چهارم ، شماره 1050 آگوست 1996 ، سال شهريور 1375 ، 24 شنبه 3
به‌بسيج صنعتي صادرات توسعه در توفيق
دارد نياز نيروها تمامي
نياورده به‌دست بين‌صنعتگران در را خود مناسب جايگاه صادراتي فرهنگ
كافي آگاهي بايد غيرنفتي ، صادرات توسعه از پشتيباني براي است
.شود داده داخلي كنندگان به‌مصرف
اصلي راههاي از صنعتي ، يكي صادرات سياستگزاري نهادهاي هماهنگي
.است غيرنفتي صادرات وضعيت تثبت
دست و غيرنفتي صادرات توسعه راه در مداوم تلاش سال حدود 5 از پس
همه براي حقيقت اين زمينه ، اين در تازه‌اي يافتن‌به‌حدنصابهاي
در داخلي توليدات كه است شده آشكار كشور بازرگاني‌خارجي دست‌اندركاران
در كشورها ، ساير توليدات كنار در مي‌توانندبه‌آساني كه هستند وضعيتي
.گيرند خود اختيار در مناسبي وسهم باشند داشته حضور جهاني بازارهاي
همه سنتي ، صنايع فعالان‌بخش كنار در صنعتي توليدكنندگان اينها ، همه با
دارد غيرنفتي‌وجود صادرات گسترش راه برسر كه مي‌نالند گرفتاريهايي از
.نمي‌يابند راه‌حلي كدام هيچ براي ظاهرا و
از كرده‌اند اقدام كشور از كالا به‌صدور اخير سالهاي در كه كساني بيشتر
.حكمفرماست فعاليت براين كه مي‌نالند كننده‌اي محدود بسيار ديوانسالاري
اما.مي‌شود تاييد نيز سياستگزاري نهادهاي و سوي‌مقامها از موضوع اين
دارند ، كار اين در دستي كه ميان‌سازمانهايي هماهنگي ايجاد ظاهرا
تشريفات است ناچار ايران گمرك.مي‌آيد به‌نظر كه است آن از دشوارتر
از مركزي بانك و كند به‌خارج‌رعايت كالا حمل و صدور جريان در را مفصلي
از حاصل ارز سامان‌دادن‌به‌جريان بركار را سختگيرانه‌اي كنترل ديگر ، سوي
كافي ازسرعت را بخش اين فعاليت كه مي‌كند پي‌گيري غيرنفتي صادرات
صادرات دشواريهاي از مهمي بخش ترتيب به‌اين.مي‌كند محروم
انعطاف وجود عليرغم كه دارد قرار اصلي نهاد دو اين غيرنفتي‌بردوش
برداشته غيرنفتي صادرات راه سر از كنون‌مشكلي تا نهاد ، دو هر در كافي
.است نشده
از عادي مردم كه همان‌قدر ظاهرا سياستگزاري مسئول نهادهاي وظيفه
صادرات وسياستگزار مسئول نهادهاي در مانده‌اند ، دور صادراتي فرهنگ
دور البته.است نيافته خودرا مطلوب موقعيت صادرات ، توسعه نيز ، كشور
به‌موقعيت رسيدن و نفت برصادرات متكي محصولي تك اقتصاد از شدن
در اما بود ، نخواهد مقدور مدت كوتاه در غيرنفتي ، صادرات باثبات‌در
در خود اهداف سرلوحه را غيرنفتي صادرات دولت‌تشويق كه سالهايي همين
در چشم‌گيري كار نيز ، است توسعه‌قرارداده دوم و اول عمراني برنامه‌هاي
صورت فعاليت اين مسئول‌ساماندهي نهادهاي در صادراتي فرهنگ انداختن جا
.است نگرفته
سوي از چه و مركزي بانك سوي از چه دستورعملها ، و مقررات مداوم تغيير
از صادرات توسعه براي برنامه‌ريزي كه است عاملي مهمترين گمرك ، سازمان
فرصت آنان.است ساخته ناممكن را بازرگانان و توليدكنندگان سوي
چراكه يابند ، دست درازمدت خارجي‌به‌توافقهاي خريداران با كه نمي‌يابند
اتفاق بسيار.اطمينان‌ندارند كشور ، صادرات روز سياستهاي ادامه از
صدوربخشنامه‌اي با حمل ، مرحله در درست كالا يك صدور كه است افتاده
شكي.است شده به‌صادركننده ، سنگيني خسارت آمدن وارد موجب و شده ممنوع
قراردادهاي بستن پي در كالا ، خريداران جهاني بازارهاي در كه نيست
.كند برخوردار بيشتري ثبات از را آنان تجاري فعاليت تا درازمدت‌هستند
در درازمدت ثبات به‌تامين قادر ايراني زمانيكه‌صادركنندگان تا طبعا
اين در محكمي پاي جاي نمي‌توانند كالانباشند ، به‌فروش مربوط قراردادهاي
.آورند به‌دست بازارها
بازرگاني مسئول نهادهاي برعهده آن انجام كه كارهايي از يكي بنابراين
هماهنگي با لازم ، مقررات كه است اين دارد قرار كشور صادرات و خارجي
و گمرك سازمان صادرات ، توسعه مركز ايران ، بانك‌مركزي مانند نهادهايي
صادركنندگان كه به‌گونه‌اي بشود تدوين نقل‌كشور ، و حمل مسئول موسسات يا
مرحله اين در كه ديگر كار يكگرداند مطمئن آنها نسبي ثبات از را
داخلي ، باتوليدكنندگان مستقيما كه است افرادي آموزش است ، ضروري
از بيش بايد آنان.دارند ارتباط بازرگانان ، و صادركنندگان
و بشوند واقف غيرنفتي صادرات موضوع به‌حساسيت جامعه ديگرگروههاي
به‌راه‌اندازي راه‌حلها ، و موجود امكانات از بابهره‌گيري كه بكوشند
به‌بازارهاي محمولات بموقع رساندن در بخشيده‌و سرعت صادراتي محمولات
.گيرند برعهده توجه درخور نقشي جهان ،
مسئول نهادهاي كافي عنايت بدون كه است كاري غيرنفتي ، صادرات توسعه
آن بيم و شد نخواهد مقدور دستورعملها ، و روشها كردن ساده‌تر به‌اهميت
به‌مخاطره نيز را فعاليت اين گذشته حتي‌دستاوردهاي كه دارد وجود نيز
يا و صنعت صاحب هر ديوانسالاري‌موجود ، با برخورد دربياندازد
و شده بيرون‌رانده صادرات صحنه از تجربه ، بار چند از پس بازرگاني
غيرقابل روز هر غيرنفتي ، صادرات توسعه براي شده تعيين اهداف
.مي‌شود ناممكن‌تر دسترس‌ترو
بايستي كشور صادرات سياستگزاري مسئول نهادهاي كه بعدي موضوع
ديگري راههاي از كه است اين بدهند قرار خود برنامه‌هاي سرلوحه
دادن سازمان.برسانند كمك كشور صادراتي بازارهاي به‌توسعه
و تشويق‌صادركنندگان و كشور از خارج در صادراتي نمايشگاههاي
گرفتن درنظر بدون نمايشگاهها اين در به‌شركت توليدكنندگان
وقتي.آورد پي در را لازم سودمنديهاي نمي‌تواند حمايتي امكانات‌اعتباري
در مي‌شود حمايت دولت سوي از كه صادرات كه‌توسعه باشيم داشته توجه
كمك جامعه ، ارزي نيازهاي تامين دولت‌در مسايل به‌رفع نخست مرحله
ايجاد در را مسئوليت بايدبيشترين دولت خود كه مي‌شود مشخص مي‌كند ،
و گيرد صادرات‌برعهده كار كردن آسانتر و مسئول نهادهاي ميان هماهنگي
.بردارد را گامها نخستين خود
مانند سنتي توليدات بازارصادرات توسعه در صنعتي توليدكنندگان نقش
تجارت در ديرين سابقه‌اي كشاورزي ، محصولات برخي و پنبه خشكبار ، فرش ،
زمينه در را كافي تجارب بخش اين دست‌اندركاران و دارد كشور بين‌المللي
توليدكنندگان اماآوردهاند به‌دست محصولات اين جهاني بازارهاي
بيشتري احتياج خاطر به‌همين و ندارند كار اين در زيادي صنعتي ، تجربه
.دارند فعاليت به‌اين مربوط ومهارتهاي اطلاعات به‌كسب
صنايع صاحبان غيرنفتي ، صادرات فعاليت توسعه در و اخير سالهاي در
و شده بين‌المللي بازرگاني زمينه‌هاي در خود به‌توسعه‌فعاليت ناچار
كشور از خارج در بازرگاني واحدهاي‌عمليات به‌ايجاد آنها از بسياري
در تجاري يافتن‌شريكان براي لازم مهارتهاي كسب اماكردهاند اقدام
رشدصادرات روند اساس برهمين و است توام بسيار كندي با ثالث كشورهاي
.است بخش اين فعاليت واقعي توانمندي از كمتر بسيار كشور صنعتي
كالاهاي فولاد ، مانند كشور ، صنعتي توليدات از محدودي بخش قلمرو در
ساير اما ندارد ، وجود چنداني مشكل مشابه فرآورده‌هاي و پتروشيمي
مي‌كنند طي زيادي بادشواري جهاني دربازارهاي خودرا راه صنعتي ، كالاهاي
و فراز از هم و بوده اندك هم‌بسيار آنها ، صادرات ميزان دليل به‌همين و
را زمينه اين در برنامه‌ريزي‌درازمدت فرصت كه است برخوردار زيادي نشيب
.نمي‌گذارد آنان اختيار در
صنايع صادراتي موقعيت تثبيت براي داخلي توليدات كيفيت افزايش گرچه
مي‌دهد نشان اخير سالهاي عملكرد است ، برخوردار زيادي ازاهميت داخلي
حتي و بالا به‌استانداردهاي دسترسي براي مشكل‌چنداني صنايع اين كه
مي‌توانند توجهي اندك با و ملي ، ندارند استاندارد مقررات سطح از فراتر
كما.كنند خودرعايت توليدات در را خارجي خريداران نياز مورد كيفيت
سخت‌دريافت مراحل شده‌اند موفق كشور صنعتي واحدهاي از بسياري اينكه
به‌دريافت و كرده طي را ايزو 9000 كيفيت كنترل مديريتي گواهينامه‌هاي
جهاني به‌بازارهاي ورود پروانه امروز كه بين‌المللي سندمعتبر اين
در نفوذ براي توليدكنندگان اين مشكل.شوند مفتخر مي‌شود ، محسوب
صنعتي صادرات در توفيق كه‌براي دارد ديگري متعدد دلايل جهاني بازارهاي
لازم اطلاعات مثال‌آنان براي.گيرند قرار بيشتري توجه مورد بايستي كشور
به‌همين.ندارند را جهاني بازارهاي در خود توليدي كالاي وضعيت زمينه در
ميانه آسياي جمله از و نزديك به‌بازارهاي خودرا كوشش بيشتر جهت
در و كرده‌اند كسب آن درباره بهتري نسبتا شناخت كه متمركزكرده‌اند
وجود كالاها ، كيفيت درباره كمتري نيزحساسيت بازارها اين خريداران
در كافي تجربه اينكه منطقه‌ضمن اين در ايران صنايع حضور امادارد
قابليتهاي‌صادراتي كه نيز آينده در نمي‌گذارد ، صادركنندگان اختيار
داخلي ، صنعت تحرك براي را كافي فضاي نمي‌تواند مي‌شود ، بيشتر كشور
.بدهد قرار آنها دراختيار
در داخلي كنندگان خارجي‌مصرف بازارهاي توسعه در كنندگان مصرف سهم
تجربه داخلي به‌توليدات دسترسي در را فراواني رنجوريهاي اخير سالهاي
از به‌خارج توليدي كالاي صدور در آنرا دليل مهمترين كه كرده‌اند
در صادراتي ضد برداشت يك كه مي‌شود موجب مشكلات اين.كشورمي‌دانند
صادرات توسعه روند به‌زيان جمع در كه آيد به‌وجود مصرفي‌كشور جامعه
.است كشور غيرنفتي
جامعه مناسب توجيه عدم نارضايي اين بروز دلايل مهمترين از يكي
وجود متعددي كشورهاي جهاني جامعه در.است كشور توسعه‌صادرات به‌ضرورت
و مي‌فرستند جهاني به‌بازارهاي را خود توليدات بخش‌از بيشترين كه دارند
.است روبه‌رو محدوديتهايي با به‌همان‌كالاها كشورها اين در مردم دسترسي
نياز مورد نيز داخل‌كشور در كه كالاهايي صادرات ادامه اين وجود با
به‌درستي‌به‌اهميت مردم كشورها اين در.برنمي‌انگيزد مخالفتي است ، جامعه
.يافته‌اند وقوف كشور ، اقتصادي كلي وضعيت بهبود در صادرات
بلغارستان مانند آنها از برخي كه شرقي اروپاي كشورهايي در مثال براي
توليدات اعظم بخش مي‌آيند ، به‌حساب كشاورزي كالاي توليدكنندگان‌عمده از
داخلي بازار در و مي‌شود ارسال كشور به‌خارج‌از دامي و كشاورزي
دام صادركنندگان از كه‌يكي بلغارستان دردارد وجود آشكاري كمبودهاي
شيري ، ومواد گوشت توزيع است ، جهاني به‌بازارهاي گوشتي محصولات و
در كاملا مردم اما.مي‌شود اعمال سختگيرانه‌اي جيره‌بندي به‌صورت
و دارند قرار ارزي درآمدهاي كسب ضرورت و كشور اقتصاد جريان‌حساسيت
جامعه در را كشور اين حضور كه ارزي درآمد راه‌كسب تنها كه مي‌دانند
بدان خود كه است كالاهايي اقلام صدورهمان مي‌كند ، تثبيت جهاني اقتصاد
.نيازمندند
صدور ادامه كه آورده فراهم شرايطي موجود تورمي وضعيت ايران در البته
و مي‌شود تعبير داخلي بازار در گراني دليل مستقيما توليدي ، كالاهاي
كه است نيامده به‌عمل صادرات سياستگزار سوي‌موسسات از مناسبي كوشش
توسعه از ناشي تورم و داخلي پديده‌هاي‌اقتصادي از ناشي تورم ميان
.گيرد صورت مشخصي مرزبندي صادرات ،
غيرنفتي صادرات نقش كه شوند تفهيم به‌درستي بايد داخلي مصرف‌كنندگان
و مي‌شود ادعا جامعه در كه است چيزي آن از كمتر بسيار تورم‌موجود در
اقتصادي وضعيت تثبت براي صادرات توسعه بايداز آنان اساس برهمين
پشتيباني نيز داخلي توليد و ازصنعت كار اين با و كرده حمايت كشور ،
.آورند به‌عمل
ميان هماهنگي ايجاد بدون غيرنفتي صادرات كار در توفيق اينكه آخر سخن
ديگر ، سوي از مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان و يكسو از نهادهاي‌مسئول
اهداف يابيم ، دست وضعيتي به‌چنين زودتر وهرچه شد نخواهد عملي
صنعت محصولي تك به‌صادرات كشور دادن‌به‌وابستگي پايان و خارجي بازرگاني
.يافت تحقق‌خواهد سرعت همان با نيز ، نفت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام