اميرشهاب رضويان متولد ۱۳۴۴ در همدان و فوق ليسانس انيميشن از دانشكده سينما تئاتر دانشگاه هنر است. او فعاليت خود در سينما را سال ۵۹ در سينماي آزاد همدان آغاز كرد.
رضويان تاكنون حدود ۳۰ فيلم كوتاه تهيه و كارگرداني كرده و دو فيلم بلند را نيز در پرونده اش به ثبت رسانده است.
او سال ۸۰ اولين فيلم بلندش با نام «سفر مردان خاكستري» را جلوي دوربين برد و قبل از اين كه موفق به اكران فيلم اولش شود، فيلم دوم خود را با نام «تهران ساعت هفت صبح» كارگرداني كرد.
رضويان طي اين سال ها تلاش هاي فراواني براي اكران عمومي آثارش در ايران كرده اما چون اين دو فيلم در رده آثار خاص طبقه بندي شده اند، او به مشكلات زيادي براي نمايش ساخته هايش برخورد ه است.
بالاخره و پس از گذشت حدود سه سال از ساخت «تهران ساعت هفت صبح»، اين فيلم از روز چهارشنبه هفته گذشته توانست مجال اكران عمومي پيدا كند. اكران عمومي تنها در يك سينما (سينما فلسطين دو) و دو سالن موزه سينما و موزه كاخ نياوران (هركدام يك سانس نمايش).
تهران ساعت هفت صبح
داستان اين فيلم از ساعت هفت صبح پشت يك چراغ قرمز در تهران آغاز مي شود و هفت شخصيت اصلي فيلم بدون اين كه يكديگر را بشناسند، در پشت چراغ قرمز حضور دارند.
ما در طول ۲۴ ساعت، تك تك با اين هفت نفر همراه مي شويم و صبح فردا در ساعت هفت صبح مجدداً آنها را پشت همان چراغ قرمز مي يابيم. اولين شخصيت فيلم سربازي است كه به خاطر ديدن دختر مورد علاقه اش چراغ قرمز عابران پياده را طولاني تر از معمول نگه مي دارد و پس از آن در يك آزمايشگاه تشخيص اعتياد با ديگر شخصيت هايي كه پشت چراغ قرمز ديده ايم همراه مي شويم و... فيلمنامه تهران ساعت هفت صبح توسط مجيد اسلامي و فرزاد پورخوشبخت نوشته شده و در آن بازيگراني چون بهناز جعفري، مهران رجبي، حسن موذني، رضا خمسه، نازنين فراهاني و... بازي مي كنند. مرتضي پورصمدي فيلمبردار اين اثر است و تدوين را پرويز شهبازي انجام داده.
تهران ساعت هفت صبح تا كنون در جشنواره هاي متعددي حضور يافته است. اين فيلم در ويادوليد اسپانيا، قاهره، شيكاگو، واشنگتن، كلكته، بمبئي، آسياتيكاي رم، ساندنس LHK توكيو، ماركس افولس، رتردام، فرانكفورت، سنگاپور، اصيله مراكش، دانشگاه تورنتو و... به نمايش درآمده است.
جايزه ويژه تماشاگران در داكا بهترين بازيگر زن در جشنواره مراكش حاصل حضور اين فيلم در جشنواره هاست.
در ايران نيز اين فيلم در جشنواره هاي فجر، فيلم كوتاه اصفهان، فيلم كوتاه تهران و جشنواره اجتماعي آبادان بر روي پرده رفته است.
تهران ساعت هفت صبح ۱۷ مهرماه در جديدترين نمايش جشنواره اي اش در اسلو به نمايش درمي آيد.
از رقابت تا مهماني
تهران ساعت هفت صبح در بيست و يكمين جشنواره فيلم فجر در بخش غيررقابتي فيلم هاي مهمان به نمايش درآمد. با اين كه به اعتقاد بسياري اين فيلم شايستگي حضور در بخش مسابقه را دارا بود و حتي يك سر و گردن از چند فيلم بخش مسابقه بالاتر نشان مي داد، اما تصميم از قبل گرفته شده بود تا اين فيلم در جشنواره فجر مهمان باشد.
اميرشهاب رضويان درباره عدم حضور فيلمش در بخش مسابقه مي گويد: «من يك تهيه كننده و فيلمساز مستقل هستم. نه بخش دولتي حامي من بوده و نه يك سرمايه دار خصوصي. فيلم هايم را با اتكا به تجربه سال ها فيلم كوتاه سازي و تهيه حداقل ۷۰ فيلم كوتاه براي جوانان، ساخته ام.
وقتي قرار است در جشنواره فجر فيلم هاي مورد حمايت دولت يا سرمايه گذاران قوي بخش خصوصي وارد بخش مسابقه شوند، ديواري از ديوار من تهيه كننده مستقل كوتاه تر پيدا نخواهد شد پس فيلم من به بخش مهمان منتقل مي شود.»
رضويان معتقد است در ليست اوليه دبيرخانه جشنواره فجر كه در روزنامه ايران هم به چاپ رسيده بود، نام فيلمش در بين اسامي فيلم هاي بخش مسابقه قرار داشته ولي بعداً به دلايلي نامعلوم به بخش مهمان منتقل شده است.
او با اشاره به نقدهاي منتقدان و همكاران سينمايي كه پس از نمايش فيلم در جشنواره در مطبوعات به چاپ رسيده، مي گويد: «اگر به اين مطالب مراجعه كنيد، اعتراض اكثر اين دوستان را به حضور تهران ساعت هفت صبح در بخش مهمان خواهيد يافت. اكثر دوستان معتقد بودند كه فيلم من حداقل شايسته حضور در بخش مسابقه بود.»
مصائب اكران
رضويان پس از جشنواره فجر با چند پخش كننده براي اكران فيلمش صحبت مي كند اما جواب مناسبي دريافت نمي كند: «نه تنها فيلم تو بلكه مجموعه فيلم هايي از اين دست فعلاً امكان نمايش ندارند و به دنبال اكران عمومي فيلمت نباش.»
حتي مراجعه به ارشاد هم نتيجه اي ندارد و او به گروه مخاطب خاص ارجاع مي شود. گروهي كه مدت زيادي است قرار است تشكيل شود اما...
رضويان در مورد دلايل عدم اكران آثارش معتقد است: «هر دو فيلم من دچار شرايط نامتعادل اكران و تغييرات در سياستگذاري هاي نمايشي شدند به گونه اي كه تئوري سينماي بدنه و گرايش به آثار پرمخاطب و در نهايت مخاطب محوري مطرح شد. به طبع آن گفتند كه يك سينماي مخاطب عام داريم و يك سينماي مخاطب خاص. باز هم مثل همه برنامه ريزي هاي معمول بخشي كه براي دوستان نفع اقتصادي در پي داشت، سريعاً ساز و كارش ايجاد شد. گفته شد بايد سينماي بدنه را حمايت كرد و فيلم هاي تجاري نبايد منتظر اكران بمانند. البته براي اين كه سينماي مخاطب خاص هم مورد ظلم قرار نگيرد، چند سينما هم به اين آثار بدهيد.
البته اين ساز و كار قبلاً نيز وجود داشت و سينماهايي مانند عصرجديد، فرهنگ، آزادي، شهرقصه و حتي كريستال فيلم هاي فرهنگي اكران مي كردند اما دوستان آمدند و چرخ را مجدداً اختراع كردند. البته چرخي كج و معوج يعني ساز و كار قديم را نابود كردند و سيستمي جديد پياده كردند كه عملاً به نفع نمايش آثار عامه پسند بود. در نهايت آن چند سينمايي هم كه فيلم هاي فرهنگي و خاص را اكران مي كرد به تصرف سينماي بدنه درآمد و از آن تاريخ (حدود دو سال پيش) هم تهيه كنندگان و كارگردانان فيلم هاي فرهنگي با معضل اكران بيش از پيش رو به رو شدند.»
مرزبندي ميان عام و خاص
مرزبندي و متمايزكردن آثار سينمايي به دو دسته خاص و عام هميشه يكي از موضوعات مورد بحث سينماگران و سينمادوستان بوده است.
عده اي مي گويند فيلم براي تماشاگر ساخته مي شود و يك فيلم مي تواند از ميان اقشار گوناگون جامعه تماشاگر داشته باشد. عده اي نيز معتقدند برخي آثار تماشاگران خاص تر و فرهيخته تري دارند و بايد اينگونه آثار را محدودتر و در موقعيت هاي مكاني و زماني خاص به نمايش گذارد.
اميرشهاب رضويان در اين باره مي گويد: «من با اين نوع تقسيم بندي مخالفم. هميشه با اين نوع خط كشي ها راه براي سوء استفاده يك اقليت و ظلم به يك اكثريت هموار مي شود.
اين مرزبندي ها را كساني كرده اند كه از اين كار نفع مي برده اند. سينماي ما در حال حاضر مشخص نيست چه ميزان دولتي است و چقدر خصوصي. از يك طرف با مميزي و نظارت رو به رو هستيم ولي از طرف ديگر حمايت هايي كه بايد بشود، انجام نمي گيرد.
مثلاً اگر وزارت ارشاد براي فيلم من پس از خواندن فيلمنامه و گذشتن از هفت خوان پروانه ساخت و نمايش صادر مي كند و كنترل و مميزي را حق خود مي داند بايد از ديگر سو تسهيلات اكران فيلم من را نيز به وجود آورد. اما رابطه اين جا فقط يك سويه است. ارشاد فقط به بخش توليد كار دارد و در عرضه دچار بي برنامگي است.
توليد فيلم در ايران دولتي است و عرضه و نمايش آن خصوصي. اين دو كنار هم تناقض و تضاد ايجاد مي كنند.»
تهران ساعت هفت صبح روي پرده
سرانجام تهران ساعت هفت صبح از روز چهارشنبه در سينما فلسطين و در دو سالن كاخ موزه نياوران و موزه سينما (هركدام يك سانس) به نمايش درآمده است. رضويان درباره اكران فيلمش اينگونه مي گويد: «ما درنهايت از خانم فرشته طائرپور كمك گرفتيم. ايشان بزرگوارانه براي نمايش اين فيلم به صورت محدود به عنوان پخش كننده تلاش كردند كه هم از ايشان و هم از آقاي صانعي مقدم سپاسگزاري مي كنيم.ما به اين نتيجه رسيديم كه اين فيلم را مانند «گاوخوني» با تعداد كم سينما اكران كنيم. براي مدت نمايش هم فعلاً زمان مشخصي را در نظر نگرفته ايم و بستگي به كشش تماشگر دارد.»
اما تبليغات فيلم؛ تهران ساعت هفت صبح علاوه بر تبليغات مطبوعاتي، نصب بيلبورد در سطح شهر به چند شيوه جديد تبليغاتي نيز متوسل شده است. اولي آنها تبليغ در اينترنت و سايت هاي فارسي زبان و ارسال تبليغ فيلم از طريق اي ميل است. كاري كه كمتر در مورد ديگر فيلم ها روي داده و آثار سينمايي تاكنون از فضاي وب استفاده چنداني را براي معرفي خود نكرده اند.
رضويان يك شيوه جديد تبليغاتي را نيز براي معرفي تهران ساعت هفت صبح در نظر گرفته كه فعلاً تمايلي به اعلام چگونگي آن ندارد.
اما قرار است تهران ساعت هفت صبح به زودي در آلمان و كانادا نيز به نمايش عمومي درآيد. اين فيلم حدود دو هفته ديگر در ۱۵ شهر آلمان به نمايش درخواهد آمد. اواخر پاييز نيز اكران تهران ساعت هفت صبح در كانادا آغاز خواهد شد. تهران ساعت هفت صبح دو پخش كننده خارجي دارد. يكي از تهيه كنندگان فيلم آلماني است و از طريق او پخش كننده آلماني مسئوليت نمايش در آلمان را برعهده گرفته. رضويان با پخش كننده كانادايي هم در تورنتو آشنا شده است.
شرط پخش كننده كانادايي براي اكران اين فيلم حضور خود رضويان در هنگام نمايش فيلم در تورنتو است و او اعتقاد دارد بايد اكران فيلم با حضور كارگردان و همراه با جلسات پرسش و پاسخ باشد.
رضويان در مورد پيش بيني ميزان استقبال از نمايش فيلمش در خارج از كشور مي گويد: «فيلم هاي فرهنگي ما در خارج از ايران معمولاً اكران موفق تري در مقايسه با داخل دارند. زيرا ايراني هاي مهاجر به واسطه دوري از وطن اشتياق زيادي به ديدن اين نوع فيلم هاي به اصطلاح نفروش دارند.»
گره كور گروه مخاطب خاص
تعداد بسياري از آثار سينمايي مدت هاست كه در انتظار آغاز به كار گروه سينماهاي نمايش دهنده فيلم هاي مخاطب خاص به سر مي برند.مد ت هاست كه وعده وعيد تشكيل اين گروه داده شده اما در عمل هيچ كار مفيدي انجام نشده است. سينماهاي ايران دو، فرهنگ دو و فلسطين دو براي نمايش اين آثار در نظر گرفته شده اند و عليرضا شجاع نوري نيز مدتي است كه به عنوان مسئول اين گروه انتخاب شده است.
رضويان درباره علت عدم تشكيل اين گروه سينمايي مي گويد: «اكران فيلم هاي مخاطب خاص همه چيزش آماده است، فيلم هايش موجود است، دستوراتش داده شده، بودجه اش تامين شده و... اما اشتياق يا ضرورتي براي تشكيل آن حس نشده است.»
او درباره اكران محدود فيلمش و نمايش آن تنها در يك سينما معتقد است: «براي من و فيلمسازان هم نسل من كه مدت هاست به فيلمسازي جشنواره اي متهم هستيم و مي گويند كه ترجيح ما نمايش خارج از كشور است، اكران عمومي يكي از فيلم هايم در داخل كشور، حتي در يك سينما جذاب است. براي اولين بار يكي از آثارم را به هموطنانم نمايش مي دهم و از اين بابت خوشحالم چون هدف اصلي من ساختن فيلم براي ايرانيان بوده است و نه رفتن به جشنواره ها و جايزه گرفتن پس همين نمايش محدود را نيز به فال نيك مي گيرم.»
