شماره 1020 چهارم ، سال ژوئيه 1996 ، تير 1375 ، 18 پنجشنبه 28
تحقيقاتي تنگناي در پزشكي پژوهشهاي جاي
كشور
سبحاني عبدالرسول دكتر
هدايت و توانايي‌پاسخگويي كشور فعلي‌پژوهش‌در مديريت و تشكيلات
فراگير فرهنگ يك خلق در و ندارد را توسعه سريع تحقق در پژوهش روند
و تناسب هيچگونه كه است اين نگران‌كننده وضعيت است ضعيف پژوهشي
آنها بودجه كل به دستگاهها بودجه‌هاي‌تحقيقاتي نسبت در منطقي تعادل
مي‌كند تلاش پزشكي موضوع به ويژه توجه با حاضر مطلب:اشاره ندارد وجود
منابع ، مديريت ، زواياي از را كشور تحقيقات و پژوهش بخش تنگناهاي تا
در شده ارائه برخي‌آمارهاي.كند بررسي اين‌بخش كاركنان و امكانات
مي‌شونداما منتشر كه نيست نخستين‌بار براي چند هر اين‌مقاله
در پژوهش اساسي‌ترين‌معضلات از برخي آنهابيانگر شدن ارائه يكجا
چندان نه راه از بايد وپيشرفت توسعه استقلال ، كسب براي.مااست ميهن
كه است توسعه ماشين محركه عامل و پويا بستر پژوهش.گذشت پژوهش هموار
سوي به و آورده بيرون خود پيرامون محدود و كوچك دنياي از را جامعه
.مي‌دهد حركت توسعه و تعالي و رشد از افقي‌جديد
است‌و جامعه رشد و توسعه به‌بلنداي جهشي و پرواز بال پژوهش
است وتطابق كردن خو حال در آن با و آنچه‌هست از را جامعه و انسان
و سكون و ازايستايي و مي‌كند آزاد را او انرژي‌هاي‌دروني مي‌رهاند ،
فردي و جامعه هيچ.نجات‌مي‌دهد بسته علمي درمحدوده‌هاي زدن درجا
درون از اينكه مگر يابد رشددست و ترقي تعالي ، به نمي‌تواند
در افكندن چنگ با و كند پاره را خود محدود حصار و قالب و بجوشد
يعني تحقيق معني جز چيزي اين و بيابد پيش به راهي ابهامات و مجهولات
و اسلامي تكليف يك راه اين در نهادن گام و تلاش امروز.نيست حقيقت‌جويي
صريح و جدي طور به تحقيق به تشويق و توصيهاست ايراني هر براي ملي
.است نهفته اسلام بطن در احساسات روي از نه و
نظر غرورآميزاز و اسلامي و ملي فرهنگي‌عظيم پيشينه از ما چند هر
برتراند قول به اسلامي‌ما دانشمندان و علمي‌برخورداريم تحقيقات
روش پايه‌گذاران برنال جان نظر به يا و بوده‌اند علم نجات‌دهنده راسل
ولي بوده‌اند ، غيره و جبر و حساب و طبيعي علوم و شيمي در تجربي
پيدا علمي تقليد به شديدي گرايش دانش‌پژوهان ، بين در امروز متاسفانه
علم تا است علم‌خواني بيشتر امروز ما اعمال مولانا تعبير به و است شده
حاصل علمي مطالب زمينه در ما در شده ايجاد نگرش نوع اين شايد.داني
اظهار نويسندگان از يكي كه طوري به باشد بيگانگان آموزشي القاي
ما به واژه‌ها از استفاده در حتي بيگانگان گاه هيچ كه چيزي مي‌كند
چگونگي دانش جز به كه است اين نمي‌نمايند ياد آن از و نمي‌كنند منتقل
شاهد امروزه.كنيم سوال هم (Know Why) چرائي دانش از (Know HOW)
در پژوهش عقبماندگي عوامل از يكي اينكه بر دال هستيم نظريه‌اي ارائه
وجوه تفاوت جمله از فرهنگي جنبه را ايران مثل توسعه حال در كشورهاي
كار به نهادن ارج و گروهي همكاري روحيه عدم غربي ، و شرقي جهان‌بيني
آنها از زيادي تعداد كه برمي‌شمارند غيرسازنده فردگرايي‌هاي و ديگران
فرهنگ تعاليم با ما كشور در حداقل و دارد فاصله جوامع اين حقيقت با
.دارد مغايرت اسلامي
وقوع‌نخواهد به درون‌زا توسعه ما درشرايط كشوري در پذيرفت بايد
حياتي و جاني و كنيم خارج ركود از را پژوهش مقوله اينكه مگر انجاميد
و عميق اعتقاد با جز آن انجام كه بدميم او فسرده كالبد به دوباره
تحقيقاتي پوياي و فراگير نظام يك تشكيل و پژوهش به مسئولين راسخ
.نيست عملي ما جامعه با متناسب
و خواهي توسعه انگيزه و ازانديشه سرشار ما جامعه امروز فضاي
ومسئولين است..و فرهنگي علمي ، اجتماعي ، زمينه‌هاي تمامي در رشد
علمي به‌مسيرهاي را انديشه‌ها اين بايد جامعه‌ما علمي راهبران و
.كنند برنامه‌ريزي و سازماندهي كرده ، هدايت
پژوهش‌در زمينه در اخير ساله اقدامات‌چند و فعاليتها عليرغم
اولين و مزمن‌است بيماري يك دچار كه‌پژوهش مي‌رسد نظر به كشور
جمهور رئيس اول معاون نظر.است بيماري خود شناخت درمان‌آن در اقدام
اين از است كه‌شايسته است چنين كشور علمي پژوهشهاي شوراي رياست و
تا باشد داشته اختيار در تمام‌نما تصويري تحقيقات ، درباره كشور پس
و بينديشد زمينه اين در فعاليت قوتهاي و ضعفها درباره بتواند
آمده دست به كه نتايجي و گذشته آنچه به توجه با را آينده برنامه‌هاي
.كند تدوين و طراحي است
تلاشهاي‌پژوهشي فرود و فراز از و غافل‌نبود گذشته از لحظه هر بايد
.گشود راه‌آينده فرا چراغي دوران آن
كشور تحقيقاتي تشكيلات تاريخچه
به‌تصويب عالي آموزش و علوم تاسيس‌وزارت قانون بهمن 1346 در 30
متصدي نهادي و موسسه هيچ علوم ، وزارت ازتاسيس پيش تا.رسيد مجلس
برنامه‌ريزي و تحقيقات موسسه بعد سال يك.است نبوده كشور در پژوهش
تشويق و توسعه شوراي سال 1350 در نهايتا و گرفت شكل آموزشي و علمي
پژوهشهاي به توجه شورا اين از هدف.شد تشكيل كشور علمي پژوهشهاي
ارشاد و تشويق محققان ، تربيت و فنون علوم ، مختلف رشته‌هاي در علمي
تحقيقات و مطالعات نتيجه انتشار و كتب نشر و فردي جمعي ، پژوهشهاي
كشور علمي پژوهشهاي شوراي و منحل فوق شوراي سال 1354 در.است بوده
.است داده ادامه خود حيات به اكنون تا كه شد تشكيل
با) انقلابفرهنگي شوراي ماه 1368 و 30آبان مصوبه 23 طبق شورا اين
فعاليتهاي نوين جمهوري‌دوره رئيس اول معاون ورياست (جديد تركيب
برنامه‌هاي و سياستها تدوين شورا اصلي وظيفه و كرد آغاز را خويش
انجام براي شورا.است كشور تحقيقاتي فعاليتهاي بين هماهنگي و اجرائي
هر در مسئولين و محققان از متشكل تخصصي كميسيونهاي داراي خويش وظايف
.است بخش
چهارچوب در كه است پزشكي شورا ، كميسيون كميسيونهاي از يكي
انجام علوم‌پزشكي زمينه در را ضروري اقدامات‌تخصصي شورا وظايف
اين اقدام دست در و شده انجام برنامه‌هاي و فعاليت كارنامه.مي‌دهد
پزشكي ، تحقيقاتي مراكز تاسيس آئين‌نامه تدوين:از است عبارت كميسيون
كارگاههاي از حمايت پزشكي ، علوم دانشگاههاي تحقيقاتي طرحهاي جمع‌آوري
پزشكي تحقيقات وضعيت بررسي رازي ، جشنواره اساسنامه تدوين تحقيق ، روش
تحقيقاتي تنگناهاي رفع بررسي مناسب راه‌حل‌هاي ارائه و مطالعات كشور ،
.است
سال1299 از كه است ايران موسسه‌تحقيقاتي اولين پاستور انستيتو
پرداخته پزشكي زمينه در تحقيق به كه موسسه‌اي‌است اولين و شد تاسيس
سال تا كه شدند تاسيس سال 1357 از غيردولتي تحقيقاتي موسسات.است
.است رسيده به 315 واحدها اين‌گونه تعداد 1371
فعاليت‌اين كشور علمي پژوهشهاي پزشكي‌شوراي كميسيون رئيس به‌اعتقاد
.نبوده‌است چشمگير چندان تاسال 1368 يعني انقلاب بعداز و قبل شورا
كشور پژوهش‌در سكاندار و راهبر كه نهادهاي‌جامعه از يكي بنابراين
در داشته بردوش جامعه توسعه و رشد آهنگ رادر نقش بالاترين و بوده
.است برده بسر ناكامي و خاموشي از دوراني در ساله فاصله 14 يك
تحقيق موانع و تنگناها
:مديريت (1
به توسعه درحال كشورهاي در مشكلات‌تحقيق و موانع به دقيق نگاهي با
آنها تحقيقاتي دراكثرسيستمهاي كه مي‌يابيم دست واقعيت اين
اين عقبماندگي اصلي علل از يكي شايد.است نهفته مشابهي مشخصات
در موجود مشكلات و تحقيقات وضعيت در بتوان را ايران ازجمله كشورها
بنيادي و سازماني برون نارساييهاي از بسياري.كرد پيدا آن مسير
فعاليتهاي فرايند بر تعيين‌كننده و جدي تاثيرات كه پژوهشي موسسات
سرچشمه پژوهش خرد و كلان مديريت از دارد موسسات اين‌قبيل پژوهشي
در پژوهشي حوزه در كلان مناسب و علمي مديريت يك فقدان.مي‌گيرد
علمي توان و دولتها خواست بين تضاد منجربه توسعه كشورهاي‌درحال
با اجرا مرحله در برنامه‌ها كاملترين و بهترين نهايتا و مي‌شود آنها
باتجربه و خبره مديران و محققان آراء بررسي.مي‌شود روبه‌رو جدي مشكلات
موسسات در مديريت نظام عمده مشكلات درخصوص دانشگاهي پژوهشي‌و موسسات
بالاترين در كه مي‌دهد نشان ايران ، بويژه سوم جهان كشورهاي پژوهشي
پژوهشي نظام مختلف سطوح در مديريت ضعف ،(درصد 2/43) پاسخها درصد
در عمده مشكلات ساير و است شده مطرح مديريت نظام عمده مشكل به‌عنوان
مقررات:از است عبارت به‌ترتيب پاسخ‌دهندگان ديدگاه از زمينه اين
فرهنگي ، مشكلات ،(درصد 7/14) متخصص كمبود ،(درصد /22) دست‌وپاگير
و امكانات كمبود سرانجام و (درصد /11) پژوهش فرهنگ جانيفتادن
(درصد /4) با هريك كه ارتباطات نارسايي همچنين و تحقيق تجهيزات
حقيقت تحقيق اين.است داده اختصاص خود به را پاسخها درصد پايين‌ترين
فقر و كمبود نبايد كه مي‌دهد نشان ايران در پژوهشگران به را ملموسي
وادي به ورود در اصلي عامل به‌عنوان را تحقيق تجهيزات و امكانات
مديريت ازجمله ديگري عوامل در را اصلي مشكلات بايد و كنند تلقي پژوهش
كشور پژوهشي‌در تواناي مديريت.كرد جستجو علمي پاياي و توانا
و كشف را آنها يا و شناخته را درجامعه نهفته تحقيقاتي توان مي‌بايد
توسط شده انجام تحقيق.كند هدايت سو آن به را محقق و كند استخراج
از درصد حدود 10 سال 1355 در كه مي‌دهد نشان عالي آموزش و علوم وزارت
به‌صورت مابقي و شده تحقيقات صرف دانشگاهي و بالقوه تحقيقاتي توان
نيز و 68 سالهاي 64 در بررسي اين.است مانده باقي راكد و بالقوه
تحقيقاتي توان از استفاده ميزان كه داد نشان حاصل نتيجه و شده انجام
.است كرده پيدا كاهش درصد به 1/7 و داشته نزولي سير
وهدايت پاسخگويي توانايي كشور پژوهش‌در فعلي مديريت و تشكيلات
فرهنگ‌فراگير يك خلق در و ندارد را سريع‌توسعه تحقق در پژوهش روند
آن در كه دارد ويژه فرهنگي به نياز پژوهش.است پژوهشي‌ضعيف
پژوهشي سنت و شده تعريف اصيل و مفيد پژوهشهاي شده ، شكوفا استعدادها
بايد پژوهش مديريت اهداف اين راستاي در.يابد استمرار و گرفته پا
محقق آن در كه كند خلق را فرهنگي و بردارد بنيادي ريشه‌اي‌و گامهاي
نظام مديريت بويژه جامعه ازسوي مادي و معنوي منزلت و ارج از
.باشد برخوردار
در تاريخچه‌پژوهش كلي به‌طور كه اين‌است پزشكي كميسيون رئيس نظر
چندان اخير قرن در اخص ، به‌طور پزشكي تحقيقات و اعم به‌طور ما كشور
چند در پژوهشها نتايج و تجربيات نوشتن و تحقيق.است نبوده درخشان
گذشته سال در 50 پزشكي پژوهشهاي.است مانده متوقف ايران در اخير قرن
درخشيده‌اند پزشكي علوم گستره در نام‌آوري محققان اگرچه و مقطعي‌بوده
.است نداشته مستمري و پويا مشخص ، روند پزشكي تحقيقات ولي
تحقيقاتي اعتبارات (2
از يكي و است تحقيقاتي اعتبارات كلان سطح در تحقيق اصلي عوامل از يكي
اعتبارات تخصيص كشور يك در پژوهش به نهادن ارج در عمده شاخصهاي
در ملي ناخالص توليد به توسعه و تحقيق هزينه نسبت مقايسه.است سالانه
توسعه‌يافته كشورهاي در نسبت اين كه مي‌دهد جهان‌نشان مختلف مناطق
نسبت اين(درصد 28/2) دارد توسعه درحال كشورهاي با قابل‌توجهي فاصله
در و بيشترين (درصد 21/2) اروپا و (درصد 87/2) امريكا مناطق در
نسبت.است كمترين (درصد /0) لاتين امريكاي و (درصد 25/0) آفريقا
كشورهاي ميانگين نصف معادل كه است بوده (درصد 32/0) ايران در مزبور
در نسبت اين متوسط با قابل‌توجهي فاصله همچنين.است توسعه درحال
توليد به توسعه و تحقيق هزينه‌هاي نسبت درواقع.دارد آسيا منطقه
.است كمتر آفريقا به‌جز جهان مناطق كليه از ايران در ملي ناخالص
تا حدود 260 در يافته توسعه كشورهاي در تحقيقات سرانه بودجه ميانگين
در.است دلار از 5 كمتر ما كشور در مورد اين كه درحالي است دلار 350
شود پژوهش صرف كه مبلغي هر ازاي در كه شده ثابت مطالعه‌ها از يكي
نسبت اين و برمي‌گردد جامعه به اضافه درامد آن ، برابر الي 10 حداقل 5
يابد ، جريان به‌درستي تحقيق فرايند هرگاه توسعه ، درحال كشورهاي در
.است چشمگيرتر
سالهاي721368 طي تحقيقاتي واعتبارات مالي شاخصهاي كليه البته
هزينه‌هاي‌تحقيقاتي‌به نسبت هنوز ولي ((1/65درصد يافته‌اند افزايش
.نيست توسعه درحال كشورهاي به نسبت مطلوبي درحد ملي ناخالص توليد
افزايش درصد دو به نسبت اين كه است قرار دوم پنجساله برنامه درطول
در افزايش بالاترين.است كشور پژوهش بخش براي نويدي خود كه يابد
مورد در رقم اين كه است به‌وقوع‌پيوسته سال 1372 در بودجه‌تحقيقاتي
و بهداشت ، درمان وزارت براي و عالي 120درصد آموزش و فرهنگ وزارت
در اين‌افزايش.است بوده سال 71 به درصدنسبت پزشكي 200 آموزش
.است بوده درصد وزارتخانه 120 ساير مورد
تحقيق بودجه توزيع‌مناسب عدم كشور در تحقيق مالي مشكلات از ديگر يكي
تحقيق متولي كه اصلي دووزارتخانه.است متفاوت دستگاههاي بين در
و درمان بهداشت ، وزارت و عالي آموزش و وزارت‌فرهنگ يعني هستند
درصد مابقي 8/79 و است بوده درصد و 11/7 ترتيب 8/13 به پزشكي آموزش
از 80 بيش كه است حالي در اين و است يافته اختصاص دستگاهها ساير به
وضعيت.دارند قرار فوق وزارتخانه دو در محقق انساني نيروي درصد
بودجه‌هاي نسبت در منطقي تعادل و تناسب هيچگونه اينكه نگران‌كننده‌تر
نسبت نمونه براي.ندارد وجود آنها بودجه كل به دستگاهها تحقيقاتي
حدود 42/17 وزارتخانه آن بودجه كل به كشاورزي وزارت تحقيقاتي بودجه
فرهنگ وزارتخانه‌هاي مورد در نسبت همين كه است حالي در اين است ، درصد
به خارجه امور وزارت و پزشكي آموزش و درمان بهداشت ، عالي ، آموزش و
.است بوده درصد و 24/0 ترتيب 6/9 ، 03/1
در وغيردانشگاهي دانشگاهي بخشهاي يافته پايان پروژه جمع 6732 از
انساني ، علوم كشاورزي ، علوم‌پايه ، مهندسي ، و فني) تخصصي گروه شش
بخشهاي به مربوط (پروژه 3314) نيمي حدود سال 1371 در (هنر و پزشكي
كشوري دستگاههاي بين بودجه نامناسب توزيع نشانگر كه است دانشگاهي
تهران دانشگاه كل در پژوهشي طرحهاي صرف سال 73 در كه بودجهاياست
تهران دانشگاه كه است حالي در اين و بوده تومان ميليون حدود 58 شده
هزينه به بودجه اين قطعا و دارد علمي هيات كادر هزار دو از بيش
.بود نخواهد كافي امروز دنياي در تحقيقات سنگين بسيار
تحقيق تجهيزات و امكانات (3
ماست كشور در تحقيق موانع از يكي تجهيزات و امكانات كمبود چند هر
مقوله دو از موارد از بسياري در معضل اين كه كرد اشتباه نبايد ولي
.مي‌گيرد سرچشمه تحقيقاتي اعتبارات و مديريت مشكل يعني قبل شده ياد
دوخت چشم ديگري تلخ واقعيت به بايد تجهيزات و امكانات كمبود كنار در
موجود امكانات از شايسته و بهينه استفاده و بهره‌برداري عدم آن و
درجه و گذاشته پژوهش كيفيت در را خود اثر بيشترين فوق كمبودهاي.است
پژوهشگراني روي بر شده انجام مطالعه.مي‌كند متاثر را آنها كميت دوم
و علمي پيشرفتهاي سطح از پائين‌تر را خود پژوهشي موسسات عملكرد كه
آنها درصد بالاترين كه است آن نشانگر كرده‌اند ذكر جهان تحقيقاتي
كافي تجهيزات و امكانات نبود را فوق بودن پائين‌تر علت (درصد 06/3)
در را فوق كمبودهاي علت درصد افراد 6/12 اين بين ازكردهاند عنوان
و منابع مناسب تخصيص عدم دليل درصد و 5/37 پژوهشي موسسه مديريت ضعف
و برنامه‌ريزي نظام ضعف از خود آخر علت كه كرده‌اند مطرح را امكانات
توقف علت‌يابي بررسي در.مي‌گيرد سرچشمه تحقيقاتي نظام كلان مديريت
يا كمبود علت به آنها درصد كه 7/40 رسيده اثبات به تحقيقاتي طرحهاي
.است بوده وسايل و تجهيزات فقدان
و بخشهاي‌تفكيك‌ناپذير از يكي اطلاع‌رساني سيستمهاي و مجله كتاب ،
متون بررسي يك با پژوهشي يك‌كار چنانچه.است تحقيقي هر براي ضروري
موفقيت نپذيرد ، ضرورت انجام حال در و گذشته كارهاي از عميق و دقيق
و راهنما چراغ متون ، بررسي.بود متصور آن براي نمي‌توان را چنداني
او عمل انجام در واقع‌بينانه‌اي بستر و است راه مسير در محقق هدايت‌گر
بيش غني و فقير كشورهاي ميان فاصله كه كنيم دقت بايد.مي‌كند فراهم
به امروز فقير كشورهاي و است اطلاعاتي باشد اقتصادي و نظامي آنكه از
فضاي چنان بايد.هستند دچار اطلاعاتي محروميت و اطلاعاتي استضعاف
هر وقت درصد پيش‌رفته 20 جوامع همانند كه كنيم فراهم كشور در اطلاعاتي
.شود اطلاعاتي منابع به مراجعه صرف متخصص
با درمقايسه كتابخانه‌ها در موجود كتاب تعداد نظر از ما كشور
دانشگاهي كتب بخش در نداردچنانچه قرار مطلوبي حد در ديگر كشورهاي
رقم اين‌است موجود كتابخانه‌ها در كتاب دانشجو 15جلد هر ازاي به
ترتيب به نيافته توسعه و توسعه حال در يافته ، توسعه كشورهاي مورد در
.مي‌باشد و 5/16 و 42 64
29) سهم انساني‌بيشترين علوم كشور ، در موجود لاتين كتابهاي ميان از
در همچنين مي‌شود ، شامل را پزشكي 18درصد گروه و داراست را (درصد
.است (درصد 28) پزشكي گروه به مربوط سهم بيشترين لاتين نشريات زمينه
سياست‌هاي دليل به آن از بعد ولي است سال 1371 به مربوط آمار اين
مجلات سهميه مركزي بانك طرف از اختصاصي ارز كاهش و كشور ارزي جديد
شد باعث اخير مشكلات.است يافته كاهش درصد دانشگاهها 40 پزشكي علمي
بجز) سال 1993 مجلات نباشند قادر كشور پزشكي علوم دانشگاههاي كه
چهار به تنها سال 1994 مجلات و كنند دريافت را (مجله محدودي تعداد
.يافت اختصاص مادر دانشگاه
فني و علمي كاركنان (4
رشد براي كشور منابع‌يك مهمترين از پژوهش بخش در شاغل انساني نيروي
معمولا كه است برخوردار چنان‌اهميتي از عامل اين.است آن توسعه و
عنوان به كشور يك جمعيت نفر ميليون يك هر پژوهشي‌به كاركنان نسبت
در تحقيقات وضعيت بين آن براساس و مي‌شود گرفته نظر در عمده يك‌شاخص
.مي‌آيد عمل به مقايسه مختلف كشورهاي
پژوهشگر به مفاهيم‌مربوط و تعاريف در كه نظرهايي اختلاف به توجه با
ايران پژوهشگران وضعيت از ومنطقي دقيق آمار بتوان مشكل دارد وجود
به‌همراه دانشگاه مدرسين و علمي هيئت اعضاء چنانچه‌تمام.داد ارائه
به‌عنوان‌پژوهشگر هستند پايان‌نامه گذراندن حال در كه دانشجوياني
كشور جمعيت نفر يك‌ميليون به كارشناسان و پژوهشگران نسبت كنيم تلقي
از و دارد قرار آسيايي كشورهاي درسطح تقريبا كه است نفر 388
پژوهشگر تعداد اين از.است بيشتر كمي (نفر 364) لاتين امريكاي متوسط
پزشكي تخصصي گروه پژوهشگران از.دارند فعاليت دولتي بخش در درصد 90
دانشگاه خارج درصد يك تنها و دارند قرار دانشگاهي بخش در درصد 99
به تمايلي غيردانشگاهي پزشكان كه است اين نشان‌دهنده اين و هستند
رشته‌ها بقيه به نسبت پزشكي علوم گروه همچنين.ندارند پژوهش فعاليت
اول رتبه عليرغمميباشد دارا را دانشگاهي پژوهشي كاركنان بيشترين
پروژه‌هاي تعداد نظر از ولي پزشكي گروه پژوهشي كاركنان تعداد در
كاهش نشانگر آمار اين شايد.دارد قرار چهارم رديف در يافته پايان
.باشد پزشكي رشته در پژوهش انجام
فردي عوامل (5
و فرهنگي دربستر هنوز.است محقق خود تحقيق اساسي پايه‌هاي از يكي
.نيست شده شناخته محقق و تحقيق بلند و رفيع جايگاه ما جامعه علمي
رشد و توسعه زيربناي كه سازنده و پويا فرهنگ يك عنوان به پژوهش
علمي محيطهاي در بلكه كشور در تنها نه مي‌كند فراهم را جامعه و انسان
و مادي حمايتي و تشويق‌كننده عوامل.است نيافته رسوخ هم دانشگاهي
از يكي زندگي مادي مشكلات مقابل در و ندارد وجود محقق برابر در معنوي
و حقوق بالاترين ژاپن كشور كه است حالي در اين و اوست مشغوليهاي دل
.مي‌كند پرداخت خود مدرسين و پژوهشگران به را دستمزد
بسر مايوس‌كننده و غريب احساس يك در محققين كه شده موجب عوامل اين
با برخورد جز ثمري تحقيق وادي به ورود كه بينديشند چنين و برند
به‌همراه خسته روحي نهايت در و زمان اتلاف گسترده ، موانع و بسته درهاي
عنوان‌يك به تحقيق‌ها موارد از خيلي در كه شده موجب تفكر اين.ندارد
نتواند و تلقي‌شود درجه ارتقاء و پايان‌نامه گذراندن براي تكليف
داخل پايان‌نامه‌هاي برسرنوشت مروري.كند ايفاء كشور توسعه در نقشي
نام مي‌توان تحقيق عنوان به كه فردي ازعوامل.مدعاست اين مويد كشور
متدولوژي شناخت عدم و پژوهشگران در كافي تجربه و فقدان‌آموزش برد
روشهاي كارگاههاي برپائي با اخير سالهاي در كمبود اين.است تحقيق
.دارد وجود زيادي فاصله ايده‌آل وضعيت تا هنوز ولي يافته تخفيف تحقيق
تنگناهاي بر گذرا و اجمالي نظري فوق شده ياد عوامل‌موارد ديگر از
در چه ما همه وجود در كه آرزوهايي و اميد و بود كشور در پژوهش كلان
و راسخ عزمي با كه است اين مي‌زند موج آن از خارج يا و دانشگاه
از برخي ديگر بار بتوانيم مسئولين طرف از باورمند و آگاهانه حمايتي
.يابيم باز را گذشته علمي افتخار و غرور
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام