چهارم ، شماره 1043 آگوست 1996 ، سال مرداد 1375 ، 15 پنجشنبه 25
فارسي زبان آينه در نهج‌البلاغه
(آخر بخش) -نهج‌البلاغه ترجمه‌هاي و شرحها
زبان دو لغات بر وي احاطه به باتوجه شهيدي ، استاد نهج‌البلاغه ترجمه
برجستگي از بلاغي ، و ادبي به‌علوم عميق آشنايي و عربي و فارسي
است خاص‌برخوردار
جعفري‌ازسده‌هاي‌نخستين ، نهج‌البلاغه‌در مهدي محمد سيد دكتر
قرنهاي همان از كه بطوري شده‌است ، واقع موردتوجه امروز ، ايران
است ، مي‌شده شرح و گرانبهااستنساخ كتاب اين ششم ، بيشتر پنجم‌و
خراسان قريه و قم در سال511 در راوندي فضل‌الله كه‌ضياءالدين چنان
عنوان تحت خراسان در(.ف 565ه) بيهقي زيد ابوالقاسم علي‌بن ابوالحسن
شرح في به‌عنوان‌المعارج (.ف 873ه) راوندي قطب و ;نهج‌البلاغه معارج
اين همه ليكن كرده‌اند ، شرح را آن(.ف 606ه) رازي فخر و ;نهج‌البلاغه
.است عربي زبان به شرحها
ف) مولوي ،(.شهادت618ه) عطار:مانند بزرگي هفتم‌شاعران قرن در
خود اشعار در بوده‌اندو متاثر نهج‌البلاغه از (.(سعدي691ه و (.672ه
داده‌اند بازتاب امام حكمتهاي از خود ، گلستان در اشعار از غير سعدي و
از آنها از بسياري كه مي‌بينيم ترجمه‌هايي بعد به هشتم قرنهاي از و
هم آنها از شماري و است مانده باقي آنها از نامي تنها و رفته ميان
چاپ و ويراستاري براي پژوهشگران همت راه به چشم كتابخانه‌ها گوشه در
ادبي و علمي روش به كه آنها از يكيميكنند روزشماري انتشار و
نيست ، شده شناخته آن مترجم كه است نوشته‌اي شده ، منتشر و ويراستاري
كتابت سال 973 در را ترجمه آن همداني حسين عبدالله‌بن آن كاتب ليكن
و واژگان قرائن روي جويني‌از عزيزالله دكتر آقاي آن ويراستار كرده ،
با همزمان مترجم‌مي‌بايد كه زده‌اند حدس دستوري موارد و سبك‌نگارش
ششم و پنجم قرن در يعني جلوتر او از اندكي يا باشد ، رازي ابوالفتوح
ترجمه ، دوره آن در اينجانب نظر به ليكن.(مقدمه دو ص) است مي‌زيسته
.باشد نهم و هشتم قرن از احتمالا نداشته ، رواج شكل بدين
باز فضاي كه خورشيدي شهريور 1320 از بعد بگذريم ، كه كهن ترجمه‌هاي از
ارزشهاي و ديني بافرهنگ مي‌خواستند كه كساني شد ، پيدا كشور در سياسي
نهج‌البلاغه ترجمه به كنند ، آگاه يا و برانگيزند را مردم اسلامي اصيل
از پس و داشت ادامه خورشيدي سال 1357 تا جنبش اين.آوردند روي
به نياز همچنان و شد جلوه‌گر ديگري صورت به اسلامي ، انقلاب پيروزي
كه است اميد و مي‌شود احساس علوي آموزشهاي از شدن آگاه و نهج‌البلاغه
شرح و ترجمه و معرفي جهت در بيشتري ژرفاي و گستردگي با تلاشها ،
نهج‌البلاغه از ترجمه‌هايي معرفي به اكنون.يابد تحقق و توان نهج‌البلاغه
:مي‌پردازيم است دست در كه
شادروان.سيدمحمودطالقاني اثرآيه‌الله ترجمه‌نهج‌البلاغه ، -1
به قم از رضاخاني ، سياه دوران در سال 1318 ، طالقاني‌از آيه‌الله
تفسير به جوانان كردن آگاه و جوخفقان ، شكستن براي و رفت تهران
اين.آورد اجتماع صحنه به را دو اين پرداخت نهج‌البلاغه شرح و قرآن
آن ، مطلوب حاصل ولي داشت ، ادامه سال 1358 در عمرشان پايان تا تلاش
اثر اين.شد منتشر سال 1326 در كه است نهج‌البلاغه مختصر شرح و ترجمه
سبك به انشايي با اما صحيح ، است ترجمه‌اي.دربردارد را خطبه 81 تا
روز زبان به را ترجمه آن كه گرفت اجازه ايشان از نگارندهخود زمان
به تشويق ظن حسن با هم و دادند اجازه‌اي هم‌چنين شادروان آن درآورد ،
از شكل‌پرتوي به اكنون كه.كردند را ترجمه‌نهج‌البلاغه تكميل و ادامه
.مي‌شود داده شرح خود جاي در درآمده نهج‌البلاغه
فاضل شادروان‌جواد از نهج‌البلاغه شرح و ترجمه علي ، سخنان-2
از پس سياسي تحت‌تاثيرجو فاضل جواد شادروان.(سال1340 درگذشته)
همت ترجمه‌نهج‌البلاغه به زيبا ، سبكي و قلمي‌شيوا با شهريور 20
اميرالمومنين كلام مضمون و ترجمه از موارد از بسياري در اما گماشت
خود قلم از مي‌پسنديدند جوانان روز آن در كه را مطالبي كرده تجاوز
لذا.بود هيجان‌برانگيز كه بود كرده ترجمه را خطبه‌هايي و مي‌كرد جاري
.دانست آزاد ترجمه‌اي را او كار مي‌توان
مرحوم.فيض‌الاسلام علينقي به‌قلم‌سيد نهج‌البلاغه شرح و ترجمه-3
نهج‌البلاغه ترجمه به ازشهريور 20 پس سالهاي همان در نيز فيض‌الاسلام
پايان به جلد شش در درسال 1329 را بزرگ كار اين سرانجام و دست‌زد
بيشتر را كمان دو ميان وتوضيحات است تحت‌اللفظي ترجمه.مي‌نمايند
شده مرتكب اشتباهاتي درترجمه.است گرفته ابي‌الحديد ابن ازشرح
كرده ، نادرستي يابرداشتهاي ندارد ، تطابق معني با لفظ است ، گاه
شده چاپ تجديد بار ده‌ها سال پنجاه در شهرت ، و تقدم به‌علت ليكن
.است
غلطهاي با است ترجمه‌اي.داريوش‌شاهين ترجمه جاويدان سخنان-4
به فاضل جواد ازشادروان را جملات برخي كه روان امانسبتا بسيار ،
.گرفته‌است عاريت
همه.جلد شش در انصاري‌قمي محمدعلي سروده منظوم ، نهج‌البلاغه-5
آقاي‌عباس را كار اين.است كرده ترجمه شعرفارسي به را نهج‌البلاغه
.است داده انجام جلد دو در خورشيدهدايت:عنوان تحت نيز ايران‌دوست
بسيار است ترجمه‌اي اسدالله‌مبشري ، ازدكتر نهج‌البلاغه ترجمه-6
.پرغلط اما زيبا ، و روان
نظر زير آشتياني ، ازآقاي نهج‌البلاغه روان و ساده ترجمه-7
با روان و ساده ترجمهاياستجلد سه در شيرازي ناصرمكارم آيه‌الله
.است كم نسبت به آن غلطهاي توضيحاتي‌و مختصر
كه شريعت محمدجواد دكتر از نهج‌البلاغه ترجمه عليه‌السلام ، علي سخنان -8
ليكن ادبي ، آرايه‌هاي برخي داراي.است شده منتشر اصفهان در
.دارد هم نادرستيهايي
زبان.شهيدي جعفر دكترسيد اثراستاد نهج‌البلاغه ترجمه-9
به‌كار اصطلاحاتي و الفاظ (ع)امام اما است قرآن از متاثر نهج‌البلاغه
شان دانستن قرآن ، فهم براي كه همانطور و است او خود خاص كه مي‌برد
دقيق فهميدن براي است ، ضروري عربي دقايق و اسلام ، صدر تاريخ و نزول
دانستن آن ترجمه براي و است لازم شد گفته آنچه همه دانستن نهج‌البلاغه ،
و ضروري نيز فارسي فرهنگ و ادبيات به احاطه و فارسي زبان دستور
هنري آفرينشهاي و زبان دو هر در بلاغت علوم با آشنايي و است بايسته
.است آنها مكمل شرط نهج‌البلاغه
لغات بر محيط و فارسي و عربي ادبيات و زبان استاد شهيدي دكتر استاد
خصوصيات ايناست آنها بلاغي و ادبي علوم به عميق آشناي و زبان دو هر
.است داده خاصي برجستگي شهيدي استاد ترجمه به
است ترجمه‌عبدالمجيدمعاديخواه‌ترجمه‌اي بي‌غروب خورشيد-10
برده بهره ديگران تجارب از كه نهج‌البلاغه از كم‌غلط و روان نسبتا
چاپهاي در است اميد كه دارد تطابقهايي عدم آموزش نظر از ليكن است ،
.شود تجديدنظر آن در بعدي
سيد دكتر از برگردان و ونگارش پژوهش نهج‌البلاغه از پرتوي-11
با.دربردارد را خطبه 81 تا آن اول جلد كه جلد سه در جعفري محمدمهدي
و آنها اسناد استخراج و معتبر منابع با خطبه‌ها تطبيق و مفصل مقدمه‌اي
با خطبه ، هر مقدمه در مختصر شرحي و يك هر موضوع و تاريخ تعيين
انتخاب و آنها ويراستاري از پس طالقاني آيه‌الله ترجمه از استفاده
.نهج‌البلاغه از منقحي و صحيح متن
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام