شنبه ۳۰ فروردين ۱۳۸۲ - شماره ۳۰۲۷- April, 19, 2003
انتصاب ژنرال جي گارنر براي اداره عراق
نايب السلطنه جمهوري
سوابق گارنر اين ترديد را به وجود آورده كه او مأموريت دارد سودهاي بازسازي عراق را براي شركت هاي متعلق به بازهاي حاكم بر پنتاگون و كاخ سفيد نگه دارد
فرزانه روستايي
007660.jpg
مراسم خداحافظي گارنر و شفيق سعداله از معارضين كرد عراقي در مرز عراق و تركيه زمان جنگ كويت سال ۱۹۹۱

مدل اداره هندوستان كه لرد كرزن آن را برعهده داشت يا مدلي كه براساس آن ژنرال مك آرتور اداره امور ژاپن تسليم شده را برعهده گرفت دوباره بازسازي و تحويل ژنرال سه ستاره آمريكايي جي گارنر شده است تا حكومت موقت عراق را اداره كند.
جي گارنر دوست نزديك دونالد رامسفلد وزير دفاع آمريكا، ديك چني و ولفوويتز يكي از بازهاي پرسابقه پنتاگون است كه ده سال پيش در جريان جنگ اول خليج فارس رئيس تيم كمك رساني به كردهاي شمال عراق بود. امروز او ۶۴ ساله و بازنشسته است و با پرواز به منطقه و نه هنوز به عراق مأموريت يافته تا اداره و بازسازي عراق ۲۳ ميليون نفري را برعهده بگيرد. خود گارنر از همان ابتدا طرفدار اين طرح بود كه ارتش بايد بازسازي و كمك رساني هاي انساني به عراق را برعهده بگيرد. گارنر بازسازي عراق را زيرنظر ژنرال تامي فرانكس فرمانده عمليات جنگ دوم خليج فارس آغاز خواهد كرد.
آريل كوهن متخصص روابط خارجي در بنياد هرتيج مي گويد: گارنر بهترين كسي است كه آمريكايي ها مي توانستند براي مدل بازسازي سرمايه داري كشور عراق با سبك و سياق يك مك آرتور مدرن شده پيدا كنند. آن هم براي كشوري كه در بسياري از لايه ها از سال ۱۹۶۰ با الگوي سوسياليستي اداره شده است.
وي طي ده سال گذشته مشاور نزديك سازمان ملل در امور مربوط به كمك رساني به شمال عراق بوده است. گارنر اداره چند پروژه مهم و بزرگ ديگر را نيز در پرونده شغلي خود دارد كه مهم ترين آنها مديريت پروژه مشهور، جنجالي و مورد علاقه رامسفلد، يعني پروژه جنگ ستارگان است. ژنرال گارنر بعد از اينكه ۶ سال پيش با سه ستاره به بازنشستگي رضايت داد رئيس موسسه SY Technology شد كه تأمين تجهيزات مربوط به سيستم هدف گيري موشك ها را برعهده دارد. سال گذشته موسسه SY از سوي موسسه L-3 communication خريداري شد و سپس دو شركت SY و L-3 درهم ادغام شدند و رياست هر دو را گارنر برعهده گرفت. اين كمپاني در حال حاضر از سوي آمريكايي ها به مركز تجمع متخصصان فناوري موشكي معروف است. همكارانش او را مرد توانمندي مي دانند كه بدون درگيري زياد و با تيمي كار كرده و قوي مسائل و مشكلات حوزه كاري خود را حل مي كند. همكارانش در پنتاگون مي گويند او براي گلوله جاخالي نمي دهد بلكه آن را در هوا مي قاپد.اصرار دارد همكارانش او را جي صدا بزنند نه ژنرال، علاقه زيادي به عراقي ها دارد و دفتر كارش پر است از عكس بچه هايي كه در جريان جنگ اول خليج فارس توانسته است به آنها كمك كند. با اين حال مجله فورچون معتقد است موفقيت او به دو عامل بستگي دارد: توانايي آمريكايي ها در آرام نگه داشتن عراق و توانايي برآمدن از هزينه بازسازي كه ممكن است به سالي بيست ميليارد دلار بالغ گردد. بخش نظامي اداره عراق برعهده جان ابوزيد ژنرال عرب زبان و دستيار تامي فرانكس خواهد بود. بقيه ماجراها از جمله بازسازي، تأمين مواد غذايي مردم عراق و هماهنگي براي جايگزين شدن يك دولت حداقل در ظاهر دموكراتيك برعهده گارنر است.
007670.jpg

با اين حال معرفي گارنر براي عراق امري غيرمعمول در تحولات جديد نظام بين الملل بود. گاردين مي نويسد: نمي دانيم او را چه بناميم: رئيس جمهور، نايب السلطنه، والي يا چيز ديگري. طرفداري او از اسرائيل يكي از اصول اوليه ذهنيت سياسي گارنر است. در بسياري از تصميم گيري هاي اساسي كه تغييري اساسي در استراتژي دفاعي آمريكا ايجاد مي كند، گارنر حتماً حضوري فعال دارد. طرح دفاع موشكي آمريكا كه در واقع ارتباط آمريكا را با طرح دفاع ضدموشك هاي بالستيك در سال ۱۹۶۲ قطع كرد نمونه اي از اين موارد است.
حضور اين ژنرال قدرتمند دست راستي افراطي و آشنا به مسائل عراق و نوع انتصاب او براي اداره امور عراق بدون مشورت و هماهنگي با سازمان ملل يك بحث جنجالي در نظام بين الملل است. بيشترين تجربياتي كه او در ارتباط با عراق به آن دست يافته از مجاري فعاليت هاي سازمان ملل در عراق بوده است. اما تعريف جديدي كه خود او از مأموريتش در عراق دارد قطع كامل هرگونه هماهنگي با سازمان ملل است. يك مقام سازمان ملل در آستانه پرواز گارنر به كويت اعلام كرد كه هيچ گونه مشورت يا مذاكره اي پيرامون مأموريت گارنر در عراق با سازمان ملل صورت نگرفته است. وي افزود: از نظر سازمان ملل اين اقدام كاملاً نامناسب است زيرا گارنر نقش يك خودمختار را برعهده گرفته و به نظر مي رسد انتخاب او در راستاي حذف عملي سازمان ملل برنامه ريزي شده است. در ميان بازيگران اصلي سياست خارجي آمريكا كالين پاول طرفدار اجراي سياست ها از مجراي شوراي امنيت سازمان ملل بود، ولي او نيز در نهايت تسليم نظر ديگر همكارانش شد كه طرفدار عمليات در عراق بدون حضور سازمان ملل هستند. وي حتي يك بار اعلام كرد: «چني و ديگر مقام هاي ارشد كاخ سفيد و پنتاگون معتقدند كه بدون نقش سازمان ملل بايد بهره وافي را از عنوان «آزادسازان عراق» ببرند و جي گارنر آدم آنها در اين راستاست.» سوابق گارنر چنين رابطه اي را تاييد مي كند.او در جريان برنامه توسعه دفاع موشكي با رامسفلد دوقلوي به هم چسبيده بود و در دوران رياست جمهوري بوش پدر روابط بسيار نزديك با چني داشت كه وزارت دفاع آمريكا را برعهده داشت.
سوابق و روابط گارنر براي كمپاني هاي غيرآمريكايي مرتبط با بازسازي عراق اين ترديد جدي را به وجود آورده است كه او ماموريت دارد سودهاي كلان بازسازي عراق را در دايره محدود شركت هاي متعلق به بازهاي حاكم بر وزارت خارجه و پنتاگون و كاخ سفيد نگه دارد. اولين قرارداد بازسازي عراق را شركت نفتي هاليبرتون متعلق به چني برده است. هاليبرتون پروژه خاموش سازي چاه هاي شعله ور عراقي را بر عهده گرفته است.
دومين شركت نفتي كه قرارداد بزرگي را به خود اختصاص داد شركت آمريكايي Bechtel بود. ارزش مجموع قراردادهاي تعلق گرفته به دو شركت در صدر ليست گارنر ۹۰۰ ميليون دلار است. تاكنون فقط شركت انگليسي DTI آن هم بعد از رايزني هاي بسيار زياد پاتريشيا هي وت وزير تجارت انگليس توانسته است نام خود را در ليست شركت هاي بازسازي عراق قرار دهد. ليستي كه در جيب بغل گارنر قرار دارد.
مسئولان شركت هاي انگليسي مي گويند بحث هاي جنجالي زيادي پيرامون امتياز شركت هاي هاليبرتون و Bechtel در جريان است كه نمي توانيم با مردم درباره آن صحبت كنيم ولي نگران هستيم.
دولت روسيه و فرانسه از ادامه روند واگذاري قراردادهاي بازسازي عراق بسيار نگران هستند به ويژه اينكه دو كشور از منابع اصلي واگذاري اعتبار به رژيم صدام حسين بوده اند. بر اساس بزرگترين قراردادهايي كه فرانسه و روسيه با شركت نفت عراق منعقد كرده اند دو كشور بايد نقشي اساسي در آينده صنايع نفت عراق داشته باشند.
نظرات گارنر در مورد اسرائيل، فعاليت هاي تجاري اش و نيز ارتباط او با رامسفلد از مهمترين ابهاماتي است كه پيرامون او نقش بسته است. در سال ۱۹۹۸ رامسفلد رئيس كميسيوني بود كه قرار بود بعد از تحقيق به كنگره گزارش دهد آيا قلمرو ايالات متحده در معرض تهديد موشكي قرار دارد يا نه. مدتي بعد گزارش رامسفلد مبناي خط مشي اي شد كه بوش آن را به عنوان «محور شرارت» به جهانيان اعلام كرد. رامسفلد در گزارش خود به كنگره اعلام كرد كه سه كشور ايران، كره شمالي و عراق با دارا بودن توانايي موشكي بالستيك قلمرو آمريكا را تهديد مي كنند.
در همان زمان گارنر پروژه هاي موشكي آمريكا را هدايت مي كرد. وي همچنين درگير به كارگيري موشك هاي ضد موشك پاتريوت در اسرائيل و در جريان جنگ اول خليج فارس در سال ۱۹۹۱ بوده است. نظرات رامسفلد در مورد تهديد موشكي عليه آمريكا در شرايطي ارائه شده است كه از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ گارنر فرماندهي دفاع استراتژيك آمريكا را برعهده داشته است.
سال ۱۹۹۲ گارنر مورد انتقاد قرار گرفت كه موشك هاي پاتريوت كارايي لازم را نداشته است. گارنر پاسخ داد كه از مجموع درگيري هاي موشكي پاتريوت ۴۰ درصد موارد در اسرائيل و ۶۰ درصد موارد درگيري در عربستان سعودي موفقيت آميز بوده است. تد پوستول كارشناس موسسه تكنولوژي ماساچوست بعداً با ارائه شواهدي در كنگره اعلام كرد كه آمار ارائه شده از سوي گارنر با واقعيت انطباق ندارد. موشك هاي به كار گرفته شده در اسرائيل صفر درصد توانايي داشته است و اعتراف كرد كه گزارش گارنر عمداً ناتواني طرح موشكي پاتريوت را پوشانده است. در حال حاضر شركت SY به رياست گارنر روي مدل پيشرفته تر پاتريوت كار مي كند. اسرائيل دفاع موشكي خود را به موشك هاي ارو Arrow سپرده است. شركت SY گارنر از حاميان و پشتيبانان سيستم موشكي ارو بوده و هست. تد پوستول در همان گزارش به كنگره اعلام كرد كه پروژه موشك Arrow درواقع يك پروژه آمريكايي است و ۸۰ درصد خدمات فني آن را SY تامين كرده است.
همخواني گارنر با اسرائيل فقط به موشك پاتريوت و ارو منحصر نمي شود. او يكي از كساني است كه در اكتبر سال ۲۰۰۰ نامه اي را امضا كرد كه در آن آمده بود اسرائيل در جريان برخوردهاي نامناسب دولت خودمختار فلسطيني از خود خويشتنداري قابل توجهي نشان داده است. موسسه يهودي امور امنيت ملي مسئوليت تهيه اين اعلاميه را بر عهده داشته است. چني و ريچارد پرل نامشان در ليست گردانندگان اين موسسه است. ريچارد پرل چندي پيش از هيات مشاوران وزير دفاع آمريكا استعفا داد. به غير از اينكه آمريكايي ها معتقدند مشاوره او پيرامون سقوط دو سه روزه صدام حسين درست نبوده، متهم به دريافت ۶۳۵ هزار دلار در جريان معاهده اي شد كه با كمپاني مخابرات ورشكسته گلوبال كراسينگ انعقاد گرديد.
در هر حال سوابق شغلي و گرايش هاي سياسي گارنر احتمالاً حساسيت كشورهاي اروپايي را برخواهد انگيخت. علاوه بر اين گارنر هنوز از پشت پرده به روي صحنه ظاهر نشده است. اينكه او با معارضان عراقي چه خواهد كرد و چگونه بين نامزدهاي آمريكايي اداره وزارتخانه هاي عراق و كانديداهاي عراقي تعادل برقرار خواهد كرد بحثي است كه طي هفته هاي آتي در صدر اخبار قرار خواهد گرفت.

گسترش در سايه گسست
007680.jpg
با پايان جنگ عراق يخ روابط ايالات متحده با فرانسه و آلمان كه به پرچمداران مخالفت اتحاديه اروپايي با اقدام نظامي عليه عراق تبديل شده بودند، مي رود كه باز شود. ژاك شيراك رئيس جمهور فرانسه شامگاه روز سه شنبه براي اولين بار طي دو ماه گذشته با جورج بوش رئيس جمهور آمريكا ارتباط تلفني برقرار كرد. به ادعاي آري فلشر، سخنگوي كاخ سفيد اين مكالمه تلفني ۲۰ دقيقه به طول انجاميد و در آن طيف وسيعي از موضوعات مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
روزنامه واشنگتن پست روز بعد از اين گفت وگو ادعا كرد شيراك به اطلاع بوش رسانده كه از سقوط حاكميت در عراق و كوتاه بودن جنگ خوشحال است. واشنگتن پست در بخشي از مقاله خود به نقل از سخنگوي شيراك نوشت رئيس جمهور فرانسه سعي مي كند نسبت به آينده عراق خوش بين باشد.
براساس نظرسنجي اي كه اخيراً روزنامه ليبراسيون انجام داد ۴۶ درصد شركت كنندگان گفتند مواضع شيراك موجب انزواي بين المللي پاريس مي شود در حالي كه ۵۹ درصد تاكيد كردند معتقدند ورود به فاز نظامي عليه عراق كار اشتباهي بوده است. در اين نظرسنجي براي اولين بار پس از انتخاب مجدد شيراك به رياست جمهوري فرانسه در اوايل سال گذشته ميلادي محبوبيت رئيس جمهور فرانسه رو به كاهش گذارد و به كمتر از ۶۰ درصد رسيد.
اظهارات شيراك در گفت وگويش با رئيس جمهور آمريكا انعكاس دهنده اظهارات اخير دومينيك دي والاپان، وزير امور خارجه فرانسه بود كه روز دوشنبه و پس از بازگشت از سوريه در جمع همتايان خود از دگر كشورهاي عضو اتحاديه اروپايي در بروكسل گفته بود فرانسه عزم دارد حوادث عراق را با خوش بيني دنبال كند. به رغم اين اظهارات، والاپان تاكيد كرد كشورش كماكان خواهان مشاركت سازمان ملل در بازسازي و مديريت عراق است. تماس تلفني شيراك با بوش مهم ترين خبر روز چهارشنبه مطبوعات آمريكايي و اروپايي بود. بوش در آستانه برگزاري نشست سران كشورهاي عضو گروه هفت در فرانسه طي ماه ژوئن در گفت وگو با شيراك تاكيد كرد در اين نشست كه در فرانسه برگزار مي شود شركت خواهد كرد. جالب اين است كه روزنامه واشنگتن پست برخلاف سياق گذشته كه از گروه هفت تحت عنوان گروه هفت به علاوه يك ياد مي كرد اكنون به دليل اختلاف نظر مسكو با واشنگتن بر سر سياست هاي خاورميانه اي كاخ سفيد از اين گروه تحت عنوان گروه هفت ياد كرده است.
تقريباً مقارن با گفت وگوي شيراك با بوش، گرهارد شرودر صدراعظم آلمان با توني بلر نخست وزير بريتانيا نود دقيقه ديدار و گفت وگو كرد. بلر كه به هانور آلمان سفر كرده بود به همتاي آلماني اش در مورد اختلاف نظرهاي دو طرف بر سر آينده عراق گفت وگو كرد.
مخالفت روسيه، فرانسه و آلمان با حمله آمريكا و متحدانش به عراق بدون كسب مجوز از شوراي امنيت سازمان ملل متحد و با پيروزي آمريكا در اين جنگ شرايط سختي را براي زمامداران اين سه كشور به وجود آورده است تا آنجا كه مقامات فرانسه به عنوان پرچمدار هدايت دو عضو ديگر ائتلاف ضدجنگ پس از آغاز تهديدات عليه سوريه حتي حاضر نشده موضعي محكم و شفاف در برابر برنامه هاي احتمالي آمريكا براي حمله به سوريه اتخاذ كند. رهبران جبهه اپوزيسيون اكنون با غلط از كار در آمدن محاسبات شان از يكسو با انتقاد مخالفان داخلي خود روبه رو هستند و در گر سو نه تنها منافع مشاركت در حمله به عراق و بهره جستن از فرصت هاي اقتصادي به وجود آمده در اين كشور را از دست داده اند كه با پيامدهاي اقتصادي ديپلماتيك و رويارويي با ايالات متحده هم مواجه شده اند. دامنه اختلاف نظرها برسر مواضع موافقان و مخالفان جنگ عراق به نشست اتحاديه اروپايي در آتن، پايتخت يونان هم كشيده شد. اين نشست كه روز چهارشنبه گذشته با حضور سران پانزده كشور عضو اتحاديه اروپايي و به مدت دو روز آغاز به كار كرد در سايه جنگ عراق و اختلاف نظر اعضاي اتحاديه اروپايي در مورد سياست هاي كاخ سفيد در خاورميانه قرار داشت. در حالي كه قرار بود در نشست مذكور صرفاً معاهده نهايي عضويت ۱۰ كشور جديد اتحاديه اروپايي بين روساي اين كشورها و اعضاي كنوني برسد اما مباحثات پراكنده در مورد آينده عراق در جريان بود. يونان به عنوان رياست دوره اي اتحاديه اروپايي پيش از اين موضوع عراق را از دستور كار اين نشست كه تحت تدابير شديد امنيتي برگزار شد حذف كرده بود. در نشست آتي سران كشورهاي عضو با روساي كشورهاي قبرس، جمهوري چك، استوني، مجارستان، لاتويا، ليتواني، مالت، لهستان، اسلواكي و اسلوني قراردادي را به امضا رساندند كه براساس آن پيوستن اين كشورها به اتحاديه اروپايي تا ماه مه ۲۰۰۴ ممكن شد.
شبكه خبري BBC با انتشار گزارش ويژه اي در مورد نشست سران كشورهاي عضو اتحاديه اروپايي در آتن و با يادآوري اين كه كوفي عنان دبير كل سازمان ملل متحده هم براي شركت در اين نشست دعوت شده است تاكيد مي كند اختلاف نظر به وجود آمده بين كشورهاي اروپايي طي چند ماه گذشته نشان مي دهد كه تبديل قاره اروپا به اروپايي واحد تا چه حد دشوار است و در پيش گرفتن خط مشي سياسي مشترك اين كشور تا چه اندازه مي تواند دست نيافتني باشد.
توني بلر نخست وزير انگلستان در نطقي خطاب به شركت كنندگان در اين نشست يعني اعضاي جاري و آتي اتحاديه اروپايي از همه خواست اختلاف نظرهاي خود در مورد عراق را پشت سر بگذارند و تلاش خود را بر يافتن توافقي براي بازسازي هر چه بهتر اين كشور متمركز كنند. روزنامه نيويورك تايمز هم در مقاله اي تحت عنوان گسترش اتحاديه اروپايي در سايه اختلاف نظرها با اشاره به نصب پلاكاردهايي بزرگ در مقابل محل برگزاري سخنراني براي كشورهاي عضو اتحاديه اروپايي كه روي آن نوشته شده بود: «قصاب هايي چون بلر،آزنار و همدستانشان را نمي خواهيم» ادعا مي كند جلوگيري از نصب اين پلاكارد نشانگر عمق اختلاف نظرهاي موجود در اتحاديه اروپايي است. نيويورك تايمز سعي مي كند اين گونه القا كند كه اختلاف نظر بر سر آينده عراق بيش از آنكه آينده روابط آمريكا و اين اتحاديه را به مخاطره افكنده باشد اتحاد و انسجام اعضا را مخدوش كرده است.

يادداشت سياسي
مبنايي براي اعتمادسازي
نادر كريمي جوني
بعد از استقبال سرد مردم عراق از نيروهاي ائتلاف به رهبري ايالات متحده آمريكا، مهاجمان تاكتيك خود را تغيير دادند و وعده جنگ كوتاه مدت كه با پيروزي سريع نيروهاي بريتانيا و آمريكا بر نظاميان هوادار حكومت بعث تحقق مي يافت به فراموشي سپرده شد.
نيروهاي ائتلاف در طراحي اين عمليات به خوبي از تفاوت شرايط حاكم بر افغانستان، كه حتي چند نيروي مسلح تحت رهبري يك نفر مي توانست مشكلات متعددي براي نيروهاي خارجي به وجود آورد، با شرايط جاري عراق، كه فروپاشي ارتش در سطوح ارشد و سقوط صدام حسين حتي توان انجام عمليات  چريكي و نامنظم را از هواداران حكومت بعث مي ستاند، بهره برداري كردند و خود را براي نيروي سخت در حاشيه و درون شهر بغداد آماده كردند. در اين ميان هيچ ترديدي وجود ندارد كه سرسختي نظاميان عراقي و جلوگيري آنان از سقوط شهرهاي كشورشان، زمان جنگ را طولاني و نيروهاي ائتلاف را كلافه و عصباني كرده بود و همان طور كه پيتر آرنت خبرنگار شبكه MBC آمريكا در مصاحبه با تلويزيون عراق گفت، اين نيروها پس از مشاهده سرسختي عراقي ها، تاكتيك نظامي خود را تغيير دادند و به جاي تصرف شهر به شهر و پاكسازي مناطق شمال و جنوب عراق، ترجيح دادند كه نيروهايشان را مستقيماً به مركز عراق گسيل دارند. البته، اگر چه پنتاگون اين خبرنگار آمريكايي را كه سوابق فراواني در جنگ هاي ويتنام و كويت دارد، خائن ناميد و شبكه MBC او را تحت فشار دولت، اخراج كرد اما روشن است كه اوضاع عراق بر وفق مراد استراتژيست هاي پنتاگون و كاخ سفيد پيش رفت و نظاميان آمريكايي از طولاني شدن جنگ تمام عيار در سرزمين هاي خشك عراق خسته شده و رفته رفته دقت عملياتي شان كاهش يافت كه نشانه هاي اين امر در بروز حوادثي مانند استفاده از سلاح هاي خوشه اي، گرفتن مجوز استفاده از گازهاي سمي، افزايش تعداد حملات به غيرنظاميان و هدف قرار دادن مردم در شهرهاي بغداد و نجف، افزايش تعداد حملات اشتباهي به نيروهاي خودي و... ديده مي شود.
در اين ميان اگر چه سقوط حكومت عراق با تسليم هواداران عراقي و غيرعراقي صدام حسين در شهرهاي تكريت و بغداد قطعي شد، اما رفتار نامتعارف نظاميان ائتلاف در جنگ و زير پا گذاشته شدن معيارهايي، كه سال ها هويت نظام هاي ليبرال دموكراسي غرب را تشكيل مي داد، جهان اسلام را بيش از پيش نسبت به رهبران و واقعي بودن معيارهاي حقوق بشر ـ كه از سوي غرب تبليغ مي شود ـ بي اعتماد كرده است. افزون بر اين، اگر ادعاي برخي از اعضاي دولت صدام حسين در مورد ورود حدود پنج هزار نفر از مسلمانان عمدتاً عرب، براي شركت در جنگ عليه نيروهاي ائتلاف واقعيت داشته باشد و مراسم تشييع پيكر يكي از مبارزان فلسطيني شركت كننده در همين جنگ، كه ماه گذشته در سرزمين هاي اشغالي برگزار شد به عنوان مستند اين اظهارات مدنظر قرار گيرد. از سوي افكار عمومي جهان عرب و در مرحله بعدي جهان اسلام، ظلم كشورهاي قدرتمند بر حكومتي ضعيف، محسوب و سبب جريحه دار شدن عواطف اعراب و مسلمانان خواهد شد.
البته انگلستان به عنوان يكي از طرف هاي اصلي اين جنگ به خوبي از خطر تحريك عواطف و افكار عمومي مسلمانان و اعراب آگاه شده است و آستر كمپل، رئيس دفتر مطبوعات و رسانه هاي خارجي نخست وزير بريتانيا با اشاره به ديدگاه مسلمانان نسبت به دولت انگلستان و افزايش احساسات ضدغربي در ايشان، اين امر را ناشي از ارتباطات محدود ميان رهبران غربي و افكار عمومي جهان اسلام دانسته است. وي در همين باره افزوده است كه دولت لندن با درك اين مشكل درصدد افزايش ارتباط خود با افكار عمومي اعراب از طريق افزايش رابطه با رسانه ها و نشريات عرب زبان بر آمده است. اما علي رغم اين تمهيد مقامات انگليس، روشن است كه افزايش ارتباط با محافل رسانه اي عرب نمي تواند چندان كارساز باشد چه، مردمي كه طي سال ها در سراسر جهان اسلام و به ويژه منطقه خاورميانه و سرزمين هاي اشغالي فلسطين بارها از تصميم هاي رهبران غربي و دفاع ايشان از مهم ترين دشمن اعراب و مسلمانان، اسرائيل، زيان ديده اند را نمي توان با ارتباطات رسانه اي و مذاكره از خشم و اقدامات قهرآميز بر حذر داشت.
در همين راستا پاسخ تند محافل عربي و از جمله روزنامه هاي مستقل عرب زبان مانند القدس العربي به موضع دولت كويت و سرمقاله روزنامه كويت تايمز مبين آن است كه هر گونه دفاع از عملكرد نيروهاي ائتلاف در عراق حتي از سوي رسانه هاي جهان عرب نيز با واكنش منفي مواجه مي شود. كويت تايمز در اين سرمقاله با انتقاد از رسانه هاي عرب زبان آنان را هواداران دولت صدام حسين خوانده و از قول سردبير خبرگزاري كويت، اين رسانه ها و به ويژه روزنامه هاي عرب زبان را به فاصله گرفتن از تعهدات حرفه اي، متهم ساخته است. در عين حال اين موضع ضدآمريكايي روزنامه هاي عرب زبان در ميان افكار عمومي مسلمانان نيز به خوبي مشاهده مي شود، با نگاهي به تحولات اخير كشورهاي اسلامي نظير تظاهرات  ضد جنگ، حمله به ديپلمات ها و نمايندگي هاي كشورهاي عضو ائتلاف، تشديد عمليات  طالبان و گروهك هاي القاعده و طالبان و تاكيد يكي از رهبران طالبان، ملاداد الله، بر وجهه ضدآمريكايي عمليات  نظامي اين گروهك در افغانستان و... همه و همه نشان از افزايش شديد روحيه ضدآمريكايي در ميان ملت هاي مسلمان دارد. در چنين شرايطي كه عواطف جريحه دار شده مسلمانان دلايل و مستندات مقامات آمريكايي و بريتانيايي براي توجيه شروع و تداوم جنگ در عراق را نمي پذيرند به نظر مي رسد اكنون مقامات واشنگتن و لندن براي اثبات حسن نيت خويش، بيش از پيش نيازمند انجام اقدامات عملي هستند.
بر اين پايه مناسب تر آن است كه رهبران ائتلاف، افزون بر تمهيد و اجراي تدابيري عادلانه مبتني بر رعايت حقوق مردم عراق و پس از سقوط كامل رژيم صدام حسين؛ دولت آريل شارون را به كنار گذاشتن مقاومت لجوجانه در برابر خواست جهاني تشكيل دولت مستقل فلسطيني ترغيب نمايند. اين اقدامات مي تواند آمريكا و انگلستان را از اتهام هاي وارده به ايشان در خصوص سوءاستفاده آن ها نسبت به مسايل خاورميانه مبرا نموده و مبنايي براي همكاري آتي جهان اسلام با غرب فراهم سازد.

حاشيه جهان
• صحنه اي از هتل فلسطين
نيروهاي آمريكايي به هتل فلسطين محل اسكان خبرنگاران حمله كرده و در آن به دنبال فدائيان صدام حسين گشتند. از زمان آغاز بحران عراق خبرنگاران بدون هيچ مشكلي در اين هتل مستقر بودند اما چندي پيش سربازان آمريكايي با هدف يافتن فدائيان صدام كه ممكن بود در اين هتل پنهان شده باشند، ساعت ۶ بامداد چهارشنبه ۱۶ آوريل ناگهان وارد هتل شدند و طبقات هتل به ويژه طبقه ۱۶ و ۱۶ را كاملاً بازرسي كردند. در اتاق هاي اين طبقات خبرنگار CNN، روزنامه نگاران ترك و خبرنگار تلويزيون ژاپن نيز حضور داشتند. به گزارش اين خبرنگاران با وجود آنكه سربازان كليد اتاق ها را داشتند، درها را شكسته و خبرنگاران را با گذاردن تفنگ هاي ۱۶-M بر سرشان از خواب بيدار كرده اند. همچنين ۴ خبرنگار عراقي را كه شناسنامه يا كارت شناسايي همراه نداشتند، با خود برده و به خبرنگاران گفته اند از ابتدا به هيچ وجه ۱۰۰ درصد به اين هتل اطمينان نداشته اند.

• قتل عام كتاب
007665.jpg

بغداد كه اكنون در كابوسي به سر مي برد با واقعه  دردناك ديگري نيز مواجه شد؛ قتل عام كتاب. چندي پيش كتابخانه ملي بغداد كه هزاران اثر تاريخي در آن وجود داشت از سوي افرادي ناشناخته به آتش كشيده شد. گرچه اين آتش سرانجام مهار شد اما ديگر دير شده بود. از كتاب ها تنها تل خاكستري بر جاي مانده بود. در ميان كتاب هاي سوخته، چندين جلد قرآن كريم بي نظير نيز وجود داشت. رابرت فيسك نويسنده مشهور روزنامه اينديپندنت اندوه خود را از سوختن اين آثار پر ارزش چنين بيان كرد: «زماني عرب ها مي گفتند كتاب ها در قاهره نوشته شده، در بيروت چاپ شده و در بغداد خوانده مي شوند. اكنون كتابخانه هاي بغداد آتش زده شدند. » وي در ادامه افزود كه در كتابخانه بغداد نه تنها آثار دوران عثماني و عكس هاي مربوط به آن دوران بلكه گزارش ها و خاطرات دستنويس مربوط به زمان جنگ ايران و عراق (۸۸ - ۱۹۸۰) نيز وجود داشته است. فيسك با بيان اينكه آرشيو روزنامه هاي عرب از سال هاي قبل از ۱۹۰۰ نيز در ميان آثار سوخته جاي داشته خطاب به تمام كساني كه اكنون در بغداد حضور داشته اند و مسئول حفاظت اين شهر هستند پرسيده است: آخر براي چه به چنين كاري اجازه داده ايد؟

• قطع درآمدهاي سوري ها
007675.jpg

در حالي كه ايالات متحده با طرح ادعاي حمايت و پشتيباني سوريه از گروه هاي تروريستي و پناه دادن به مقامات فراري عراق سعي دارد اين كشور را تحت فشار قرار دهد نشريه آمريكايي اويل اندگس ژورنال روز چهارشنبه هفته گذشته در مقاله اي از احتمال تشديد تحريم هاي اقتصادي سوريه و قطع جريان نفت عراق به اين كشور توسط نيروهاي اشغالگر عراق خبر داد. اين نشريه ادعا مي كند فعاليت خط لوله عراق به سوريه كه نفت عراق را بر خلاف تحريم هاي اقتصادي عراق و به طور قاچاق به سوريه انتقال مي داد توسط نيروهاي آمريكايي متوقف شده است. گفته مي شود سوريه از قاچاق نفت عراق پس از سال هاي ۱۹۹۱ تا قبل از سقوط حاكميت صدام سالانه درآمدي بين نيم تا يك ميليارد دلار كسب مي كرده كه اين رقم با توجه به بودجه ۵/۶ ميليارد دلاري سوريه، مبلغ قابل توجهي است. انتقال نفت عراق به سوريه در اوت ۱۹۹۸ و با امضاي موافقتنامه اي بين محمد ماهر جمال وزير نفت سوريه و همتاي عراقي اش براي احياي اين خط لوله رسماً از سر گرفته شد.

• تفاوت عراق با لبنان
وزارت امور خارجه ايالات متحده آمريكا به سوريه هشدار داد از تكرار آنچه در لبنان انجام داده در عراق اجتناب ورزد. مقامات آمريكايي در اظهارات جسته و گريخته اي به سوري ها هشدار دادند هيچ گاه حتي تصور تكرار آنچه در لبنان پس از خروج نيروهاي اشغالگر اسرائيل در سال ۱۹۸۲ انجام شد را در مخيله خود جاي ندهند و از هر گونه تحركي كه موجب ايجاد اختلال در روند حاكميت مورد نظر آمريكا در عراق مي شود، خودداري كنند. روزنامه انگليسي اسكات من در مقاله اي ادعا مي كند تلاش ايران و سوريه براي تحت فشار قرار دادن اسرائيل در دو دهه گذشته موجب شكل گيري حزب الله لبنان شده است و مجدداً اين دو كشور را به حمايت از گروه هاي بارز فلسطين متهم كرد.

• پيامدهاي مخالفت پاريس با آمريكا
007685.jpg

اختلاف نظر عميق پاريس با دولت هاي آمريكا و بريتانيا اكنون پيامدهاي ديگري را هم رقم زده است. به ادعاي سايت ورلدنت ديلي صنعت توريسم فرانسه اولين قرباني مناقشه سياسي جاري بين فرانسه و ائتلاف آمريكا و بريتانيا است. گفته مي شود براي اولين بار طي ۱۴ سال گذشته گردشگران اسپانيايي كه پيش از اين به دلايل مختلفي از جمله كمتر بودن هزينه سفر به فرانسه، اين كشور را انتخاب اول خود براي گردشگري بين المللي قرار داده بودند اكنون راهي ديدار از بريتانيا مي شوند. گفته مي شود طي سال گذشته تعداد گردشگران بريتانيايي هم كه از فرانسه ديدار به عمل آوردند با كاهشي تقريباً هشت درصدي از حدود ۶/۱۶ ميليون نفر به ۶/۱۱ ميليون نفر كاهش يافت.

جهان
ادبيات
اقتصاد
ايران
علم
ورزش
هنر
|  ادبيات  |  اقتصاد  |  ايران  |  جهان  |  علم  |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |