست محيط از دفاع بنياد" از دودك دانيل
.گردد برقرار پيوند اين شد خواهد توليد ساختمان دست در سوز فسيل نيروگاههاي توسط آينده
كربن شوند درختكاري ذخاير حفظ برنامه تحت زمينهاي چهارم يك اگر كه كرده برآورد او
.مي‌شود جبران شد خواهد منتشر نيروگاهها اين از سال ده طي كه جديدي
كرد خواهند تامين را درختكاري اين هزينه مي‌سازند را نيروگاهها اين كه همگاني صنايع
كردن هماهنگ.كرد خواهد كمك اندازه‌اي تا ذخيره حفظ برنامه طريق از هم دولت احتمالا و
و حمايت نيازمند كار اينبردارد در بسياري مهم مشكلات جهان سطح وسيع‌در جنگلكاري
غيردولتي ، گروههاي سازمانهاي بزرگ ، شركتهاي عمراني ، بنگاههاي ملي ، رهبران فعاليت
.است شهروندان تك‌تك مهمتر همه از و جماعتي
اجرا دست در شود انجام بايد كه گوناگوني بسيار كارهاي از نمونه‌هايي هم‌اكنون
از 15000 بيش است زنان ملي انجمن حمايت تحت كه "سبز كمربند جنبش" كنيا در مي‌باشد
متشكل و آماده درخت ميليون از 2 بيش كاشتن براي را دانش‌آموز ميليون نيم حدود و كشاورز
.است كرده
در آن مركز و دارد فعاليت نيرو توليد زمينه در كه آمريكايي مستقل كمپاني يك
صريح هدف است گرفته عهده بر را گواتمالا در جنگلكاري طرح يك هزينه داوطلبانه ويرجينياست
در است قرار شركت اين كه را جديدي نيروگاه در شده توليد كربن كه است آن برنامه اين
شهرها جنگلكاري براي برنامه‌اي آمريكا جنگلداري انجمن و كند جبران بسازد نكيتكات
حدود 100 كشور سراسر شهرهاي حومه و شهرها در سال 1992 تا آن هدف كه بود كرده پيشنهاد
.شود كاشته درخت ميليون
به است ، آن هواي و آب تثبيت و زمين جنگل پوشش گسترش هدفش كه استراتژيي بالاخره و
دارد وجود جنگلها وضع درباره امروز آنچه از جامع‌تر اطلاعاتي به ، خود شالوده عنوان
منتشر فسيلي سوختهاي احتراق اثر در ساله هر جهان سراسر در كه كربني ميزاناست نيازمند
از ناشي كربن مورد در اما است محاسبه قابل خوبي نسبتا اطمينان ضريب با مي‌گردد
.نيست چنين جنگل‌زدايي
كه مناطقي در يا و هستند شدن محو حال در سرعتي چه با گرمسيري جنگلهاي اينكه مورد در
در اينكه يا و مي‌گيرد صورت سرعتي چه با مجدد رشد رفته‌اند بين از است مدتي جنگلها
ابهامهاي است موجود (كربن نتيجه در و) زيستي توده مقدار چه شده جنگل به تبديل نواحي
گام.شود كار اين صرف دائمي و بيشتر بودجه‌اي بايد مسايل اين حل براي.دارد وجود بسياري
فضايي مطالعات موسسه دانشمندان كه است اين شده برداشته زمينه اين در كه اميدبخشي
هول وودز تحقيقاتي مركز (ناسا)آمريكا ملي فضاپيمايي و هوانوردي اداره به وابسته گوددارد
و ملل سازمان زيست محيط برنامه به وابسته جهان زيست محيط بر نظارت سيستم ماساچوست ،
از اطلاعات فن‌آوري از استفاده با فائو ملل سازمان كشاورزي و خواربار سازمان دانشمندان
در كه ارزيابي اين اول مرحله.شده‌اند مشغول جنگلها وضع از جديدي ارزيابي به دور راه
.كرد خواهد مشخص را جنگل‌زدايي "بحراني نقاط" به‌اصطلاح است شده شروع سال 1988 اواخر
آنچه مانند است زياد بسيار آنها در جنگلها امحاي سرعت كه هستند مناطقي بحراني نقاط اين
كه مي‌شود مشخص ترتيب بدين است رسيده ثبت به برزيل در آمازون جنگل از بخشهايي مورد در
.شود متمركز بيشتر بايد كجا در جنگلها از حفاظت براي تلاش
طرح فكر به -بين‌المللي عمراني سازمانهاي كمك با -بايد هم ملي حكومتهاي علاوه به
به گرمسيري جنگلهاي با كمتر حال به تا.باشند خود جنگلهاي براي مدت‌تري بلند برنامه‌هاي
در شده برخورد هستند كه گونه همان يعني متعدد قابليتهاي با و تجديدشونده منابع عنوان
به مدت دراز در جامعه براي را آنها سودمندي مي‌توان برخورد نوع اين با تنها كه حالي
.رساند حداكثر
طور به و درآمد اجرا به اواخر 1985 در كه "گرمسيري مناطق در جنگلداري عملي طرح"كمك با
چهار مي‌شد حمايت جهان منابع موسسه ملل سازمان زيست محيط برنامه فائو سازمان توسط مشترك
و جنگلها از حفاظت براي لازم اقدامات افزايش و مديريت و برنامه‌ريزي اصلاح براي چوبي
.آمد بوجود درختكاري به مربوط كوششهاي
دشوار تصميم اين بتوانند حكومتها تك تك كه است آن به منوط عمل طرح اين نهايي تاثير اما
مجدد كاري جنگل براي و كنند نظر تجديد جنگلها با رابطه در خود سياستهاي در كه بگيرند را
.اندازند كار به سرمايه‌هايي
فدايي ثابتان جمشيد
آبخيزداري ارشد كارشناس
كنيم حفظ را تهران تنفسي ريه حصار سرخه ملي پارك
پارك سه شامل منطقه مجموع 10 در تهران استان زيست محيط حفاظت كل اداره استحفاظي حوزه در
هكتار ميليون يك حدود مساحتي با ممنوع شكار منطقه دو و شده حفاظت منطقه پنج ملي ،
جمعيت روزافزون افزايشدارد وجود (تهران استان استحفاظي حوزه درصد معادل 60 تقريبا)
داده افزايش را اراضي افزوده ارزش..و اجتماعي اقتصادي ، جاذبه‌هاي خاطر به بخش اين در
مناطق آسيبپذيري ديگر عوامل و انساني نيروهاي و شغلي امكانات كمبود ديگر سوي از.است
مامورين كمبود و مناطق وسعت.است داده افزايش روزافزون صورت به را كل اداره مديريت تحت
تحت را هكتار هزار حدود 20 منطقه در حضور زمان در بايد محيطبان هر ميانگين طور به كه
هزار به 100 عدد اين كوير پارك مثل حساس مناطق برخي ودر دهد قرار حفاظت و كنترل پوشش
همچنين و يابد كاهش شدت به مناطق اين از حفاظت توان كه شده موجب مي‌يابد افزايش هكتار
(انفرادي تجهيزات و موتورسيكلت خودرو ، قبيل از) شغلي امكانات و اجرايي مامورين بين تعادل
ومناطق ملي پارك‌هاي عناوين با زيادي مناطق اينكه با ايران در.ندارد وجود مناطق در
%تنها 84/4 اما گرفته‌اند ، قرار زيست سازمان‌محيط حفاظت تحت شده حفاظت
هر مساحت كل %رقم 10 اين جهاني استاندارد طبق كه حالي در مي‌شوند شامل را كشور سطح
است خجير ملي پارك جهان و ايران ملي پارك‌هاي قديمي‌ترين از يكي.مي‌شود شامل را سرزمين
بوده سلطنتي شكارگاه جزو انقلاب از قبل منطقه اين.گرفت قرار حفاظت تحت سال 1174 از كه
زيست محيط حفاظت سازمان نظارت تحت سرخه‌حصار و خجير ملي پارك عنوان به آن از بعد و
است آبي و كوهستاني اكوسيستم دو داراي و گرفته قرار تهران شرقي قسمت در پارك اين. درآمد
به است ويژه‌اي اهميت گياهي‌داراي پوشش لحاظ از چه و جانوري لحاظ از چه منطقه اين.
درختان لابه‌لاي در كه مي‌باشيم بنه جنگلهاي شاهد ما پارك نقاط از برخي در كه طوري
كه است آن دهنده نشان گوناگوني اين. مي‌شود يافت بادامك سنجد ، ارس ، مثل متفاوتي
دليل همين به است ، داشته وجود تنوع اين با وسيعي جنگلهاي البرز كوه منطقه قبلادر
جانوران منطقه اين دراست برخوردار بالايي بسيار ارزش از سرخه‌حصار گياهي پوشش
تشي ، گرگ ، كفتار ، گراز ، پلنگ ، بز ، و كل ميش ، قوچ ، آنها مهمترين كه مي‌شوند يافت گوناگوني
كه مي‌شود شامل را منطقه جمعيت بيشترين منطقه ميش و قوچ.مي‌داده تشكيل وشغال روباه
.مي‌باشد مركزي البرز در موجود گونه‌هاي از اغلب
ويژگي‌هاي به توجه با هكتاري مساحت 9380 با سرخه‌حصار پارك يعني منطقه اين متاسفانه
زيادي قسمت‌هاي تصرف به كه است گرفته قرار بسياري تعارضات مورد دارد كه فردي به منحصر
عنوان به مي‌توان پارك داخل از نوبنياد اتوبان عبور و گوناگون عناوين تحت اراضي از
.كرد اشاره نمونه
اكوسيستم اين مهم مسايل از ساز و ساخت براي سرخه‌حصار پارك از ديگري بخش واگذاري مسئله
سرخه‌حصار ملي پارك زمينهاي بهترين از هكتار معادل240 سال 64 در.مي‌باشد پايتخت نزديك
عضو خود وقت كشاورزي وزير زمان آن در.است شده واگذار كشاورزي وزارت مسكن تعاوني به
ورود گونه هر كنيم رفتار قانون اساس بخواهيم‌بر اگر !بود زيست محيط حفاظت عالي شوراي
اين در كشور وزارت سخنگوي.باشد محيطزيست سازمان اجازه با بايد ملي پارك منطقه اين به
مي‌دانند قانون از فراتر را خود عده‌اي ما كشور در متاسفانه كه است كرده نشان خاطر مورد
ولو كنند تامين را خود سازماني يا و صنفي شخصي ، منافع مي‌كنند سعي مختلف شيوه‌هاي به و
چنيني اين موارد و حصار سرخه ملي پارك تصرف وي گفته به.شود ضايع مردم حقوق كه اين با
پيامد هيچ خاص گروهي منافع تضمين و حاكميت از اقتدار بردن بين از و قانون از تخطي جز
كرده اضافه مورد اين در نيز زيست محيط حفاظت سازمان رئيس ابتكار دكتر خانم.ندارد ديگري
.داراست را زيست محيط عالي شوراي مصوبه و است ملي پارك سرخه‌حصار پارك كه
عوامل بعضي قدمت 002ساله ، آن حساس‌وبا اكوسيستم با ملي پارك يك سر بر دعوا اين از بعد
كه ملي پارك اراضي بهترين از هكتار حدود 100. مي‌كشانند آتش به را پارك همدستي با مشكوك
كل كه‌مدير همچنانميسوزد آتش در مي‌شود محسوب منطقه اين گياهي و ژنتيكي ذخيره‌گاه
مسببين متاسفانه اما.است بوده عمدي سوزي آتش:مي‌دارد اظهار تهران استان زيست محيط
و معوض زمين واگذاري اوصاف اين با.نمي‌گيرد قرار قانوني پيگرد و شناسايي تحت حادثه
از گروه اين حقوق حفظ براي را كشاورزي جهاد وزارت مسكن تعاوني شركت اعضاي به مناسب
يك نيز حصار سرخه ملي پارك جمله از ملي پارك‌هاي حفظ همچنين و مي‌دانم ضروري هموطنان
و بخشي‌نگري.ورزند اهتمام بايد پاركها اين از مراقبت قبال در همگان و است عمومي وظيفه
باشد ، كه علت هر به و كجا هر در ملي حقوق و منافع بر صنفي و شخصي منافع دادن ترجيح
.مي‌سازد بي‌اعتبار را قانون و مي‌كند مخدوش شدت به را اجتماعي امنيت مقوله
سراجي روحاني نرگس
نداد شفا كه نسخه‌اي سواري دوچرخه سبز خطوط
و 300 ميليارد يك جمعيت از نفر ميليون حدود 800 كه بود آمده خبرها در پيش چندي
پرجمعيت كشور در دوچرخه از استفاده امروز.مي‌كنند استفاده دوچرخه از چين نفري ميليون
كرده‌اند ، سفر چين به كه آنها شايد.است درآمده چين مردم فرهنگ از بخشي صورت به چين
استفاده خود آمد و رفت براي دوچرخه ويژه مسيرهاي از كه را دوچرخه‌سواراني ميليوني شمار
مشابه شكل به كه ويژه‌اي مسيرهاي ياد به لحظات آن در حتم طور به و باشند ديده مي‌كنند ،
.افتاده‌اند شده ، اجرا نيز بزرگ تهران از بخشي در
اجراي !سوار دوچرخه و دوچرخه الا مي‌كند حركت آن در نقليه‌اي وسيله نوع هر كه خطوطي
كه تهران شهر در خدماتي و عمراني طرح‌هاي قالب در بي‌مطالعه و عجولانه طرح‌هاي قبيل اين
ايجاد.كم‌نيستند شده‌اند ، هم بحران‌ساز موارد از بسياري در بلكه نيستند مفيد تنها نه
طرح‌هاست اين جمله ، از(اميرآباد) شمالي كارگر خيابان شرق حاشيه در دوچرخه ويژه مسير
دوچرخه به را كسي تنها نه اما پذيرفت صورت توجه خور در هزينه‌اي صرف با شك بدون كه
را خيابان ترافيكي مشكلات بلكه نكرد ترغيب تهران شهر شلوغ و آلوده نقطه اين در سواري
مورد محدوده و شده منصرف خود تصميم از طرح مجري پيش چندي همين بالاخره و داد افزايش نيز
!داد قرار خودروها رانندگان اختيار در مجددا را نظر
در چيز هر از قبل شهر كلان اين در اي برنامه و طرح هر موفقيت شرط پيش نكنيم فراموش
و طرح آن محصول از استفاده فرهنگ القاي و شهري مسئولين و مردم رفتارهاي تغيير گروي
و تجارب از چنيني اين نسخه‌برداري‌هاي صورت اين غير در است ، شهروندان به برنامه
.مي‌كند تداعي را كوبيدن هاون در آب كه برد نخواهد جايي به ره تنها نه ملل ساير طرح‌هاي
جمشيدي مژگان
مي‌شود خاكستري‌تر تهران
دود از هاله‌اي در رفته فرو را شهر كنيد ، نگاه تهران به كه نقطه هر از روزها اين
و مي‌كند تهديد را همه آلوده هواي.است آمده بند نفسش و شده خاكستري تهران.مي‌بينيد
روزانه دوداست شده بيشتر رانندگي حوادث قربانيان ميزان از آلوده هواي قربانيان ميزان
است260 درصد تهران 70 هواي كردن آلوده در خودروها سهم.مي‌كشاند مرگ كام به را نفر 20
دي‌اكسيد درصد دارند990 سال بالاي 20 عمر تهران در تردد حال در اتومبيلهاي كل از درصد
دو موتورسيكلت هزاردستگاه است ، 210 ديزلي خودروهاي تردد خاطر به شده منتشر گوگرد
شهر نقاط همه در تهران خيابان‌هاي.مي‌كنند ايجاد را هوا آلودگي از درصد دودزا 36 زمانه
تك خودروهاي مساله براي مناسب فرهنگي بسترسازي هنوز متاسفانه و است خودرو از مملو
با طرحهايي اجراي به جدي نگاه هنوز كه است حالي در اين.است نگرفته صورت سرنشين
هواي آلودگي ميزان تا مي‌رسد نظر به و ندارد وجود ملي عزم يك با اجرايي كامل ضمانت‌هاي
.دارد ادامه وضعيت اين نرسد بحراني حد به تهران
رفيعي زهرا
|
