كريستين ساينس مانيتور در تحليلي سفر اخير وزير خارجه كشورمان به عراق، با اشاره به امتناع آيت الله سيدعلي سيستاني از ديدار با مقامات آمريكايي ازجمله وزير خارجه آن كشور، استقبال گرم اين مرجع تقليد شيعيان از كمال خرازي را بيانگر نفوذ ايران در قلب مردم عراق دانست. سفر خرازي تنها يك روز پس از پايان ديدار كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا از عراق صورت گرفت. حقيقت اين است كه نقش جمهوري اسلامي ايران در تحولات داخلي عراق فزاينده و تا حد زيادي به دور از محاسبات قبلي آمريكاست.
مناسبات با همسايگان براي هر كشوري در جهان داراي اهميت است. در اين ميان گاه ارتباط با يكي از همسايگان به دليل تداخل تراكم منافع و اشتراكات فرهنگي، ديني، سياسي و اقتصادي از موقعيت ويژه اي و به ديگر تعبير استراتژيك برخوردار مي شود. ارتباط ايران با عراق از ابعاد مختلف اهميت بسزايي دارد كه شايد آن را از ديگر همسايگان متمايز سازد. در تاريخ معاصر ايران از جنگهاي ايران و روس كه بگذريم عراق تنها همسايه اي است كه به ايران تجاوز كرده و جنگي طولاني را بر ما تحميل كرده است. گرچه اين جنگ خسارتهاي فراواني در زمينه هاي مختلف اعم از نيروي انساني و زيرساخت هاي اقتصادي بر دو كشور تحميل نمود ليكن شايد يكي از مهمترين خسارتهاي آن شكستن حلقه هاي مستحكم ارتباطي ميان دو ملت ايران و عراق بود.
دو ملت ايران و عراق در گذر تاريخ پيش از اسلام همواره با هم زيسته اند و فرهنگ مشترك يافته و همواره سرنوشتي مشترك داشته اند. حضور اكثريت شيعه مذهب در دو كشور حتي اقليت سني مذهب را تحت تأثير خود قرار داده است. لذا اكراد عراق و ايران عليرغم سني بودن رفتاري شيعه گونه دارند. حاصل جنگ اين بود كه اين مناسبات با دشواري فراوان مواجه شد. اينك جنگ پايان يافته و پديد آورنده آن در قفس خودساخته گرفتار آمده است. پس دو ملت و به تبع آنان دو دولت مي توانند در مسير بازسازي مناسبات به حركت درآيند. پس از استقرار حكومت جديد عراق كه در واقع اولين حكومت منتخب در تاريخ آن كشور است، خرازي به عنوان اولين وزير خارجه يك كشور اسلامي به آن كشور سفر نمود. اين امر بيانگر ميزان اهتمام كشورمان به تقويت مناسبات دوجانبه با عراق و تلاش براي از بين بردن آثار سوء حكومت صدام و جنگ بر اين مناسبات است.
جاي خوشوقتي است كه مقامات عراق به ويژه نخست وزير و رئيس جمهور آن كشور كه هر دو از شخصيتهاي ملي و باسابقه عراقي به شمار مي آيند، اهتمام ويژه اي به اين روابط دارند كه نوع برخورد آنان با خرازي دراين سفر متجلي بود.
پرواضح است كه عراق در دوره جديد به همكاري با ايران نياز مبرمي دارد. آنچنان كه در پرتو اين همكاري مي تواند در مسير تحكيم امنيت و آرامش، بازسازي اقتصادي و تنظيم مناسبات منطقه اي خود حركتي پرثمرتر داشته باشد. از سوي ديگر همكاري دولت جديد عراق با ايران نيز فرصتهاي جديدي را پيش روي ما خواهد گشود. آرامش در مرزهاي غربي مي تواند عنصر مؤثر در پيشبرد سازندگي در ايران باشد. ضمن آن كه همكاري ايران و عراق خواهد توانست الگوي مناسبي را به منطقه ارائه كند كه زمينه ساز همكاريهاي دسته جمعي در زمينه هاي مختلف امنيتي و اقتصادي باشد. عراق مي تواند به عنوان دروازه مطمئن ارتباط ايران با اعراب ايفاي نقش نمايد مشروط بر آنكه اعراب اين دروازه بودن عراق جديد را بپذيرند و از تصورات افسانه اي دژ شرقي بودن آن كشور به درآمده باشند و دروغين بودن وعده هاي صدام را باور كنند.
نكته قابل توجه ديگر تلاش دشمنان يكپارچگي ملت عراق و اتحاد دو كشور ايران و عراق براي ايجاد دشمني ميان اعراب سني و اعراب شيعه در عراق است.
خوشبختانه در آخرين تحول سيد مقتدي صدر موافقت سيد عبدالعزيز حكيم رييس مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق و شيخ حارث انصاري رييس هيات علماي مسلمين براي ميانجيگري ميان آنان را به دست آورده است. هيات علماي مسلمين در خلأ سياسي كنوني عملا رهبري معنوي و سياسي اعراب سني را برعهده دارد. يقينا اين اقدام پسنديده از سوي همه كساني كه خيرخواه عراقند و مشتاق بازگشت آرامش به آن كشور، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.