چهارم‌ ، شماره‌ 1034‏‎ آگوست‌ 1996 ، سال‌‏‎ مرداد 1375 ، 5‏‎ دوشنبه‌ 15‏‎

سياسي‌‏‎ تعهد‏‎ جاي‌‏‎ به‌‏‎ بشري‌‏‎ تعهد‏‎


داستان‌نويس‌‏‎ نجدي‌ ، ‏‎ بيژن‌‏‎ با‏‎ گفتگو‏‎
كاربرد‏‎ با‏‎ متفاوت‌‏‎ حضوري‌‏‎ خود ، ‏‎ از‏‎ بعد‏‎ و‏‎ قبل‌‏‎ تصاوير‏‎ محاصره‌‏‎ در‏‎ كلمه‌‏‎
مي‌كند‏‎ پيدا‏‎ گزارشگونه‌‏‎
با‏‎ من‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ فاصله‌هايي‌‏‎ ما ، ‏‎ تصورات‌‏‎ و‏‎ داستان‌‏‎ آدمهاي‌‏‎ و‏‎ من‌‏‎ بين‌‏‎
شده‌ام‌‏‎ رد‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ نانوشته‌‏‎ سطرهاي‌‏‎

فارغ‌التحصيل‌‏‎ او‏‎.است‌‏‎ شهر‏‎ همين‌‏‎ ساكن‌‏‎ و‏‎ لاهيجان‌‏‎ متولد 1320‏‎ نجدي‌‏‎ بيژن‌‏‎
رشته‌‏‎ همين‌‏‎ تدريس‌‏‎ به‌‏‎ لاهيجان‌‏‎ دبيرستانهاي‌‏‎ در‏‎ و‏‎ است‌‏‎ رشته‌رياضي‌‏‎
نويسندگي‌‏‎ كار‏‎ ابتداي‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ داستاني‌‏‎ دهها‏‎ ميان‌‏‎ اواز‏‎.دارد‏‎ اشتغال‌‏‎
ودر‏‎ كرد‏‎ گزينش‌‏‎ بسيار‏‎ سختگيري‌‏‎ با‏‎ را‏‎ داستانش‌‏‎ مجموعه‌‏‎ اولين‌‏‎ بود ، ‏‎ نوشته‌‏‎
كتابيوزپلنگاني‌‏‎ كه‌‏‎ بود‏‎ اين‌‏‎ هم‌‏‎ سختگيريش‌‏‎ نتيجه‌‏‎سپرد‏‎ چاپ‌‏‎ به‌‏‎ سال‌ 73‏‎
بهانه‌‏‎.‎شد‏‎ واقع‌‏‎ منتقدان‌‏‎ و‏‎ خوانندگان‌‏‎ توجه‌‏‎ مورد‏‎ دويده‌اند‏‎ من‌‏‎ با‏‎ كه‌‏‎
نويسندگي‌‏‎ كار‏‎ چون‌‏‎ و‏‎ چند‏‎ نيز‏‎ و‏‎ كتاب‏‎ همين‌‏‎ داستانهاي‌‏‎ نيز‏‎ گفتگو‏‎ اين‌‏‎
.است‌‏‎

استعاره‌‏‎ و‏‎ تشبيه‌‏‎ از‏‎ دويده‌اند‏‎ من‌‏‎ با‏‎ كه‌‏‎ يوزپلنگاني‌‏‎ كتابتان‌ ، ‏‎ در‏‎
.است‌‏‎ شده‌‏‎ گونه‌‏‎ شعر‏‎ داستانها‏‎ زبان‌‏‎ كه‌‏‎ آنجا‏‎ تا‏‎ شده‌ ، ‏‎ استفاده‌‏‎ بسيار‏‎
چيست‌؟‏‎ شعر‏‎ به‌‏‎ فراوان‌‏‎ نزديكي‌‏‎ علت‌اين‌‏‎
تشبيه‌با‏‎ از‏‎ تناوب‏‎ به‌‏‎.‎.‎.‎دريوزپلنگان‌‏‎ كنم‌‏‎ عرض‌‏‎ بايد‏‎ تشبيه‌‏‎ به‌‏‎ راجع‌‏‎
.استفاده‌شده‌‏‎ براي‌تقابل‌‏‎ شباهت‌‏‎ عدم‌‏‎ از‏‎ و‏‎ نمايي‌ ، ‏‎ درشت‌‏‎ كاربرد‏‎
استفاده‌هم‌‏‎ به‌‏‎ راجع‌‏‎.‎است‌‏‎ پنهان‌‏‎ زبان‌‏‎ ذات‌‏‎ در‏‎ تقابل‌‏‎:مي‌گويد‏‎ ياكوبسن‌‏‎
.داستانهاست‌‏‎ نواقص‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ حتما‏‎ ديده‌ايد‏‎ مواردي‌‏‎ شما‏‎ اگر‏‎ مي‌كنم‌‏‎ فكر‏‎
بايد‏‎ قبلا‏‎:گونه‌گي‌‏‎ شعر‏‎ اما‏‎ و‏‎نمي‌دانم‌‏‎ استعاره‌؟‏‎ ولي‌‏‎ چرا ، ‏‎ مرسل‌‏‎ مجاز‏‎
آيا‏‎.‎نه‌‏‎ يا‏‎ مي‌رويم‌‏‎ داستان‌‏‎ هنري‌‏‎ شكل‌‏‎ طرف‌‏‎ به‌‏‎ زبان‌‏‎ با‏‎ ما‏‎ آيا‏‎ ببينيم‌‏‎
قابل‌‏‎ و‏‎ كلي‌‏‎ نماي‌‏‎ يك‌‏‎ در‏‎ يا‏‎ شود‏‎ بررسي‌‏‎ ذراتش‌‏‎ در‏‎ بايد‏‎ كوتاه‌‏‎ داستان‌‏‎
كه‌‏‎ طور‏‎ آن‌‏‎ مثلا‏‎ مي‌نويسيم‌ ، ‏‎ داستان‌‏‎ فلسفي‌‏‎ بنياني‌‏‎ برمبناي‌‏‎ آيا‏‎ روايت‌؟‏‎
به‌‏‎ شدن‌‏‎ تسليم‌‏‎ و‏‎ نوشتن‌‏‎ ضمن‌‏‎ مي‌خواهيم‌‏‎ نگاري‌‏‎ جزء‏‎ با‏‎ يا‏‎ مي‌نوشت‌‏‎ سارتر‏‎
را‏‎ خودمان‌‏‎ كلي‌‏‎ طور‏‎ به‌‏‎ يا‏‎ حقيقتي‌‏‎ فلسفه‌اي‌ ، ‏‎ داستان‌ ، ‏‎ آدمهاي‌‏‎ رفتار‏‎
تصاوير‏‎ الزاما‏‎ مي‌نويسيم‌‏‎ ذره‌اي‌‏‎ تئوري‌‏‎ با‏‎ و‏‎ زبان‌‏‎ با‏‎ اگر‏‎ كنيم‌؟‏‎ جستجو‏‎
مثلا‏‎.‎مي‌دهد‏‎ دست‌‏‎ از‏‎ را‏‎ خود‏‎ ثابت‌‏‎ واقع‌گراي‌‏‎ شكل‌‏‎ داستان‌‏‎ خام‌‏‎ ماده‌‏‎ هر‏‎ و‏‎
كاربرد‏‎ با‏‎ و‏‎ متناوب‏‎ حضوري‌‏‎ خود‏‎ از‏‎ بعد‏‎ و‏‎ قبل‌‏‎ تصاوير‏‎ محاصره‌‏‎ در‏‎ كلمه‌‏‎
بين‌‏‎.‎.‎.عيني‌يوزپلنگان‌‏‎ رويه‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ اينطوري‌‏‎.‎مي‌كند‏‎ پيدا‏‎ گزارشگونه‌‏‎
بيرون‌ ، ‏‎ و‏‎ درون‌‏‎ از‏‎ تركيبي‌‏‎ كه‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ بگذريم‌‏‎.‎است‌‏‎ سرگردان‌‏‎ نثر‏‎ و‏‎ شعر‏‎
در‏‎ ما‏‎ هيدگر ، ‏‎ قول‌‏‎ به‌‏‎.كرده‌‏‎ تحميل‌‏‎ من‌‏‎ بر‏‎ چهل‌‏‎ دهه‌‏‎ از‏‎ را‏‎ نوشتن‌‏‎ نوع‌‏‎ اين‌‏‎
.هستيم‌‏‎ زبان‌‏‎ محاصره‌‏‎
شما‏‎ كار‏‎ به‌‏‎ سبكي‌‏‎ تشخص‌‏‎ نوعي‌‏‎ كه‌‏‎ اين‌‏‎ وجود‏‎ با‏‎ زبان‌ ، ‏‎ شدن‌‏‎ شعرگونه‌‏‎ اين‌‏‎
كارامد‏‎ داستاني‌ ، ‏‎ زبان‌‏‎ به‌عنوان‌‏‎ است‌‏‎ ممكن‌‏‎ حال‌‏‎ عين‌‏‎ در‏‎ آيا‏‎ اما‏‎ مي‌بخشد ، ‏‎
نباشد؟‏‎
مدعي‌‏‎ نمي‌تواند‏‎ تجربي‌‏‎ مراحل‌‏‎ در‏‎ هنري‌‏‎ يا‏‎ علمي‌‏‎ شيوه‌‏‎ هيچ‌‏‎.مي‌گوييد‏‎ درست‌‏‎
به‌‏‎ تعريفهايم‌‏‎ در‏‎ يا‏‎ و‏‎ كنم‌‏‎ اشتباه‌‏‎ كه‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ من‌‏‎.‎باشد‏‎ بودن‌‏‎ كارامد‏‎
هراس‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ نوشتن‌‏‎ به‌‏‎ خودم‌‏‎ ايمان‌‏‎ از‏‎.نمي‌ترسم‌‏‎ برسم‌‏‎ شكست‌‏‎ نوعي‌‏‎
.دارم‌‏‎
مانعي‌‏‎ هميشه‌‏‎ و‏‎ دارند ، ‏‎ داده‌اي‌‏‎ دست‌‏‎ از‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ گم‌‏‎ داستانها‏‎ آدمهاي‌‏‎ اغلب‏‎
احساس‌‏‎ اين‌‏‎ آيا‏‎.‎مي‌اندازد‏‎ فاصله‌‏‎ خاطراتشان‌‏‎ يا‏‎ روياها‏‎ و‏‎ آدمها‏‎ اين‌‏‎ بين‌‏‎
از‏‎ براي‌‏‎ نويسي‌‏‎ داستان‌‏‎ خود‏‎ آيا‏‎ و‏‎ است‌ ، ‏‎ شخصي‌‏‎ مسائل‌‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ صرفا‏‎
آن‌؟‏‎ كردن‌‏‎ فراموش‌‏‎ براي‌‏‎ يا‏‎ است‌‏‎ مانع‌‏‎ اين‌‏‎ برداشتن‌‏‎ ميان‌‏‎
بدون‌حضور‏‎ كه‌‏‎ فرض‌‏‎ پيش‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎ بسيارانتزاعي‌ ، ‏‎ گاه‌‏‎ حتي‌‏‎.‎است‌‏‎ شخصي‌‏‎ بله‌ ، ‏‎
فكر‏‎ اينطور‏‎ من‌‏‎ حالا ، ‏‎ همين‌‏‎ مثلا‏‎.ندارم‌‏‎ ازمن‌‏‎ اطلاعي‌‏‎ هيچ‌‏‎ من‌‏‎ ديگري‌‏‎
و‏‎ من‌‏‎ نه‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ فاصله‌اي‌‏‎ شما‏‎ و‏‎ من‌‏‎ بين‌‏‎ و‏‎ داريد‏‎ حضور‏‎ شما‏‎ زيرا‏‎ مي‌كنم‌‏‎
يعني‌‏‎ است‌ ، ‏‎ همينطور‏‎ هم‌‏‎ داستانها‏‎ در‏‎.بگذريم‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ نمي‌توانيم‌‏‎ شما‏‎ نه‌‏‎
سطرهاي‌‏‎ با‏‎ من‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ فاصله‌هايي‌‏‎ ما‏‎ تصورات‌‏‎ و‏‎ داستان‌‏‎ آدمهاي‌‏‎ و‏‎ من‌‏‎ بين‌‏‎
ميان‌‏‎ به‌‏‎ درستي‌‏‎ به‌‏‎ شما‏‎ كه‌‏‎ هم‌‏‎ مانع‌‏‎ آن‌‏‎.شده‌ام‌‏‎ رد‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ نانوشته‌‏‎
.نويسنده‌‏‎ خود‏‎ مگر‏‎ نيست‌‏‎ چيز‏‎ هيچ‌‏‎ كشيده‌ايد‏‎
انساني‌‏‎ شخصيت‌‏‎ داستان‌‏‎ كار‏‎ طريق‌‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ و‏‎ زبان‌‏‎ طريق‌‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ اشياء‏‎ به‌‏‎
درچشمهاي‌‏‎ عروسك‌‏‎ به‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ خيس‌‏‎ شنبه‌‏‎ درسه‌‏‎ چتر‏‎ به‌‏‎ مثلا‏‎ ;مي‌شود‏‎ داده‌‏‎
چيست‌؟‏‎ اشياء‏‎ كردن‌‏‎ انساني‌‏‎ همه‌‏‎ اين‌‏‎ حاصل‌‏‎ يا‏‎ انگيزه‌‏‎.‎دكمه‌اي‌‏‎
و‏‎ انسان‌‏‎ واسطه‌‏‎ بدون‌‏‎ حضور‏‎ يكي‌‏‎ دارد ، ‏‎ جهان‌‏‎ در‏‎ حضور‏‎ نوع‌‏‎ دو‏‎ شيئي‌‏‎ هر‏‎
زنده‌‏‎ (‎ما‏‎ مادر‏‎ كنيد‏‎ فرض‌‏‎) كه‌‏‎ زماني‌‏‎ تا‏‎ مثلا‏‎.‎واسطه‌‏‎ با‏‎ ديگري‌حضور‏‎
اما‏‎.‎ديگر‏‎ حضوري‌‏‎ او‏‎ روسري‌‏‎ ولي‌‏‎ دارد‏‎ انساني‌‏‎ حضوري‌‏‎ سفيدش‌‏‎ است‌موهاي‌‏‎
آويزان‌‏‎ ما‏‎ اتاق‌‏‎ جارختي‌‏‎ از‏‎ حالا‏‎ كه‌‏‎ روسري‌‏‎ همان‌‏‎ مي‌ميرد‏‎ ما‏‎ مادر‏‎ كه‌‏‎ همين‌‏‎
مضاعف‌‏‎ مرگي‌‏‎ كند‏‎ پاره‌پاره‌‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ كسي‌‏‎ اگر‏‎ كه‌‏‎ مي‌شود‏‎ هستي‌پذير‏‎ آنقدر‏‎ است‌‏‎
قطره‌ ، ‏‎ يك‌‏‎ روز‏‎ هر‏‎ ;مي‌افتد‏‎ اتفاق‌‏‎ واقعيت‌‏‎ از‏‎ هولناكتر‏‎ بسيار‏‎ و‏‎ مجازي‌‏‎ و‏‎
كه‌‏‎ مي‌شود‏‎ باراني‌‏‎ جارختي‌‏‎ خود‏‎ حال‌‏‎.‎مي‌ريزد‏‎ جارختي‌‏‎ از‏‎ قطره‌ ، ‏‎ يك‌‏‎
.مي‌بارد‏‎
بسيار‏‎ نمونه‌‏‎.‎مي‌شويم‌‏‎ روبرو‏‎ اشياء‏‎ شدگي‌‏‎ بافلسفه‌‏‎ ما‏‎ وضعيتي‌‏‎ چنين‌‏‎ در‏‎
استانلي‌‏‎ فيلم‌اوديسه‌‏‎ در‏‎ من‌‏‎ بار‏‎ يك‌‏‎ را‏‎ شدگي‌‏‎ فلسفه‌‏‎ چنين‌‏‎ زيباي‌‏‎
مي‌خواهم‌‏‎.‎(‎هوا‏‎ به‌‏‎ استخوان‌‏‎ پرتاب‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ صحنه‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎)‎.ديده‌ام‌‏‎ كوبريك‌‏‎
آن‌‏‎ حاصل‌‏‎ كه‌‏‎ اين‌‏‎ اما‏‎ و‏‎است‌‏‎ انسان‌‏‎ اشياء‏‎ شدن‌‏‎ انساني‌‏‎ انگيزه‌‏‎ بگويم‌‏‎
.مي‌شويم‌‏‎ روبرو‏‎ يك‌اثر‏‎ با‏‎ ما‏‎ كه‌‏‎ همين‌‏‎ همين‌ ، ‏‎ چيست‌؟‏‎
تغيير‏‎ وقايع‌‏‎ با‏‎ برخورد‏‎ نوع‌‏‎ شخصيتها‏‎ روحي‌‏‎ وضعيت‌‏‎ تبع‌‏‎ به‌‏‎ مي‌رسد‏‎ نظر‏‎ به‌‏‎
عيني‌تر‏‎ غير‏‎ ذهني‌تر‏‎ وقايع‌‏‎ پوتين‌‏‎ در‏‎ داستان‌تاريكي‌‏‎ در‏‎ مثلا‏‎.‎مي‌كند‏‎
عامل‌‏‎ شخصيتها‏‎ روحي‌‏‎ وضعيت‌‏‎ وقايع‌ ، ‏‎ توصيف‌‏‎ يا‏‎ روايت‌‏‎ نوع‌‏‎ در‏‎ آيا‏‎ شده‌اند‏‎
عامل‌تعيين‌‏‎ گاهي‌‏‎ است‌‏‎ ممكن‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ طور‏‎ اين‌‏‎ گاهي‌‏‎ فقط‏‎ يا‏‎ هستند ، ‏‎ اصلي‌‏‎
باشد؟‏‎ ديگري‌‏‎ چيز‏‎ كننده‌ ، ‏‎
من‌‏‎ اصولا‏‎.‎كنم‌‏‎ پيش‌بيني‌‏‎ را‏‎ خودم‌‏‎ نمي‌توانم‌‏‎ من‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ اين‌‏‎ اصلي‌‏‎ عامل‌‏‎
.است‌‏‎ علم‌‏‎ يك‌‏‎ رفتارشناسي‌‏‎.‎مخالفم‌‏‎ كوتاه‌‏‎ داستان‌‏‎ در‏‎ پردازي‌‏‎ شخصيت‌‏‎ با‏‎
داستان‌تاريكي‌در‏‎ مكان‌‏‎ چون‌‏‎ شايد‏‎.است‌‏‎ هنري‌‏‎ اثر‏‎ يك‌‏‎ كوتاه‌‏‎ داستان‌‏‎
نثر‏‎ داشتند ، ‏‎ متزلزلي‌‏‎ موقعيت‌‏‎ داستان‌‏‎ آدمهاي‌‏‎ چون‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ رودخانه‌‏‎ پوتين‌‏‎
اصلا‏‎ واين‌‏‎ افتاده‌‏‎ جلو‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎ ذهن‌‏‎ هم‌‏‎ شايد‏‎است‌‏‎ شده‌‏‎ دور‏‎ عينيت‌‏‎ از‏‎
.است‌‏‎ داستان‌‏‎ ضد‏‎ نيست‌ ، ‏‎ خوب‏‎
داستانها ، ‏‎ درآمدن‌‏‎ آب‏‎ از‏‎ درست‌‏‎ اصطلاح‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ شدن‌‏‎ بهتر‏‎ براي‌‏‎ نوشتن‌ ، ‏‎ هنگام‌‏‎
مي‌كنيد؟‏‎ توجه‌‏‎ نوشته‌تان‌‏‎ از‏‎ جنبه‌هايي‌‏‎ چه‌‏‎ به‌‏‎ همه‌‏‎ از‏‎ بيش‌‏‎
.مي‌خواند‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ كه‌‏‎ كسي‌‏‎ هوشمندي‌‏‎ به‌‏‎ همينطور‏‎:‎داستان‌‏‎ كلمات‌‏‎ به‌‏‎
جمعبندي‌‏‎ يك‌‏‎ كشورمان‌‏‎ انقلاب‏‎ از‏‎ بعد‏‎ داستان‌نويسي‌‏‎ از‏‎ است‌‏‎ ممكن‌‏‎ اگر‏‎
.دهيد‏‎ ارائه‌‏‎
داده‌‏‎ بشري‌‏‎ تعهد‏‎ به‌‏‎ را‏‎ جايش‌‏‎ سياسي‌‏‎ تعهد‏‎ انقلاب‏‎ از‏‎ بعد‏‎ نويسي‌‏‎ داستان‌‏‎ در‏‎
امروز‏‎ نويسندگان‌‏‎.‎نمي‌داند‏‎ زشت‌‏‎ را‏‎ هنري‌‏‎ تفرد‏‎ كسي‌‏‎ امروز‏‎ تقريبا‏‎ و‏‎ است‌‏‎
ما‏‎ دانشگاههاي‌‏‎ كه‌‏‎ زماني‌‏‎ تا‏‎ ولي‌‏‎ مي‌گذارند‏‎ احترام‌‏‎ داستان‌‏‎ ريخت‌شناسي‌‏‎ به‌‏‎
داده‌هاي‌‏‎ كه‌‏‎ ماني‌‏‎ تاز‏‎ و‏‎ ندهند‏‎ تشكيل‌‏‎ روز‏‎ ادبيات‌‏‎ بررسي‌‏‎ براي‌‏‎ مركزي‌‏‎
.نيست‌‏‎ درست‌‏‎ من‌‏‎ نظر‏‎ به‌‏‎ جمعبندي‌‏‎ نوع‌‏‎ هر‏‎ باشيم‌‏‎ نداشته‌‏‎ دقيقي‌‏‎ آماري‌‏‎



.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎
.ندارايانه‌‏‎ فرهنگي‌‏‎ ارتباطات‌‏‎ و‏‎ اطلاعات‌‏‎ گسترش‌‏‎ موسسه‌‏‎ :‎فني‌‏‎ مجري‌‏‎