ترجمه: عباس فتاح زاده
دوستي ميان آمريكا و عربستان سعودي دقيقاً ۶۰ سال ادامه داشت و عامل اصلي آن هم روابط بالاي تجاري ميان دو كشور بود. اما حالا همه چيز مبهم شده است، حتي روابط تجاري.
• • •
بيش از ۱۲۰ شركت بزرگ آمريكايي در عربستان داراي نمايندگي هستند كه از جمله آن ها مي توان به بوئينگ و سيتي بانك اشاره كرد.
اما از زمان بروز حوادث يازده سپتامبر ۲۰۰۱ روابط دو كشور بارها و بارها در بوته آزمايش قرار مي گيرد. مدت ها است كه شركت هاي آمريكايي از كاهش بسيار شديد بازارهاي خود در عربستان سعودي ابراز گله مندي مي كنند. در بازار بورس وال استريت نيز گهگاه اين شايعه شنيده مي شود كه سعودي ها بخشي از سرمايه هاي ميلياردي خويش در اين بازار را از آنجا خارج خواهند كرد تا بدين ترتيب به اقتصاد آمريكا ضربه بزنند.
روابط اقتصادي آمريكا و عربستان طي سال هاي اخير آسيب زيادي ديده كه بيشتر اين ضرر معطوف به آمريكا شده است. به عبارت ديگر آمريكا بسيار بيشتر از عربستان از تضعيف روابط اقتصادي لطمه ديده است. اگر چه هنوز هم آمريكا ۱۹ درصد كل واردات عربستان را به خود اختصاص مي دهد و بدين ترتيب همچنان مهم ترين صادركننده به بزرگ ترين كشور نفت خيز دنيا است، اما آينده مبهم مي نماياند. بعد از آمريكا كشورهاي ژاپن و بعد از آن آلمان مهم ترين صادركنندگان كالا به عربستان هستند. ژاپن ۱۰ درصد واردات عربستان و آلمان ۸ درصد آن ها را به خود اختصاص مي دهد.
يورو ارجحيت پيدا مي كند
البته صادرات به كشور عربستان طي سال هاي اخير كاهش قابل توجهي داشته است. در سال ۲۰۰۲ شركت هاي آمريكايي تنها محصولاتي به ارزش مجموعاً ۶/۴ ميليارد دلار به عربستان صادر كردند. از سال ۱۹۹۱ تاكنون هيچگاه سابقه نداشته است كه صادرات آمريكا به عربستان اين قدر پايين باشد.
به خصوص از يازده سپتامبر ۲۰۰۱ به بعد كاهش صادرات آمريكا به عربستان چشمگير بوده است. حتي طي شش ماه شاهد حدوداً ۵۰ درصد كاهش در اين زمينه بوديم. كاهش نقش آمريكا در صادرات به عربستان روندي است كه نفع برندگان اصلي از آن همسايگان عربستان سعودي هستند. به خصوص اردن از اين وضعيت سود زيادي مي برد.
حتي به تدريج سعودي ها از سفرهاي تفريحي به آمريكا كه در گذشته در ميان آن ها محبوبيت وصف ناپذيري داشت، صرف نظر مي كنند. تعداد گردشگراني كه از عربستان به آمريكا سفر مي كنند در سال گذشته ميلادي ۴۰ درصد كاهش يافت. اين به معناي حدود ۲۰۰ ميليون دلار كاهش درآمد براي رشته توريسم در آمريكا بود.
علت كاهش بازار آمريكايي ها در عربستان علاوه بر كاهش قراردادهاي تسليحاتي درخواست هاي فراواني است كه براي تحريم كالاهاي آمريكايي مطرح مي شود. تحريم محصولات آمريكايي در درجه نخست توليدكنندگان موادغذايي و غذاهاي آماده را تحت تاثير خود قرار مي دهد. مك دونالد اعلام كرده است كه قصد دارد ۱۰۰ شعبه خويش در عربستان سعودي را تعطيل كند. البته اقتصاد آمريكا قادر است از خسارات ناشي از كاهش روابط با عربستان جان سالم به در ببرد، زيرا در مقايسه با كل صادرات ايالات متحده ميزان خريدهاي عربستان تنها يك بخش كوچك است.
از نگاه واشنگتن مهم تر از موضوع خريد محصولات آمريكا از سوي عربستان، مسئله تثبيت فروش نفت عربستان به آمريكاست. اگر چه عربستان مهم ترين تامين كننده نفت ايالات متحده نيست، اما اين واقعيت كه عربستان سعودي بالاترين ظرفيت هاي استخراج در دنيا را دارد موضوعي كاملاً روشن است. اگر چه كشوري مثل كانادا بيش از عربستان به آمريكا نفت صادر مي كند، اما رياض در هنگام بروز تنگناها مي تواند به يكباره حضورش در بازار را افزايش دهد و اين موضوع سعودي ها را به شريكي بي بديل براي ايالات متحده مبدل مي سازد.
سال گذشته ميلادي ايالات متحده ۱۳ ميليارد دلار واردات از عربستان داشت كه بخش اصلي آن را نفت تشكيل مي داد. رقم فوق بسيار بيشتر از ميزان واردات آمريكا از عربستان در اوايل دهه نود است. البته بخش قابل توجهي از درآمدهاي نفتي عربستان به خود آمريكا سرازير مي شود.
اين پول ها امروز به يك مشكل براي اقتصاد ملي آمريكا بدل شده اند.
دارايي هاي سعودي ها در ايالات متحده بين ۴۰۰ تا ۶۰۰ ميليارد دلار تخمين زده مي شود.
بخشي از دارايي هاي مذكور به صورت سهام و اوراق بهادار سرمايه گذاري شده است و امكان خروج آن از كشور به شكلي نسبتاً آسان وجود دارد. بسياري از عربستاني ها از شرايط جديد در آمريكا نگرانند. آن ها به خصوص از قوانين جديد بانكداري در ايالات متحده در هراسند. از جمله قوانين جديد اين است كه ايالات متحده مي تواند دارايي هاي اشخاصي را كه مظنون به ارتباط با تروريست ها دانسته شوند، ضبط كند.
براساس برآوردهاي صورت گرفته مردم عربستان سعودي از يازده سپتامبر ۲۰۰۱ به بعد بيش از ۱۰۰ ميليارد دلار از دارايي هاي خويش را از دلار به يورو تبديل كرده اند. بيشتر اين پول صرف خريد اموال غيرمنقول (زمين و مسكن) در اروپا شده است. براد بورلاند، اقتصاددان ارشد بانك سعودي ـ آمريكن، مي گويد: «عربستاني ها همچنين تا حدود زيادي از سرمايه گذاري هاي مستقيم در شركت هاي جديد خودداري مي كنند. » درحال حاضر ارتباط ميان سياستمداران رياض و آمريكا به رغم برخي سفرها و مذاكرات همچنان در سطح كاملاً مطلوب ارزيابي نمي شود. شهرت وليعهد عربستان در برخي مخالفت ها با دولت آمريكا و همچنين انتقال پايگاه اصلي آمريكايي ها از عربستان به قطر موجب مي شود تا ثروتمندان سعودي به سرمايه گذاري هاي خويش در آمريكا با نوعي ترديد و ابهام بنگرند. تزلزل و تغيير ارزش دلار هم آنها را در اين ترديد خويش استوارتر مي سازد. امروز برخي از مخالفان آمريكا با آنكه چندان علاقه اي به يورو ندارند اما تقويت آن را به عنوان وسيله اي براي مقابله با «واحد پول امپرياليسم» صحيح مي دانند. بعيد نيست كه اين ديدگاه در ميان سرمايه داران سعودي نيز تقويت شود. حتي مدتي پيش خبري منتشر شده بود مبني بر اينكه بيروت اكنون بيش از گذشته مورد توجه گردشگران عربستاني واقع مي شود. برخي از سفرهايي كه جهانگردان عربستاني در گذشته به آمريكا داشتند اكنون به مقصد بيروت و يا نقاطي مشابه آن صورت مي گيرد.
منبع: زود دويچه سايتونگ

• چند درصد خوانندگان شما مديران رده مياني هستند؟
اين درصدي كه شما مي گوييد ما اين كار را نكرديم.
• شما كه الان گفتيد اين كار را كرده ايد؟
نه ما به اين شيوه عمل كرديم كه واكنش هاي اخبار و تيترها و كارهايمان را در هر روز با تلفن هايي كه به روابط عمومي ما و دفتر من و تحريريه مي شود و فكس هايي كه براي ما فرستاده مي شود بررسي مي كنيم.
• اين تلفن هايي كه به فكس يا دفتر شما و تحريريه مي شود و يا تلفني كه فلان آقاي وزير زده به همه روزنامه ها هم زده مي شود. اينكه معيار درست آمارگيري نيست؟
ما هم مي گوييم نمي شود. ما صداي سهامدار داريم مي تواند هر حرفي كه دلش خواست بزند. . .
• اتفاقاً يكي از دوستان مي گفت زماني كه يك روزنامه ديگر به تقليد از شما مي خواست تريبون سهامداران را راه بيندازد مي گفت راه بيندازيم كه سهامداران زنگ بزنند و بتوانيم از شركت هاي بورسي آگهي بگيريم.
خوب چرا نمي توانند چنين كنند تمام اينهايي كه هستند بلد نيستند اين كار را بكنند.
• الان شروع كرده اند.
پس كو چرا چيزي نمي بينيم.
• يواش يواش برندهاي آقاي جمشيدي انشأالله زياد مي شود!؟
نه كسي نمي تواند بيايد. ما اول هستيم.
• چرا اين فكر را مي كنيد. در مورد اول بودن نه در مورد اينكه بي رقيب خواهيد ماند.
معمولاً هر روزنامه اي كه جديد درمي آيد نگاه مي كنم. شماره اول به شما جواب مي دهد كه اين روزنامه جواب مي دهد يا نه.
• شماره اول روزنامه اين را نشان مي دهد.
همان شماره اول من به شما مي گويم كه اين روزنامه موفق مي شود يا نه.
• از كجا مي شود اين را فهميد. مي خواهيم براي كساني كه مي خواهند روزنامه درآورند اين را منعكس كنيم.
اگر كسي بخواهد در حوزه روزنامه اقتصادي ما روزنامه درآورد مثل هر كار ديگر بايد يك نگاهي بكند. من همين طور دارم اين را نگاه مي كنم كه... نگاه كنيد. اصلاً هر كدام از صفحات ما را كه نگاه مي كنيد همين طور پول ريخته است. مگر پول بد است.
• ما نگفتيم بد است.
يك روز دو تا روزنامه اقتصادي دنياي اقتصاد و حيات نو اقتصادي درآمد. من در خانه مي گويم راننده ام بگيرد و بياورد و هر روز هم مي آورد. متوجه شديد من تنها سردبيري هستم كه راننده هم دارم.
• خيلي خوب است. انشاءالله دوتا شود.
من روزنامه را گرفتم و نگاه كردم. اول بگويم اگر كسي مي خواهد يك ساندويچ فروشي هم در خيابان بزند اولين كاري كه مي كند بايد آن خيابان را بگردد و ببيند ساندويچ فروشي هست يا نيست. اگر هست معمولاً بايد يك خيابان ديگر را انتخاب كند. اگر هم مي خواهد آن خيابان را انتخاب كند بايد ساندويچ فروشي اي بزند كه از آن ساندويچ فروشي يا ساندويچ فروشي هايي كه آنجا هستند بهتر باشد. در روزنامه هم همين طور. اگركسي مي خواهد روزنامه اقتصادي دربياورد بايد نگاه كند يك روزنامه اقتصادي وجود دارد به نام آسيا كه در خاورميانه كم نظير است. نگاه مي كند اين روزنامه از نظر كمي و كيفي و موضوعات و تفسيرها چگونه است. بعد مي آيد يك طرح مي ريزد از اين بهتر يا متفاوت تر. ما ديديم دو تا روزنامه درآمدند. عين ما صفحه كامپيوتري گذاشتند. عين ما صفحه كشاورزي گذاشتند و صفحه بورس گذاشتند. ما ۳۲ صفحه مي دهيم به دوزبان و آنها ۱۲ يا ۱۶ صفحه مي دهند به ۶۵ تومان. خب چطور مي تواند رقابت كند. اين شكست از همان روز اول معلوم است.
• شما هم در اوايل ۸۰ تومان مي فروختيد.
ما اين كار را مي كرديم براي اينكه تك بوديم. الان چرا ۸۰ تومان نمي كنيم. آن موقع من يكي و تنها بودم اگر ۱۰۰ تومان هم مي گفتم مي خريدند.
• از گذشته و مبارزات خود تعريف مي كنيد.
نه. البته اين را بگويم كه گذشته متعلق به گذشته است. ما از همه اين گاردهايي كه نسبت به هم مي گيريم بيرون بياييم.
• مصاحبه مي كنيم. گارد نيست. ما مي خواهيم بياييم پيش شما ژورناليست شويم.
شما نمي توانيد بايد استعداد داشته باشيد. شما استعداد پولدار شدن نداريد . اولاً به نظر من افراد بسيار نخبه پولدار مي شوند افراد غيرنخبه پولدار نمي شوند. اين نظر من است چون من مي روم پولدارها را مي بينم. شما ممكن است نبينيد و از دور از آنها قصه شنيده باشيد. يك جوان ممكن است احساساتش بر عقلش تفوق داشته باشد. اما بعدها علمي تر و استدلالي تر كار مي كند و به شيوه ديگري كار مي كند. به نظر شما كجاي اين ايراد دارد.
• يعني به نظر شما تغيير كرديد و منطقي تر و علمي تر شديد؟
بله. ما به سن كمال رسيديم با حفظ جمال.
• انشاءالله كه هميشه همين طور باشيد. يك موردي كه من خيلي مشاهده كردم اين است كه شما در مورد انگلستان خبر زياد مي زنيد در صفحه اولتان. جريان اين چيست؟
انگلستان كشور بسيار قشنگي است من چند بار سفر كرده ام و كشور بسيار دوست داشتني است.
• فقط به همين دليل است كه مرتباً خبرهايش را در صفحه اول مي زنيد.
به نظر من روزنامه رقيب ما آنجا منتشر مي شود. فايننشال تايمز.
• يعني شما فايننشال تايمز را رقيب خود مي دانيد؟
بله. البته شوخي مي كنم بايد بنويسيد كه شوخي است. كلك نزنيد.
• اگر ننوشتم ديگر روزنامه نگاري نمي كنم. يك بار شما خبري منتشر كرديد كه قرارداد مبادله خبر مي كنيد. آثار اين در روزنامه شما ديده نمي شود؟
من هر كشوري كه مي روم از روزنامه هاي آنها بازديد مي كنم. فايننشال تايمز كه بوديم گشتيم كه آيا راهي وجود دارد كه همكاري كنيم يا خير. ديديم يك راهي وجود دارد كه برخي از مطالب آنها را همزمان با اينها چاپ كنيم. صحبت مقدماتي و توافقات اوليه را كرديم. بعد ديديم وقتي اعلام كرديم و مي خواهيم بنويسيم رقم آن قابل توجه است از نظر پولي كه بايد به آنها بدهيم. هزاران پوند در سال مي شود. گذاشتيم كه مقدمات كار روزنامه آسيا بگذرد و روزنامه آسيا دومين مرحله برنامه اش را كه فرامرزي است و مي خواهد در منطقه يك روزنامه مطرح اقتصادي شود را ادامه دهد و بعد چنين كاري بكنيم.
• در افغانستان و امارات روزنامه شما هم فروش مي رود؟
بله.
• چه تعداد؟
خيلي كم. در دبي زياد است. چون روزنامه ما را يكي از روزنامه هاي امارات توزيع مي كند و حتي مي گويد از روزنامه خود ما بيشتر فروش دارد.
• اين روزنامه را چطور هر روز به افغانستان مي فرستيد؟
از مشهد مي فرستند و همان روز نمي رسد.
• پس روزانه نيست. و علت انتشار پررنگ اخبار انگلستان علاقه مندي شما به آب و هواي آنجاست؟
انگلستان خيلي قشنگ تر از افغانستان است.
• با توجه به اينكه گفتيد سابقه فعاليت هاي اجتماعي و سياسي در قبل از انقلاب داشتيد و الان يك ژورناليست برتر حداقل در زمينه اقتصاد هستيد به قول خودتان، چطور است كه يكي از بديهي ترين اصول جامعه ايران را مورد توجه قرار نمي دهيد. آن ويژگي اين است كه در جامعه استبدادزده ايران افراد در آن جاهايي كه هستند از يك حد مشخصي نمي توانند بزرگ تر شوند و ضربه مي بينند. در طول تاريخ ايران اين را هم ديده ايم. شما از اين نمي ترسيد كه اين قدر خودرا به رخ مي كشيد و هر روز مي خواهيد در صفحه اول باشيد و هر روز آوانگارد باشيد. از اين بابت احساس خطر نمي كنيد؟
خيلي هاي ديگر مثل شما از سر خيرخواهي چنين چيزي را به من مي گويند اما من از اين موضوع ترسي ندارم. من معتقدم در هر كاري يا آدم بايد بالاي بالا باشد يا از آن كار كنار برود.
• يعني براي شما اصلاً مهم نيست كه فشارهايي از سوي مراكزي خاص بر شما وارد شود؟
مراكز خاصي وجود ندارد.
• پس از چه مي ترسيد؟
گفتم چنين حرفي را مي گويند. مثل شما كه الان گفتيد مگر دليل آورديد.
• در اين جامعه فراوان بوده اند؟
منظورتان چيست كه فشار بياورند.
• يعني با اين همه سابقه فعاليت سياسي و ژورناليستي كه داريد چنين چيزي نشنيديد.
من مي گويم بسياري از دوستان مثل شما از سر خيرخواهي چنين چيزي را به من مي گويند.
• اما به قول شما همين طوري مي گويند.
نه. من توجه نمي كنم.
• يعني آنها اشتباه مي كنند؟
بله.
• نگراني از اين بابت نداريد؟
حتي اگر درست هم باشد من معتقدم در كار ژورناليستي درصدي هم خطر وجود دارد. حداكثر اين مي شود كه اين را برمي دارند. تا حالا كه برداشته اند چه شده است.
• پس شما فقط خطرهاي مربوط به مسائل مطبوعاتي را شنيده ايد.
يعني شما مي گوييد آدم را مي كشند؟ براي پول درآوردن كه كسي را نمي كشند. يك نگاهي مي كنند آنهايي كه در همشهري يا روزنامه هاي ديگر هستند را مي كشند. (با خنده)
• بله چون آنها ژورناليست نيستند و شما ژورناليست هستيد؟
فشارها كه است. ما بازجويي هاي مختلف هم داشته ايم. در جاهاي مختلف در هيچ كجا هيچ چيز غير از آنچه كه الان آشكار است از ما نديدند و ما هيچ چيز پنهان نداريم.
• سوال من همين است كه چطور اين همه فشار بر شما بوده به قول خودتان بازجويي هاي مختلف هم داشته ايد، اما بلافاصله به شما يك مجوز نشريه جديد دادند و هيچ مشكلي هم برايتان پيش نيامد. اما اين موارد با درصد كمتري كه براي افراد مختلف اتفاق مي افتد آنها دچار مشكل مي شوند.
لطف الله.
• پس خدا فقط با شماست؟
حالا فعلاً به من لطف كرده چه كار كنم. پس بزنم و بگويم چرا امتياز داديد.
• وقتي اخبار توقيف شد نگران نشديد؟
من اصلاً نگران چيزي نمي شوم.
• چرا بعد از هفت شماره روزنامه شما را توقيف كردند؟
اصلاً مهم نيست. چون لطف الله هست مهم نيست.
• مي توانم بپرسم كه به هر حال ما هم جوان هستيم و آرزوهايي داريم براي اينكه به شما برسيم از جهت ژورناليستي و سرمايه مالي چه كار كنيم كه لطف خدا شامل حال ما هم بشود؟
بايد همه عشق و همه شور و همه مستي شويد. اگر شديد مي رسيد.
• پس فقط خوبي ها را ببينيم و سفيدي.
ببينيد، بگو ماشاءالله. روزنامه بخش خصوصي، دفتر به اين خوبي و صاحبش به اين خوبي. . .
• الان از مصاحبه ما برداشت كرديد كه ما خلاف اين را مي گوييم.
پس چرا سراغ روزنامه هاي ديگر نرفتيد.
• براي اينكه داريم از شما تعريف مي كنيم. اما قرار نيست كه مستقيم بگوييم و فقط سفيدي را منعكس كنيم.
شما هر كاري بكنيد تعريف از من تمام مي شود. كيهان اين همه كار را كرد همه به نفع من تمام شد.
• مثل همان كاري كه شما براي آقاي خاموشي كرديد و به ضرر او تمام شد؟
بله.
• تيتر به نفع او زديد ولي به ضررش تمام شد.
من تيتر زدم كه همه كار مي كنم و ريشم را مي زنم اين به نفعش بود.
• نه اما خودشان و آنهايي كه سفارش را داده بودند فكر مي كردند به نفعشان است؟
ما اصلاً كاري به او نداريم. لطف الله سراغ او نمي رود سراغ من مي آيد كه همه شور و همه عشق و همه مستي هستم.
• حتماً اين شور و عشق و مستي را هم به تحريريه منتقل مي كنيد؟ الان رابطه در تحريريه شما رئيس و مرئوس نيست؟
نه. پدرشان را درمي آورم. كسي از جايش تكان بخورد مي كوبمش به ديوار. هرچه ما مي فرماييم بايد همان باشد.
• فضا نمي دهيد كه خودشان خبر براي روزنامه بياورند؟
فضا مي دهيم اما وقتي مي گويم اين را نبايدبزنند نبايد بزنند. تمام شد.
• يعني سانسورشان مي كنيد؟
اصلاً.

ترجمه: احد البرز
بانك جهاني از اقتصادهاي در حال توسعه مي خواهد كه براي جلب سرمايه هاي خصوصي، مديريت خود را به شكل بهتري اعمال كنند.
كشورهاي در حال توسعه بايد بتوانند امور اقتصادي خود را با سرمايه هاي خارجي كمتري سامان دهند. اين نتيجه گيري بانك جهاني در «گزارش سرمايه گذاري توسعه ۲۰۰۳» آن بانك است. از زمان بحران ۹۸-۱۹۹۶ آسيا، مشكلات نقدينگي و توان بازپرداخت بدهي كه پياپي در جهان - آسيا، روسيه، برزيل، تركيه، آرژانتين - بروز كرده است توجيه كننده ترديد طلبكاران خصوصي براي سرمايه گذاري در اقتصادهاي نوظهور به ويژه در كوتاه مدت است.
تقاضاي اعتبار از جانب بدهكاران كاستي گرفته است زيرا آنها از خطرات وابستگي بيش از اندازه به سرمايه هاي كوتاه مدت خارجي آگاهي يافته اند. در پنج سال گذشته، كاهش بازپرداخت بدهي ها به موازات ثبات نسبي سرمايه گذاري هاي مستقيم، ساختار جريان هاي مالي به مقصد كشورهاي نوظهور را عميقاً دگرگون ساخته است.
چنانكه فيليپ ساتل نويسنده اصلي گزارش بانك جهاني مي گويد، «تامين سرمايه هاي مورد نياز كشورهاي در حال توسعه از طريق اخذ وام از بخش خصوصي به اين زودي از سر گرفته نخواهد شد. » جريان بدهي ها به بخش خصوصي - اعم از اوراق قرضه و وام هاي بانكي - با خروج خالص ۲۵ ميليارد دلار در سال ۲۰۰۱ و ۹ ميليارد در سال ،۲۰۰۲ منفي است: بازپرداخت وام هاي قبلاً دريافت شده، از مبلغ وام هاي جديد فراتر رفته است. اين گرايش روزبه روز كمرنگ تر مي شود اما انباشت بيش از حد بدهي ها به هيچ وجه تكرار نخواهد شد.
جايگزين هاي معدود
در سال ۲۰۰۲ مبلغ سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي در مناطق داراي اقتصادهاي نوظهور بالغ بر ۱۴۳ ميليارد دلار بوده كه ۳۰ ميليارد دلار نسبت به سال مالي پيش از آن كمتر است. اگرچه اين سرمايه گذاري ها منبع اصلي تامين مالي اقتصادهاي نوظهور است و از نظر ثبات و انتقال فناوري سودمند است اما افزايش جريان اين سرمايه ها براي جبران ۱۳۵ ميليارد دلار اعتبار بخش خصوصي كه پيش از بحران آسيا داده شده بود كافي نيست. اگرچه بهبودي در اين زمينه مشاهده مي شود اما هيچ نشانه اي حاكي از افزايش قابل ملاحظه سرمايه گذاري هاي خارجي در آينده به چشم نمي خورد، گو اينكه بر اساس برآوردهاي بانك جهاني نرخ رشد مجموع اين اقتصادها در سال ،۲۰۰۳ ۴ درصد خواهد بود. به ويژه آنكه ۸۰ درصد اين سرمايه ها به سوي تنها ده كشور (۵۲ ميليارد براي چين) سرازير مي شود و فقيرترها فقط ۶ ميليارد دلار معادل ۵ درصد اين سرمايه ها را از آن خود مي سازند.
كشورهاي جنوب براي پاسخگويي به نيازهاي سرمايه خود بديل هاي كمي پيش رو دادند. كمك هاي دولتي كشورهاي توسعه يافته ناچيز است. اين كمك ها ۲۲ درصد توليد ناخالص داخلي كشورهاي وام دهنده را تشكيل مي دهد، يعني نزديك به ۵۰ ميليارد دلار از آغاز دهه ۱۹۹۰ مدام در حال كاهش بوده است. يادآوري مي كنيم كه اين مبلغ براي رعايت تعهدات داده شده در مونتري مكزيك و مطابق با هدف هاي هزاره كه از جانب ملل متحد تعيين شده است بايد دو برابر شود. با توجه به وضعيت نظام مالي اروپا، ايالات متحده و ژاپن، قائم مقام شوراي تحليل اقتصادي «ترديد» دارد كه به اين تعهدات عمل شود. آنچه مي ماند انتقال سرمايه از طريق مهاجرت است.
كارگران مهاجر در سال ۲۰۰۲ مبلغ ۸۰ ميليارد دلار به كشورهاي متبوع خود بردند، كه اين ميزان طي پنج سال گذشته ۲۰ ميليارد افزايش يافته است. دليل اين رشد درآمد، ثبات نسبي بازار كار در آمريكاي شمالي است كه بيشتر سرمايه ها از آنجا مي آيد. پيري جمعيت در كشورهاي توسعه يافته ايجاب مي كند كه در نهايت يك سياست مهاجرپذيري اتخاذ شود و اين موجب افزايش جريان سرمايه ها به سوي كشورهاي در حال توسعه خواهد شد. اين شكل كمك هاي خصوصي جاي كمك هاي دولتي را مي گيرد و به دومين منبع تامين سرمايه كشورهاي نوظهور تبديل مي شود.
علاوه بر پيگيري بازسازي هاي نظام مالي و عمق بخشيدن به بازار مالي و براي پاسخگويي به «معضل» رشد بدون بهره گيري از وام، نويسندگان گزارش به كشورهاي در حال توسعه توصيه مي كنند كه كوشش هايشان در عرضه «تمشيت بهتر» امور متمركز كنند تا كارآيي سرمايه هاي به كار گرفته شده را افزايش دهند و جذابيت اقتصادهاي خود را بيشتر كنند. از طرفي، پير ژاكه اقتصاددان ارشد موسسه فرانسوي توسعه معتقد است كه «لزوم پرهيز از انباشت و سنگيني بدهي ها امري بديهي است اما نبايد از واقعيت مسلم نتيجه گيري هاي نامناسب گرفت. اعتبار همچنان يك اهرم اساسي رشد اقتصادي به شمار مي رود. »
منبع: لوموند

• آمريكا و كرمان موتور
شنيده مي شود يكي از مهم ترين دستور كارهاي سفر وزير تجارت كره جنوبي به ايران، مذاكره بر سر مراودات كرمان موتور و كمپاني دوو اين كشور بوده است. هم اكنون به علت خريده شدن سهام كارخانه خودروسازي دوو توسط يك كمپاني آمريكايي واردات قطعات منفصله و CKD خودروهاي سي يلو و ماتيز به ايران متوقف شده است. اين امر باعث توقف خط توليد اين خودروها در استان كرمان و ايجاد مشكل براي دارندگان آنها شده است. ظاهراً كره جنوبي قول مساعد براي حل اين مسئله داده است. در روزهاي آينده در گفت وگويي با سفير كره در تهران اين موضوع را پيگيري خواهيم كرد.

• رونق روغن
بازار توليد روغن موتور در كشور به شدت رونق گرفته است. پس از حضور گسترده شركت كاسترول در بازار ايران و راه اندازي خط توليد اين شركت در قشم شركت نفت پارس نيز قصد دارد با همكاري با كمپاني شل محصولات خود را با نام اين شركت توليد كند. سهامدار اصلي كاسترول نيز شركت بريتيش پتروليوم (BP) است. همچنين شركت نفت سپاهان نيز به عنوان بزرگ ترين توليدكننده روغن موتور در كشور برنامه هاي مفصلي براي گسترش فعاليت ها دارد. كارخانه اين شركت واحد روغن سازي پالايشگاه اصفهان است كه اوايل دهه ۶۰ به وسيله شركت مهندسي و ساختمان صنايع نفت (OIEC) ساخته شد.

• توكيو هر كاري مي كند
دولت ژاپن براي ممانعت از گسترش بحران مالي كشور هر كاري انجام مي دهد. مقامات توكيو حتي حاضر شده اند به بانك موسوم به رزونا هولدينگز، پنجمين بانك بزرگ ژاپن، مبالغ هنگفتي كمك كنند. يك روزنامه چاپ سوئيس اين كار دولت ژاپن را به دست و پا زدن فردي تشبيه كرده كه در دريا در حال غرق شدن است. اين روزنامه خاطرنشان كرده كه البته نبايد امكان موفقيت اين حادثه ديده نگون بخت را كم دانست.

• شتر در خواب بيند
متعاقب اظهار خوشبيني وزراي دارايي هفت كشور صنعتي دنيا و روسيه نسبت به بهبود اوضاع اقتصادي جهان يك خواننده روزنامه استاندارد طي نامه اي كه در اين روزنامه منتشر شد، اين پيش بيني را خيالي و ناشي از بي توجهي به واقعيات دانسته است. او اظهارات جان اسناو، رئيس خزانه داري آمريكا، را نيز در توجيه علت ضعف دلار غيرقابل قبول خوانده است. جان اسناو در حاشيه اجلاس وزراي دارايي كشورهاي صنعتي سخنراني كرد. اين سخنراني موجب شد تا شركت كنندگان توجه زيادي به بحث پيرامون برخورد آمريكا در قبال ضعف دلار نشان دهند.

• نيوزيلند راضي است
مايكل كالن، وزير دارايي نيوزيلند، طي سخنراني خويش پيرامون بودجه كشور بودجه كشورش را به رغم «خسته كننده بودن» داراي مازاد دانسته و راضي كننده خواند. دولت هلن كلارك كه در حال حاضر در نيوزيلند حاكم است يك دولت محافظه كار در زمينه سياست هاي مالي محسوب مي شود، با اين حال عملكرد اقتصادي آن نسبتاً موفق ارزيابي شده است.

• آبرو مي رود
روزنامه زوددويچه سايتونگ كه در شهر مونيخ آلمان چاپ مي شود در يكي از شماره هاي اخير خود طي مقاله اي تصريح كرده كه اعتبار شركت هاي بزرگ آمريكايي در حال از ميان رفتن است. اين روزنامه آورده است: «طي سال هاي اخير بسياري از شركت هاي آمريكايي با بي شرمي كوشيده اند سرمايه گذاران و كاركنان خويش را وادار به صرف هزينه هايي كنند كه صرفاً در جهت خدمت شخصي به مديران آنهاست. »

• عظيم ترين پالايشگاه ال ان جي روسيه
شركت هاي بزرگ نفتي جهان به رهبري رويال داچ شل ۱۰ ميليارد دلار در توسعه نخستين و بزرگ ترين پالايشگاه توليد گاز مايع طبيعي روسيه سرمايه گذاري كردند. خبرگزاري خليج ضمن اعلام اين مطلب افزود: «ساخالين ۲ كه عظيم ترين و نخستين پالايشگاه توليد گاز مايع طبيعي روسيه است از سال ۱۹۹۹ توليد نفت سكوهاي فراساحلي خود را نيز آغاز كرده است. » اين پالايشگاه از سال ۲۰۱۰ سالانه ظرفيت توليد ۶/۹ ميليون تن ال ان جي خواهد داشت كه انتظار مي رود اين ميزان توليد يك چهارم نياز بازار شرق آسيا، كشورهاي ژاپن، كره، چين و تايوان كه در حال حاضر ۶۰ درصد از نياز خود را از خاورميانه تامين مي كنند، برآورده كند. بر پايه اين گزارش، ساخالين ۲ در سال ۲۰۰۶ توليد گاز خود را نيز آغاز مي كند. اين گزارش در ادامه آورده است، ساخالين ۲ نخستين معامله تجاري خود را با شركت گاز توكيو (Tokyo Gas) منعقد كرده است.

• ۸/۶ ميليارد دلار تسهيلات خارجي
مجوز استفاده از تسهيلات خارجي براي دولت در سال جاري حدود ۸/۶ ميليارد دلار است. مهندس حبيب الله بي طرف وزير نيرو ضمن اعلام اين مطلب افزود: «در سال ۸۲ مجموعاً ۸/۶ ميليارد دلار اجازه استفاده از تسهيلات خارجي به دولت داده شده كه بخشي از آن در طرح هاي غيرخودگردان و بخشي ديگر در طرح هاي خودگردان استفاده مي شود.» وي گفت: «طرح هاي خودگردان با استفاده از سرمايه هاي خارجي انجام مي گيرند و طرح هاي غيرخودگردان طرح هاي زيربنايي مربوط به خود دولت هستند.» وي اظهار داشت: «در سال جاري پيش بيني شده كه حدود ۳ ميليارد دلار سرمايه گذاري خارجي توسط ايراني ها با كمك منابع خارجي در كشور تحقق يابد و دولت بازپرداخت آنها را تضمين كند.» اين سرمايه گذاري ها در زمينه هاي متفاوتي چون برق، آب و فاضلاب به مصرف مي رسد كه استفاده آن در زمينه برق با افزايش كارايي توليد، سبب صرفه جويي انرژي مي شود.