چهارم ، شماره 1053 آگوست 1996 ، سال شهريور 1375 ، 27 سه‌شنبه 6
بودجه‌ريزي از:است ضروري سياستها اصلاح
كشاورزي محصولات بيمه تا كلان اقتصاد
2- سالم تغذيه به دستيابي چگونگي
تغذيه بهبود به مي‌توان آن نتيجه از كه درآمد عادلانه توزيع براي
چارچوب در و اقتصادي رشد جوار در خاصي سياستهاي اتخاذ يافت ، دست نيز
بودجه‌ريزي و برنامه‌ريزي نظام اصلاح آنها راس در كه است لازم توسعه
.دارد قرار كشور
و مطالب تراكم اما شد ، چاپ ماه تير در 31 مقاله اين از بخش نخستين
.افتد تعويق به امروز به تا مطلب ادامه چاپ كه شد باعث آگهي
و پژوهشي‌اقتصادكشاورزي -علمي فصلنامه در بار نخستين مقاله اين
كامل متن از براي‌اطلاع علاقمندان و است شده ارائه شماره 12 توسعه ،
.كنند مراجعه فصلنامه اين به مي‌توانند مقاله
آدم خادم ناصر دكتر -كلانتري عيسي دكتر
حال درعين و يكديگرند بر متقابل تاثير داراي اقتصادي رشد و تغذيه
همراه ضرورتا سطح‌درآمدي ، بهبود مفهوم به مطلق طور به اقتصادي رشد
در.بود نخواهد اجتماعي گروههاي همه براي درآمد متعادلتر توزيع با
و درآمد توزيع زمينه مي‌تواند هماهنگ اقتصادي و اجتماعي توسعه حقيقت ،
مرحله به و ظرفيتها افزايش توسعه.آورد فراهم را تغذيه بهبود
زيربنايي ساختار تقويت مفهوم به توسعه ، همچنين آنها رساندن بهره‌زايي
تبديل ظرفيتها ، افزايش ضمن موزون ، و هماهنگ توسعه.است توليدي و
سطح در مناسب پراكندگي و توزيع تحت بالفعل عملكرد به آنها بالقوه
افراد ميان مي‌توان آن نتيجه از كه درآمد عادلانه توزيع براي.است ملي
جوار در خاصي سياستهاي اتخاذ يافت ، دست نيز تغذيه بهبود به جامعه
آنها راس در كه است لازم اقتصادي توسعه چارچوب در و اقتصادي رشد
.دارد قرار كشور بودجه‌ريزي و برنامه‌ريزي نظام در اصلاحات سياست
مديريت ، ابزاروسيله عنوان به است ، دولت مالي برنامه كه كشور بودجه
توسعه و رشد جريان وروند انفعالات و فعل سرعت و مسير تعيين‌كننده
سيماي ترسيم براي معتبري بودجه ، شاخص ساختار بنابراين.بود خواهد
قدرت و ضعف نقاط نشان‌دهنده و بوده دركوتاه‌مدت اقتصادي و اجتماعي
.است توسعه تحول‌پذيري‌مكانيسم
به‌درآمدهاي وابسته بيشتر دولت مالي منابع ساخت كنوني ، شرايط در
جهاني ، بازارهاي در قيمت‌نفت نوسانات تاثير تحت بنابراين.است نفتي
سطح در اقتصادي و سياسي مسايل زيادي‌به وابستگي نيز ملي برنامه‌هاي
كارايي نبود درآمدي ، منابع ديگر نارساييهاي از.داشت خواهد بين‌الملل
نسبت تا 1373 سالهاي 1371 طي.است كشور مالياتي نظام در لازم توان و
به 4/61 سال 1371 در درصد از 2/41) گاز و نفت از دولت دريافتهاي
دريافتي كل به نسبت‌مالياتها از و يافته افزايش (سال 1373 در درصد
شده كاسته (سال 1373 در به 8/17درصد سال 1371 در درصد از 9/28)
مالياتها ، و گاز و نفت از دولت نسبت‌دريافتهاي به توجه با.است
اعتبارات درصد صورت 8/58 به سال 1373 در دولت بودجه‌عمومي هزينه‌هاي
بنابراين.است گرديده برآورد عمراني اعتبارات درصد و 35 جاري
دريافتهاي با ارتباط در متعادل نسبتي در جاري اعتبارات هزينه‌هاي
با كشور اقتصادي و اجتماعي نظام نتيجه در.ندارد قرار مالياتي
اعتبارات از توجهي قابل ميزان كه است مواجه متورمي ديواني دستگاه
باشد ، اقتصادي و اجتماعي توسعه زمينه‌ساز بايد كه را عمراني طرحهاي
شرايط از يكي عنوان به بودجه‌ريزي نظام در اصلاحات بنابراين.مي‌بلعد
از و توسعه جريان به بخشيدن سرعت و ساختاري تحولات ايجاد براي لازم
.است توجيه قابل تغذيه بهبود زمينه آمدن فراهم آن ، نتيجه
براي طورپويا به و هميشه غذايي مواد خودكفايي و تغذيه برنامه‌ريزي
اساس آن بر و مفهوم‌داشته جمعيتي تحولات از مشخصي روند و خاص سطح
كنترل شده ، اصلاح و كافي براي‌تغذيه ديگر لازم شرط.بود خواهد معتبر
تامين به قادر درازمدت در اقتصادي هيچ است بديهي.است جمعيت كاهش و
افزايش تصاعدي صورت به و بالا ضريب با آن جمعيت كه جامعه‌اي تغذيه
.بود نخواهد كند ، پيدا
بخش بگذريم كه اقتصاد كلان شاخصهاي كشاورزي‌از بخش سهم و نقش
انجام ضرورت وضعيت در و اقتصادي و اجتماعي كنوني شرايط در كشاورزي
خواهد عهده به ويژه‌اي نقش توسعه ، محور عنوان به ساختاري ، تحولات
را كشور جمعيت از نيمي به نزديك اقتصادي فعاليت بستر بخش اين.داشت
نيز و فعال نيروي از توجهي قابل اشتغال محل تامين‌كننده.مي‌دهد تشكيل
درآمد منبع هم يعني.است جامعه غذايي مواد توليد به جوابگويي مسئول
غذايي نيازهاي به جوابگويي هم و بوده جامعه افراد از زيادي گروه
قشر از توجهي قابل سهم حال عين در.دارد عهده به ملي سطح در را مردم
بايد آن انساني سرمايه كه بخشي.دارد قرار بخش همين در نيز درآمد كم
.باشد داشته عهده به توسعه ، جريان براي كليدي نقش
توسعه برمحوريت تاكيد با بعدي چند نقش بتواند بخش اين اينكه براي
اقتصاد ابعاد در كه اصلاحاتي موازات به است ضروري نمايد ، ايفاء را
ريشه‌اي و اساسي اصلاحات شد ، خواهد گذشته اجرا و طراحي مورد به كلان
استراتژي برپايه بايد كه اصلاحات اين.گيرد انجام كشاورزي بخش در نيز
تاكيد اول ، ثقل مركز:است اصلي اهرم سه داراي شود ، پايه‌گذاري نوين
تجديدنظر زمينه در دوم ، ثقل مركز.دارد ساختاري و زيربنايي تحولات بر
طراحي و اصلاحات سوم ، بعد و.است سياستگذاري در اصلاحات و هدفها در
قالب در عمدتا و روستايي جامعه وسيله آن اجراي و عمراني پروژه‌هاي
و زيربنايي اصلاحات حقيقت در.روستاهاست به مربوط تعاوني شركتهاي
مسير جهت‌دهنده سياستها ساخت ، خواهد فراهم را تحولات زمينه ساختاري
مجري و پيامها دريافت‌كننده روستايي جامعه بافت و است اجرايي
.است سياستگذاري
و برتحقيقات تاكيد برنامه‌ها تمامي براي اقدامي هر پيشفرض اما
به توسعه راه طي مسيرچگونگي آن از تا دارد آن از منبعث يافته‌هاي
معلوم را آن بهينه سرعت وميزان دهد نشان را استدلالي و علمي روش
تحقيقاتي برنامه‌هاي اولويت تعيين در منظوراصلاحات اين براي.كند
نوين استراتژي به توجه با بايد موجود پژوهشي پروژه‌هاي پساست ضروري
تا درآيد ، روز به و گرفته قرار تجديدنظر احيانا و بازنگري مورد بخش
نويني تحقيقاتي طرحهاي نياز ، تشخيص و سنجش از گرفتن ياري با بتوان
.گذاشت اجرا به را
تحول وچگونگي بهره‌برداري نظام طراحي ساختاري ، تحولات ثقل مركز.
موجود ساختار در.آن‌است قالب در كشاورزي توليدي واحدهاي تكاملي
روستاها درميدهند تشكيل ودهقاني كوچك واحدهاي را تعداد بيشترين
باشد قرار اگر.واحدهاست از گروه اين به وابسته غالب انساني نيروي
به روستايي مهاجرت آهنگ يابد ، كاهش روستاها در درآمدي تعادل نبود كه
فعاليتهاي به كشاورزي بخش از انساني نيروي جابه‌جايي نيز و شهر
داخل روستا ، و شهر بين تعادل نبود آن نتيجه از و شود آهسته غيرمولد
كشاورزي متفاوت اندازه‌هاي با واحدهاي بين و توليدي بخشهاي شهرها ،
پنهان به‌خصوص و آشكار بيكار ظرفيتهاي بخواهيم اگر همچنين شود ، تعديل
جامعه تغذيه وضعيت آنها تمامي نتيجه از تا دهيم كاهش را روستايي
طراحي و تحول برنامه در است ضروري يابد ، بهبود نيز آن به وابسته
دهقاني و كوچك واحدهاي به اولويت كشاورزي ، بهره‌برداري نظام الگوي
و تكنولوژي طراحي دانش ، ارتقاء معيار برآن است بديهي.شود داده
نظام ساختار با بودن سازوار به توجه با آن از منبعث تكنيكهاي
و اجتماعي فرهنگي ، پذيرش و انساني كار نيروي ظرفيت بهره‌برداري ،
.گيرد قرار بررسي مورد بايد اقتصادي
از كه ، منظور كرده‌ايم تاكيد مكرر پژوهشي تحليلهاي در را نكته اين
با واحدهايي مطلق انتخاب دهقاني ، و كوچك واحدهاي به دادن اولويت
آن منظور بلكه ، نيست ، هربهايي به آنها نگهداري و حفظ و نازل كارآيي
ساختار در دهقاني و كوچك واحدهاي مرحله اين در كه حال كه است
جامعه اكثريت و مي‌دهند تشكيل را غالب اندازه‌هاي ايران كشاورزي
و زمان ساختاري جبر اين پس هستند ، واحدها اين به وابسته روستايي
بهينه‌سازي براي و اصلاحات منظور به كه است توسعه جريان قانونمنديهاي
بهره‌برداري نظام الگوي طراحي در بهره‌وري ، افزايش نيز و توليد عوامل
واحدهاي تركيب بهينه‌سازي به اولويت طبيعتا ساختاري ، تحول ايجاد و
ابزارآلات طراحي تكنولوژي ، فرض ، اين پذيرش با است بديهي.مي‌دهد غالب
به توجه با و ساختار نيازهاي جهت در بايد نيز پيشرفته تكنيكهاي و
يك در.گيرد قرار انتخاب و بررسي مورد پويا طور به بهره‌برداري نظام
مناطق در واحدها بهينه اندازه‌هاي ديد بايد ساختاري تحول در ;جمله
بخش و كلان اقتصاد شاخصهاي به توجه با و متفاوت محصولات براي مختلف ،
باشند؟ داشته بايد ابعادي چه زماني مقطع هر براي و موجود وضع در
و تكنولوژي تركيب هستند ، تركيبي نسبت چه داراي آنها در توليدي عوامل
به و درازمدت در تركيب اين و چگونه‌اند؟ آنها با سازوار تكنيكهاي
پيش بايد را تكاملي تحول مسير كدام پويا طور به توسعه ، جريان موازات
گيرد؟
پروتئين كالري‌و محاسبات براساس ايران كشاورزي محصولات توليد اكنون
با كشور اقتصاد ولي گذشته ، خودكفايي مرز از كشور جمعيت نياز مورد
جلوگيري هدف و ضايعات مساله.است مواجه گندم جمله از محصولات واردات
.بود خواهد مطرح اولويت داراي استراتژي يك صورت به آن از
كليدي نقشي مي‌توان بازار تنظيم مكانيسمهاي به توسل با زمينه اين در
و داخلي توليد مسير از تقاضا و عرضه در تعادل ايجاد ضايعات ، كاهش در
كه بالقوه خودكفايي تبلور و اساسي محصولات واردات كاهش آن نتيجه از
خودبسندگي به است ، آن به يافتن دست مويد ما آماري محاسبات هم‌اكنون
تنظيم مكانيسمهاي برقراري اما.داشت انتظار كشاورزي بخش براي بالفعل
پويا ولي متغير رياضي معادلات طراحي و مستمر مطالعات نيازمند بازار ،
تنظيم براي تصميم‌گيري و سياستگذاري نوع هر است بديهي.است دائمي و
و بخش مجهولي چند معادلات سنجش بر مبتني بايد كشاورزي محصولات بازار
رسيده اثبات به آن علمي توجيه و بوده اقتصاد كلان با ارتباط در
.باشد
اين طبيعتا.است ساختاري تحولات آماده‌ساز زيربنايي ، برنامه‌هاي
.شوند جهت‌گيري تحول‌تكاملي هدفهاي اولويت مسير در بايد برنامه‌ها
داراي توليدي واحدهاي الگوهاي طراحي با بايد زيربنايي عمليات يعني
معماري نقشه و آن با مرتبط تكنيكهاي و تكنولوژي ساختار اولويت ،
.باشد هماهنگ شده ، تثبيت و تاييد تعيين ، هدفهاي ديگر و بازار تنظيم
و بازنگري زيربنايي ، و ساختاري بستر آمادگي و اصلاحات شرط به
سياستهاي.است انكارناپذير ضرورتي كشاورزي سياستهاي در تجديدنظر
تاثير تحت نيز زيربخشي سياستهاي و است ، كلان سياستهاي به وابسته بخشي
.بود خواهند كلان و بخش سياستهاي
دارد قرار سياستگذاري منظومه يك تاثير زير كشور اقتصاد جهت ، اين به
مكانيسمي تحت منظومه كل و بوده پيوسته يكديگر به بايد آن اجزاء كه ،
مكانيسم در انفعالاتي و فعل چنين باشد قرار اگر.كند عمل خودكار
نيز كشاورزي موجود سياستهاي بافت در اصلاحات آيد ، بوجود سياستها
بايد كه سياستهاست توان اين كه است تاكيد به لازم.بود خواهد ضروري
جامعه آحاد سطح تا را كشاورزي برنامه‌هاي اجرايي نظام باشد قادر
.دهد سوق هدفها به دستيابي جهت در روستايي ،
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام