شماره 1022 چهارم ، سال ژوئيه 1996 ، تير 1375 ، 21 يكشنبه 31
سوم جهان پژوهشگران در انزوا پديده
از مانع كه هستند باطل دور يك اسير عمدتا سوم جهان دانشمندان
مي‌شود علمي معتبر مراكز و نشريات در آنها شدن مطرح
براي ازكتابخانه ديدار هنگام دانشگاه‌آديس‌آبابا ، در پژوهشگران
ياس‌آوري صحنه با خود ، زمينه‌كاري در داده روي ازپيشرفت‌هاي آگاهي
آخرين‌شماره‌هاي با پيش سال شش كه‌تنها قفسه‌هايي.مي‌شوند روبه‌رو
رها خود حال به خالي اكنون هم بود ، پر نشريه‌دانشگاهي از 1200 بيش
ساخته وادار را كتابخانه سال 1989 در خارجي ارز بودجه كاهش.شده
باريك‌تر معناي به كه كند ، لغو را خود نشريات اشتراك از %حدود 90
پايتخت در دانشمندان به را نوين پژوهشهاي اخبار كه است راهي كردن
.مي‌رساند اتيوپي
در بخش‌هاي‌جهان ديگر از بسياري ونيز آفريقا سراسر در مجموع ، در
طول در شمال كشورهاي‌ثروتمند از علمي جريان‌دانسته‌هاي توسعه ، حال
كه‌بسياري است باطل دور يك واين است خشكيده تدريج به دهه‌گذشته
سرمايه‌گذاري‌هاي از انبوهي حجم تا مي‌سازد وادار را فقير كشورهاي از
با كارانه پژوهش‌هاي‌دوباره در تكنولوژي ، و علوم در را گرانبها
بيش‌از با Seientific American مصاحبه‌هاي.دهند هدر به كيفيت‌مشكوك
گمان‌مي‌كنند آنها از بسياري كه روشن‌مي‌كند كشور در 18 دانشمند 40
جهان پژوهشگر آنچه‌كه درباره موذيانه تعصب ويك فرهنگي تفاوت فقر ،
دسترسي از را عمدتاآنها و درآميخته هم با خوانده‌مي‌شود سومي
داده‌هاي پايگاه‌هاي و مهم بين‌المللي كنفرانس‌هاي عمده ، نشريات به
.مي‌سازد محروم ضروري
تقريبا كه مي‌دهد نشان معتبرترين‌نشريات از گروهي در جستجويي
يك داراي دست‌كم رسانده‌اند چاپ به سال 1994 در آنها كه مقالاتي تمامي
استراليا ژاپن ، اروپا ، كانادا ، متحده ، ايالات در كار حال در نويسنده
دانشمندان از درصد حدود 76 تقريب به كه مناطقي است ، بوده اسرائيل يا
نامتقارن توزيع به نگرش همچنين.دربردارند را جهان مهندسان و
كل از درصد صنعتي 95 ملت‌هاي مي‌دهد نشان علوم در سرمايه‌گذاري
سهم گزارش‌ها ، .پرداخته‌اند در 1990 را جهان سطح پژوهش‌در هزينه‌هاي
:مي‌دهد نشان ناچيز بسيار شده چاپ علمي مقالات در را فقير كشورهاي
در درصد و 7/2 Nature در درصد ، 7/0Science نشريه در درصد تنها 3/0
ديگر ، بسياري با همراه ،Seientific American و Cellنشريات.Caneet
.نداشته‌اند دست اين از مقاله‌اي هيچ
كمتر دانشمندان‌كشورهاي از مي‌آيد ، انبوهي به‌نظر مجموع ، در
.بازمي‌دارد نشريات اين در خود مقالات انتشار از را يافته توسعه
كه آنچنان درنتيجه ، است ، پول مشكل آنها ، دشوارترين و نخستين
ويراستار كمك و تنسي دانشگاه در تونسي پژوهشگر يك منيرلاروسي ،
با برابر هزينه‌هايي مي‌توانند افرادي اندك:مي‌گويدPhysical Essays
براي نويسندگان از عمده نشريات كه مقالات از صفحه هر ازاي به دلار 150
تنها گذشته سال در لاروسيبپردازند مي‌كنند ، درخواست مقالاتشان انتشار
نشريه‌اش با همكاري به ترغيب را تونسي نويسندگان از نفر دو توانسته
داده قرض آمريكايي دلار دو هر به نيز هزينه‌ها پرداخت براي و نمايد
.است
كشورهاي در را پژوهشگران از بسياري ناپايدار و اندك بودجه‌هاي
بهره‌گيري بدون تا مي‌دارد وا آسيا فقيرتر بخش‌هاي و صحرا زير آفريقايي
ديگر با الكترونيك پست و فاكس ماشين‌هاي چون گرانبهايي لوازم از
و كامپيوتري شبكه‌هاي انفجاري رشد.كنند برقرار ارتباط پژوهشگران
ايالات در مقالات انتشار درهاي كردن باز دهنده نويد كه گردان‌ها CD-Rom
معلوم قرار از بود ، پژوهشگران از بيشتري گروه براي اروپا و متحده
مورد در جديد بررسي يك در.مي‌كند تهديد را جنوب (كشورهاي) موفقيت
مركزي پژوهشي موسسه از آروناچالام زمينه ، سوبيا اين در هند موقعيت
دارندسياست تمايل ناشرين ، كه كرد مشاهده شيمي ، الكترو
به نسبت را كاغذ بر شده چاپ مقالات كه گيرند پيش در را قيمت‌گذاري‌هايي
فقير كشورهاي صورت بدين و مي‌سازد ، پرهزينه‌تر [الكترونيك نشر اشكال]
.مي‌پردازند غني كشورهاي از بيش بهايي دانسته‌ها از حجم همان براي
برابر در] پول‌هاي‌ملي ارزش افت و اشتراك‌نشريات فزاينده هزينه‌هاي
نظر از را كشورها بسياري‌از آكادميك كتابخانه‌هاي[خارجي ارزهاي
در31 جستجويي اخيرا ما.انداخته‌است ارزش از تامين‌نشريات
مدير گيمبل.ا.آمي.داديم انجام كشورافريقايي از 13 كتابخانه
:مي‌گويد علوم پيشرفت انجمن‌آمريكايي در صحرا زير برنامه‌آفريقايي
قابل پي‌درپي شماره‌هاي مجموعه يك حتي كتابخانه‌ها اين از هيچكدام
.نداشتند توجه
اهداء وابسته‌به مطلقا خارجي اشتراك‌نشريات براي كتابخانه هشت
.بودند آنها
هاي كتابخانه مي‌گويند لاتين دانشمندان‌آمريكاي اگرچه ، صورت ، هر در
كه آنچنان اما.مي‌كنند دريافت را بالا رده مجلات كم دست آنها پژوهشي
هند:مي‌گويد هند علمي مدارك ملي مركز مدير ويزواناتام ، تياجاراجان
را نشريه تنها 11000 حالا مي‌كرد ، دريافت نشريه حدود 20000 در 1983 كه
.مي‌كند دريافت كمتري نسخ در
رابراي آثارشان كه هنگامي را -جهان‌سوم- نويسندگان كمبودها ، اين
گيمبل كه وآنچنان سازد ، مي روبه‌رو باناكامي مي‌كنند ارائه چاپ
باشيد نداشته دسترسي روز رايج ارجاعات و مراجع به اگرشما:مي‌گويد
شوراي پيشين مدير پانينال ، اس.اوتارشد نخواهد پذيرفته كارتان
و چاپ روندهاي آخرين از اغلب هندي يك:مي‌گويد هند پزشكي پژوهشهاي
كتابخانه‌هاي‌ما از درصد حدود 10 تنها (كه زيرا) است علمي‌ناآگاه نشر
داوري‌هاي پيش البته ، و.مي‌كنند تهيه دشواري با را بالا رده نشريات
قابل اقليت گمان به البته باشد ، داشته نقشي است ممكن نيز موسسات
نوشتارهاي به ويراستاران باورندبرخي اين بر كه پژوهشگران از توجهي
كه‌عبدالسلام ، آنچنان مي‌دهند دوم‌نشان درجه توجه فقير كشورهاي
را سوم جهان آكادمي‌علوم كه پاكستان از نوبل‌فيزيك جايزه برنده
:مي‌گويد داشت عهده به را رياست‌آن اواخر همين تا و پايه‌گذاري‌كرده
فكر يا و گرفته‌اند قرار تبعيض مورد كه مي‌كنند احساس آنها از بسياري
رد است توسعه حال در كشورهاي از كه سبب بدان آنها نوشتارهاي مي‌كنند
.مي‌شود
به موقعيتي(تئوريسين‌ها) شرايطي‌نظريه‌پردازان هر در و صورت هر در
عالي تجهيزات و ابزار از بي‌بهره اغلب آزمايشگران از بهتر مراتب
National autonomous دانشگاه در فيزيكداني اماآنامارياستو ، .دارند
مقالاتي كه مي‌شوند متذكر بيشماري كاري‌اش‌همكاران حوضه در كه مي‌گويد
و ساده‌تر بسيار نوشته‌اند متحده ايالات در نگارندگاني همكاري با كه
به كه محتوا و كيفيت همان با نوشتارهايي تا مي‌شوند چاپ سريعتر
.شده‌اند نوشته تنهايي
غيرصنعتي ، نوشته‌هاي مناطق در ازپژوهشگران بسياري ديگر ، سوي از
شده‌اند ، شناخته صورت بهترين به كه بين‌المللي انتشارات سواي را خود
پايگاه‌هاي در آنها از اندكي تنها كه مي‌كنند تسليم ادواري نشريات به
خود كاري زمينه با ماندن تماس در براي شمالي دانشمندان كه داده‌هايي
نشريه‌اي از3300 نمونه عنوان به يافت‌مي‌شوند ، دارند تكيه بدانها
نشريه تنها 50 فهرست‌شده‌اند ، ارجاعات نمايه به‌وسيله ، در 1993 كه
گفته‌رمزي به.مي‌شوند يافته‌منتشر توسعه ، كمتر دركشورهاي
كرده ، كارائيبكناره‌گيري علوم رياست‌آكادمي از اخيرا كه ساندرز
پرارزش پيشرفت‌هاي فقير كشورهاي ديگر بسياري و غربي هند در نتيجه ، در
و اروپا در پژوهشگران توجه از اوقات بيشتر تكنولوژي ، و علوم در
زمينه در آمده دست به پيشرفت‌هاي او.مي‌ماند دور به متحده ايالات
.برمي‌شمرد نمونه عنوان به را چوب و جنگل پژوهشهاي و Scoliosis
در آبي كشت مركزبين‌المللي كه دانكن.ل.ترتيببرايان همين به
در 35 كاري ساقه و مي‌كند رارهبري آلاباما در اوبورن دانشگاه
اين از دارد ، شرقي جنوب آسياي در ساله دوره 8 يك جمله آن از و كشور
دست از سادگي به محلي شده چاپ مقالات از بسياري.است گله‌مند موضوع
كسي چه ندارند ، اما خوبي كيفيت آنها عمده اكثريت واگرچهميرود
دانشمندان كه همچنان و ،.ندارند ارزشي هيچ كدام هيچ بگويد ، مي‌تواند
است ممكن مي‌كنند ، بررسي را جهاني سيستم‌هاي فزاينده گونه‌اي به شمالي
براي و.هستند بيشتري توجه سزاوار جنوبي پژوهشهاي كه دريابند
بنيادين مشكلات حل براي تلاش حال در كه فقيرنيز كشورهاي دانشمندان
خارجي همكاران سوي از گردآمده دانسته‌هاي هستند ، خود توسعه و بهداشت
داشته تعيين‌كننده و اساسي اهميت پيشرفت و مكررات تكرار بين مي‌تواند
.باشد
مه 1995Scientific Amerieam:منبع
حائري احمدرضا ترجمه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام