شماره 1025 چهارم سال جولاي 1996 ، مرداد 1375 ، 24 چهارشنبه 3
پژوهش آينه در غذا مصرف و توزيع
مصرف‌غذا و توزيع
پژوهش آينه در
تا 1371 سال 62 از انرژي و غذايي ازمصرف‌مواد گزارشي
غذايي مصرف‌مواد الگوي:اشاره
رفتار از طيف‌وسيعي نشاندهنده
مواد با ارتباط در كننده مصرف
ونوع مقدار شامل) غذايي
مواد مصرف‌انواع متداول
و نگهداري و طبخ طريقه خوراكي ،
. است (غذايي ضايعات‌مواد نيز
مصرف‌جوامع ، الگوهاي بين در
در غذايي مصرف‌مواد الگوي
به دارد ، قرار نخستين مرحله
كم‌درآمد ، خانوارهاي در كه طوري
نسبت هزينه از بخش‌بزرگتري
تهيه براي مرفه خانوارهاي به
.مي‌شود اختصاص‌داده غذا
مصرف‌مواد الگوهاي دنيا در
.مي‌خورد چشم به مختلفي غذايي
بر متفاوت‌نتيجه الگوهاي اين
تاريخي ، متعدد كنش‌عوامل هم
اقتصادي ، اجتماعي ، جغرافيايي ،
. است غيره و فرهنگي سياسي ،
به توجه با نيز ما كشور در
مصرف الگوي شده ، ذكر عوامل
كه ، دارد وجود خاصي غذايي مواد
و شهر در الگو اين البته
مختلف‌جفرافيايي مناطق روستا ،
طبقات‌مختلف‌درآمدي ، و
بررسيهاي اما متفاوت‌است
نشاندهنده همه شد ، انجام متعدد
مجموع در كه ، هستند امر اين
در غذايي مصرف‌مواد الگوي
كيفيت‌مطلوبي داراي ايران
. نيست و نبوده
مطالعه‌اي نتيجه مطلبحاضر ،
الگوي خصوص‌روند است‌در
و انرژي غذايي ، مصرف‌مواد
شهري مناطق در مغذي مواد برخي
سالهاي در ايران روستايي و
انستيتو سوي از كه711362
صنايع و تحقيقات‌تغذيه‌اي
، است گرفته انجام كشور غذايي
.مي‌خوانيم هم با
در شده مطالعات‌انجام طبق بر
دهه‌هاي در مختلف‌كشور مناطق
لبنيات‌و ، مصرف‌گوشت اخير ،
روستاها مخصوصادر تخم‌مرغ
دريافت كمبود و ، است پايين
كلسيم ، حيواني ، پروتئين انرژي ،
A ويتامين ريبوفلاوين ، آهن ،
دست اطلاعات‌به.دارد وجود
اخير سالهاي بررسيهاي از آمده
:كه مي‌دهد نشان نيز
تا 50 كم‌خوني شيوع ميزان -1
. است درصد
معرض‌گواتر در افراد تعداد -2
حدود در تخميني طور به كشور در
. است نفر ميليون 15
تا 5/42 كشور 3/2 سطح در -
نظر از سال زير 5 كودكان درصد
قرار صدك‌سوم زير سن براي وزن
بايد معمول طور به) (10)دارند
زيرصدك‌سوم كودكان اين %فقط 3
.(باشند
مصرف‌مواد بررسي داده‌هاي -3
سال در كشور استان در 9 غذايي
طور به كه مي‌دهد نشان 721370
يك ايراني نفر هر 4 تقريباز
و كمي كمبود معرض‌خطر در نفر
كمبود معرض‌خطر در يك‌نفر
غذاي يك‌نفر ، است كيفي
نيز يك‌نفر و مطلوبمي‌خورد
.مي‌كند پرخوري
بر ، علاوه وضعيت مسلمااين
سلامت‌افراد براي تهديدي آنكه
بازدارنده عامل ، است جامعه
نيز كشور اقتصادي توسعه و رشد
.حسابمي‌آيد به
وضعيت بهبود اساسي حل راه
صحيح برنامه‌ريزي كشور تغذيه‌اي
.مي‌باشد تغذيه و غذا اصولي و
سال 1350 از ما كشور در
جهت‌برنامه‌ريزي در هايي حركت
آن در. است شده آغاز تغذيه
بودجه و برنامه سازمان سال
وضعيت مورد در گزارش‌جامعي
دسته‌بندي و كشور تغذيه و غذا
و تهيه پذير آسيب گروه‌هاي
تا را تغذيه و غذا نيازمندي‌هاي
الگوي به توجه با سال 1371 ،
عوامل ساير و جمعيتي
بررسي سپس‌به و نمود بيني پيش
و ملي تصويبسياستهاي و
كشور تغذيه و غذا كلي طرحهاي
انقلاب پيروزي پس‌از. پرداخت
به كميته‌اي سال 1360 ، در اسلامي
تغذيه و غذا وضع ارزيابي منظور
پيشنهاداتي و كاركرد به شروع
و سياستها بهبود زمينه در
ميان ، مدت كوتاه برنامه‌هاي
وضع جهت‌بهبود دراز مدت‌و
در بالاخره.كرد ارائه تغذيه
دولت‌جمهوري آذر1371
كنفرانس در ايران اسلامي
متعهد رم در بين‌المللي‌تغذيه
ميلادي 1994 سال پايان تا شد
براي تغذيه اجرايي يك‌برنامه
گونه‌اي به كند ، تهيه را كشور
ميلادي جاري دهه از قبل تا كه
و A ويتامين كمبودهاي و گرسنگي
به كم‌غذايي حذف‌كرده ، را يد
و كودكان زنان ، نزد ويژه
آهن ، كمبود نيز و سالمندان
از ناشي تغذيه‌اي بيماريهاي
بيماريهاي و غذايي رژيم
و اجتماعي موانع واگيردار ،
تغذيه راه در موانع ساير
سطح و مادر شير با كودكان
آب جمله بهداشت‌از پايين
طور به را ناسالم آشاميدني
.كاهش‌دهد عمده‌اي
بيش‌از 20 آنكه وجود با اما
تغذيه برنامه‌ريزي آغاز از سال
هنوز مي‌گذرد ، كشورمان در
آن راه سر بر مشكلات‌عمده‌اي
مهمترين از يكي كه دارد ، قرار
اطلاعاتي يك‌سيستم فقدان آنها
مورد متناسبدر و منسجم
مصرف فعلي و وضعيت‌گذشته
. است كشور در غذايي مواد
حتي و پيگيري اين بنابر
مصرف الگوي روند بيني پيش
طريق از كشور غذايي مواد
آينده‌نگر ، و گذشته بررسيهاي
پايش‌تغذيه‌اي برنامه‌هاي لازمه
براي خود نوبه به كه ، است
و سياستها كردن فرموله
ضروري تغذيه و غذا برنامه‌هاي
.مي‌باشد
ايران آمار مركز ما كشور در
ساله همه است‌كه سازماني تنها
آمارگيري طرح مرتبدر طور به
خانوارهاي درآمد و هزينه از
مصرف مقدار و روستايي و شهري
سطح در خانوارها خوراكي مواد
بنابر.مي‌كند آمارگيري كشور
اين كسباطلاعات‌در منبع اين
و بودجه بررسيهاي نتايج پروژه
ايران آمار مركز خانوار هزينه
. است
اطلاعات نظام در مهمي جايگاه خانوار بودجه بررسيهاي مطالعات‌و
تدوين و تهيه اهميت‌شاخص‌قيمت‌در به توجه با.دارد تغذيه‌اي
اكثر در بايستي خانوار مطالعات‌بودجه گذاري ، قيمت سياستهاي
بيش‌منظم و كم بررسيهاي از حاصل داده‌هاي.گيرد انجام كشورها
را ارزشمندي زماني سري‌هاي مي‌تواند ، يكنواخت روش‌تقريبا با
امر اين و باشد غذايي مصرف‌مواد روند نشاندهنده كه دهد تشكيل
سودمند اطلاعات‌تغذيه‌اي نظام در بررسي‌ها اين تا باعث‌مي‌شود
الگوي از اطلاعاتي مي‌تواند خانوار بودجه بررسيهاي نتايج.باشند
.كند فراهم را خانوار زيرگروه‌هاي در مغذي و غذايي مصرف‌مواد
اقتصادي ، اجتماعي ، است‌براساس‌عوامل ممكن گروه‌ها زير اين
مصرف بين همبستگي مطالعه.شوند تقسيم‌بندي جمعيتي و جغرافيايي
با ارتباط در بويژه عوامل ، اين مختلف‌با غذايي مواد گروه‌هاي
مواد مكمل‌سازي و غني‌سازي سوبسيد ، ، ماليات نظير غذايي سياستهاي
. است سودمند بسيار غذايي
بردارنده در كه آنجا از غذايي مصرف‌مواد الگوي مطالعات‌روند
مي‌باشند ، كشور تغذيه و غذا جهت‌سياستگذاري‌هاي اطلاعات‌باارزشي
:زيرا برخوردارند اهميت‌خاصي از
متفاوت‌در زمانهاي در مصرف‌شده غذايي مواد مقايسه طريق از -1
و غذايي مصرف‌مواد تحول موجبشناخت‌چگونگي يك‌جامعه ،
.مي‌گردند تغييرات‌اساسي مضر يا مفيد جنبه‌هاي
توليدات در تغيير قبيل مختلف‌از سياستهاي اعمال تاثير -2
بر را غيره و غذايي مواد سوبسيد ، صادرات ، واردات كشاورزي ،
.مي‌دهند نشان غذايي وضعيت‌مصرف‌مواد
ها جمعيت يا افراد كه عواملي و تغذيه‌اي نيازهاي تامين نحوه -3
ازدياد يا خاص‌و مغذي ماده يا و كلي كمبود معرض‌خطر در را
.مشخص‌مي‌كنند مي‌دهد ، مصرف‌قرار
درازمدت در را غذايي باورهاي و فرهنگي تغييرات‌عوامل -4
.مي‌دهند نشان به‌خوبي
ظهور پيش‌از را تغذيه به وابسته مزمن بيماريهاي شيوع -5
.مي‌كنند بيني پيش جامعه سطح در باليني نشانه‌هاي
تعيين هدف‌كلي با حاضر مطالعه ، اهميت‌مطلب به توجه با
مناطق در مغذي مواد برخي و انرژي غذايي ، مصرف‌مواد روندالگوي
.شد انجام 1362-سالهاي 71 طي ايران روستايي و شهري
و بودجه طرح‌بررسي داده‌هاي از مطالعه اين انجام منظور به
مصرف‌مواد متوسط به مربوط ايران آمار خانوارمركز هزينه
به و 1362-سالهاي 71 طي روستايي و شهري خانوارهاي در خوراكي
از. است شده استفاده سال 1371 در هزينه تفكيك‌گروه‌هاي
خوراكي مواد انواع مصرف‌سرانه مقدار متوسط ابتدا فوق داده‌هاي
به و سالهاي 711362 طي روستايي و شهري مناطق در روز در گرم به
دريافت سپس‌متوسط و سال 1371 در سالانه هزينه تفكيك‌گروه‌هاي
كلسيم ، آهن ، ، كربوهيدرات چربي ، پروتئين ، انرژي ، سرانه
تركيبات‌مواد جداول از استفاده با A ويتامين و ريبوفلاوين
گروه‌هاي و روستايي و شهري مناطق براي جداگانه بطور ايران غذايي
.شد محاسبه سالانه مختلف‌هزينه
مورد مغذي مواد و انرژي غذايي ، مصرف‌مواد روند بعد مرحله در
.گرديد تعيين خطي رگرسيون از استفاده با بررسي دوره‌هاي طي نظر
توصيه مقادير موارد برخي در) نياز مورد سرانه متوسطمقادير
جدول از استفاده با ايران در مغذي مواد و انرژي (شده
تفكيك به ايران در مغذي مواد و انرژي سرانه نيازمندي‌هاي
و تحقيقات‌تغذيه‌اي انستيتو در شده تهيه جنسي و سني گروه‌هاي
جمعيتي ساختار به توجه با و سال 1369 در كشور غذايي صنايع
مصرف الگوي بالاخره و شد محاسبه و 1370 سالهاي 1365 در ايران
با مختلف‌هزينه گروه‌هاي و روستايي و شهري مناطق در غذايي مواد
و غذايي مختلف‌مواد گروه‌هاي سهم)مختلف روشهاي از استفاده
دريافت‌سرانه ميزان مقايسه انرژي ، تامين در درشت‌مغذي‌ها
مورد (شده توصيه مقادير يا و نيازمندي‌ها با مغذي مواد و انرژي
. گرفت قرار تحليل و تجزيه
مناطق در 1362-دوره 71 طي كه مي‌دهند نشان مطالعه اين يافته‌هاي
شكر و قند و روغن ، حبوبات برنج ، نان ، مصرف‌سرانه روند شهري
و شير تخم‌مرغ ، گوشت‌و انواع مورد بالعكس‌در و صعودي
اين پيامد ،(جدول 1)بود نزولي روند ميوه و سبزي آن ، فرآورده‌هاي
چربي ، پروتئين ، انرژي ، دريافت‌سرانه افزايش‌متوسط روند
دريافت‌سرانه كاهش‌متوسط ديگر سوي از و آهن ، كربوهيدرات
مورد متغيرهاي بين در. است بوده A ويتامين و ريبوفلاوين كلسيم ،
و سبزي آن ، فرآورده‌هاي و شير نان ، مورد مصرف‌در روند نظر
معني‌دار آهن كربوهيدرات‌و همچنين و شكر قندو ، حبوبات ميوه ،
مورد مغذي مواد و انرژي دريافت‌سرانه متوسط حاضر مطالعه.بود
بيش سالهاي 711362 طي شهري درمناطق را ريبوفلاوين بجز نظر
عوامل مي‌كند برآورد ايراني يك‌فرد براي نياز مورد حد متوسط از
برخي و انرژي غذايي ، مصرف‌مواد الگوي روند بر موثر احتمالي
مواد عرضه تغييرات‌در مي‌توان را شهري مناطق در مغذي مواد
كاهش مهمتر همه از و گسترش‌شهرنشيني مهاجرت‌و پديده غذايي ،
.كرد عنوان مذكور دوره طي خانوارها قدرت‌خريد
سال
منطقه13621371
غذايي مواد
شهري377428
روستايي600544 نان
كشور460444 كل
شهري85112
روستايي7998 برنج
كشور82106 كل
شهري1422
روستايي1721 حبوبات
كشور1522 كل
شهري152118
روستايي147151 لبنيات
كشور150132 كل
شهري3240
روستايي2030 چربي و روغن
كشور2636 كل
شهري732409
روستايي243350 سبزي و ميوه
كشور498384 كل
شهري4057
روستايي4450 شكر و قند
كشور4254 كل
شهري175101
انواع
روستايي7168 گوشت‌و
تخم‌مرغ
كشور12686 كل
دارد ادامه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام