سه شنبه ۲۶ فروردين ۱۳۸۲ - سا ل يازدهم - شماره ۳۰۲۳ - April . 15, 2003
نقش طبيعت در حفظ بهداشت روان
009540.jpg
انسان متمدن امروزي به دليل بهره برداري بي رويه از طبيعت و ماشين زدگي با مسايل و مشكلات فراواني روبه روگشته است. بسياري از اين مشكلات ناشي از عدم شناخت زيست و روان آدمي است. دگرگوني سريع زندگي از حالت نسبتاً ساده كشاورزي و روستايي به حالت بسيار پيچيده صنعتي و شهرنشيني اين مشكلات پيچيده را دامن زده اند.
تا زماني كه انسان زندگي روستايي را داشت مشكلات عديده امروزي وجود نداشتند، اما زماني كه از روند زندگي روستايي به زندگي شهرنشيني تغيير وضعيت داد و رابطه خودش را با طبيعت قطع كرد با مسائل و مشكلات روان شناختي، جسماني و اجتماعي فراواني مواجه شد. كريستنامورتي نويسنده معروف هندي اعتقاد دارد كه انسان بواسطه قطع رابطه با طبيعت، رابطه با خويشتن و همنوع خود را از دست داده و به باور او اگر قوه لمس طبيعت را از دست بدهيم، قوه لمس انسانيت را نيز از دست خواهيم داد. همچنان كه بسياري از مشكلات امروزي ما ناشي از قطع رابطه با طبيعت است. زيرا به همان اندازه كه ذهن ارتباط آزادش را با طبيعت از دست مي دهد، حيات اش را نيز از دست مي دهد و موجود زنده با مسايل و مشكلات رواني و جسماني فراواني روبه رو مي گردد.
امروزه روند زندگي شهرنشيني و صنعتي بر تمام فرايندهاي فيزيولوژي، جسمي و رواني انسان اثرات منفي گذاشته است و بسياري از مشكلاتي كه انسان در زمينه خواب، خوردن، اضطراب، افسردگي، خستگي رواني و... دارد به دليل فشارها و يكنواختي هاي زندگي شهرنشيني و صنعتي است. در حال حاضر علم روانشناسي اثبات كرده ديدن جلوه هاي طبيعت مثل درختان، سبزي ها، آبادي ها، چشمه ها، مزارع و زمين هاي كشاورزي تأثير شگرفي بر بهداشت رواني و جسمي آدمي دارد و اگر به آمارها توجه شود، ديده مي شود كه ميزان بروز بيماري هاي جسمي، اختلالات رواني و جرايم در ميان افراد روستايي پايين تر از افراد شهرنشين مي باشد. ضمناً ميانگين طول عمر افراد روستايي بالاتر از افراد شهرنشين مي باشد كه دليل اصلي آن طبيعت و اثرات آن بر زندگي آنها مي باشد.
در كل با توجه به تأثير زندگي صنعتي و دور از طبيعت، بسياري از روانشناسان و پژوهشگران به اين نتيجه رسيده اند كه يكي از راههاي كاهش مشكلات فوق، برقراري رابطه مجدد با طبيعت است. امروزه پيكره قابل توجهي از پژوهش ها وجود دارند كه عقيده روانشناسان را در زمينه نقش طبيعت در افزايش بهداشت رواني تأييد مي كنند. اعتقاد به تأثير درماني طبيعت و مسافرت در بهبودي امراض جسمي و رواني تاريخچه بسي طولاني دارد. ابوعلي سينا دانشمند شهير در كتاب قانون در بحث استفاده از دارو براي درمان مي نويسد: «بدان كه كمك جستن از چيزهايي كه نيروهاي رواني را تقويت مي كنند مانند شادي و ديدار با مناظر خوش آيند و همنشيني با نشاط آورها براي بيمار بسيار نافع است، سفر بيمار از شهري به شهري ديگر و از هوايي به هوايي ديگر نيز از اين قبيل معالجات است». بدين ترتيب ملاحظه مي شود كه ابن سينا از طبيعت و مناظر خوش آيند به عنوان يك روش درماني ياد مي نمايد. همچنين اين نحوه برداشت از نقش طبيعت در درمان امراض جسمي و رواني در نظريه حكما و دانشمندان ديگر مشاهده مي شود.
در حال حاضر پژوهش هاي گوناگوني به اهميت تأثير طبيعت بر بهداشت جسماني و رواني انسان اشاره مي كنند. در يكي از اين پژوهش ها دكتر فروم كين شواهدي را از تأثير رابطه انسان با طبيعت ارائه مي دهد. به گفته وي تماس با حيوانات اهلي، گياهان، مناظر طبيعت و درختان اثرات عميقي روي بهداشت رواني انسان دارد. او در اين پژوهش نتيجه گيري مي كند كه افرادي كه داراي رابطه با طبيعت هستند در مقايسه با افراد شهرنشين سلامت جسمي و رواني بالاتري دارند و مشكلات جسمي كمتري از قبيل فشار خون بالا و حملات قلبي به آنها روي مي آورد. آنها همچنين توانايي بالايي را براي مقابله با استرس هاي رواني دارند. او اشاره مي كند كه تماس با گياهان و درختان از طريق فعاليت هاي باغباني مي تواند منجر به افزايش سلامت جسمي و رواني شود. براي مثال وجود گياهان و گلدان هاي گل در محيط اداره و كار منجر به احساس آرامش شود.
در پژوهش ديگري دكتر كارن يورك محقق بلژيكي به اهميت نقش طبيعت در كاهش فشار خون، تنش عضلاني و مشكلات رواني اشاره مي كند. او نتيجه گيري مي كند كه حتي نگاه كردن به تصاوير و نوارهاي ويديويي مربوط به مناظر طبيعي مي تواند منجر به كاهش استرس ها و هيجانات منفي شود و تعادل الكتريكي و بيوشيميايي بدن را تأمين بكند.
امروزه با توجه به زندگي آپارتماني در شهرها و وجود برج هاي سر به آسمان كشيده، انسان در زمينه استفاده از نور خورشيد با محدوديت هايي روبه رو است. نوري كه بر سلامت جسمي و رواني انسان ها تأثير مهمي دارد. از نقطه نظر علمي وجود حد بهينه اي از نور خورشيد براي تأمين ويتامين هاي مورد نياز بدن لازم است.
محروميت از نور خورشيد مي تواند منجر به كمبود ويتامين دي و ابتلا به امراض استخواني  شود. بنابر اين تمام افراد شهرنشين به خصوص كودكان و سالمندان نياز به رفتن به طبيعت و قرار گرفتن در معرض حد بهينه اي از نور خورشيد براي افزايش ويتامين دي و در نتيجه داشتن استخوان هاي محكم و سالم دارند. همچنين نور خورشيد مي تواند برفرايندهاي رواني انسان تأثير بگذارد.
دكتر راجر رالريچ در پژوهشي متوجه مي شود كه وجود تصاوير مربوط به خورشيد بر خلق و خوي افراد بستري تأثير مثبتي دارد و باعث افزايش روحيه و نشاط آنها و كاهش دوره بيماري مي شود و در نهايت فقدان نور خورشيد مي تواند منجر به اختلال افسردگي فصلي گردد، افسردگي اي كه مربوط به كاهش سطوح نور خورشيد در فصل زمستان است و در بسياري از افراد بروز مي كند. امروزه يكي از روش هايي كه روانشناسان براي درمان اين نوع اختلال پيشنهاد مي كنند؛ رفتن به طبيعت، انجام فعاليت هاي باغباني و كشاورزي و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد است.
همچنين پژوهش هاي اخير اشاره به نقش طبيعت در تسريع روند بهبودي بيماران بستري در بيمارستان مي كنند. در جريان يك پژوهش كه در آمريكا انجام شد بيماران يك بيمارستان بعد از عمل جراحي به دو گروه تقسيم شدند، يك گروه از بيماران در داخل اتاق هايي بستري شده بودند كه پنجره هايشان روبه درختان و مناظر طبيعي بيمارستان بود و گروه دوم بيماران در داخل اتاق هايي قرار داشتند كه پنجره هاي آن رو به ديوارهاي آجري بيمارستان بود .روند بهبودي در گروه بيماراني كه اتاق هايشان رو به مناظر طبيعي و درختان بيمارستان بود به مراتب سريع تر از گروه ديگر بود. بر پايه يافته هاي محققان و روانشناسان فعاليت هاي باغباني مانند كاشتن گل ها، درو كردن محصولات كشاورزي و كندن علف هاي هرز مي توانند منجر به افزايش سلامت جسم و روان، عزت نفس، اعتماد به نفس، مهارت هاي اجتماعي و كيفيت زندگي بشوند. امروزه در برخي از كشورهاي اروپايي انجام فعاليت هاي باغباني براي كاهش بعضي از بيماري هاي رواني، به ويژه افسردگي توصيه مي شود.
اكنون با توجه به فرارسيدن فصل بهار، رفتن به آغوش طبيعت، پارك ها، تفريح گاههاي برون شهري، انجام فعاليت هاي كشاورزي و باغباني مي توانند به رشد هيجاني، جسماني و رواني افراد، كاهش استرس هاي رواني، افزايش رضايت از زندگي و تحكيم كانون گرم خانوادگي انسان كمك  كند. بنابر اين سعي كنيم كه با برنامه ريزي منظم ساعاتي از هفته را به گردش در طبيعت  اختصاص دهيم. حفظ ارتباط با طبيعت به كاهش بيماري، تقويت جسم و روان و شادي و طول عمر كمك مي كند. شهروندان ساكن در شهر تهران كه آكنده از آلودگي صوتي، آلودگي هوا و محروم از باغ هاي طبيعي و چشم اندازهاي طبيعت است، نياز مبرم به اين قبيل گردشها دارند.
اميرمحسن راه نجات
كارشناس ارشد روانشناسي باليني
منابع:
۱- اينترنت
۲- سبب شناسي و درمان بيماري هاي رواني در قلمرو اسلامي، تأليف مرتضي منطقي

نيم نگاهي به وضعيت نازل كيفيت و عدم توجه به مشتري در صنعت خودروسازي
فردا را فداي خرده سودهاي امروز نكنيم
009530.jpg
بي شك راز موفقيت كشورهاي صنعتي پيشرفته را بايد در ارائه محصولات خوب و با كيفيت بالا جست وجو كرد. اما از اين مهم تر، نوع برخورد آنها با مشتري است. آنچه كه چند سالي است تحت عنوان  «مشتري مداري» در ادبيات بازرگاني و صنايع ما رواج پيدا كرده، سالهاست در كشورهايي همچون ژاپن، آلمان و... از قوه به فعل درآمده است. بي دليل نيست كه هنگام خريد قطعه يدكي براي اتومبيل خود دنبال مارك و كشور سازنده اش مي گرديم و چقدر قابل توجه و ارزشمند است كه بعضي از محصولات كشور ما به اين درجه از كيفيت رسيده اند. اما در بخش خودروسازي هنوز با مشكلاتي روبه رو هستيم كه با اندكي همت و توجه قابل حل است. براي نويسنده اين نامه، مشكلي در حد نبود كيف ابزار هنگام تحويل گرفتن خودرو بروز كرد. اما وقتي در اينجا و آنجا مي بينيم يا مي شنويم بسياري از خريداران خودروهاي داخلي با مشكلات فني گوناگوني دست و پنجه نرم مي كنند تا معايب ماشين صفر كيلومتر خودشان را برطرف كنند، متوجه مي شوم كه عدم توجه به كيفيت ساخت يكي از مسائل عمده و مبتلا به صنعت ما به خصوص صنعت خودروسازي است. اگر شركت هاي سازنده خودرو، با مراقبت ويژه، با دست اندركاراني كه قطعات دست دوم در خودرو نصب مي كنند يا دقت لازم در مرحله مونتاژ را معمول نمي دارند برخورد كنند و با اعمال صحيح سياست تشويق در حق تلاشگران صادق و تنبيه سهل انگاران، محيط حساس كار و توليد را پالايش نمايند، حتماً نگاهشان به افق دورتر رقابت در عرصه توليد جهاني هم مي تواند باشد. اما تا زماني كه با دليلي نامعتبر، يك شركت معروف خودروسازي حتي تحويل كيف ابزار را از مشتري خود دريغ مي دارد تا او ناچار باشد از طريق روابط يا تحمل هزينه جداگانه اين كيف ابزار را تهيه كند، چگونه مي توان انتظار داشت، آن مراقبت هاي اصولي و آن چشم انداز واقع بينانه به بازار جهاني حاصل شود؟
بهتر است مديران و دست اندركاران شركت هاي خودروسازي، مراكزي را كه به عنوان انجام تعهدات گارانتي و يا تحت عنوان مركز مجاز... فعاليت دارند، تحت نظارت قرار بدهند و در بعضي از اين مراكز نحوه روابط و مناسبات با مشتري را زير نظر بگيرند تا ببينند كه عنوان فريباي «مشتري مداري» تا چه اندازه رعايت مي شود يا تنها در ادبيات تبليغات رسانه اي كاربرد دارد. اين درست است كه هنوز در كشور ما، به دليل فزوني تقاضا و يا پايين بودن قدرت خريد مردم، توليدكنندگان خودرو وجه غالب را دارند و به اصطلاح بازار، حرف اول را مي زنند، اما اين برتري نبايد باعث پاره اي سوءاستفاده هاي پيش پا افتاده شود. تحولات اقتصادي در جهان آنچنان متغير و شتابناك است كه عدم توجه به افق آينده و اتكا به خرده سودهاي امروز، مي تواند خسارات بي برگشتي را در پي داشته باشد.
خدمتي

روز معلم، مدارس دولتي و...
در آستانه فرارسيدن ارديبهشت ماه تب و تاب ها براي برگزاري روز معلم افزوني مي يابد. معلمان از زحمتكش ترين اقشار جامعه هستند و به گردن همه حق دارند اما نحوه پاسداشت معلمان در اين روز، به روش هاي پراكنده و سليقه اي، هم باعث رنجش معلمان مي شود و هم براي خانواده ها، مشكلاتي را به بار مي آورد.
به اين ترتيب كه بعضي از معلمان با مشاهده عدم توانايي خانواده ها در پرداخت وجهي كه به عنوان تهيه هديه روز معلم از آنها خواسته مي شود، ناراحت مي شوند و در عين حال شماري از خانواده ها كه چند فرزند محصل دارند، نمي توانند، مبلغي را كه بعضي از مدارس تقاضا كرده اند - حتي توسط انجمن اوليا و مربيان - بپردازند. البته در بعضي از مناطق و مدارس هم ممكن است راه حل هاي بهتري براي برگزاري اين روز و تقدير از معلمان به كار گرفته شود، اما وجود مدارس چندگانه، پاره اي، خاص و...! و گرفتاري هاي مالي خانواده هايي كه اغلب فرزندان آنها در مدارس دولتي سرگرم تحصيل اند، ما را از رسيدن به يك برنامه عادلانه و درخور شأن معلمان عزيز به دور از تبعيض ها و حسرت ها محروم كرده است.
پيشنهاد مي شود در اين مورد تا دستيابي به يك راه حل خوب كه با حمايت و برنامه ريزي وزارت آموزش و پرورش مقدور خواهد بود، در مدارس دولتي، دريافت وجه از اوليا، اختياري باشد تا به غرور دانش آموزان كم بضاعت آسيب وارد نشود. نمونه، مشكلي كه در يكي از مدارس منطقه ۲ تهران، با آن روبه رو هستيم.
مادر دو دانش آموز از تهران

پاسخ مسئولان
توجيه اقتصادي دارد
در پاسخ به مطلب مندرج در صفحه ۵ همشهري مورخ ۱۲/۱۰/۸۱ تحت عنوان «تهديد زيستبوم هاي آبي استان گلستان» پاسخي به شرح زير به روزنامه ارسال شده است:
مسلماً تأييد يا عدم تأييد امكان استقرار يك صنعت نيازمند بحث و بررسي طولاني و همه جانبه بوده كه قطعاً در قالب يك مقاله نمي گنجد و به طور يقين بدون بررسي همه جوانب موضوع حق مطلب ادا نخواهد شد. مع الوصف تذكر برخي نكات ضروري است:
۱- بررسي امكانسنجي استقرار حرفه پرورش ميگو در منطقه گميشان (پايلوت) و مطالعات اراضي توسط مشاور ذي صلاح و داراي رتبه بندي سازمان مديريت و برنامه ريزي انجام پذيرفته است و نتايج به دست آمده از پرورش ميگو در مركز ياد شده از سال ۱۳۷۲ تاكنون نيز بيانگر استعداد منطقه براي پرورش ميگو است. به طوري كه بسياري از شاخص هاي توليدي طي اين مدت فراتر از نتايج به دست آمده در مزارع احداث شده در سواحل جنوبي است.
- مطالعات انجام شده و تجربيات عملي گذشته بيانگر آن است كه شرايط اقليمي منطقه حداقل براي انجام يك دوره پرورش ميگو مناسب است. علي رغم نظر نويسنده محترم مبني بر عدم توجيه اقتصادي طرح به دليل كوتاه بودن مدت زمان پرورش، ضمن تأييد تأثير تعداد دوره هاي ممكن براي پرورش ميگو در توجيه اقتصادي طرح ذكر اين نكته ضروري است كه اين عامل تنها متغير تأثير گذار نبوده و ساير عوامل مانند هزينه هاي توليد و قيمت فروش در آن نقش بسزايي دارند.
- عدم رشد (در حد بازار پسندي) گونه هاي بومي درياي خزر به ظرفيت هاي ژنتيكي اين گونه برمي گردد و ارتباطي با تطابق يا عدم تطابق شرايط اكولوژيكي منطقه براي ساير گونه ها ندارد كما اينكه در سواحل جنوبي نيز گونه هايي يافت مي شوند كه رشد نهايي آنها كمتر از يك گرم است.
- سابقه پرورش ميگو در منطقه گميشان به دو سال گذشته بر نمي گردد بلكه كشت آزمايشي آن در مركز تكثير و پرورش ميگوي گميشان از سال ۷۲ آغاز شده و به طور يقين بازار هدف اين محصول تنها بازار منطقه يا استان نخواهد بود.
- بسا توجه به دامنه تحمل شرايط اكولوژيكي گونه سفيد هندي علي الخصوص درجه حرارت و شوري امكان زيست، ادامه حيات و تجديد نسل اين گونه در درياي خزر در تمام فصول سال بعيد به نظر مي رسد كما اينكه در سالهاي گذشته نگهداري ميگوها در زمستان منجر به تلفات ۱۰۰ درصد آنها گرديد و مورد بازديد كارشناسان محترم محيط زيست استان نيز قرار گرفت و حتي در صورت امكان حيات اين گونه در اعماق پايين دريا و امكان زمستانگذار آن، به دليل پايين بودن ميزان شوري آب امكان تفريغ تخم هاي اين گونه وجود ندارد.
در خاتمه يادآور مي شود اجراي طرح پرورش ميگوي گميشان از نظرات سازمانهاي متولي و دست اندر كار حفاظت محيط زيست و توسعه پايدار تبعيت مي نمايد و كليات اين طرح موافقت سازمان حفاظت از محيط زيست را با خود دارد.
روابط عمومي شركت سهامي شيلات ايران

پاسخ به نامه هاي شما
تهران- آقاي مهران خوشنامفر
نامه مفصل شما را خوانديم، اميدواريم از طريق دستگاههاي مسئول مشكلات شما برطرف شود.
تهران - آقا يا خانم جوهرچي
حضور هنرمندان سينما يا سريال هاي تلويزيوني در برنامه هاي گوناگون از جمله به عنوان مجري در بسياري از كشورها متداول است، به شرط آن كه، انتخاب نقش هماهنگ و در خور باشد و در غير اين صورت به قول شما، شنيدن صداي دوبلورهاي موفق و محبوب در اعلان هاي تبليغاتي و يا حضور بي رويه هنرپيشگان معروف در برنامه ها به عنوان مجري به اعتبار و هنجاري كه در ميان مردم دارند، لطمه مي زند.
لواسان- آقاي احمد
شعري را كه درباره تبديل بي رويه زمين هاي كشاورزي و مراتع لواسان به قطعات تفكيك شده جهت ساخت و ساز سروده ايد، دريافت كرديم. قطعاً شوراي شهر و شهردار لواسان بايد به اتكاي قانون با اين قبيل دلال  بازي ها برخورد كنند. دو بيت از شعر طنزآميز شما را درج مي كنيم:
زمين و تپه و كوه و بيابان
بيا ارزان بخر اندر لواسان
سپس تا مي تواني حفر كن چاه
چه غم گر خشك شده چاه چاله طرخان!*
* چاه چاله طرخان از چاههاي مادر، بسيار قديمي و پرآب لواسان است كه به دليل حفر بي رويه چاه  كه خود ناشي از ساخت و ساز بي رويه در اين منطقه مي باشد، خشك شده است.
نام محفوظ از شهرري
۱- ايرادي كه مطلب مندرج در همشهري مورخ شنبه ۱۸ اسفند ماه ۸۱ در خصوص تهيه كمپوست از زباله در حياط خانه گرفته ايد وارد است. منظور پيشنهاد دهنده، خانه هايي است كه حياط و باغچه دارند و مي توانند فراوري كمپوست از زباله  تر را به انجام برسانند.
۲- اين پيشنهاد شما هم بجاست كه در صورت امكان شهرداري ها، كيسه هاي نايلوني زباله را به صورت رايگان در اختيار مردم قراردهند تا به اين ترتيب عموم شهروندان زباله ها را در اين قبيل كيسه ها قرار داده و تحويل خودروهاي ويژه محل زباله بدهند.
تهران- خانم مهشيد- س
مطلب مورد نظر شما، در ضميمه همشهري درج شده است. توضيحات و پرسش هاي شما را به مسئول صفحه مورد نظر تحويل داديم.

سخنگاه آزاد
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
آموزشي
انديشه
خارجي
سياسي
شوراها
شهري
علمي فرهنگي
محيط زيست
معلولين
موسيقي
ورزش
ورزش جهان
صفحه آخر
همشهري اقتصادي
انفورماتيك
همشهري جهان
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   آموزشي   |   انديشه   |   خارجي   |   سخنگاه آزاد   |   سياسي   |  
|  شوراها   |   شهري   |   علمي فرهنگي   |   محيط زيست   |   معلولين   |   موسيقي   |   ورزش   |   ورزش جهان   |  
|  صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |