چهارم ، شماره 1052 آگوست 1996 ، سال شهريور 1375 ، 26 دوشنبه 5
دارويي ازگياهان استفاده قرن قرن 21
روزداروسازي شهريور ، پنجم مناسبت به
است شده جهان‌شناسايي در گياه از 600هزارگونه بيش تاكنون
ولي مي‌دهند ، تشكيل گياهي مواد را موجود داروهاي از كمتري درصد اگرچه
فشارخون چشمي ، قلبي ، داروهاي مانند باارزش و حياتي داروهاي اكثر
كه مي‌شوند تهيه گياهي مواد از غيرمستقيم يا مستقيم طور به...و
مي‌باشند درماني اثر بهترين و كمترين‌عارضه داراي
در سنتي طب و درماني گياه پرچمداران از يكي گذشته در ايران:اشاره
به ايران از داروسازي و پزشكي علوم از بسياري.است بوده جهان
كه داروسازي‌جهان و طبي مهم مراكز از يكي و شده منتشر دنيا نقاط ساير
.بوده‌است جندي‌شاپور راپرورده ، زيادي دانشمندان
باعث كه زمين ، كره ايران‌در خاص جغرافيايي وجودشرايط امر اين علت
كه نبوغ‌ايرانيان ، نيز و شده وكم‌نظير ارزشمند دارويي رشدگياهان
بوده راشاهد داروسازي و پزشكي بخصوص مختلف علوم در زيادي دانشمندان
آنها شخصيت كه ورازي ، ابن‌سينا نظير دانشمنداني.مي‌باشد است ،
جهان‌مديون داروسازي و پزشكي انسانهايي‌كه.است روشن براي‌جهانيان
.آنهاست خدمات آثارو و تجربيات زحمات ،
داروساز و پزشك رازي زكرياي افتخارآفرين و پرثمر زندگي پاس به
داروسازي روز را بزرگ دانشمند اين زادروز شهريورماه پنجم ايراني ،
اين كه دارويي ، گياهان از استفاده بر مروري جهت بدين.هم‌نهاده‌اند
.مي‌شود نموده‌اند ، صرف باره اين در را خود عمر بزرگان
طبيعت جستجودر به ناچار گرسنگي بزرگ درد خاطر به تولد بدو از بشر
آموخت كم‌كم بشر.آشناگشت حيوانات و گياهان آغازبا همان از و بود
و آثار چه داراي كدام هم و يك‌خوراكي كدام سمي ، گياه كه‌كدام
آشنايي ترتيب بدين و يافت انتقال سينه به سينه تجارب اين.است خواصي
زياد بسيار زمانهاي طول در بشر.شد گسترده‌تر روز به روز گياهان با
چه نمايد ، برداشت را آنها بايد كي دارند ، اثراتي چه آنها كه آموخت
مناسب داروي آنها از چگونه و كند استفاده بايد را گياهان از قسمتي
قرن تا امراض و آلام دافع داروهاي عنوان به گياهان از استفاده.بسازد
ازدياد علل به كه اين تا كرد پيدا تكامل و يافت ادامه نيز نوزدهم
سال در مصنوعي جسم اولين اقتصادي مسائل و شيمي علوم پيشرفت جمعيت ،
داروها از بسياري بعد به زمان آن از.شد تهيه اسيداستيك نام به 1854
جايگزين داروها اين موارد از بسياري در و شد تهيه شيميايي طور به
به نتوانسته امروز تا شيميايي داروهاي گرچه.گرديد گياهي داروهاي
تا 70 حدود 60 جايگزين ولي شوند ، گياهي داروهاي جايگزين كامل طور
درصد گرچه كه ، اين مهم بسيار نكته البتهشدهاند داروها اين از درصد
داروهاي اكثر ولي مي‌دهند ، تشكيل گياهي مواد را داروها از كمتري
زنان ضدسرطان ، خون ، فشار چشمي ، قلبي ، داروهاي مانند باارزش ، و حياتي
مواد از غيرمستقيم يا و مستقيم طور به مسكن ، و درد ضد زايمان ، و
درماني اثر بهترين و عارضه كمترين داراي كه مي‌شوند ، تهيه گياهي
طريقه به داروها ساخت خصوص به مواد ، تهيه ابتداي در.مي‌باشند
مي‌تواند و يافته دست موفقيتي به كه بود اين بر بشر تصور شيميايي ،
حدود گذشت از پس امروز ولي.كند تهيه شيميايي روش به را داروها همه
طور به نمي‌توان را موثر مواد از بسياري كه شده معلوم نيم و قرن يك
داراي (مصنوعي منشا يا) مواد اين اغلب كه چرا كرد ، تهيه مصنوعي
بدن اعضاي ديگر و چشم قلب ، خون ، كليه ، كبد ، روي بر ناگوار عوارضي
.مي‌باشند انسان
انسان ، براي اثرات‌مفيد ضمن شيميايي كه‌داروهاي است معنا بدان اين
طور بهكرد حذف را آنها نمي‌توان كه هستند ، نيز سوء عوارض داراي
تاليد.است ميد و فاجعه‌تاليد شيميايي ، داروهاي فجايع از يكي مثال
هزار حدود 20 اروپا ، در آن مصرف براثر كه بود مصنوعي دارويي ميد ، و
.آمد دنيا به معلول و ناقص كودك
هنوزكارخانجات جريان اين از سال حدود25 گذشت از پس كه طوري به
هستند قرباني به‌خانواده‌هاي غرامت پرداخت حال دارو ، در اين سازنده
ساله همه راستا همين در.بشربود براي خطري زنگ موضوع واين
مي‌شوند حذف داروسازي رسمي كتب از شيميايي پرضرر داروهاي از تعدادي
آثار بدون شيميايي داروي هيچ هنوز كه گفت ، چنين بايد كل طور به و
تهيه ، عميقا اخير دهه دو طي بشر دليل همين به و است نشده تهيه سوء
بدن با بيشتري سازگاري كه) گياهان خصوص به طبيعي منابع از و دارو
.است داده قرار جدي بازنگري مورد را (دارند
مي‌توان داروهاي‌گياهي و دارويي به‌گياهان را جهاني توجه اين دلايل
عوارض داراي داروهاي‌گياهي و دارويي گياهان -نمود1 بيان چنين
از بسياري در و بوده شيميايي داروهاي به نسبت كمتري سوءبسيار
بيشتري سازگاري حال عين در داروها اين.هستند ضرر بدون كاملا موارد
بسياري -كرد20 مصرف طولاني مدت براي را آنها مي‌توان و دارند بدن با
داروهاي با تاكنون ايدز ، و سرطان مانند امروز پزشكي مشكلات از
بيماريها اين براي حدي تا كه داروهايي دسته آن و نشده درمان شيميايي
كدام هيچ آن از گذشته و هستند زيادي جانبي اثرات داراي موثرند ،
آن حالميباشند عمر كننده طولاني تماما بلكه نيستند ، كننده درمان
به و آمده دست به گياهي منشا با داروهاي مصرف از مهمي موفقيت‌هاي كه ،
موارد ، بعضي در گياهي جديد داروهاي سرطان ، مورد در مثال طور
داروهاي پرفروش‌ترين از يكي مثال عنوان به.هستند سرطان درمان‌كننده
علمي‌كاتارانستوس نام با گياه‌پريوش از گياهي منشا با ضدسرطان ،
ديگر ، نمونه.است شده عرضه دارويي بازار به سال چندين كه مي‌شود تهيه
آن نام و مي‌آيد دست به كاج نوعي از كه است ضدسرطان داروي تازه‌ترين
موفقيت‌هاي گياهي مواد از استفاده ايدز ، مورد در همچنين.است تاگزول
محرمانه آنها از بعضي اطلاعات كه است ، داشته همراه به را توجهي قابل
و مختلف اثرات هريك‌داراي كه است ماده چندصد هرگياه‌حاوي -است30
شگفتي‌ها داراي هرگياه درمي‌يابيم‌كه بنابراين.جالبي‌مي‌باشند
گياه هزارگونه از 600 بيش تاكنون به‌اين‌كه باتوجه و است ورمزورازهايي
روبه‌رو خواص و مواد دنيايي‌از با بشر لذا است ، شده شناسايي جهان در
باقي‌مانده نشده كشف اثرات و اين‌مواد اعظم قسمت هنوز البته است ، كه
توسعه‌دستگاههاي و وشيمي داروسازي علوم به‌پيشرفت باتوجه و است
امر در جديدي كنوني ، فصل دقيق بسيار واندازه‌گيري تجزيه جديد
مي‌توان‌قرن 21 كه شده ، آغاز خواص‌گياهان تشخيص و تجزيه ، شناسايي
كتب كه ، همچنان.نهاد نام دارويي ومطالعه‌گياهان استفاده قرن را
منشاء با داروهاي را بيست‌ويكم قرن يا آينده داروهاي داروسازي جديد
.مي‌دانند گياهي
و به‌چاپ‌رسيده دارويي گياهان درمورد مقاله هزار صدها كه باوجودي
شده دارويي‌شروع گياهان شناسايي منظور جهاني‌به عمومي بسيج يك
است تاريك گياهان رمزورازهاي‌طبيعت درصد از 90 هنوزبيش ولي است ،
هرروز و خواهندشد ارائه داروهاي‌جديدتري روزبه‌روز ومسلما
اين در.خواهدشد حل گياهان موثر بامواد پزشكي مشكلات از دسته‌اي
بوده جهان توجه مورد قديم از دارويي گياهان ازنظر ايران كشور ميان
.است
هواي و داراي‌آب كره‌زمين از خاصي نقطه گرفتن‌در قرار به‌لحاظ ايران
فراوان ، ارتفاعات داراي‌آفتاب سرزمين اين است‌به‌طوري‌كه متنوعي
در گاه كه است متغيري رطوبت‌هاي و گرما سرما ، متنوع ، خاكهاي مختلف ،
دما اختلاف درجه تا 80 زمستان از فصل دو در و درجه حدود 40 روز يك
در زيادي گياهان تا گشته باعث مختلف عوامل تنوع اين و مي‌شود ديده
.ديده‌مي‌شود دنيا جاي كمتر در اينوضعيتنمايند نمو و رشد ايران
اهميت حائز است دنياكم‌نظير در كه ايران فلورگياهي دليل به‌همين
تحقيق ايران گياهان برروي محققيني‌كه نظر برحسب.خاصي‌است
در گياه گونه هزار تا 10 حدود 8 تا گشته باعث عوامل اين كرده‌اند
و بااهميت بسيار دارويي گياهان گياهان اين بين در.نمايند رشد ايران
جهت اوليه منابع حقيقت در كه مي‌شوند ديده منحصربفرد زيادي موارد در
اهميت از ايران در گياهان اين وجود نه‌تنها.مي‌باشند داروها توليد
اكثر كه مي‌دهد اجازه ما به متغير هواي و آب وجود بلكه است برخوردار
مختلف نقاط در بتوانيم را مي‌رويند دنيا نقاط ديگر در كه گياهاني
نظير ايران به شده آورده گياهان به‌طوري‌كه‌اكثر نمائيم كشت ايران
.شده‌اند سازگار ايران در به‌خوبي است استراليا بومي كه اوكاليپتوس
اكولوژي شرايط چنان از ما كه گرفته نتيجه مي‌توان بنابراين
و باشيم داشته ايران در را دنيا گياهان اكثر مي‌توانيم كه برخورداريم
و آزمايشها ازطرفي.است شده ما كشور نصيب كه است خاصي نعمت اين
نشان تهران داروسازي دانشكده فارماكوگنوزي گروه ساله تحقيقات 17
همان به‌لحاظ ايران گياهان در موجود مواد كيفيت و كميت كه مي‌دهد
دارويي گياهان اكثر و است برخوردار عالي وضعيت از ذكرشده شرايط
مواد نوع به مربوط مساله اين كه است برخوردار ويژه مزيت‌هاي از ايران
درصد و ارتباطدارد آنها دارويي اثرات به مستقيما درحقيقت كه
اينكه‌درحال به باتوجه اهميت‌است داراي اقتصادي كه‌ازنظر مواد
صادر مختلف به‌كشورهاي را مهم دارويي گياه از 60نوع بيش ما حاضر
داروسازي بتوانددر كه توجه‌ايران قابل گياهان تعداد مي‌كنيم‌ولي
گونه به‌بيش‌از 300 حداقل و تعداد اين از بيش شود مصرف دنيا امروز
جاهاي در كه هستيم منحصربفردي گونه‌هاي داراي ما اينكه ديگر.مي‌رسد
دارا را اختصاصي منابع از بعضي درحقيقت و ندارد وجود دنيا ديگر
دارند وجود ايران در گياهان از بسياري اينكه ديگر مهم موضوع.هستيم
تحقيقات.مانده‌اند بكر همچنان و نگرفته قرار مطالعه مورد تاكنون كه
مواد و اثرات داراي آنها اكثر كه است داده نشان گياهان اين برروي
سرنوشت‌ساز جهان و ايران پزشكي آينده در مي‌توانند كه بوده جالبي
برخورداريم گياهي كم‌نظري فلور يك از ايران در ما كلي به‌طور و.باشند
اين نويد گذشته چندسال تحقيقات و است نشده روشن تاكنون آن اهميت كه
كه برخورداريم باارزش و بااهميت و عظيم منبع يك از ما كه مي‌دهد را
به باتوجه دارد جا.باشد اهميت حائز بسيار اقتصادي ازنظر مي‌تواند
نشان و گرفته فرا را سرتاسرايران كه طبيعي سرشار منبع اين وجود
تا شمال سرسبز خطه از سرزمين اين نقطه به نقطه گياهان همه كه مي‌دهد
هركدام ايران دريايي گياهان حتي و كوهها تا دشتها از گرم كويرهاي
ازجمله صحيحي بود ، برنامه‌ريزي‌هاي خواهند آينده پزشكي مشكلات حلال
بودجه تحقيقاتي ، اختصاص مراكز و دردانشگاهها تحقيقات به توجه
امر ، مناسباين فضاي و كافي نمودن‌امكانات فراهم كافي‌تحقيقاتي ،
صنايع موردگياه‌درماني‌و در تخصصي و انساني بيشترنيروي تربيت
گياهان از استفاده به درمان و بهداشت وزارت بيشتر توجه وابسته ،
ايران دارويي گياهان كردن استاندارد جهان ، ديگر كشورهاي نظير دارويي
امرمهم ، اين به عموم ساختن آشنا و صادرات و داخل بهتر استفاده جهت
.شود انجام
تهران دانشكده‌داروسازي دانشيار صالحي‌سورمقي حسين محمد دكتر
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام