نظرتان درباره مافياي تجارت اعضاي بدن چيست؟
در ايران چنين مواردي نداريم. ما حتي در ايران قانون مترقي  داريم كه: هر شهروند فقط مي تواند از همشهري خودش كليه پيوندي بگيرد. يعني فقط يك ايراني مي تواند به يك ايراني كليه بدهد و اينجا مثل كشورهاي هند و پاكستان نيست كه عربها به آنجا رفته و از كليه هاي هندي يا پاكستاني استفاده مي كنند. در اينجا فقط يك ايراني به ايراني، يك كويتي به كويتي يا يك افغان به افغان كليه اهدا مي كند و اگر غير از اين عمل شود كاملا غيرقانوني است و از طريق نظام پزشكي و وزارت بهداشت قابل پيگيري است.
گفت وگو: دكتر لاله ميراسكندري 
عمل هاي جراحي دكتر سيم فروش هر روز از ساعت ۱۰ صبح شروع مي شد و قرار مصاحبه ماند براي ساعت ۸ صبح در همان محل بيمارستان.
كمي زود رسيدم، پشت در اتاق عمل اورولوژي بيمارستان لبافي نژاد منتظر نشستم. صندلي هايي كه براي همراهان تعبيه شده بود، تقريبا همگي پر بودند. روي تنها صندلي خالي نشستم، پيرزني كنارم نشسته بود كه پرونده قطوري در دست و چهره اي بسيار نااميد داشت. از من پرسيد كه آيا آقاي دكتر سيم فروش را مي شناسم؟ و آيا او امروز به اتاق عمل مي آيد؟ من گفتم كه بله مي آيند و او شروع به درد دل كرد. گفت كه از اصفهان آمده است، دخترش در شهر خودشان عمل پيوند كليه انجام داده ولي هنوز مشكلش حل نشده است و ادرار نمي كند. گفت كه شنيده است دكتر سيم فروش دكتر بسيار خوبي است و گفت كه از ساعت ۷ صبح اينجا نشسته ام تا طبابت دخترم را قبول كند.
اين خانم در حقيقت درست شنيده بود، دكتر سيم فروش به جرات يكي از حاذق ترين و پرتجربه ترين جراح هاي كليه ايران است كه تا به حال بيشترين عمل پيوند كليه را در بزرگسالان و اطفال انجام داده است.
وي پس از گذراندن دوره پزشكي عمومي در ايران و اخذ تخصص در رشته جراحي كليه از آمريكا در سال ۱۳۵۹ به كشور بازگشته و جمعا حدود ۳۰ سال است كه در زمينه جراحي هاي پيوند فعاليت مي كند. دكتر سيم فروش رئيس بخش پيوند كليه بيمارستان لبافي نژاد، استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و دبير آموزشي رشته جراحي كليه است.
دكتر بزرگترين سعادت خود را در زندگي، شغل معلمي و تربيت پزشكان، متخصص و فوق متخصص مي داند و افتخار مي كند كه اولين فارغ التحصيل فوق تخصص پيوند كليه كه شاگردش بوده، در شهر اروميه تا به حال بيش از هزار پيوند كليه انجام داده است.
برگزاري كنگره پيوند كليه كه چندي پيش از تاريخ ۳ تا ۵ ارديبهشت ماه و به مناسبت دو هزارمين پيوند كليه بيمارستان شهيد لبافي نژاد برگزار شد، بهانه اي شد تا با آقاي دكتر سيم فروش، گفت وگويي داشته باشيم.
در اين كنگره مقالات متفاوتي ارايه شد، آقاي رابرت سلز رئيس كميته اخلاقي پيوند اروپا هم براي بررسي مدل موفق ايران در مديريت پيوند كه به مدل ايراني(iranian model) معروف شده است در اين همايش حضور داشتند.
آقاي دكتر اول از كنگره شروع كنيم.
كنگره اي برگزار شد تا زمينه تبادلات علمي و تجربيات وسيع اين مركز با ۲۳ مركز داخلي در كنار مجامع علمي پيوند خارج از كشور فراهم شود. در اين كنگره از كشورهاي انگلستان، فرانسه، اسپانيا، آلمان و تركيه ميهمان هايي داشتيم و از كشور عربستان هم ۲۰ نفر داوطلبانه شركت كرده بودند. كنگره طي ۳ روز اجرا شد و بيش از ۷۰ مقاله ارايه شد كه از اين بين ۴۰ مقاله پذيرفته شد.
خصوصيت بارز اين كنگره چه بود؟
در اين كنگره براي اولين بار در جهان عمل جراحي اهداي كليه به روش لاپراسكوپي به صورت زنده انجام شد و عده اي از شركت كنندگان داخلي و خارجي در سالن كنفرانس به طور زنده، مراحل عمل را تماشا كردند و علاوه بر آن سوال و جواب ضمن عمل با استفاده از تجهيزات كامپيوتري و به صورت متعامل بين اتاق كنفرانس و جراح برقرار بود.
عمل به روش لاپراسكوپي به چه صورت است؟
عمل لاپراسكوپي براي اولين بار در محدوده خاورميانه، در ايران انجام شده است و در حال حاضر هم در خاورميانه بيشترين تعداد اين نوع عمل در ايران انجام مي شود. در اين روش به جاي يك شكاف عرضي دردناك در ناحيه پهلو، ۳ سوراخ با قطر ۵ ميلي متر در ناحيه  ايجاد شده و زير ديد تلويزيوني و با ابزار و وسايل خاص و بلند، بدون اينكه دست داخل شكم برود، آزادسازي كليه و برداشتن آن انجام مي شود، سپس كليه از همان طريق لاپراسكوپي به قسمت پايين شكم منتقل مي شود و در انتهاي شكم از يك شكاف عرضي بسيار كوچك از بدن خارج مي شود، سپس شسته شده و به اتاق مجاور كه بيمار براي گرفتن پيوند آماده است، منتقل مي شود. البته در اين روش بيمار هميشه براي جراحي آماده است و در صورت لزوم جراحي باز انجام مي شود.
مزاياي اين روش چيست؟
شكاف پهلو همانطور كه گفتيم بسيار دردناك است و البته جاي زخم ناشي از آن هميشه باقي مي ماند. ولي شكاف كوچكي كه در ناحيه پاييني شكم ايجاد مي شود سريعتر بهبود يافته، ظاهر ناراحت كننده اي ندارد و احتمال ايجاد عوارضي مثل فتق كم مي شود. به اين ترتيب مخصوصا براي بانوان و جوانان مناسب تر است و بعد از ۳ تا ۴ ماه هيچ شكافي در بدن ديده نمي شود. از طرفي مدت بستري شدن را كاهش داده و اهداكننده سريعتر به زندگي طبيعي بازمي گردد.
آيا اين روش نسبت به روش قديمي جراحي باز به صرفه تر است؟
ما در اينجا اين عمل را به روش مقرون به صرفه اي انجام مي دهيم. يعني از ابزارآلات فلزي خاص مثل كليپ هاي مطمئن و ارزان استفاده كرده و لوازم يكبار مصرف را حذف كرده ايم. به اين ترتيب هزينه عمل باز و لاپراسكوپي تقريبا يك مقدار است ولي با توجه به اينكه زمان بستري شدن را كاهش مي دهد به طور كلي براي جامعه اقتصادي تر است. بيماراني كه از طريق لاپراسكوپي عمل مي شوند، ۳ هفته زودتر از كساني كه به روش باز جراحي مي شوند، به كار برمي گردند.
به موضوع كنگره برگرديم، لطفا در مورد مدل ايراني توضيح بيشتري بدهيد؟
ايران تنها كشور دنيا است كه در حال حاضر ليست انتظار براي پيوند كليه ندارد. علت آن هم اين است كه ما براي اولين بار پيوند كليه از غريبه مثلا از زن به شوهر يا برعكس را در ايران انجام داديم. اين مساله راه جديدي در پيوند گشود. تا به حال بيش از ۱۶ هزار پيوند در اين كشور انجام گرفته كه در خاورميانه بالاترين رقم و در جهان مقام پنجم را داراست. از طرفي همانطور كه گفتيم ايران تنها كشوري است كه ليست انتظار پيوند ندارد و اين در حالي است كه در كشور تركيه ۲۵هزار نفر و در آمريكا۴۰هزار نفر در ليست انتظار قرار دارند.
در حال حاضر كشورهاي غربي به «مدل ايراني» خيلي علاقه مند شده اند.
از طرفي در اين كشور انجمن حمايت از بيماران كليوي واسطه بين اهداكننده و گيرنده است و هزينه پيوند بسيار پايين است. هزينه پيوند كليه در اين كشور حداكثر ۳ ميليون تومان است كه از اين بين پزشك جراح ۱۵۰ هزار تومان براي دهنده و گيرنده دريافت مي كند كه اين مبلغ از هزينه يك عمل پروستات يا فتق هم كمتر است. در ضمن بيماران كليوي در ايران در دسته بيماران خاص قرار دارند و اكثر هزينه هاي پيوند كليه تحت پوشش بيمه و رايگان است. همه اين مسايل باعث شده كه حتي بيماران بي بضاعت هم در كشوري كه بودجه زيادي براي اين كار در نظر نگرفته است، بتوانند اين عمل را انجام دهند. در صورتي كه در كشورهاي ديگر بين ۳۰ تا ۱۰۰ هزار دلار هزينه پيوند كليه است و از طرفي پيوند غيرفاميل هم بسيار انگشت شمار است.
از نظر كيفيت پيوند هم در حد رقابت با كشورهاي ديگر هستيم؟
نتايج پيوندهاي اين مركز در مركز پيوند كليه كشور آلمان ثبت و با نتايج بين المللي مقايسه مي شود. نتايج قابل قبول بوده و كاركرد يكساله كليه هاي پيوندخورده در ايران ۹۴ درصد بوده كه از بهترين نتايج جهاني است. علت هم اين است كه كليه تازه برداشته شده و آسيب نمي بيند.
آقاي دكتر به طور كلي چه زماني براي پيوند كليه مناسب است؟
در حال حاضر در همه جاي دنيا و از جمله در اين كشور به اين نتيجه رسيده ايم كه پيوند هرچه زودتر انجام شود و مريض كمتر دياليز شود، نتيجه پيوند بهتر است. قبلا عقيده بر اين بود كه بيمار بايد ۶ تا ۷ ماه دياليز شود و بعد پيوند كليه انجام شود در حاليكه امروزه مشخص شده است كه هر چه تعداد دياليزها بيشتر مي شود، رگ هاي مريض سفت تر شده و حال عمومي بيمار بدتر و ضعيف تر مي شود. نتيجه پيوند بدون دياليز بخصوص در مورد اطفال كه دياليز برايشان بسيار شاق و در مواردي غيرممكن است، بسيار رضايت بخش بوده است. با توجه به اينكه ما ليست انتظار پيوند را حذف كرده ايم به محض اينكه نارسايي مزمن كليه بيمار معلوم شود سريعا عمل پيوند برايش انجام مي شود.
پيوند كليه اطفال در ايران چه جايگاهي دارد؟
پيوند كليه اطفال حدود ۱۰ سال است كه در اين كشور انجام مي شود و تا به حال بيش از ۲۰۰ پيوند كليه اطفال در اين بخش انجام شده است. كوچكترين كودكي كه در اين مركز عمل پيوند كليه برايش انجام شده يك بچه ۵/۳ ساله بوده است. در حال حاضر تقريبا اعزام به خارج نداريم. حتي ايرانيان ساكن خارج از كشور هم براي انجام پيوند به ايران مراجعه مي كنند .
در مورد اطفال آيا انتخاب اهداكننده مناسب مشكل نيست؟
در مورد اطفال لزومي ندارد حتما اهداكننده هم كودك باشد. ما معمولا براي پيوندهاي اين چنيني از كليه پدر يا مادر استفاده مي كنيم. كلا افرادي كه جثه كوچك داشته باشند مي توانند به اطفال كليه اهدا كنند.
آيا امكان دارد كليه يك كودك را براي بزرگسال استفاده كرد؟
به طور كلي اهداي كليه زير سن ۱۸ سال ممنوع است. ولي امكان پيوند كليه اطفال به بزرگسالان وجود دارد. در اين مركز تنها مورد اين نوع پيوند استفاده از كليه هاي جسد بوده است. به اين ترتيب كليه هاي يك كودك ۱۰ ساله به يك پيرمرد ۵۵ ساله پيوند زده شد .
آيا در زمينه داروهاي مخصوص پيوند پيشرفت خاصي رخ داده است كه كار پيوند را راحت تر كند؟
حدود ۲ دهه است كه داروها به يك مرحله تثبيت رسيده اند، تغيير شگرفي نداشته اند. ما سعي مي كنيم داروهاي كمتري براي مقابله با پس زدن پيوند استفاده كنيم، چون اين نوع داروها خيلي به مريض آسيب مي رسانند، سيستم ايمني را ضعيف كرده و امكان عفونت را بالا مي برند. به اين ترتيب اگر كليه پس بزند ما خيلي اصرار نمي كنيم چون مريض را نبايد فداي كليه كرد، اگر كليه پس بزند امكان پيوند مجدد وجود دارد، مواردي داشته ايم كه حتي ۳ بار پيوند شده اند. حفظ مريض در ارجحيت است.
آيا عملكرد انجمن هاي حمايت از بيماران كليوي و بيماري هاي خاص در ايران مناسب است؟
ما در اينجا دو بنياد داريم كه بيماران كليوي را پشتيباني مي كنند؛ يكي انجمن حمايت از بيماران كليوي و ديگري بنياد بيماري هاي خاص. هر دو اين مراكز با همكاري مركز بيماري هاي خاص وزارت بهداشت در چارچوب خاصي عمل مي كنند. انجمن حمايت از بيماران كليوي، اهداكنندگان و گيرندگان را شناسايي كرده و كار مددكاري انجام مي دهد. در مواردي آزمايشات لازم را هم رايگان اجرا مي كند. بنياد بيماران خاص هديه ايثاري را كه دولت به اهداكنندگان اختصاص داده است، مي پردازد. همكاري تنگاتنگ همين مراكز باعث شده است كه مدل ايراني بسيار موفق باشد.
اهداكنندگان كليه كه نهايتا بايد با يك كليه زندگي كنند، مشكلي نخواهند داشت؟
خوشبختانه ما در ۲هزار پيوندي كه تا به حال در اين مركز انجام داده ايم، اهداكنندگان در ضمن جراحي و بعد از آن هيچ مشكلي نداشته اند. البته در هر حال پيوند كليه يك عمل جراحي است و ممكن است عوارض خاص خود را داشته باشد ولي در بين انواع جراحي ها، عمل اهدا يك جراحي امن يا به اصطلاحSafe operation است و كسي كه اهداي كليه انجام داده است، مانند كسي كه به طور مادرزادي يك كليه نداشته، يا بر اثر سنگ كليه، كليه اش خارج شده است، زندگي طبيعي با طول عمر طبيعي خواهد داشت.
از طرفي تمام اهداكنندگان در ايران، پس از اهدا، رايگان بيمه مي شوند وهرگونه مشكلي كه بر اثر وجود يك كليه رخ دهد، رايگان مداوا مي شود.
آقاي دكتر نظرتان به طور كلي در مورد جايگاه پيوند كليه در ايران چيست؟
به نظر من ايران رتبه بسيار ممتازي در اين زمينه دارد. در كنگره خاورميانه ايران ركن اصلي است و هنگام برگزاري اين كنگره هميشه بيشترين تعداد را پزشكان و متخصصان ايراني به خود اختصاص مي دهند.
انجمن متخصصان اورولوژي هم در ايران بسيار فعال است. ما و متخصصان اين انجمن هر ماه دور هم جمع شده و تبادل نظر مي كنيم. به نظر مي رسد، رابطه عاطفي خوبي بين پزشكان و بيماران وجود دارد و از طرفي همكاري خوبي بين مسوولان و پزشكان برقرار است. مشكلات هميشه وجود دارد ولي در مجموع پزشكي موفقي داريم.