چهارم ، شماره 1043 آگوست 1996 ، سال مرداد 1375 ، 15 پنجشنبه 25
قرآن تلاوت باطني آداب
افكنده آنان برفهم پرده‌هايي شيطان اينكه خاطر به مردم از بعضي
آن شگفتي‌هاي و اسرار درك از و محروم قرآن معاني فهم از است ،
.بي‌بهره‌اند
خاص آدابي داراي اسلامي ، عبادات همه كريم ، مانند قرآن تلاوت:اشاره
ظاهري آداب شامل كه را آداب آن بايستي آسماني كتاب تلاوت‌اين در و است
.نمود رعايت است ، باطني و
كتابت مقدارقرائت ، تلاوت ، انجام و نحوه‌آغاز:قبيل از مسائلي
و است ظاهري آداب از خوش صداي با قرائت و مصحف ازروي تلاوت قرآن ،
يادسپاري و آموختن معاني ، در تدبر قلب ، حضور آيات ، فهم همچون مسائلي
تلاوت باطني آداب بيان به مختصر اين در.مي‌آيد بشمار باطني آداب از
جمله از و مربوطه كتب به را تفصيل طالبان و مي‌پردازيم كريم قرآن
جلد كاشاني ، فيض محسن مولي مرحوم فرزانه عالم تاليف البيضاء ، المحجه
.مي‌دهيم ارجاع تا 264 صفحات 234 دوم ،
رادرس الهي كلام بايستي قرآن يادسپاري‌قاري و آموختن:اول ادب
اعراف سوره در چنانكه نكند ، اكتفا آن قرائت به و بياموزد و بگيرد
.گرفتند فرا را الهي كلام يعني مافيه سوا در و:است آمده آيه 169
وآنرا بشنود جان گوش با را آيات‌الهي بايستي قرآن قاري همچنين
و اذن وتعيها):است آمده آيه 12 حاقه درسوره چنانكه.بسپارد بخاطر
.مي‌سپارند ياد به حافظ گوش‌هاي را كريم قرآن يعني (اعيه
آيات ، تلاوت غرض‌از كه بداند بايد قرآن آيات‌قاري فهم:دوم ادب
آن الفاظ كردن زبان‌جاري وبر.است الهي كتاب معاني‌اين فهميدن
و است مغز مانند معاني و پوست مانند الفاظ اصولا.كفايت‌نمي‌كند
ظاهر چند هر.است معني و مغز صيانت براي لفظ و پوست كه است معلوم
كريم قرآن:فرمود -عليه‌السلام -علي.است معجزه نيز كريم قرآن الفاظ
فهم كريم قرآن آيات معاني اگر اما.است عميق باطنش و شگفت ظاهرش
.مي‌گردد حاصل قاري در زايدالوصفي نشاط و شور شود ،
و رفيع خانه‌هاي و بستانها ميدانهاو كريم قرآن در مي‌گويند
.دارد وجود وسراها باغها و ديباها و نوعروسان
و آن‌الحمدها خانه‌هاي و آن‌آلرها وبستانهاي آن‌آلم‌ها ميدانهاي
كوتاه آن‌سوره‌هاي باغهاي و آن‌حم‌ها ديباهاي و آن‌مسبحات عروسهاي
.مي‌باشد كريم قرآن سراهاي سوره‌ها بقيه و
ازبستان‌ها ميوه مي‌شود ، ميدان‌ها كه‌وارد هنگامي قرآن ، كننده تلاوت
مي‌نشيند ، نوعروسان تماشاي به مي‌گردد ، وسيع خانه‌هاي وارد مي‌چيند ،
در و مي‌پردازد باغها در تفرج و گردش به مي‌كند ، تن به ديبا لباس‌هاي
.مي‌شود خوشي‌ها در غرق و مي‌نمايد سكونت آن سراهاي
.است الهي مواهب از برخورداري كريم ، زمينه قرآن آيات فهم آري
گوينده عظمت قرآن ، بايد تلاوت هنگام قرآن ، تعظيم‌قاري:سوم ادب
بس او كلام تلاوت و كلام‌خداست قرآن كه بداند و نظرآورد در آنرا
:خودمي‌فرمايد خداوند.است خطير و عظيم
79/ واقعه الاالمطهرون لايمسه
.نكنند مس پاكان جز را آن -
مس‌كردن از بايد الهي كتاب اوراق‌اين و جلد ظاهر كه همانگونه
درون از عزت‌خود ، و جلالت حكم به نيز معني‌قرآن بماند ، محفوظ ناپاك
شده پالايش پليديها از آنكه‌قلب مگر است ، محجوب قلبانسانها و دل
صلاحيت دستي هر چنانكه و.گيرد روشنائي تكريم و تعظيم نور از و باشد
لياقت را زباني هر نيز آن تلاوت براي ندارد ، را قرآن ظواهر با تماس
.ندارد آمادگي قلبي هر آن ، معاني ژرفاي در سير براي و نيست آن
را او كلام و جهانيان پروردگار عظمت بايستي كريم ، قرآن قاري بنابراين
.باشد داشته خاطر در تلاوت هنگام در
زيرا مي‌گيرد ، پيشين‌سرچشمه وصف از قلب قلبحضور حضور:چهارم ادب
و كلام‌مي‌شود آن با انس و موجبشادابي مي‌شود ، قرائت كه تعظيم‌كلامي
اهل كسي اگر و است قلبي انس مايه قرآن ، پس.مي‌زدايد دل از را غفلت
تمركز اين و نمي‌دارد مصروف ديگري چيز در را خود انديشه باشد ، انس
.مي‌گردد خاطر انبساط و شادي سبب همت ، و انديشه
است اين مريم /12(بقوه يحيي‌خذالكتاب يا) تفسير و معنا مي‌گويند
خود آن ، تلاوت هنگام اينكه‌در يعني -بگير سعي و كوشش به را كتاب -كه
.مصروف‌دار آن به را همت و كن خالي افكار ازتمامي را
ممكن است‌زيرا بالاتر قلب حضور از معاني‌تدبر در تدبر:پنجم ادب
عين در نيانديشد ، غيرقرآن در و باشد قلب حضور قرآن قاري براي است
از مقصود كه ميدانيمنمايد اكتفا خود زبان از قرآن شنيدن به حال
مي‌باشد مستحب و سنت ترتيل ، لذا و است آن در تفكر و تدبر قرآن ، قرائت
در قاري كه مي‌دهد امكان ترتيل ، وهمين است قرائت ظاهري آداب از كه
:فرمود علي‌عليه‌السلام حضرت.نمايد تدبر قرآن باطن
(فيها لافي‌قراءه‌لاتدبر و فيها عباده‌لافقه لاخيرفي)
.ندارد خيري باشد ، نداشته كه‌تدبر قرائتي و تفقه كه عبادتي -
تعمق و تدبر را الهي كتاب نزول از هدف خود ، كريمه آيات در كريم قرآن
خداوند:مي‌خوانيم بقره سوره آيه 219 در مثلا.مي‌خواند خلايق تفكر و
آيه 2 در و.كنيد تفكر شما كه شايد مي‌كند بيان شما براي را آيات
شما كه شايد فروفرستاديم عربي بزبان را قرآن ما است آمده يوسف سوره
را آيات چگونه بنگر:شده نازل آيه 65 انعام سوره در وكنيد تعقل
آيه 29 محمد سوره در و.كنيد تفقه شما كه شايد مي‌كنيم بيان
نمي‌كنند؟ تدبر قرآن در آيا:مي‌خوانيم
.است الهي كلام تلاوت مهم آداب از كريم قرآن معاني در تدبر بنابراين
پرده‌هايي اينكه‌شيطان خاطر به مردم از موانع‌بعضي رفع:ششم ادب
و اسرار ازدرك و محروم معاني‌قرآن فهم از است ، آنان‌افكنده فهم بر
حجب و موانع رفع در بايستي قرآن قاري.بي‌بهره‌اند آن شگفتي‌هاي
:است حجاب چهار بحث مورد موانعبكوشد شيطاني
و گردد مخارج از اداءحروف صرف قاري همت همه اينكه:اول حجاب
وسوسه ، با تا شده قرآن بر كه‌موكل است شيطاني عهده به اين‌كار
در كه وادارد را مردم و دارد باز الهي كلام معاني درك از را مردم
.نمايند ترديد حروف اداء
به كه باشد نظريه‌اي مسايل ، مقلد در كننده ، تلاوت اينكه:دوم حجاب
اين.داشته‌باشد تعصب و آن‌جمود به نسبت و گرفته ياد را تقليدآن
غير كه نمي‌دهد اجازه او به و است ارتقاء از مانع تعصب و اعتقاد چنين
.بيانديشد مطلبي به اعتقادش مورد از
يا و ورزد اصرار قرآن ، برگناهي قاري كه است اين:سوم حجاب
دل تاريكي سبب گناهان اين.باشد هواي‌نفس به مبتلا يا و متكبر
و مي‌كند جلوگيري حق تجلي از نشسته ، قلب برآئينه غبار مانند و مي‌گردد
.محجوبند حجاب اين به مردم بيشتر و است دل حجاب بزرگترين اين ،
و بخواند ظاهري‌آيه‌را تفسير كسي كه است اين:چهارم حجاب
عباس ابن از كه است آن به منحصر خود معاني در قرآن كلمات كه بپندارد
از خود اين و راي‌است به تفسير بقيه ، و شده نقل آنها امثال و مجاهد و
.است قرآن فهم بزرگ حجابهاي
بگيرد نظر در قرآن كننده تلاوت يعني‌اينكه تخصيص‌تخصيص:هفتم ادب
قرآن در را امري يا نهي اگر پس اوست خود قرآن ، خطاب هر از مقصود كه
اگر و بداند مخاطب را خود مي‌شنود ، را وعيدي و وعده يا مي‌خواند
منزله به را آنها كند قرائت را گذشته اقوام و انبياء داستانهاي
عبرت آنها از مقصود كه بداند بلكه نكند تلقي افسانه‌اي ، داستانهاي
در.بردارد مي‌باشد نياز مورد را آنچه لابه‌لاي‌آنها از بايستي وقاري است
سوره (مدكر من فهل للذكر القرآن يسرنا ولقد:مي‌خوانيم كريم قرآن
آيا پس ساختيم ، آسان گرفتن پند براي را قرآن ما يعني.22/قمر
هست؟ پندگيرنده‌اي
آيات از قرآن ، كننده قرائت كه اينست تاثيرتاثير:هشتم ادب
و حزن حالت آيه ، هر مضمون حسب به و شود الهي‌متاثر كلام گوناگون
-پيامبراكرم چنانكه.گردد حاصل برايش شادي و نشاط يا و اندوه
.بود متاثر الهي آيات از خود -صلي‌الله‌عليه‌وآله
قرآن برايم:فرمود ابن‌مسعود به رسول‌اكرم كه است آمده حديثي در
اذا فكيف)آيه به همين‌كه و گشودم را نسا سوره مي‌گويد.بخوان
چشمان ديدم رسيدم ، (شهيدا هولا علي بك جئنا و بشهيد امه كل جئنامن
.است بس ديگر:فرمود و است اشك پراز مباركش
اثر الهي آيات از و نموده تاسي پيامبراكرم به بايستي قرآن قاري پس
.پذيرد
ارتقا مرحله‌اي به قرآن خواننده اينكه يعني ترقي‌ترقي:نهم ادب
دارد ، درجه سه قرائت.مي‌شنود خداوند از را كلام گويا كه يابد
برابر در را خود و مي‌خواند خدا بر را آن قاري كه اينست آن پائين‌ترين
و گريه و تضرع و درخواست حالت او ، حال مرتبه اين در مي‌بيند ، او
.بود خواهد زاري
با پروردگار كه دهد شهادت خود قلب با تلاوت‌كننده اينكه فراتر درجه
دراين.است داده قرار خود نعمات مشمول و ساخته مخاطب را او الطافش
سوم درجه.است فهم و كردن گوش و تعظيم و حيا مقام مقام‌قاري ، مرحله ،
و خود به لذا و ببيند را او كلمات ، صفات كلام ، متكلم ، ودر در اينكه
انديشه‌اش و باشد كلمات اين گوينده او ، همت تنها و ننگرد خود قرائت
و قرائت به نه است گوينده ديدار در مستغرق كه گويا كند او متوجه را
درجات ازآن ، وپيش است مقربان درجه اين.منعم شكر و نعمت نه‌به حتي
امام مقربين درجه وصف در.غافلان درجه آن از بيرون و يمين ، اصحاب
ولكن كلامه في لخلقه الله لقدتجلي والله):مي‌فرمايد عليه‌السلام صادق
.(لايبصرون
.نمي‌بينند آنان ولي نموده تجلي خود ، كلام در خداوند قسم ، خدا به
از قرائت هنگام در قرآن ، كننده تلاوت كه است آن تبري تبري: دهم ادب
به تزكيه و خشنودي چشم با و نمايد دوري خود ، توجه و توان و نيرو
خود به رامي‌خواند صالحان مدح و بهشت آيات كه هنگامي و ننگرد خود
اشتياق ابراز و دهد گواهي صديقين و يقين اهل براي بلكه ندهد ، تطبيق
و گناهكاران ومذمت غضب آيه كه زماني و بپيوندد آنان به كه نمايد
مخاطب را خود وخوف ، خشيت در و دهد تطبيق خود به مي‌خواند را مقصران
اشاره متقين خطبه در عليه‌السلام اميرمومنان نكته همين به و سازد
:مي‌فرمايد كه آنجا در فرموده
زفير ان ظنوا و قلوبهم ، مسامع اليها اصغوا تخويف بايه مروا اذا)
تخويف ذكر آن در كه برمي‌خورند آيه‌اي به كه هنگامي:(اذانهم جهنم‌في
جهنم آتش صداي كه مي‌انديشند چنين و مي‌شنوند را قلبآن گوش با است ،
.است گوشهايشان در
برخوردار كريم قرآن تلاوت باطني آداب معنوي فوائد از را ما خداوند
.وكرمه بمنه.بگرداند
پهلوان دكترمنصور
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام