چهارم ، شماره 1046 آگوست 1996 ، سال مرداد 1375 ، 19 دوشنبه 29
مي‌زنند؟ حرف خود با كودكان چرا
كودكان در گفتار پيرامون علمي بحث يك
و والدين و است ضروري وفق‌پذيرو سالم ، رفتاري خصوصي گفتار
باشند آگاه شخصي گفتار ارزش‌كاركردي از آموزگاران‌بايد
فرد يك ارتباطي حمايت مي‌آزمايد ، به را جديدي كارهاي كودك كه وقتي
مهارتهاي به وباتوجه باشد مشوق و صبور كه دارد بزرگسال‌نياز
.بكند وي به را كمك‌مناسب بچه ، موجود
معمولي ناظر هر يا بچه پرستار آموزگار ، مادر ، و پدر هر همان‌طوركه
صحبت اين‌قبيل ميزان اوقات گاهي و مي‌كنند صحبت خود با كودكان مي‌داند ،
.است بيشتر ديگران با آنان زدن حرف از
رفتار اين بر امروزي روانشناسان كه است نامي) خصوصي گفتار اين
بالاي كودك كلام درصد تا 60 است 20 ممكن موقعيت به بسته ،(گذاشته‌اند
گفتار اين آموزگاران و مادران و پدر از بسياري.دهد تشكيل را سال 10
.مي‌كنند سوءتعبير رواني ، بي‌ثباتي حتي يا بي‌توجهي نافرماني ، به را
شناخت.بچه‌هاست تمام تحول‌شناختي از ضروري بخشي خصوصي گفتار درواقع ،
كه بچه‌هايي و طبيعي بچه‌هاي آموزش چگونگي بر مهمي تاثير حقيقت اين
.دارد هستند ، يادگيري در نارسايي دچار
خود مطالعه به‌اندازه قدمتي خصوصي گفتار موضوع‌بررسي كه وجودي با
يك استيلاي و دهه 1930 در روسيه بر حاكم سياسي جو دارد ، زبان
علوم متخصصان و روانشناسان كه شد سبب غربي ، بزرگ شناختگراي روانشناس
پيش دهه شش از بيش.نبرند پي اواخر همين تا آن اهميت درك به آموزش
اهميت به اولين‌بار براي برجسته روانشناس ويگوتسكي.روسيه ، لواس در
استالين حكومت زمان آن در اماكرد ثبت را آن و برد پي خصوصي گفتار
و مي‌داد قرار تعقيب تحت يافته نظام به‌طور روشنفكران‌را از بسياري
.بود معمول تحقيقاتي نهادهاي و دانشگاهها پاكسازي
آنان از برخي.مي‌افتادند جان‌هم به ترس از شوروي روانشناسان
و دانشجويان از چندين‌نفر و خواندند خيانتكار ويگوتسكي‌را
دانشجويان از يكي خاطرات براساس.شدند خارج وي گرد از او همكاران
عقايد كه بود داده ترتيب انتقادي يك‌مباحثه كمونيست حزب ويگوتسكي ،
آنكهويگوتسكي از پيش سال1934 در اما.بود آن اصلي هدف ويگوتسكي
دو و درگذشت سل براثر كند ، گسترده و تكرار را خود ابتدايي تحقيقات
.كرد توقيف را او شده منتشر اثر كمونيست حزب بعد ، سال
نبودند ، آراءويگوتسكي‌آگاه از آنكه بر افزون غربي روانشناسان
بودند شده متقاعد سوييسي برجسته نظريه‌پرداز پياژه عقايدژان براساس
.ندارد طبيعي شناختي رشد در مثبتي نقش خصوصي گفتار كه
آغازكند ، را خود تحقيقات آنكهويگوتسكي از پيش حتي دهه 1920 ، در
آنها در كه بود رسانده به‌پايان را پرثمر مطالعه رشته يك پياژه
ژنو ، دانشگاه به وابسته روسو ، موسسه در ساله هفت بچه سه حرفهاي
از ديگر نوع سه اجتماعي ، صحبتهاي به‌غيراز پياژه.بود شده ضبط به‌دقت
شنونده‌اي به خطاب يا نبود مفهوم به‌راحتي كه كرد شناسايي گفتار پاره
مي‌كردند ، تكرار بازي‌وار را صداها و سيلابها بچه‌ها:بود نشده ابراز
برزبان خواند ، جمعي تك‌گوييهاي آنچه‌پياژه و مي‌كردند تك‌خواني
به و ناميد محورانه خود را ، گفتار نوع سه اين پياژه.مي‌آوردند
سرچشمه كودكانه ذهنهاي از آنها كه كرد بيان را خود عقيده اين‌ترتيب
مي‌پردازند گفتارخصوصي به علت اين به بچه‌ها كرد ، استدلال وي.مي‌گيرد
آنان گفته‌هاي بيشتر.كنند تجسم را ديگران افكار نمي‌توانند به‌خوبي كه
چنين درعوض.ندارد چنداني ارتباطي كاركرد و مي‌خورد خودشان درد به
به‌شكل يا مي‌كند تقويت تكميل‌يا همراهي ، را حركتي فعاليت گفته‌هايي
ديگري درآمدن صحبت به باعث بچه يك زدن حرف و درمي‌آيد نامربوط كلام
گفتار بود معتقد پياژه.بفهمد يا كند گوش وي نيست قرار اما مي‌شود ،
اجتماعي مكالمات برقراري توانايي بچه‌ها كه هنگامي تدريجا شخصي
.مي‌رود ازبين كنند ، پيدا را واقعي
زير را آراءپياژه كودكستان‌علنا مدير و مربي چندين كه هرچند
غرب به دهه 1960اثرويگوتسكي در كه زماني تا او حرف سوال‌بردند ،
سال 1953 ، در استالين مرگ‌جوزف از پس سال سه.نافذبود رسيد ،
عوض در و كرد انتقاد استالين پرارعاب ازحكومت خروشچف نيكيتا
ساله ممنوعيت 20.كرد اعلام بيشتر فكري آزادي تشويق براي را سياستي
كتاب انگليسي ترجمه سال 1962 ، در.رسيد پايان به آثارويگوتسكي
منتشر امريكا در است ، مقالات‌ويگوتسكي از مجموعه‌اي كه زبان و تفكر
سرپرستي‌لارنس به پژوهشگران از گروهي دهه ، يك از كمتر ظرف.شد
آراءويگوتسكي تائيد در جالبي شواهد دانشگاه‌هاروارد در كولبرگ ،
.آوردند جمع
امريكايي روانشناسان از شيفتگي‌شماري دهه 1970 ، سالهاي اواخر در
از بيشتري شمار عين‌حال در و بود باخته رنگ به‌نظريه‌پياژه نسبت
همراه به وضعيت اين بروز.شد منتشر انگليسي آثارويگوتسكي‌به
.شد بيشتر تحقيقات انجام براي بخشي انگيزه سبب كولبرگ گروه نتايج
خصوصي گفتار روي غرب در كه مطالعاتي شمار دهه 1980 اواسط از درواقع ،
ازجمله تحقيقات ، اين بيشتر.بود شده برابر سه گرفته‌بود ، صورت
.است آراءويگوتسكي مويد من ، تحقيق
تجربه ميان نيرومند وجودرابطه‌اي خود ، نوشته‌هاي در ويگوتسكي
دانشمند به‌عقيده‌اين.مي‌دهد توضيح را يادگيري و اجتماعي ، گفتار
وي آنچه داخل در است ، آن كسب آماده كودك كه واقعيتي جنبه‌هاي روسي ،
يك به عبارت اين.دارد قرار مي‌خواند ، (بالقوه يا) مجاور رشد حوزه
راهنمايي بدون نمي‌تواند هنوز كودك كه مي‌شود اطلاق كارهايي از رشته
كمك به را كاري كودك كه هنگامي.دهد انجام ماهر دوستي يا بزرگسالان
طور به را فنوني و دستورالعملها ياور شخص اين مي‌دهد ، انجام ياور يك
خود شخصي واردگفتار را مكالمات اين زبان كودك.مي‌كند بيان شفاهي
.مي‌كند استفاده مستقل تلاشهاي هدايت براي آن از آنگاه و مي‌كند
پيش هنگامي فكري رشد روند لحظه‌در مهمترين:مي‌نويسد ويگوتسكي
مستقل‌رشد كاملا خط دردو پيشتر كه عملي فعاليت و كه‌گفتار مي‌آيد
نيست آنگونه رشد جهت مي‌كرد استدلال وي.مي‌پيوندد هم به داشتند ، قرار
شود ، محورانه خود گفتارهاي پاره جايگزين نهايتا اجتماعي ارتباط كه
را اين‌نظر درعوض ويگوتسكيبود كرده ادعا كه‌پياژه آنگونه يعني
بود معتقد وي.است خصوصي برگفتار مقدم اجتماعي ارتباط كه كرد عرضه
كه مي‌شود شناختي روندهاي‌عالي تمام بروز باعث اجتماعي ارتباط
با برقراري‌ارتباط با مي‌آموزند كودكان.انسان‌مي‌باشد منحصربه
كه كنند فكر به‌صورتي و بگيرند فرا را فعاليتها جامعه ، اعضاي‌بزرگتر
.باشد معني‌دار آنان فرهنگ در
كه نيست لازم ديگر مي‌شود ، خودمسلط رفتار بر كودك آنكه با همزمان
نفس باشد ، هرچه;آيد بسطيافته‌پديد كاملا به‌صورت خصوصي گفتار
را عباراتي و واژه‌ها كودكان درنتيجه ، .است فهيمي بسيار شنونده (خود)
.مي‌كنند حذف مي‌شود ، اطلاق شده شناخته موقعيت يك مربوطبه چيزهاي به كه
.است نامعلوم هنوزبرايشان كه مي‌كنند صحبت جنبه‌هايي از فقط آنان
درباره تفكر به تدريجا شدند ، ماهر شناختي عمليات در كودكان كه وقتي
خصوصي گفتار.نمي‌كنند بسنده آنها گفتن به فقط و مي‌پردازند واژه‌ها
آن يعني) مي‌شود تبديل دروني خاموش گفتار به و شده دروني تدريجا
اين با.(داريم خود با تفكر و عمل هنگام به ما كه خودآگاهي مكالمات
با كه وقت هر.نمي‌رود بين از هيچگاه خصوصي گفتار انجام به نياز حال ،
خصوصي گفتار مي‌شويم ، روبه‌رو زندگي در پرمشقت يا ناآشنا فعاليتهاي
آييم فائق موانع بر مي‌كند كمك ما به كه است ابزاري اين.مي‌شود ظاهر
.بياموزيم جديدي مهارتهاي و
مستمر يادگيري دشواريهاي به كودكان‌مبتلا مورد در شده انجام تحقيقات
اين‌قبيل.است خصوصي زمينه‌گفتار در نظرويگوتسكي مويد باقوت
سر پشت خود سالم همسالان كه مي‌كنند طي را رشدي روند همان كودكان
توجه توانايي و شناختي پردازش روند در ضايعاتي بروز اما مي‌گذارند ،
نيز مشكل اين.مي‌كند برايشان‌دشوارتر را تحصيلي كارهاي انجام كردن ،
كه است آن از حاكي ما يافته‌هاي.مي‌زند دامن كلامي خودگرداني به
مشكلات دچار كودكان به كار انجام هنگام به خود با زدن حرف ياددادن
.نيست مي‌دانند ، كه‌آنان مهارتي دادن ياد جز چيزي يادگيري و رفتاري
پيشرفت تسريع‌روند منظور به كه مداخله‌هايي ممكن‌است به‌علاوه ،
معكوس مي‌گيرد ، نتيجه صورت خود با برقراري‌ارتباط به‌سوي كودكان
و فزون‌تحركي و توجه نبود عارضه كه‌دچار دانش‌آموزاني.باشد داشته
گفتار به بيشتري اتكاي حواس تمركز هنگام به هستند ، يادگيري مشكل يا
مي‌خواهند كار اين با آنان.مي‌دهند نشان خود از شنيدن قابل خصوصي
.كنند جبران را خود شناختي اختلال
آموزش براي خصوصي گفتار مورد در ما جاري دانش از مي‌توان چگونه
و يادگيري مشكلات دچار كه آناني و مي‌گيرند فرا عادي به‌طور كه كودكاني
كرد؟ استفاده.هستند رفتاري
ابزار يك خصوصي گفتار است‌كه آن از حاكي مجموع در موجود شواهد
ازنظر غني محيطهاي در كه كودكاني تمام اختيار در كه است مشكل‌گشايي
-مرتبط هم به عامل چندين.دارد قرار مي‌كنند ، رشد اجتماعي مراودات
و براندازه -كودك شخصي ويژگيهاي و آن اجتماعي بافت كار ، شرايط مانند
.است حاكم رفتار هدايت براي خودگردان گفتار استفاده‌از سهولت
نوعي به‌عنوان را مشخصي گفتار كه ، است آن روند اين در مداخله مهمترين
كه آوريم پديد را شرايطي بلكه نگيريم ، درنظر آموخت ، بايد كه مهارت
.شوند بهره‌مند خود خصوصي گفتار از به‌خوبي كند كمك كودكان به
فرد يك ارتباطي حمايت مي‌آزمايدبه را جديدي كارهاي كودك كه وقتي
مهارتهاي به وباتوجه باشد مشوق و صبور كه دارد بزرگسال‌نياز
كودك كه نمونه ، وقتي به‌عنوان.بكند وي به را كمك‌مناسب بچه ، موجود
يك اول وهله در مي‌تواند بزرگسال فرد نيست ، آگاه كاري انجام شرايط از
اين ارتباط متوجه كودك كه آنگاه.دهد وي به دستورالعمل رشته
به را خطوطكلي مي‌تواند بزرگسال فرد شود ، كار هدف با دستورالعملها
فرا را خود كارهاي هدايت روش كودكان آنكه با همزمان.دهد نشان او
.كند قطع را خود حمايت تدريجا مي‌تواند بزرگسال فرد مي‌گيرند ،
به‌اصطلاح اين از سركش و كودكان‌بازيگوش كه ، مي‌آيد پيش اوقات بسياري
رابطه به كه پرتنشي رفتارهاي به‌دليل.مي‌شوند محروم يادگيري داربست
سرزنش تحكم ، مورد مكرر به‌طور آنان مي‌شود ، وارد بزرگسال و كودك ميان
نتوانند آنان تا مي‌شود سبب عوامل اين تمام و مي‌گيرند قرار انتقاد و
.كنند كنترل را خود رفتار چگونه بياموزند
شخصي گفتار كاركردي ارزش از آموزگاران‌بايد و والدين آنكه ، آخر كلام
و وفق‌پذير سالم ، رفتار گفتارخصوصي كه مي‌دانيم اكنون.آگاه‌باشند
آن از طولاني‌تري زمان خلال در و بيشتر بچه‌هابايد برخي و ضروري‌است
را خصوصي گفتار بزرگسال افراد از شماري حال ، اين با كنند استفاده
را آن حتي گاه و مي‌دانند نامناسب كاري اجتماعي ازلحاظ و بي‌معني
زدن ازحرف را درنتيجه ، كودكان.مي‌كنند قلمداد رواني بيماري نشانه
خصوصي گفتار به كردن گوش با مي‌توانند والدين.مي‌كنند نهي خود با
آموزگاران.ببرند پي وي مشكلات و برنامه‌ها اهداف ، به خانه ، در بچه‌ها
كه هنگامي كه شوند آگاه حقيقت اين به شكل همين به مي‌توانند نيز
استفاده مربوط سن به نسبت خصوصي گفتار از بيشتري حد از دانش‌آموزي
هنوز كه است طبيعي.دارد اضافه راهنمايي و حمايت به نياز مي‌كند ،
خصوصي گفتار با چگونه بفهميم تا شود آشكار برما زيادي چيزهاي بايد
تاحد نظريه‌ويگوتسكي حال ، هر به.مي‌كنند حل را مشكلات انگيخته ، خود
با مي‌توانيم ما امروزه.است كرده عميق پديده اين از را ما فهم زيادي
نيز كودكان‌و تمام براي موثرتري تدريس روشهاي پديده اين از آگاهي
.كنيم ابداع هستند ، رفتاري و مشكلات‌يادگيري دچار كه بچه‌هايي براي
و -آموزش كارشناسان و پيشين‌روانشناسان نسلهاي كه است تاسف جاي
از استفاده ازامتياز -بوده‌اند كوشا امر اين در كه كسان‌ديگري
.نبودند آراءويگوتسكي‌برخوردار
ساينتيفيك‌آمريكن نشريه:از تلخيص و ترجمه
همشهري خارجي رسانه‌هاي واحد
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام