شماره 1024 چهارم جولاي 1996 ، سال مرداد 1375 ، 23 شنبه 2 سه
رواني بهداشت با تقابل در استرس
ازخودمان ما برداشت اندازه هر دژكام محمود دكتر با گفتگو
با ما ميزان‌رويارويي باشد ، باثبات‌تر و محكم‌تر-قويتر -مثبت‌تر
.بود خواهد منطقي‌تر دروني استرس‌هاي
وقوع اگر به‌خصوص.نمي‌كنند استرس پيش‌بيني‌ايجاد قابل رويدادهاي
.باشد شده قبل‌پيش‌بيني از آن
فشار نوعي كه است ازموقعيت‌هايي سرشار اجتماعي زندگي:اشاره
عنوان به چنين‌فشارهايي از روانشناسي درتحميلميكند ما به را رواني
عواملي چه از و چيست رواني فشار و استرس اينكه.مي‌شود ياد استرس
را راهبردهايي چه و كرد بايد چه آن با برخورد در مي‌گيرد ، ريشه
دكتر با ما گفتگوي موضوع برد ، كار به آن تقليل يا تخفيف براي مي‌توان
از كه است بهشتي شهيد دانشگاه استاد و باليني روانشناس دژكام محمود
.مي‌گذرد نظرتان
كننده ايجاد عوامل و چيست استرس بفرماييد شروع عنوان به دكتر آقاي
كدامند؟ آن
در بعدا و گرفته‌شده فيزيك از واقع در است‌كه واژه‌اي استرس كلمه
كه تعريفي كه خاطراين‌است به و بردند كار به مسائل‌رواني زمينه
بين در مثلا حتي داد ، مي‌توان‌ارائه سخت باشد همه موردقبول
كه چرا نمي‌شوند قائل استرس‌هيچ‌تفاوتي عوامل و استرس عوام‌بين
وجودداشته بايد هم استرس‌زايي شودعوامل حادث استرس اينكه براي
عوامل از را استرس انجام‌مي‌دهيم ما كه اولين‌كاري اين بنابر.باشد
در تعريف‌كنيم ، را استرس اگربخواهيم اما.مي‌كنيم جدا استرس‌زا
سيستمي هر بر اگر است‌كه نيرويي از عبارت گفت‌استرس بايد واقع
شكل تغيير اين معمولا.سيستم‌مي‌شود آن شكل تغيير شودباعث وارد
يا مي‌شود سيستم آن شكلي بد باعث حال هر به يعني است منفي جهت در
تعريف بخواهيم اگر اين بنابر.مي‌دهد حالت تغيير منفي طور به آنرا
يا نيروها كه حالتي از است عبارت استرس گفت مي‌توان بدهيم جامعي
در مي‌تواند فشارها و نيروها اين و مي‌شود شخص‌وارد هر به فشارهايي
واقع در.باشد اجتماعي ابعاد يا رواني فيزيكي ، ابعاد با ارتباط
به يا.باشد اثر يك پيش‌آيند صورت به مي‌تواند هميشه استرس گفت مي‌توان
اثرات اينجايميگذارد بر را اثراتي دنبال‌خود به ساده‌تر عبارت
حسبروان‌شناختي ، بر و رواني و صورت‌خالص بههستند منفي معمولا
هم حيوانات حتي يا و كه‌فرد وقتي معمولا و است حالت‌تنش يك استرس
.مي‌كنند احساس را تنش مي‌گيرند ، اين‌حالت قرار فشارهايي درمعرض
يا Stressor استرسور را مي‌شوند تنش اين باعث كه عواملي منتهي
رابطه در.باشند مختلف عوامل مي‌توانند كه مي‌نامند استرس ايجادكننده
تعدادشان كه استرسورها عبارتي به يا استرس ايجادكننده عوامل با
مثل‌عوامل خاصي عوامل به را عمدتاآن است ، شده زياد بسيار
كه حتمامي‌دانيد.مي‌دهند نسبت رويدادهاي‌پيراموني يا موقعيتي
شخص اختيار از ارگانيسم‌انسان از بيرون اكثريت‌رويدادهاي تقريبا
انسان يك كنترل از آنها كنترل كه است عواملي اختيار در و خارج‌است
به مي‌توانيم كنيم تقسيم را رويدادها اين بخواهيم اگر.است خارج عادي
بعبارتي يا پيش‌بيني قابل رويدادهاي يكي كنيم ، تقسيم عمده دسته دو
رويدادهايي دوم دسته و درآيند شخص كنترل تحت مي‌توانند كه رويدادهايي
به.هستند غيرقابل‌پيش‌بيني به‌عبارتي يا و هستند شخص كنترل خارج‌از كه
قابل رويدادهاي يا منتظره رويدادهاي كه است اين بر اعتقاد كلي طور
آن‌رويداد وقوع اگر علي‌الخصوص نمي‌كنند ، استرس ايجاد معمولا پيش‌بيني
اعضاي يا جامعه مسن‌كه فرد يك مرگ مثلا.شده‌باشد پيش‌بيني قبل از
به مي‌شود وارد كه استرسي ميزان.باشند داشته را خانواده‌انتظارآن
يا.نمي‌رود آن‌انتظار مرگ معمولا كه جواني‌است فوت از كمتر مراتب
ولي نمي‌كند استرس ايجاد بيفتد اتفاق موقع به اگر عزيز يك مثلامرگ
ايجاد بازماندگان در مي‌رود بين از نوعي به موعد از پيش عزيزي وقتي
.است ناراحت‌كننده كه مي‌كند عواملي
انتظار غيرقابل بايد هم كنند استرس ايجاد رويدادها اين اينكه براي
نشسته خانه در شما اگر كنيد فرض.باشد زياد تعدادشان هم و باشد
كرد خواهد ايجاد زيادي استرس امر اين شود وارد سرزده مهماني و باشيد
حضور تناسب به هم شما و شود وارد شده دعوت پيش از شخص آن اينكه تا
را رويدادها مي‌توانيم ما اين بنابر.كنيد پيدا را قبلي آمادگي ايشان
كه اين‌مهماني اگر خصوص به و كنيم تحمل قابل خود قبلي آمادگي طريق از
نداشته آنرا اصلاآمادگي ما كه شود وارد درشرايطي مي‌شود وارد سرزده
قبلي آمادگي كه است زماني بيشتراز خيلي آن استرس‌زايي ميزان.باشيم
به اگربربياييم آن پس از مي‌توانيم راحتي به يعني.باشيم داشته
يك تنها استرس پس كه ديد خواهيد كنيد توجه ساده بسيار مثال همين
رويدادها با مقابله براي ما آمادگي ميزان به بلكه نيست ، خارجي عامل
است خود محيط با پيوسته تعامل يك در فرد اين بنابر.دارد بستگي هم
.باشد استرس‌آرامش برخلاف يا استرس مي‌تواند آن حاصل كه
سالها كه است سايه‌مهارتهايي در هرفرد سازگاري اينكه لحاظ به اما
در شخص ناگهان به ولي كرده كسب يا و آموخته مشخص حد يك در آنهارا
توقعات اين پاسخگوي قبلي مهارتهاي آن كه شود روبه‌رو توقعاتي با محيط
ما.شود استرس دچار كه است مستعد شخص كه مي‌گوييم ما نباشد جديد
ايجاد احتمالا شود وارد شخص هر روي اتفاقي هر كه بگوييم نمي‌توانيم
.دارد بستگي شخص قبلي آمادگيهاي ميزان به دقيقا كرد ، خواهد استرس
اندازه هر شخص.دارد بستگي فرد شخصيتي آمادگيهاي به رواني مسائل در
او آمادگيهاي عبارتي به يا داشته‌باشد بيشتري تجربيات باشد ، پخته‌تر
در احتمالا كند ، استفاده پخته‌تري دفاعي مكانيسم‌هاي از باشد ، بيشتر
.مي‌شود استرس دچار كمتر نيست پخته حد اين به تا كه شخصي با مقايسه
رويدادهاي از نظر صرف كنيم ، دقيقترصحبت بخواهيم اگر اين بنابر
رويارويي آمادگي كه كنيم تربيت گونه‌اي به را افراد بايد ما اجتماعي
.باشند داشته را حوادث اين با
داد؟ قرار موردسنجش را استرس مي‌توان آيا
پس از تنهايي به فرد كه است قدري به حوادث‌زندگي وسعت و شدت گاهي
يك كه عواملي يا سيل زلزله ، وقوع مورد در كنيد فرض.برنمي‌آيد آن
نيازمند شخص كه مي‌شوند موجب اين بنابر و مي‌كند طلب را مجدد سازگاري
.شد خواهد استرس دچار ندارد اختيار در را منابع اين كه باشند منابعي
بتوانند تا ساخته‌اند معيارهايي كنند علمي را مقوله اينكه براي اما
دريافت براثر مثلا كه كنند اندازه‌گيري را مشخص استرس دريافت ميزان
ميزان معيار اين در.مي‌آيد وجود به آثاري چه استرس ميزان چه
مثالي.مي‌كنند معين را مي‌كند تجربه يكسال طي فرد كه را رويدادهايي
در فرد اگر كه شده‌اند متوجه مثلا كه است صورت بدين درجه‌بندي اين از
در زياد خيلي احتمال به كند دريافت را استرس واحد سيصد يكسال طول
.شد خواهد فيزيكي بيماريهاي دچار نزديك آينده
كرده‌اندكه مشاهده حتي و شد جسمي‌خواهد بيماريهايي دچار يعني
در درصد احتمال 50 به شخص اين باشد تا299 بين 150 ميزان اين اگر
ناراحتي تنها يعني.شد خواهد دچار جسمي ناراحتيهاي به نزديك آينده
به باشد ، واحد از 150 كمتر وارده استرس مقدار اگر.نيست مطرح رواني
بنابر.مي‌شود جسمي ناراحتيهاي دچار نزديك آينده در درصد احتمال 30
سيستم سازگاري ، سيستم فيزيولوژي ، سيستم مي‌تواند استرس عامل اين
.(كند مختل) بزند هم به را انسان ايمني
كارهايي‌مي‌توان چه رواني فشارهاي ازاين كاستن يا جلوگيري براي
كرد؟
ما طرف يك از كه هستيم روبه‌رو رواني مسائل‌بهداشت با اينجا در ما
كنيم تربيت را افرادي شهروند يك عنوان به و خانواده‌ها داخل در بايد
با كه كنيم آماده را افراد خاص تربيت‌هاي اين طريق از بتوانيم كه
كه مسئله‌اي فردي بعد در.كنند مقابله احسن به‌نحو پيراموني رويدادهاي
اين اجتماعي بعد در ولي است تربيت مسئله است مهم خيلي دراينجا
جامعه‌شناسي علماي مخصوصا و سياستمداران و سياستگذاران به مسئوليت
آن افراد كه كنند طراحي گونه‌اي به را جامعه معماري بتوانند كه است
قرار استرسورها معرض در خود روزانه زندگي در همه از كمتر جامعه
عوامل مقابل در افراد مقاومت باعث كه حالتهايي از يكي.بگيرند
شخص كه بهطورياست قوي خيلي اجتماعي شبكه وجود مي‌شود ، استرس‌زا
فرد.باشد برخوردار خوبي اجتماعي حمايت از شبكه اين داخل در بتواند
مواقع بيشتر در مي‌گيرد قرار استرسورها مقابل در تنهايي به وقتي
شبكه يك اين بنابر برآيد ، آنها پس از نمي‌تواند تنهايي به واقعا
خوشبختانه البته.كند حمايت شخص از كه است لازم حمايت‌كننده اجتماعي
گفت بايد واقعا غربي كشورهاي فرهنگ با مقايسه در ما فرهنگي ساختار
در فاميل‌يا داخل در حمايتي شبكه هنوزاين كه دارد را حسن اين كه
در را اصطلاح‌بحران‌زده به فرد كه دارد خانواده‌وجود اعضاي داخل
بسيار مسئله اين مي‌كندكه حمايت Critical وبحراني حساس مواقع
بتواند كه است دولتي و اجتماعي نهادهاي صورت اين غير در است‌و مهمي
دور به آسيبها اين درازمدت و وخيم اثرات از را بحران‌زده اشخاص اين
زيادي نهادهاي باشيد داشته توجه ما جامعه در شما اگر مثلا.نگاهدارد
از ناشي ناگهاني استرس‌هاي تاثير تحت كه افرادي تمام به كه هستند
بسيار اقدامات از يكي اين و مي‌دهند ياري هستند غيرمنتظره رويدادهاي
.است موثر
و كردن‌پتو فراهم مثلا.باشد مسائل‌مادي به محدود تنها نبايد ولي
كه موقعي تا و است باقي رواني زيرازخمهايباشند كافي وسايل
ما.شوند رها آنها نبايد نيافته التيام افراد اين رواني زخمهاي
داد به پوشاك و خوراك مقاديري رساندن با كه كنيم قانع را خود نبايد
تا كنيم معنوي‌تر بيشتر را قضيه كه است اين من نظر.رسيده‌ايم آنها
مثبت آثار مي‌تواند شود معنوي‌تر قضيه اگر من نظر به.مادي‌تر
مواد و كمپوت ارسال به محدود فقط اينكه تا باشد داشته درازمدت‌تري
.بشود اوليه
دارد ادامه
:عكس زيرنويس
دژكام محمود دكتر
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام