چهارم ، شماره 1039 آگوست 1996 ، سال مرداد 1375 ، 11 يكشنبه 21
مسير در ملي توسعه صنعت ، دانشگاه ، دولت ،
هدف؟ كدام
صنايع وزارت تحقيق و آموزش معاون حجت ، يوسف دكتر
و آموزش حجت ، معاون يوسف دكتر ازسخنراني مي‌آيد پي در كه متني
صنعت و دانشگاه دولت ، سراسري كنگره سومين در وزارت‌صنايع تحقيق
دانشگاه ، دولت ، عامل عنوان‌چهار با كه شده استخراج ملي توسعه براي
.است شده ايراد شوند تعريف مي‌بايست ملي توسعه و صنعت
هرجامعه ، سرنوشت در مهم بسيار عامل چهار از تعريفي بايستي آغاز در
شيوه آن براساس و شود ارائه ملي توسعه و صنعت دانشگاه ، دولت ، يعني
.گردد روشن است هدف كه چهارم عامل به رسيدن براي اول ركن سه ارتباط
يك اينكه اول:هستند اهميت حائز نكته سه تعريف‌ها اين ارائه در
مطلوب ملي توسعه يك يا و ايده‌آل دولت يك صنعت ، يك دانشگاه ،
برسد مطلوبها اين به جامعه يك اينكه براي لازم شرايط دوم.چگونه‌اند
.بود خواهد چگونه جامعه بر آنها تاثير ايده‌آلها اين تحقق فرض به سوم
و همراهي لزوم ملي‌و توسعه بودن هدف به توجه با شد گفته آنچه بنابر
ملي توسعه كه مهم‌است بسيار آن به دسترسي براي عامل‌ديگر سه همكاري
از يكي تعريف ، اين نبودن روشن مي‌رسد نظر به و.شود تعريف و شناخته
مورد در كه معني بدين.است عامل سه اين مطلوب همكاري در اصلي موانع
وجود مشخص تعريف اين درمورد نظر اجماع و مشخص تعريف ملي توسعه مفهوم
.ندارد
مي‌توان‌مطرح كه سوالي.است توسعه ، فرهنگي ابعاد از يكي مي‌دانيم
متفاوتي و تعاريف‌مختلف معناست چه به توسعه‌فرهنگي كه اينست كرد
بي‌سوادي ، نرخ كاهش:مانند تعاريفي است شده ارائه مقوله اين از
آوردن بدست مردم اخلاقي وضعيت بهبود جامعه ، افراد دانش سطح ارتقاء
براي آمادگي و يافته توسعه جامعه يك در زندگي براي لازم آگاهي‌هاي
از بعد اين اهميت از چيزي تعاريف گوناگونيجامعه در توسعه پذيرش
پذيرش براي جامعه فرهنگي آمادگي بعد ميان اين در و نمي‌كاهد ، توسعه
اينجا دراست برخوردار ويژه‌اي اهميت از توسعه مسير در حركت تبعات
بعنوان:مي‌شود آورده كشورمان از مثالهايي موضوع شدن روشن‌تر براي
در است سالم غير اقتصاد يك نگهداشتن زنده براي دارويي يارانه مثال
كه است طبيعي لذا هستيم آن مصرف از ناچار كه است مسكني داروي حقيقت
در كاهش هرگونه و باشيم نداشته آن از مثبتي تلقي ديدگاه ، اين با
اقتصاد بهبودي از نشانه‌اي زيرا بگيريم نيك فال به را يارانه ميزان
از بسياري و مي‌شوند خوشحال آن افزايش از مردم اغلب وجود اين بااست
.مي‌كنند مطرح افتخار يك صورت به را آن مسئولان
سال ده‌ها ما.است نفت صادرات فرهنگي ، مسئله مشكلات از ديگري مثال
گرفته‌ايم خو ناپذير تجديد ارزش با بسيار منبع اين صادرات با است
اما مي‌پذيريم ، خوشحالي و افتخار با را آن صادرات افزايش اين بنابر
موضع‌گيري زميني سيب مانند شونده‌اي تجديد منابع صادرات مقابل ، در
از آن بريدن و ملي سرمايه‌هاي غارت عنوان با حتي آن از بعضا و مي‌شود
.مي‌شود ياد مردم سفره
بالارفتن از ما.است ارز نرخ موانع‌توسعه نوع اين از ديگر مثال
از معني‌حمايت به پايين ارز نرخ كه درحالي مي‌شويم ، نگران ارز نرخ
.است داخلي توليدات به لطمه و خارجي كالاي
برخي ازگراني مردم و دولت.كرد مي‌توان‌مطرح نيز را قيمت‌ها مسئله
كردن ارزان براي سرمايه‌هاي‌ملي آن بدنبال و نگران‌مي‌شوند محصولات
مي‌شود گرفته وام گذشته گاهي‌از.مي‌شود آورده در حركت آن‌به مجدد
اين كه آينده ، از گاهي و مي‌كنيم مستهلك را قبلي سرمايه‌گذاريهاي يعني
براي آن صرف و آينده براي لازم گذاريهاي سرمايه ندادن انجام معني به
.است مردم بدست محصولات اين رساندن ارزان‌تر
نظرطبقه‌بندي از.است آن اجتماعي توسعه ، بعد ابعاد از ديگر يكي
اين در مسئلهميشويم محسوب توسعه درحال جزءكشورهاي ما جهاني
رسيدن براي اجتماعي لحاظ اقداماتي‌از چه كه اينست ازتوسعه ديدگاه
بيافتد؟ بايد اتفاقي چه ما جامعه يعنيدردهيم انجام بايد هدف به
يك عنوان به بوروكراسي با دارد؟ بهبودهايي چه به نياز ما اجتماع
به بايد اجتماعي توسعه در مي‌رسد بنظر كرد؟ برخورد بايد چگونه مانع
و شدن متخصص و كارها شدن ساده جهت در بايد.پرداخت موضوعات اين
حركت جامعه نهادهاي به مسئله تعميم و خودشان حرفه در افراد تمركز
.كرد
متوسط توسعه‌رسيدن اين براي تعريف يك.است اقتصادي توسعه بعد ديگر
قابل مسئله دراينجا. يافته توسعه حدكشورهاي به سرانه درامد
قبول اقتصادي توسعه تعريفي‌رااز چنين آيا اينكه اول.است تامل
وبرنامه راه دوم مسئله داريم؟ اتفاق‌نظر آن مورد در و داريم
ملي ناخالص درتوليد صنعت سهم ميدانيمتوسعهاست اين به رسيدن
را مسئله اين واقعا ما ولي‌آيا است يافتگي توسعه ازشاخصهاي يكي
در ما كه مرحله‌اي از كه است كشورهايي مورد در تحقيق يك داريم؟ باور
كشورهاي مثال‌برخي بعنوان رسيده‌اند توسعه‌يافتگي مرحله به هستيم آن
افزايش با همراه آنها تمامي در تحول اين كه مي‌دهد آسيانشان شرق
در خدمات و كشاورزي بخش دو مقابل در صنعت بخش نقش چشمگير
و سودان بنگلادش ، كشورهاي مورد در سهم اين.است بوده ملي توليدناخالص
ژاپن‌و چين ، مالزي ، در و %مصرحدود20 و پاكستان ،%از 10 پايين‌تر زئير
درصد درمورد آمار اين.است %ما 17 دركشور و %تا 40 %بين 30 آلمان
براي و %تا 30 %پيشرفته‌رقم 25 كشورهاي براي بخش‌صنعت در شاغلين
كل‌صادرات به نسبت صنعتي سهم‌صادرات ديگر سوي از.است %كشورما8
كشور در و %از95 بيش ژاپن مورد در و %بيش‌از 80 پيشرفته كشورهاي
ما حركت جهت و يافتگي توسعه با ما فاصله آمار اين.است%حدود 8 ما
نسبتها به نگاهي با.مي‌دهد نشان گويا صورتي به را آن به رسيدن براي
سال در پيش سال حدود 200 درميشود روشن بهتر مسئله كشاورزي بخش در
در كار نيروي از %يافته‌امروزي ، 90 توسعه كشورهاي در ميلادي 1800
غذاي تامين براي كس هر تقريبا يعني مي‌كردند ، فعاليت كشاورزي بخش
توليد از كشاورزي سهم و %حدود 3 نسبت اين امروزه.مي‌كرد كار خودش
%حدود 25 سهم اين ما كشور در است ، آن از كمتر يا %حدود 5 ملي ناخالص
كشورها آن در نسبتها تغيير اين داشت توجه بايداست ملي توليدناخالص
صادرات شاهد ما نيست ، بلكه كشاورزي بخش در آنها افتادن عقب معني به
اين و هستيم آلمان نظير اين‌كشورها از برخي توسط كشاورزي محصولات
اطلاعات اين.است كشاورزي در آن از استفاده و صنعتي پيشرفت از ناشي
كشاورزي يعني مي‌دهند نشان را پيشرفت سوي به ما حركت جهت و فاصله نيز
توسعه ابزار با اما يابد توسعه حاضر زمان از بيشتر بسيار بايستي ما
بخش در نكردن پيشرفت معني به صنعت بخش به كافي توجه عدم و صنعتي
.بود خواهد نيز كشاورزي
سياست و برنامه‌ريزي پراهميت بسيار شدنقش گفته آنچه به توجه با
اين به مي‌رسد نظر به.مي‌شود روشن آن متولي به‌عنوان دولت و گذاري
براي ملي استراتژي فقدان‌يك و است نشده داده كافي كشوربهاي در مسئله
اقتصادي سياستهاي در نوسان نمونه بعنوان.مي‌شود احساس توسعه‌كاملا
از و بسته اقتصادي به آزاد بازار مبناي بر كاملا اقتصادي از را كشور
مي‌توان صادرات ، شديد كردن محدود و كنترل به صادرات كامل بودن آزاد
.كرد ذكر
از مفهوم‌واحدي اگر.است حركتي به‌هر مقدم كاملا هدف شناختن اصل
ازاين نباشدنمي‌توان جامعه نهادهاي نظرتمامي مورد ملي توسعه
همكاري توقع وصنعت دانشگاه دولت ، آنها جمله‌مهمترين از و نهادها
همكاريهابطور اين نشود ، كاملاشناخته هدف اگر و.همراهي‌داشت و
طرح يك داشتن توسعه‌ملي براي نياز اولين پس.گرفت خواهد شكل طبيعي
بعنوان.باشد مشخص هرمسئله جايگاه طرح اين در واينكه است جامع
طرح ايناست قبول قابل كاملا يك‌ارزش بعنوان اجتماعي مثال‌عدالت
و مي‌كند رامشخص ارزش اين به حصول ونحوه جايگاه كه است جامع
اولويت در.است توسعه بخشي‌از كه را اجتماعي نمي‌توان‌عدالت حتما
نيروي‌ارزشمند ديگر مثال.قراردهيم توسعه بر عملي و زماني
چنين وپيگيري وجود مستلزم آن از استفاده‌بهينه كه است ، انساني
كه است اركستر يك نقش‌رهبر مانند دولت نقش اين‌ميان در.است طرحي
نقش از و.آمد نخواهد مطلوببدست نتيجه آن قدرتمند بدون‌حضور
لازمه‌توسعه قناعت مي‌دانند مابخوبي مردم بود ، غافل نبايد مردم
شرط پيش دو صورت‌وجود در هزينه‌اي چنين به‌پرداخت حاضر قطعا و است
آگاهي اين به رسيدن دوم و عدالت بودن برقرار اول:هستند اساسي
.است
.توسعه‌است پيامدهاي پرداخت آن مي‌توان‌به اينجا در كه ديگري بحث
توسعه ومنفي مثبت پيامدهاي نوع دو به‌هر بايد كه است طبيعي
و فقر از ناشي مي‌رسدپيامدهاي نظر به كلي يك‌نگرش در.پرداخت
.است يافتگي توسعه و رفاه پيامدهاي از بدتر بسيار نيافتگي توسعه
قدرت اين و مي‌زند را اول حرف درجهان اقتصادي قدرت امروز مي‌دانيم
از مثال بعنوان.است يافتگي توسعه مثبت پيامدهاي از يكي اقتصادي
رودرويي توانايي ژاپن اگر.نام‌برد مي‌توان اوكيناوا واقعه
نه‌قدرت و اقتصادي برتر قدرت داردبدليل مسئله اين در باامريكا
گرفتن نظر در كه‌با بود خواهد غلط اين بهرحالاست كشور اين نظامي
خود بدنبال توسعه اگر.نفي‌كنيم را آن اصل منفي‌توسعه پيامدهاي
بايد تنهايي به ما آيا است مذموم ما نظر از اين و مي‌آورد مصرف‌گرايي
مشغول غرب دنياي دهيم اجازه و كنيم محروم منابع كردن مصرف از را خود
چهل در جهان مي‌دهد نشان آمارها بطوريكه باشد زمين كرده منبع چپاول
مصرف قبل سال تاچهل خلقت ابتداي از مدت معادل‌تمام اخير سال
سوي از.است غرب جهان متعلق‌به آنهم عمده سهم كه داشته‌است ، منابع
گسترش‌بدهيم جهان در را خود ومكتب عقايد داريم تمايل ما ديگر
بدنبال آنهم كه است اقتصادي قدرت حل‌كليدي راه نيز كار اين براي
.مي‌آيد توسعه
و اين‌دست از مسائلي براي كه نظرمي‌رسد به چنين شد گفته آنچه از
و انديشه براي مكان‌معيني جامعه واستراتژيك اساسي تصميم‌گيريهاي
به نمي‌توان مركزي چنين درفقدان و است شده تصميم‌گيري‌پيش‌بيني
اميدوار ملي توسعه براي صنعت و دانشگاه دولت ، بين موثر همكاريهاي
.بود
به دراينجا كه شده‌است انجام نيز مفيدي ميان‌كارهاي اين در البته
صنعت‌دو و دانشگاه ارتباط شوراي‌عالي.مي‌شود پرداخته ازآنها يكي
هدف با صنايع و عالي آموزش و فرهنگ وزارتخانه دو مشاركت با قبل سال
جمله از.است گرفته شكل ارتباط اين هدايت و نظارت سياستگذاري ،
و ارتباط اين طرفين موجود وضعيت شناسايي شورا اين مثبت فعاليتهاي
كردن برطرف براي حل‌هايي راه ارائه در سعي و ارتباط اين ايجاد موانع
در دانشگاه اساتيد مطالعاتي فرصتهاي گذراندن آئين‌نامه تدوين آنها ،
كشور ، دانشگاههاي كردن تخصصي و قطبي براي برنامه‌ريزي كشور ، صنايع
سمت به دكتري و ارشد پروژه‌هاي‌كارشناسي دهي جهت براي تلاش
دست ازاين نهادهايي.است بوده متعددديگر موارد و صنعت نيازهاي
ارائه و راه‌توسعه در كشور منابع از استفاده‌بهينه به مي‌توانند
.كنند كمك راه ، اين در وكارآمد روشن طرحهاي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام