شماره 1030 چهارم جولاي 1996 ، سال مرداد 1375 ، 30 شنبه 9 سه
اجتماعي تغييرات و حقوق
شرايط برگيرنده در حقوق محتواي و است حقوق خلق شرط اجتماعي زندگي
.مي‌باشد اجتماعي
بسيار كه چرا نمي‌گردند ، اجتماعي تغييرات موجب تغييرات‌حقوقي همه
مردم از تعدادمعدودي يك بر فقط كه دارند وجود حقوقي تصميمات و قواعد
.مي‌گذارند تاثير
در كه است هم به مربوط اصلي قسمت شش بر مشتمل حاضر مقاله:اشاره
كه است ازجامعه‌شناسي قسمتي آن گرفت خواهد قرار بحث مورد آنچه واقع
.مي‌دهد توضيح را جامعه و حقوق مابين رابطه
مبهم‌مي‌باشد ، و گسترده بسيار اجتماعي ، تغييرات و حقوق بحث ، موضوع
ساده مميزات تعدادكمي مي‌توان سختي به كوتاه مقاله يك در بطوريكه
به تا است شده تلاش معهذا.داشت آن بر ابتدائي ملاحظات و كرده ترسيم
ايجاد اجتماعي تغيير مي‌تواند حقوق آيا:شود داده پاسخ ذيل سوالات
تغييرات و حقوق مابين طرفين و متقابل روابط يا رابطه آيا كند؟
و دادگاهها مصوب ، قوانين نقش بنابراين خير؟ يا دارد وجود اجتماعي
نقش رابطه اين در همچنين مي‌گردد ، مطرح اجتماعي تغييرات در حقوقدانان
حاكم طبقه و دولتها دست در چگونه اينكه و انقلابات حقوق‌در
مي‌گيرد قرار مورداستفاده اجتماعي تغييرات ايجاد براي بعنوان‌ابزاري
مقالات سرويس.گرفت خواهد قرار مطالعه مورد
ايجاد اجتماعي تغيير مي‌تواند حقوق سماواتي‌آيا حشمت‌الله دكتر
و پيشروي نه كند پيروي اساس در مي‌بايستي حقوق معتقدند كند؟گروهي
حقوق كه دارند عقيده گروهي و دهد ، انجام بطئي بايد را پيروي اين
.باشد تعيين‌كننده عامل يك بايد
كامل‌گسترش بطور معمول عرف يك كه زمان آن فقط داشت عقيده ساويني
بر وضع‌قانون به مبادرت مي‌بايست و مي‌تواند قانونگذار كرد پيدا
.نمايد عرف اين مبناي
معقول بطور كه اصلاح‌كننده حقوق اثر به بنتام عقيده ، اين با تعارض در
پارلمان كه بود او پيروان و وي تفكر طرز ايناست قائل باشد شده وضع
اصلاحات در كه كرد مبدل فعال قانونگذاري حربه يك به را انگليس
ديگر طرف از و اجتماعي نيازهاي به جواب در طرف يك از كه) اجتماعي
.شود واقع موثر (بود نيازها اين محرك خود
است موثر ، معلول يك نه است اثر يك حقوق مي‌گويند سنتي ماركسيست‌هاي
در اهميت‌تري كم برترنقش ساختار از قسمت آن عنوان به و علت ، يك نه
مابين قدرت توزيع فرآورده يك واقع در و مي‌كند بازي اقتصادي نظم
.مي‌باشد مردم طبقات
تغييرات براي محركه نيروي حقوق كه نمي‌كند نفي كسي امروز اما
نزديك‌در و آشكار طور به مي‌گويدحقوق نويسنده‌اي.مي‌باشد اجتماعي
و اثر به‌عنوان هم و علت به‌عنوان هم.است دخيل اجتماعي تغييرات
مي‌باشد ، حقوق اجتماعي نظريه طرفدار جدي به‌طور حداقل نسل اينمعلول
فشارهاي فرآورده كم دست باشد ، كه صورتي هر به را ، حقوق كه نظريه‌اي
زواياي در و نموده حركت فشارها اين كنار در كه مي‌داند اجتماعي عمومي
همه:مي‌افزايد وي سپس.مي‌گذارد تاثير متقابلا جامعه در مختلف
چهار مابين مي‌توانيم ما.نمي‌گردد اجتماعي موجبتغييرات حقوقي تغييرات
تاثير نهايت نقطه و تغيير يك بروز نقطه براساس حقوقي تغيير عملي نوع
(1).شويم قائل تمايز آن
اما گرفته نشات خارج در كه تغييري آن يعني نوع چهار اين از يكي فقط
سيستم اين از خارج در آن تاثير و نموده حركت حقوقي سيستم داخل در
.مي‌باشد حقوق توسط حقيقي اجتماعي تغيير مي‌باشد ،
از دقيق تعريف يك نداريم قصد ما اينجا اجتماعي‌در تغيير معناي
يك به اجتماعي تغيير مقاله اين در لكن آوريم ، به‌عمل اجتماعي تغيير
در يكديگر با رابطه در جامعه يك مردم كه اصولي روشهاي از ترتيبي
و زبان ، خانوادگي ، زندگي مذهب ، آموزش ، دولت ، اقتصادي ، امور خصوص
.مي‌شود داده ارجاع مي‌كنند ، اعمال انساني بنياني متقابل عمليات ديگر
كه‌به جنبه‌اي:است جنبه دو داراي اجتماعي تغيير يك كه شده گفته
است دوم ازجنبه مهمتر و مي‌شود توصيف و گنجانيده لغات قالب در سختي
اجتماعي تغييرات:شود خوانده مي‌تواند گذراني جنبه به‌عنوان كه
آنچه ديگر عبارتي به.مي‌گيرد صورت روزبروز كه دارد وجود گسترده‌اي
.شد خواهد آن جايگزين نوين چيزي فردا و مي‌گذرد مي‌شود واقع امروز
را تغييرات‌اجتماعي مردم است ، احساسي جنبه از عبارت آن ديگر جنبه
واقع در.است حياتي بسيار نيز جنبه اين.مي‌كنند تفكر و نموده احساس
.دارد غلبه انساني حيات جوانب همه بر تغيير حس گفت بايد
شرط اجتماعي اجتماعي‌زندگي تغييرات و حقوق مابين متقابل روابط
با.مي‌باشد اجتماعي برگيرنده‌شرايط در حقوق محتواي و است حقوق خلق
مي‌گذارد ، تاثير حقوق بر كه اجتماعي‌نيست شرايط تنها اين حال ، اين
جامعه در توسعه جهت در تعيين‌كننده‌اي است‌اثر ممكن نيز حقوقي قواعد
مداوم متقابل تاثير يك گفت بايد نتيجه به‌عنوان‌يك.باشند داشته
.دارد وجود اجتماعي شرايط و حقوقي قواعد مابين
و بازي‌مي‌كند اجتماعي تغييرات در عمده‌اي نقش محققا حقوقي تغييرات
طرزتفكر در يا سنت‌گرا جوامع در تاثير اين چه اگر) بالعكس
.(باشد كمتر است ممكن سنتي جامعه‌شناسي
به‌طور كه اجتماعي مهم نقش هفت امريكا در كه است داده نشان تحقيق يك
:از عبارتند دارند قرار نقش‌ها ديگر راس در ميانگين
ملك‌شخصي مالك-مستخدم 5-شهروند 4-خانواده 3 عضو-مصرف‌كننده 2 -1
اقليت گروه عضو-مستاجر 7-6
تغييرات دستخوش وسيعي به‌طور گذشته سال پنجاه در اجتماعي نقش‌هاي اين
به‌نوبه كه است گرديده حقوقي‌اي تغيير باعث آنها در تغيير و شده‌اندو
.است گرديده پايان بدون دايره يك در اجتماعي بيشتر تغييرات موجب خود
تغييرات‌حقوقي كردهمه خواهيم ذكر ذيلا كه همانطور وجود اين با
وتصميمات قواعد بسيار كه چرا نمي‌گردند ، اجتماعي تغييرات موجب
مردم‌تاثير از معدودي تعداد يك بر فقط كه دارند وجود حقوقي
حقوقي تغييرات باعث اجتماعي تغييرات همه منوال ، به‌همين.مي‌گذارند
از بسياري در انساني متقابل عملكردهاي جنبه‌هاي از برخي.نمي‌شوند
.نمي‌گردند پوشانده رسمي حقوقي قواعد توسط جوامع
توسط اجتماعي تغييرات مفهوم -(الف)حقوق توسط اجتماعي تغييرات
تا ببريم كار به وسيع مفهوم يك در را حقوق لغت و كلمه ما حقوق‌اگر
شامل كه اشكال و جريانات موسسات ، آلات ، از گسترده‌اي سيستم بر ناظر
ارتش ، كليه پليس ، اجرايي ، قوه مجموعه قانونگزاري ، مجموعه دادگاهها ،
آنان نمايندگي‌هاي و دولتي كاركنان مستخدمان ، دفترداران ، و كارمندان
دولت براي مترادف يك واقع در اين هستندبشود ، جديد ممالك خدمت در كه
و) اجتماعي بزرگ تغيير هر كه ندارد دليل به نياز تقريبا و مي‌گردد
.مي‌گيرد صورت حقوق داخل در و توسط (آن كوچك تفسير هر در محتملا
محسوب حقوق نيز مخالفين دستگيري و جنگ اعلاميه‌هاي متون ، بنابراين ،
.مي‌گردد
مي‌كنند صحبت توسطحقوق اجتماعي تغييرات از كه زمان آن در مردم لكن
موسسات محدودي تعداد به آنها.ذهن‌دارند در حقوق از معتدل مفهوم يك
قاعده كه تغييري رسمي ، تغيير.مي‌انديشند هستند حقوقي اساس در كه
ديگر ، عبارت به.دارند مخيله در مي‌دهد قرار استفاده مورد را حقوقي
به را حقوق توسط اجتماعي عبارت‌تغيير كه دارند اين به گرايش مردم
قانونيت از معيني اشكال بردارنده در كه حكومت عمل اثر بر كه تغييري
.كنند اطلاق مي‌باشند
فريدمن توسطحقوق ، اجتماعي تغيير از تلقي طرز اين با رابطه اين در
:مي‌گويد
يك تعقيب تصميم‌به است ممكن لاتين امريكاي كشور يك مثال ، براي
مقدار كه كند وضع قانوني كه است اين روش يك.بگيرد اراضي اصلاح خطمشي
سيستم يك و كند محدود را باشد خانواده يك دست در بايد كه زميني
كند تعيين دارند معينه حد از بيش زمين كه دسته آن براي خسارت پرداخت
.نمايد تاسيس اختلافات رفع براي (a tribunal) محكمه‌اي و
به طبقه يك از زمين منظم انتقال براي مقررات سري يك دولت اجمالا
اگر) مردم از خيلي توسط اقدام اين.مي‌كند وضع اجتماعي ديگر طبقه
.شد خواهد قلمداد حقوق توسط اجتماعي تغيير يك عنوان به (افتد كارگر
كند ، اراضي مصادره به اقدام صرفا قانون گذراندن بدون دولت اگر اما
را آنان عمل يا بگيرند ، را زمين‌ها خود كشاورزان كه دهد اجازه يا
در آلنده رژيم در كه همانطور) دهد قرار عفو مشمول يا و گرفته ناديده
.شد نخواهد خوانده حقوق توسط اجتماعي تغيير يك اين ،(شد واقع شيلي
توسط را اقدامات اين و باشند ، دخيل عميقي طور به دولت و حكومت اگرچه
(2).كرد توجيه بتوان ضوابط برخي
حقوق شد ذكر قبلا كه اجتماعي‌همان‌طور تغييرات و مصوب قوانين -(ب)
بر گذاشتن تاثير اجتماعي ، تغييرات در حياتي يك‌نقش حقوقي موسسات و
تشويق شناختن ، رسميت به وسيله به تغيير ، مخالفين و موافقين منافع
نقش رهگذر اين در.باشد داشته مي‌تواند اموري نمودن ممنوع يا كردن
.مي‌باشند اساسي مصوب قوانين
تغيير داخل در اجتماعي ، مشكل يك با مواجهه در قانوني عكس‌العمل لكن
مي‌گيرد صورت هنگامي شده تنظيم حقوقي استانداردهاي و (norms) نرم‌ها
:كه
.باشند خواهان‌تغيير منظم سازماندهي با منافع داراي گروهي -1
حل راه باشدو شده حاصل بي‌تفاوتي و فعل ترك از اساسي ضرر -2
.نظري تا باشد عملي بيشتر ظاهرا شده پيشنهاد
.باشد چنين‌اقدامي از حمايت در پيش‌بيني قابل سياسي عواقب -3
.كند پيدا چنين‌عملي به تمايل خود شخصي ارزيابي در قانونگزار -4
اين از حمايت در (شخصي روابط و قواعد مثلا) تغييرپذير تاسيسات -5
.باشند قانوني اقدام
سلسله يك آشكارتحت طور به قانونگزار كه شود داده تذكر بايد اين
سياسي عواقب بايد مثال ، او ، براي بنابراين.مي‌باشد سياسي فشارهاي
اين قسمت اين در بحث نتيجه.كند ارزيابي را اقدام‌خاص يك از مستدرك
و اجتماعي پيچيده تغييرات با حقوقي سيستم كه كه‌زماني مي‌شود
منابع مي‌كند ، برخورد حقوقي موارد وسيع دسته يك از اقتصادي‌حاصل
.مي‌باشند حياتي اهميت داراي قانونگذاري
عالي دادگاههاي نقش قسمت اين اجتماعي‌در تغييرات و دادگاهها -(ج)
بحث مورد (commonlaw) غيرمدون و مدون سيستم‌هاي در قضايي رويه‌هاي و
.مي‌گيرد قرار
كمي عملي دلائل كه شده اجتماعي‌گفته تغييرات و عالي دادگاههاي -1
تغييرات بر عالي دادگاههاي تاثير ادعاي‌توانايي كه است دسترس در
كسي مدون غير سيستم داراي كشورهاي در اماكند تاييد را اجتماعي
تغيير در موثر عامل يك عنوان به عالي دادگاه نقش انكار نمي‌تواند
است ممكن مي‌شود گرفته دادگاه توسط كه تصميمي.نمايد را اجتماعي
است ممكن و باشد ، خاص علت يك براي سمبوليك و اخلاقي حقوقي ، حمايت
محكمه در پيروزي.نمايد عرضه و پيشنهاد طرف يك به تاكتيكي منافع
جلوگيري يا پيشبرد پي در كه آناني براي اساسي منفعت است ممكن عالي
.باشد داشته باشند اجتماعي تغيير يك از
دارد ادامه
CHANGE, Edited by Ziegel Jacob S., Osgoods Hall School,P..
M., General Theory of Law and Social Change,in LAW AND Social
)Friedman Lawrence
Prentice-Hall Foundations Modern Sociology Series,,P..
) -Friedman Lawrence M., Law and Society,
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام