شنبه ۶ دي ۱۳۸۲ - سال يازدهم - شماره ۳۲۶۴
درباره تشخيص و درمان دردهاي عضلا ني-اسكلتي
طب فيزيكي و توانبخشي چيست؟
متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي در اين زمينه ها فعاليت دارند: درد، آرتروز، توانبخشي قلب و عروق، توانبخشي اطفال، توانبخشي سوختگي، طب ورزش، طب هنرمندان، توانبخشي ضايعات مغزي و نخاعي و اعصاب محيطي، توانبخشي سرطان، توانبخشي سالمندان، درمان هاي دستي (مانيپولاسيون)، نوار عصب و عضله، تجويز اندام مصنوعي (پروتز)، تجويز وسايل كمكي (اورتوز) و توانبخشي بيماران روماتولوژي.
002076.jpg
دكتر شهرام صادقي 
متخصص طب فيزيكي و توانبخشي - هيات علمي جهاد دانشگاهي شهيد بهشتي 
طب فيزيكي و توانبخشي يا فيزياتريrehabilitation- physiatry) ( physical medicine and بخصوص در كشور ما يك تخصص جديد است، با توجه به محدوده كاري گسترده اين تخصص و لزوم آگاهي هرچه بيشتر شهروندان محترم (و حتي همكاران پزشك) درباره آن توضيحاتي ذكرخواهد شد.
با گسترش مراقبت هاي پزشكي و افزايش طول عمر بشر، توجه مسوولان بهداشتي به «كيفيت زندگي» معطوف شده  است. طب فيزيكي و توانبخشي را غالبا به عنوان تخصصي براي ارتقا ي كيفيت زندگي مي شناسند چرا كه هدف اصلي آن بازگرداندن عملكرد شخص و درمان ناتواني اش است.به ياد داشته باشيد كه «ناتواني» يك كلمه عام است و صرفا ضايعات فلجي، مغزي يا قطع عضو را دربرنمي گيرد. حتي يك درد ساده دست نيز با توجه به اينكه «توانمندي هاي» شخص را محدود مي كند، يك ناتواني محسوب مي شود و كيفيت زندگي وي را كاهش مي دهد، چرا كه هم دچار درد است و هم ناتواني دارد.
در حال حاضر در ايالات متحده آمريكا ۶۷۰۰ نفر، در تركيه ۲۵۰۰ نفر و در كشور ما ۱۱۰ نفر متخصص طب فيزيكي و توانبخشي مشغول به كار هستند. متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي، در تشخيص و درمان دردهاي عضلاني- اسكلتي صاحبنظر هستند. آنها مي توانند با شرح حال و معاينه فيزيكي كامل، به عامل درد و مشكل شما پي ببرند. اين گروه متخصصان جزو معدود افرادي هستند كه مي توانند حتي با آزمايشات و راديوگرافي هاي نرمال به تشخيص برسند.
وقتي درمان ضايعات فيزيكي شديد مطرح باشد، متخصص طب فيزيكي در يك تيم چند تخصصي مسووليت درمان بيمار را برعهده خواهد داشت. تيم مزبور ممكن است فقط شامل تخصص هاي پزشكي (نظير اعصاب، روانپزشكي و اورتوپدي) باشد يا اينكه برخي افراد غيرپزشك نظير فيزيوتراپيست، كار درمان، روانكاو و مددكار اجتماعي را نيز شامل شود. هر بيمار به تيم خاصي نياز دارد و ممكن است تركيب تيم وي در طول درمان تغيير كند.
دو گروه ديگر نيز (فيزيوتراپيست ها و متخصصان اورتوپدي) با دردهاي عضلاني- اسكلتي سروكار دارند و ممكن است براي خواننده اين سوال مطرح شود كه تفاوت اين دو گروه با متخصص طب فيزيكي و توانبخشي چيست؟
- تفاوت متخصص طب فيزيكي و توانبخشي با متخصص اورتوپدي:
بارزترين جنبه كاري متخصصان اورتوپدي، ترميم مفاصل، استخوانها و تاندونها است و عمده ترين زمان آموزش اين گروه در دوره تخصصي نيز در اتاق عمل مي گذرد ولي متخصصان طب فيزيكي و توانبخشي، جراح نيستند و عمده زمان آموزشي خود را صرف روش هاي غيرتهاجمي درمان ضايعات عضلاني- اسكلتي و انجام نوار عصب و عضله مي كنند. در حقيقت اگر درمان هاي غيرجراحي خود را به يك متخصص طب فيزيكي و توانبخشي و درمان هاي جراحي را به يك اورتوپد واگذار كنيد، خود را در يكي از بهترين تيم هاي مراقبت پزشكي قرار داده ايد.
- تفاوت متخصص طب فيزيكي و توانبخشي با فيزيوتراپيست:
فيزيوتراپيست، ليسانس (كارشناس) فيزيوتراپي است و پزشك نيست لذا بر اساس تشخيص و ارجاع بيمار از سوي پزشكان متخصص به درمان بيماري مي پردازد. متخصص طب فيزيكي و توانبخشي يك پزشك متخصص است كه ده سال تحصيلات دانشگاهي داشته و در زمينه تشخيص بيماري، انتخاب نوع درمان و تجويز دارو صاحب نظر است.

يك بيماري
آرتريت
002074.jpg
آرتريت بيماري است كه در آن درد و ورم در مفاصل به وجود مي آيد. مفصل، محل تلاقي دو استخوان است كه به عنوان مثال، مي توان به زانو به عنوان يك مفصل اشاره كرد. در اطراف هر مفصل كپسولي است كه مايع لوبريكانت (يا نرم كننده حركات مفصل) را در خود نگه مي دارد. در آرتريت اين ماده صدمه مي بيند، نازك مي شود، بر اثر اعمال تخريبي از بين مي رود يا بر اثر التهاب، حركات را دردناك مي كند.
انواع آرتريت 
آرتريت انواع متفاوتي دارد ولي مهمترين آنها آرتريت استخواني و آرتريت روماتوئيد است.
- آرتريت استخواني شايع ترين نوع آرتريت است. اين نوع  آرتريت معمولا با افزايش سن بروز مي كند. افراد جواني كه هنگام ورزش به مفاصل خود آسيب مي رسانند، احتمال ابتلايشان به آرتريت در بزرگسالي بسيار زياد است. فشار بيش از حد بر مفاصل خاص و بالا بودن وزن نيز مي تواند به مرور در سنين بالاتر ايجاد آرتريت كند. آرتريت استخواني معمولا در گردن، انگشتان، قسمت پاييني كمر، لگن و زانوها به وجود مي آيد.
- آرتريت روماتوئيد، نوعي بيماري التهابي است كه به علت اختلال در عملكرد سيستم ايمني بدن به وجود مي آيد. به اين معني كه سيستم ايمني بدن، ذرات بسيار ريز به وجود آمده در كپسول مفصل بر اثر حركات روزانه را به عنوان جسم خارجي شناسايي كرده و به آن حمله مي كند. به اين ترتيب مفصل دچار التهاب مي شود. اين بيماري مي تواند در سنين كودكي رخ دهد. محل اين بيماري بيشتر در مفاصل دست و پا به صورت دوطرفه قرار دارد ولي اين بيماري مي تواند ساير اعضاي بدن را هم مبتلا سازد. اين بيماري در زنان بيش از مردان شايع است.
علائم آرتريت 
التهاب، محدوديتهاي حركتي، خشكي، تورم و قرمزي محل مفاصل كه معمولا ممكن است بيش از ۲ هفته به طول بيانجامد. البته در مواردي عوارض ديگري هم مشاهده مي شود مثل: بي خوابي، افسردگي، خستگي زياد، درد عضلاني و حتي تب و راش پوستي يا دانه هاي قرمز رنگ بر پوست؛ اين علائم مي توانند ناگهاني و يا به صورت تدريجي بروز كنند. درد و خشكي مفاصل اكثرا به هنگام صبح شديدتر است و به مرور از شدت آن كم مي شود. همچنين علائم بيماري بعد از فعاليت شديد به اوج خود مي رسد.
درمان آرتريت 
درمان دارويي:
آرتريت استخواني درمان دارويي اختصاصي ندارد و تنها داروهاي قابل استفاده در اين نوع، مسكن ها هستند. ولي براي آرتريت روماتوئيد داروهاي خاصي وجود دارند كه شامل متوتروكسات، پردنيزولون، كلروكين، سولفاساروزين، آزايتدپرن، طلا و سيكلوسيدرين است كه البته بايستي تحت نظارت دقيق پزشك و به شكل منظم و كنترل شده مصرف شوند.
ورزش و استراحت 
۸ تا ۱۰ ساعت خواب در شب ضروري است. البته استراحت زياد ممكن است باعث خشكي مفاصل شود. ورزش صحيح بسيار كمك مي كند. ورزشهاي ايروبيك(aerobic) يا هوازي سبك مثل پياده روي، دوچرخه سواري و شنا باعث افزايش قدرت و نرمي مفاصل مي شوند. علاوه بر اين، ورزش در حفظ وزن مناسب و كاهش فشار در مفاصل هم موثر است. در مورد ترتيب و روش صحيح ورزش كردن بايستي حتما با پزشك مشورت شود وليكن نكات مهم اين است كه:
- ورزش را با ورزشهاي كششي گرم كننده بدن شروع و با ورزشهاي مشابه سردكننده تمام كنيد.
- در ابتدا زمان ورزش را كوتاه انتخاب كنيد.
- هنگام ورزش كفشها بايستي اندازه مناسب، قوس كف مناسب و بلندي پاشنه مناسب داشته باشند تا استخوان ها و مفاصل كمر، لگن، زانوها و مچ پا را خوب مراقبت كنند.
سرد و گرم درماني 
سرما و گرما هر دو درد را كاهش مي دهند. گرما باعث افزايش جريان خون و نرمي مي شود. براي اين منظور مي توان از حوله گرم و يا حمام آب گرم استفاده كرد. سرما اعصاب اطراف مفصل را بي حس كرده و درد را كاهش مي دهد. سرما علاوه بر اين در كاهش ورم نيز موثر است. براي اين منظور از يخ پيچيده شده در حوله و يا فروبردن عضو بيمار در ظرف آب سرد و يا اسپري هاي خنك كننده كمك بگيريد.
درمان با اين دو روش بايستي فقط به مدت ۱۵ دقيقه به طول انجامد.
تجهيزات كمكي:
استفاده از كمربندها، زانوبندها و غيره اگر زير نظر پزشك و به دستور وي باشد مي تواند اثربخش باشد. استفاده از وسائل آشپزخانه با دسته بلند و همچنين استفاده از توالت فرنگي بسيار مفيد است.
دكتر لاله ميراسكندري 
منبعPharmacy times.com :

خورد و خوراك
002082.jpg
هلو
سارا صرافي زاده- كارشناس تغذيه 
خواص تغذيه اي:
- حاوي مقدار زيادي ويتامينC وA است.
- مقدار زيادي قند دارد.
تاثير در سلامتي:
- هلو ادرارآور بوده و بدن را سم زدايي مي كند. بنابراين مصرف آن در رژيم هاي لاغري بسيار مفيد مي باشد.
- دستگاه گوارش بدن، هلو را به راحتي جذب مي كند.
- در بهبود يافتن ناتواني ريوي، فعاليت كبدي، زخمهاي سرطاني، تبخال، فشارخون و كم خوني، موثر است.
زردآلو
ارزش تغذيه اي:
- به طور چشمگيري حاوي بتاكاروتن است. زردآلوهايي كه رنگ نارنجي تيره دارند، حاوي مقدار بتاكاروتن بيشتري هستند.
- زردآلوي خشك شده (برگه زردآلو) مقدار پتاسيم زيادي دارد.
تاثير در سلامتي:
- مواد غذايي حاوي بتاكاروتن باعث كاهش خطر بروز بيماريهاي قلبي، سكته، كاتاراكت (آب مرواريد) و بعضي از سرطانها مي شوند.
- مصرف مواد غني از پتاسيم باعث تنظيم فشارخون مي شود.
- باعث حفظ تراز قندخون شده و در بهبود يبوست موثر است. مطالعات نشان مي دهند كه مصرف زياد فيبر محلول در تركيبات زردآلو باعث ثبات قندخون و حفظ انرژي مي شود و اين كار را از طريق تاخير در عمل هضم انجام مي دهد. همچنين اين عمل باعث كاهش كلسترول خون نيز مي شود.

مالاريا ۳ برابر شد
002080.jpg
مهندس عباسعلي كريمي مدير گروه پيشگيري و مبارزه با بيماري هاي استان كهگيلويه وبويراحمد گفت: مالاريا را يك بيماري واگيرداراست كه از طريق پشه اي به نام آنوفل از شخص آلوده به شخص سالم انتقال مي يابد.
انگل ايجاد كننده بيماري، پلاسموديوم است كه داراي چهار نوع ويواكس، فالسيپارم، اوول و مالاريه بوده كه شايعترين نوع آن ويواكس و فالسيپارم است. به گزارش ايسنا در سال ۱۳۸۱ از حدود ۱۲هزار و ۸۸۰ نفر مبتلا به مالاريا نزديك به ۵۹۸۰ نفر ايراني و بقيه افاغنه بوده اند، البته در سطح كشور كه در استان كهگيلويه وبويراحمد گزارش شده از ۳۷ مورد، ۴ نفر ايراني و ۳۳ نفر افاغنه بوده اند.

مقاومت پشه هاي مالا ريا
002084.jpg
به گفته مدير گروه پيشگيري و مبارزه با بيماري هاي استان كهگيلويه وبويراحمد، در ۹ ماهه نخست سال ۱۳۸۲ در كل كشور از ۲۲ هزار و ۷۰۴ مورد گزارش شده ۱۶ هزار و ۱۰۰ مورد ايراني و ۶۶۰۴ مورد غير ايراني بوده كه اين امرگوياي اين حقيقت است كه بيماري بومي نزديك به ۳ برابر افزايش يافته است. البته در اين ۹ ماهه در استان كهگيلويه و بوير احمد از بيماري با مليت ايراني گزارش نشده است.
اين بيماري به دلايلي از جمله: مقاومت پشه هاي مولد بيماري به سموم، مقاومت نوع پلاسموديوم به داروهاي تجويزي ، ضعف سيستم مراقبت مالاريا و ميزان بارندگي سالانه احتمال برگشت را دارد.

«روي» و علائم سرماخوردگي
002078.jpg
«روي» خوراكي در افراد بزرگسال كم و بيش سبب برطرف شدن علائم سرماخوردگي مي شود.
دانشمندان پي برده اند كه يكي از تركيبات روي به مقدار ۳/۱۳ ميلي گرم در بزرگسالان بر روي علائم سرماخوردگي موثر است. وي در مطالعه اي كه در همين رابطه بر روي ۳۴۹ كودك در فصل سرما و با مقدار ۱۰ ميلي گرم انجام داد، دريافت كه هيچ گونه تفاوت معني داري از لحاظ برطرف شدن علائم سرماخوردگي بين آنها وجود ندارد. علاوه بر آن «روي» اثري در برطرف كردن علائم سرماخوردگي در كودكان نداشته ودر عوض به طور بارزي داراي عوارض جانبي چون بدمزگي دهان، تهوع، اسهال و خارش گلو است.

درمانگاه
آرمانشهر
ايرانشهر
تهرانشهر
جهانشهر
حوادث
در شهر
زيبـاشـهر
|  آرمانشهر  |  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  جهانشهر  |  حوادث  |  در شهر  |  درمانگاه  |  زيبـاشـهر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |