شماره‌ 1030‏‎ چهارم‌‏‎ جولاي‌ 1996 ، سال‌‏‎ مرداد 1375 ، 30‏‎ شنبه‌ 9‏‎ سه‌‏‎

جبران‌‏‎ خليل‌‏‎ شاعرانه‌‏‎ افكار‏‎


معتمدي‌‏‎ مهيندخت‌‏‎ دكتر‏‎ با‏‎ گفتگو‏‎

درجه‌‏‎ اخذ‏‎ به‌‏‎ ايران‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ كرد‏‎ بانوي‌‏‎ نخستين‌‏‎ معتمدي‌‏‎ مهيندخت‌‏‎
در‏‎ سال‌ 1361‏‎ تا‏‎ وي‌‏‎است‌‏‎ گشته‌‏‎ نائل‌‏‎ فارسي‌‏‎ ادبيات‌‏‎ زبان‌و‏‎ دكتراي‌‏‎
شده‌‏‎ بازنشسته‌‏‎ تاريخ‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ بعد‏‎ و‏‎ داشته‌‏‎ اشتغال‌‏‎ تدريس‌‏‎ به‌‏‎ دانشگاه‌‏‎
و‏‎ است‌‏‎ كرده‌‏‎ تحقيق‌‏‎ و‏‎ مطالعه‌‏‎ صرف‌‏‎ را‏‎ خويش‌‏‎ عمر‏‎ بيشتر‏‎ معتمدي‌‏‎است‌‏‎
مشغول‌‏‎ همچنان‌‏‎ مي‌گذرد‏‎ وي‌‏‎ زندگي‌‏‎ از‏‎ سال‌‏‎ هفتاد‏‎ به‌‏‎ نزديك‌‏‎ كه‌‏‎ هم‌اكنون‌‏‎
رسيده‌‏‎ چاپ‌‏‎ به‌‏‎ آثار‏‎ از‏‎.مي‌باشد‏‎ چاپش‌‏‎ دست‌‏‎ در‏‎ كتابهاي‌‏‎ تصحيح‌‏‎ و‏‎ مطالعه‌‏‎
و‏‎ آبيدر‏‎ گلهاي‌‏‎ از‏‎ وگلچيني‌‏‎ اشك‌‏‎ شعردرياي‌‏‎ مجموعه‌‏‎ دو‏‎ به‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ او‏‎
لبخندها‏‎ و‏‎ واشكها‏‎ (‎جبران‌‏‎ خليل‌‏‎ جبران‌‏‎ نوشته‌‏‎) كبود‏‎ ترجمه‌شعله‌‏‎ نيز‏‎
.كرد‏‎ اشاره‌‏‎ نوشته‌مي‌زيالو‏‎
افكار‏‎ با‏‎ بيشتر‏‎ آشنايي‌‏‎ براي‌‏‎ مي‌گذرد‏‎ نظرتان‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ كوتاهي‌‏‎ گفتگوي‌‏‎
.است‌‏‎ شده‌‏‎ انجام‌‏‎ ايشان‌‏‎ با‏‎ خاوري‌‏‎ فاطمه‌‏‎ توسط‏‎ وي‌‏‎ زندگي‌‏‎ و‏‎ جبران‌‏‎
واداشت‌؟‏‎ جبران‌‏‎ اثر‏‎ كبود‏‎ شعله‌‏‎ ترجمه‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ شما‏‎ انگيزه‌اي‌‏‎ چه‌‏‎
تاثير‏‎ تحت‌‏‎ لبناني‌‏‎ بزرگ‌‏‎ نويسنده‌‏‎ اين‌‏‎ آثار‏‎ با‏‎ آشنايي‌‏‎ ابتداي‌‏‎ از‏‎ من‌‏‎
ما‏‎ شاعرانه‌‏‎ انديشه‌هاي‌‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ و‏‎ بودم‌‏‎ او‏‎ افكارشاعرانه‌‏‎
كه‌‏‎ بودم‌‏‎ اثري‌‏‎ دنبال‌‏‎ به‌‏‎ بعد‏‎ به‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎.‎داشت‌‏‎ قرار‏‎ افق‌‏‎ يك‌‏‎ در‏‎ تقريبا‏‎
در‏‎ كه‌‏‎ هستم‌‏‎ آثاري‌‏‎ روي‌‏‎ كار‏‎ جستجوي‌‏‎ در‏‎ هميشه‌‏‎ من‌‏‎ كنم‌ ، ‏‎ ترجمه‌‏‎ وي‌‏‎ از‏‎
يادآور‏‎ كبود‏‎ شعله‌‏‎ مقدمه‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ همانگونه‌‏‎.باشد‏‎ نرسيده‌‏‎ طبع‌‏‎ به‌‏‎ ايران‌‏‎
اين‌‏‎ حلب ، ‏‎ كتابخانه‌هاي‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ در‏‎ سال‌ 1359‏‎ در‏‎ سوريه‌‏‎ به‌‏‎ سفر‏‎ در‏‎ شده‌ام‌‏‎
آن‌‏‎ ترجمه‌‏‎ به‌‏‎ تصميم‌‏‎ و‏‎ خريده‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ مشتاقانه‌‏‎ و‏‎ كرد‏‎ جلب‏‎ را‏‎ نظرم‌‏‎ كتاب‏‎
.گرفتم‌‏‎
و‏‎ دست‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ كتابهايي‌‏‎ تهيه‌‏‎ براي‌‏‎ هم‌‏‎ ديگري‌‏‎ تلاش‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ آيا‏‎
داشتيد؟‏‎ زمينه‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ تازه‌تر‏‎ اطلاعات‌‏‎ آوردن‌‏‎ دست‌‏‎ به‌‏‎ همچنين‌‏‎
بودم‌‏‎ تركيه‌‏‎ سفر‏‎ عازم‌‏‎ چون‌‏‎گذشت‌‏‎ هم‌‏‎ كشور‏‎ يك‌‏‎ در‏‎ تلاش‌‏‎ از‏‎ كار‏‎ البته‌ ، ‏‎
بشري‌‏‎ زيباي‌‏‎ شهرك‌‏‎ تا‏‎ شوم‌‏‎ لبنان‌‏‎ عازم‌‏‎ آنجا‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ گرفتم‌‏‎ تصميم‌قطعي‌‏‎
و‏‎ بنشينم‌‏‎ تماشا‏‎ به‌‏‎ موزه‌اش‌‏‎ در‏‎ و‏‎ ببينم‌‏‎ ازنزديك‌‏‎ را‏‎ جبران‌‏‎ زادگاه‌‏‎
داشت‌‏‎ شهرت‌‏‎ عرب‏‎ ادبيات‌‏‎ عروس‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌‏‎ درباره‌‏‎ تازه‌اي‌‏‎ اطلاعات‌‏‎ همچنين‌‏‎
.بياورم‌‏‎ بدست‌‏‎
محور‏‎ مي‌آورد ، ‏‎ ميان‌‏‎ به‌‏‎ سخن‌‏‎ چيزهايي‌‏‎ چه‌‏‎ از‏‎ به‌مي‌‏‎ نامه‌هايش‌‏‎ در‏‎ جبران‌‏‎
تكلف‌‏‎ دچار‏‎ ذهني‌‏‎ معاشرت‌‏‎ نوع‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎ جبران‌‏‎ آيا‏‎ و‏‎ چيست‌‏‎ عمده‌نامه‌هايش‌‏‎
است‌؟‏‎ نمي‌شده‌‏‎
روياها ، ‏‎ كودكي‌ ، ‏‎ دوران‌‏‎ از‏‎ وي‌‏‎ با‏‎ مي‌گويد‏‎ سخن‌‏‎ تكلف‌‏‎ بدون‌‏‎ بامي‌‏‎ جبران‌‏‎
روح‌ ، ‏‎ ادب ، ‏‎ درباره‌‏‎ خويش‌‏‎ عقايد‏‎ و‏‎ خاطرات‌‏‎ آرزوها ، ‏‎ ادبي‌ ، ‏‎ سبك‌‏‎ تاليفات‌‏‎
.مي‌گويد‏‎ سخن‌‏‎ وفلسفه‌‏‎ هنر‏‎
و‏‎.‎مي‌رود‏‎ شمار‏‎ به‌‏‎ ارزنده‌‏‎ و‏‎ جديد‏‎ اثري‌‏‎ جبران‌‏‎ آثار‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ نامه‌ها‏‎ اين‌‏‎
اين‌‏‎ مي‌سازد ، ‏‎ آشكار‏‎ ما‏‎ نظر‏‎ در‏‎ را‏‎ وي‌‏‎ شخصت‌‏‎ از‏‎ گوشه‌هايي‌‏‎ حقيقت‌‏‎ در‏‎
جبران‌‏‎ زندگي‌‏‎ درباره‌‏‎ تحليل‌‏‎ و‏‎ بحث‌‏‎ به‌‏‎ بخواهند‏‎ كه‌‏‎ كساني‌‏‎ براي‌‏‎ گنجينه‌‏‎
.بود‏‎ خواهند‏‎ سودمند‏‎ يابند‏‎ راه‌‏‎ او‏‎ روح‌‏‎ زواياي‌‏‎ به‌‏‎ پرداخته‌‏‎
بيست‌‏‎ طول‌‏‎ در‏‎ آنها‏‎ كه‌‏‎ مي‌شود‏‎ استنباط‏‎ اينطور‏‎ كبود‏‎ شعله‌‏‎ كتاب‏‎ فحواي‌‏‎ از‏‎
براي‌‏‎ شرايطي‌‏‎ كه‌‏‎ گاه‌‏‎ و‏‎ ننموده‌اند‏‎ ديدار‏‎ را‏‎ يكديگر‏‎ هرگز‏‎ آشنايي‌‏‎ سال‌‏‎
.مي‌كرده‌اند‏‎ اجتناب‏‎ ديدار‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ خودشان‌‏‎ است‌‏‎ آمده‌‏‎ پديد‏‎ ملاقاتشان‌‏‎
سال‌‏‎ بيست‌‏‎ آنان‌‏‎ ميان‌‏‎ نوراني‌‏‎ و‏‎ پاك‌‏‎ عاطفه‌‏‎ اين‌‏‎ مي‌دانيد‏‎ كه‌‏‎ همانطور‏‎ بله‌‏‎
شايد‏‎ نمايند ، ‏‎ ملاقات‌‏‎ را‏‎ يكديگر‏‎ خيال‌‏‎ عالم‌‏‎ در‏‎ جز‏‎ بي‌آنكه‌‏‎ داشت‌‏‎ ادامه‌‏‎
بين‌‏‎ عشقي‌‏‎ چنين‌‏‎ مي‌كردند‏‎ ازدواج‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ مي‌شدند‏‎ نزديك‌‏‎ همديگر‏‎ به‌‏‎ اگر‏‎ آنان‌‏‎
.نمي‌گرفت‌‏‎ شكل‌‏‎ آنها‏‎
و‏‎ نزديك‌‏‎ حضور‏‎ به‌‏‎ معتقد‏‎ مي‌نويسد‏‎ نامه‌هايش‌‏‎ در‏‎ آنچنانكه‌‏‎ نيز‏‎ جبران‌‏‎
آن‌‏‎ در‏‎ پشيماني‌‏‎ احتمال‌‏‎ كه‌‏‎ كاري‌‏‎ به‌‏‎ اقدام‌‏‎ از‏‎ جبران‌‏‎ كه‌‏‎ چرا‏‎ نبود‏‎ ملاقات‌‏‎
نوميدي‌‏‎ به‌‏‎ كارش‌‏‎ سرانجام‌‏‎ مبادا‏‎.‎مي‌ترسيده‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ بيمناك‌‏‎ است‌‏‎ مي‌رفته‌‏‎
:مي‌نويسد‏‎ نامه‌هايش‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ در‏‎ همچنين‌‏‎ او‏‎بكشد‏‎
كوه‌‏‎ دورنماي‌‏‎ آيا‏‎.‎باشد‏‎ حاضر‏‎ دوست‌‏‎ از‏‎ نزديكتر‏‎ غايب‏‎ دوست‌‏‎ كه‌‏‎ بسا‏‎ چه‌‏‎
مي‌كنند‏‎ مشاهده‌‏‎ آن‌‏‎ دامنه‌‏‎ ساكنان‌‏‎ كه‌‏‎ آنچه‌‏‎ از‏‎ دشت‌‏‎ رهگذران‌‏‎ نظر‏‎ در‏‎
.نيست‌‏‎ شكوهتر‏‎ با‏‎ و‏‎ آشكاراتر‏‎
نمي‌شود‏‎ آنان‌‏‎ پيوند‏‎ عدم‌‏‎ در‏‎ را‏‎ ديگر‏‎ عامل‌‏‎ دو‏‎ وجود‏‎ اما‏‎ همه‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎
از‏‎ اكثرا‏‎ خويش‌‏‎ زندگي‌‏‎ دوم‌‏‎ نيمه‌‏‎ در‏‎ جبران‌‏‎ اينكه‌‏‎ يكي‌‏‎ كرد ، ‏‎ انكار‏‎
نداشته‌‏‎ خويش‌‏‎ سلامتي‌‏‎ و‏‎ صحت‌‏‎ به‌‏‎ كامل‌‏‎ اطمينان‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ مي‌برده‌‏‎ رنج‌‏‎ بيماري‌‏‎
را‏‎ ازدواجش‌‏‎ پيشنهاد‏‎ كه‌مي‌‏‎ داشته‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ بيم‌‏‎ آن‌‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎ است‌ ، ‏‎
.نپذيرد‏‎
و‏‎ يافته‌‏‎ پرورش‌‏‎ مذهبي‌‏‎ رسوم‌‏‎ و‏‎ آداب‏‎ به‌‏‎ مقيد‏‎ خانواده‌اي‌‏‎ در‏‎ مي‌‏‎ آنكه‌‏‎ ديگر‏‎
آنگاه‌‏‎ و‏‎ كند‏‎ بازگو‏‎ را‏‎ محبت‌‏‎ اين‌‏‎ راز‏‎ نمي‌توانست‌‏‎ بود‏‎ شرقي‌‏‎ دختري‌‏‎ چون‌‏‎
در‏‎ و‏‎ مي‌گذشت‌‏‎ جبران‌‏‎ مرگ‌‏‎ از‏‎ يكماه‌‏‎ كه‌‏‎ برداشت‌‏‎ خويش‌‏‎ دروني‌‏‎ اسرار‏‎ از‏‎ پرده‌‏‎
يصف‌‏‎ جبران‌‏‎ خليل‌‏‎ عنوان‌جبران‌‏‎ تحت‌‏‎ مجله‌الحديث‌‏‎ در‏‎ جانسوز‏‎ نامه‌اي‌‏‎
فيمابين‌‏‎ مكاتبات‌‏‎ وجود‏‎ به‌‏‎ خويش‌‏‎ محبت‌‏‎ و‏‎ علاقه‌‏‎ اظهار‏‎ ضمن‌‏‎ رسائله‌‏‎ في‌‏‎ نفسه‌‏‎
.است‌‏‎ كرده‌‏‎ اشاره‌‏‎
ادبيات‌‏‎ در‏‎ تاثيري‌‏‎ او‏‎ نوشتاري‌‏‎ سبك‌‏‎ و‏‎ جبران‌‏‎ انديشه‌هاي‌‏‎ آيا‏‎ رويهمرفته‌‏‎
به‌‏‎ را‏‎ عرب‏‎ ادبيات‌‏‎ جبران‌‏‎ گفت‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ واقع‌‏‎ در‏‎ گذاشت‌؟‏‎ جا‏‎ اروپابه‌‏‎
به‌‏‎ كه‌‏‎ آورد‏‎ پديد‏‎ نگارش‌‏‎ در‏‎ جديدي‌‏‎ سبك‌‏‎ و‏‎ ساخت‌‏‎ نزديك‌‏‎ اروپايي‌‏‎ ادبيات‌‏‎
بزرگ‌‏‎ نويسندگان‌‏‎ از‏‎ اروپايي‌‏‎ ادبيات‌‏‎ در‏‎ نيز‏‎ و‏‎ دارد‏‎ شهرت‌‏‎ سبك‌جبرانيسم‌‏‎
.مي‌آيد‏‎ شمار‏‎ به‌‏‎
داريد؟‏‎ انتشار‏‎ دست‌‏‎ در‏‎ كتابي‌‏‎ حاضر‏‎ حال‌‏‎ در‏‎ آيا‏‎:‎
اين‌‏‎ و‏‎ انجاميد‏‎ طول‌‏‎ به‌‏‎ سال‌‏‎ پنج‌‏‎ آن‌‏‎ تصحيح‌‏‎ كه‌‏‎ سفينه‌الاولياء‏‎ كتاب‏‎ بلي‌ ، ‏‎
ايران‌‏‎ در‏‎ هنوز‏‎ است‌ ، ‏‎ اسلام‌‏‎ جهان‌‏‎ عرفاني‌‏‎ معتبر‏‎ ماخذ‏‎ از‏‎ بااينكه‌‏‎ كتاب‏‎
موفق‌‏‎ مختلف‌‏‎ منابع‌‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ و‏‎ بسيار‏‎ تلاش‌‏‎ با‏‎ است‌و‏‎ نرسيده‌‏‎ طبع‌‏‎ به‌‏‎
.مي‌گذراند‏‎ را‏‎ چاپ‌‏‎ مراحل‌‏‎ آخرين‌‏‎ اينك‌‏‎ و‏‎ شده‌ام‌‏‎ آن‌‏‎ تصحيح‌‏‎ به‌‏‎



.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎