چهارم ، شماره 1059 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 3 سه‌شنبه 13
سوم ناشناخته‌ء راه
تعاون هفته به‌مناسبت
كمال .است كشور تعاونيهاي مشكلات مهمترين از سرمايه كمبود
در موفقي تجربه كه كارمندي تعاونيهاي به‌ويژه مسكن تعاونيهاي:اطهاري
رها مكمل اقدامات انجام عدم دليل به متاسفانه داشتند ، ما كشور
.شده‌اند
و كار ميلادي‌محل قرن 19 در كه است درانگليس روستايي راچديل‌نام
بودند بي‌بضاعت اين‌بافندگان.بود انگليسي ازبافندگان گروهي سكونت
عده 28 يك بنابراين.نمي‌كرد را نيازشان رفع تكافوي مزدشان يا ودرامد
و كنند رفع يكديگر كمك با را خود نيازهاي گرفتند تصميم آنان از نفري
.كردند تهيه خودشان بين آيين‌نامه عنوان به را شرايطي
به‌وجود را تعاوني شركت نخستين كه گروه همين افتخار به شرايط اين
.شد معروف دنيا اصول‌راچديل‌در به آوردند ،
در مشهورامريكايي ، مورخ دورانت ويلباستان ايران در تعاون
ايران در واجتماعي اقتصادي مشاركت مورد تمدن‌در كتابتاريخ
را آن و ستوده را كشاورزي اوستا ، مقدس كتاب:مي‌نويسد باستان
از (اهورامزدا) بزرگ خداي كه است دانسته بشري كار والاترين و مهمترين
و بود مردم ملك اراضي از قسمتي.مي‌شود خشنود ديگر كارهاي از بيش آن
تعاوني جمعيتهاي مالكان خرده گاهي و مي‌پرداختند آن زراعت به خود
كاشتن به دسته‌جمعي صورت به و مي‌دادند تشكيل خانوار چند كشاورزي
.مي‌پرداخته‌اند وسيعي زمين‌هاي
ياد آن از خود كتاب در ويل‌دورانت كه كشاورزي تعاوني جمعيتهاي
شكل به بلكه كنوني ، يافته سازمان تعاونيهاي شكل به نه طبعا مي‌كند ،
روستاهاي اغلب در مختلف شكل‌هاي به ومكان ، زمان اوضاع در اجرا قابل
و خودجوش مشاركتهاي نوع بيشترين نيز هم‌اكنون و است داشته وجود ايران
.مي‌گيرد بر در را روستاها در سنتي تعاونيهاي
خيرانديش و متمكن مردم از اينكه‌عده‌اي بر علاوه قديم ، ايران در
از عمراني اقدامات سلسله يك عمومي‌به آسايش و رفاه ايجاد براي
انبارهاو آب مساجد ، پل ، كاروانسراها ، ايجاد راه ، ساختن قبيل
اين در نيز عادي مردم مي‌كرده‌اند ، مبادرت آنها نظير اماكني و ابنيه
نداشتند ، سرمايه‌اي اگر و كرده همكاري يكديگر با به‌گونه‌اي موارد گونه
.مي‌انداختند بكار را خود بازوهاي كم دست
به عنوان ، نظر از مي‌توان را درايران رسمي تعاونيهاي آغاز ديرينه
اين از مواديدانست مربوط سال 1303شمسي تجارت قانون در موادي
.بود پرداخته مصرف و تعاونيهاي‌توليد مورد در بحث به قانون
مي‌توان‌سال رسمي ، تعاونيهاي وفعاليت ثبت و تشكيل لحاظ امااز
به دولت سال اين در.دانست ايران در فعاليت‌تعاونيها آغاز را 1314
اقدام گرمسار دارآباد منطقه در روستايي تعاوني شركت نخستين تشكيل
ماده چند در كه بود سال 1311 تجارت قانون شركت ، تشكيل مبناي.كرد
.بود آورده تعاوني شركتهاي از بحثي
جذب نيازمند آنها توليد افزايش و تعاونيها گسترش تومان فقط 3400
عضويت حق بانكها ، از وام دريافت مانند راههايي از كه است سرمايه
سرمايه كه است اين واقعيت اما.مي‌آيد دست به غيره و تعاوني اعضاي
در عضويت حق شبيه شايد كه است كم قدر آن حاضر حال در تعاونيها اعضاي
تعاونيهاي در اعضا سهام ارزش متوسط پارسال.باشد سرگرمي باشگاه يك
مصرف‌خانواده‌هاي سالانه هزينه جمع در كه بود تومان حدود 3400 كشور
.نيست رقمي روستايي و شهري
بحث:مي‌گويد تعاون وزارت تعاونيهاي امور معاون بناب صادق احمد.
تعاونيهاي حتي.است كشور تعاونيهاي مشكلات مهمترين از سرمايه كمبود
دچار آورده‌اند ، دست به توجهي قابل موفقيت‌هاي كه نيز مسكن و مصرف
.هستند سرمايه شديد كمبود
افزايش براي طرحهايي تعاون ، وزارت تشكيل زمان از:مي‌افزايد وي
اين اجراي راستاي در كه شد اجرا تعاون وزارت در تعاونيها سرمايه
كه داشته‌اند سرمايه افزايش درصد از 100 بيش تعاونيها از برخي طرحها ،
.نيست كافي
پيرامون متعددي خبرهاي حاوي ميلادي تعاوني‌هاسال 1989 و دولت
رئيس گورباچف ميخائيل كه است اقتصادي مهم اصلاحات به مربوط تحولات
دست آن به كرملين در قدرت گرفتن بدست از پس سابق شوروي اتحاد كشور
.بود زده
تعاونيهاي مورد در قانون‌جديد پيش‌نويس انتشار تحولات ، اين جمله از
.مي‌كرد اعطا دولتي بخش با مساوي حقوق آن به كه بود مسكو در محلي
خارج صرف دولتي كنترل چهارچوب از تعاونيها قانون ، اين طبق بر بويژه
بدست نيز را سابق شوروي از خارج با بازرگاني ستد دادو واجازه شده
.مي‌آورند
دربرنامه‌ريزيهاي دولت مستقيم تعاونيها ، مداخله مهم مشكلات از شايد
هم باز باشد ، هم‌داشته كوتاه و موقتي جنبه اگر كه‌حتي است تعاوني
آنها شديد وابستگي تعاوني‌و شركتهاي ساختار شدن به‌اداري است ممكن
اينكه بر علاوه كار اين.شود منجر دولتي موسسات از پيروي و دولت به
تعاونيها مديريت مي‌شود ، تعاونيها استقلال تضعيف يا رفتن بين از موجب
.مي‌كند مواجه مشكل با نيز را
و مفيد تعاونيها امور در مداخله‌دولت:مي‌گويد بناب صادق احمد
.شود انجام مردم خود توسط بايد تعاونيها امور تمام و سازنده‌نيست
توسعه ودر كند فراهم تعاوني‌است نياز مورد كه امكاناتي بايد دولت
.باشد داشته نظارتي نقش نيز تعاونيها
مستقيم اقدام هرگونه:مي‌افزايد وزارت‌تعاون تعاونيهاي امور معاون
كه مي‌شود تعاون امر رفتن بيراهه به منجر تعاونيها امور در دولت
قانوني نظارت‌هاي اعمال در دولت اختيارات نفي‌كننده كار اين البته
.نيست
به‌وجودآورده را شرايطي تعاون وزارت نيز مديريت بعد از:مي‌گويد وي
لازم فني صلاحيت و بوده ، تخصص داراي تعاونيها مديره هيات اعضاي تا است
.باشند كرده كسب را
باتوجه كه مي‌دهد نشان ارقام و آمارآمارها ديدگاه از تعاونيها
به تعاوني شركت هزار حدود 3/33 سال 74 تاپايان بخش‌تعاون ، اهميت به
.است شده تاسيس تعاون وزارت توسط آن واحد هزار كه 7/9 رسيده ثبت
تعاونيها اين عضو نفر هزار از750 بيش جديد تعاونيهاي تاسيس با
.است شده ايجاد جديد نفراشتغال هزار براي 4/268 و شدند
و نفر ميليون كشور 9/8 سراسر در تعاونيها اعضاي تعداد حاضر حال در
.است هزارنفر و 134 ميليون يك نيز تعاون بخش در شده ايجاد اشتغال كل
غيره و صنعتي اعتبار ، توليدي ، مسكن ، مصرف ، تعاوني شامل تعاونيها اين
سه تبصره محل از اعتبار ريال ميليارد پارسال 500 همچنين.هستند
بخش اعتبارات امسال و يافت اختصاص تعاون بخش به كشور بودجه‌كل قانون
.است رسيده ريال ميليارد هزار يك حدود به تعاون
از مهمي بخش كنوني ، وضع در حتي تعاونيها ، كه پيداست حساب ، اين با
.دربرمي‌گيرند روستا و شهر در را كشور جمعيت
شهري ، مصرف‌كنندگان تعاونيهاي پائين‌در عضويت حق كالا ، كمبود
به اقدام خود نياز مورد وخدمات كالاها تامين و تهيه براي خانوارها
توزيع يا توليدكنندگان مستقيم‌از را كالاها تا مي‌كنند تعاوني تشكيل
اختيار در شده تمام قيمت حد در باقيمتي و كرده تهيه عمده كنندگان
.دهند قرار هستند خانوارها همان كه اعضا
تهران مصرف تعاونيهاي از يكي مدير تبار مهدي حاج علي حسين.
تاسيس محل اهالي از عمومي عوت د با تعاوني اين پيش سال مي‌گويد15
در.شدند منصوب بازرسين و مديره هيات عامل ، مدير مردم راي با و شد
مردم حاضر حال در اما بود ، تومان فرد 100 هر عضويت حق سال آن
تا حدود 8 سال از 15 پس ما و ندارند را بالا عضويت حق پرداخت توانايي
.است ناچيز كه مي‌گيريم تومان هزار 10
و برنج مانند محل ساكنين نياز مورد كالاهاي از برخي:مي‌افزايد وي
شده كه طريقي هر به بايد كالاها ايننيست موجود تعاوني روغن‌در
كالاها اين از كمي مقدار.پذيرد انجام تعاوني تاكارهاي شود فراهم
بيشتري مقدار و شده تهيه كنندگان مصرف اتحاديه‌تعاوني‌هاي طريق از
.مي‌شود تامين تعاوني اطراف مغازه‌هاي يا بازار از
در قيمت‌ها به نزديك تعاوني اين قيمت‌هادر حاضر حال در:مي‌گويد وي
قيمت به نسبت ولي ;است بازار قيمت از بيشتر نيز مواردي در و بازار
.است ارزان‌تر درصد حدود 3تا 4 تهران شهر فروشگاه‌هاي مغازه‌هاو
مواد تن هزار از 200 بيش تعاون وزارت پارسال مي‌دهند نشان آمارها
طريق از گوشت و شكر قند ، روغن ، پنير ، كره ، برنج ، شامل غذايي
عرضه وسپه امكان فرهنگيان ، محلي ، كارگري ، كارمندي ، تعاوني‌هاي‌مصرف
درصد متوسط 20 طور به پارسال تعاونيها در كالا نرخ همچنين.است كرده
.بود توزيع شبكه‌هاي ساير از ارزان‌تر
كل در مسكن كمبود سال 1365 سرشماري داريم‌طبق كم خانه ميليون 2
مطالعات طبق حاضر حال در بوده‌و ميليون‌واحد با 4/1 برابر كشور
اين.است يافته افزايش مسكوني واحد ميليون دو حدود به شده انجام
و كافي اندازه به گذشته سالهاي طي مسكن توليد مي‌دهد نشان ارقام
خصوصي دولتي ، توسط 3بخش ايران در مسكن توليد.است نبوده تقاضا
.دارند برعهده آن رااز سهمي تناسب به يك هر كه مي‌گيرد انجام وتعاوني
.است توجه قابل ميان ، اين در مسكن تعاونيهاي سهم
مسكن تعاونيهاي:مي‌گويد مسكن و شهري اقتصاد كارشناس اطهاري كمال.
داشتند ، ما كشور در موفقي تجربه كه كارمندي تعاونيهاي به‌ويژه
.شده‌اند رها نوعي به مكمل اقدامات انجام عدم دليل به متاسفانه
بحران ، دگرگوني از مسكن بخش خروج راه‌حلهاي از يكي:مي‌افزايد اطهاري
كم اقشار به كوچك قطعات در زمين عرضه براي شهري برنامه‌ريزي نظام
تعاونيهاي تشكيل سوي به مسكن برنامه‌ريزي نظام دگرگوني درامد ،
براي موجود مسكن تعاونيهاي ارتقاء و درامدها كم براي خوديار
جاي به مسكن ساخت مردمي‌سازي يا درامدها ، ميان گرفتن زيرپوشش
.است آن خصوص‌سازي
در يكديگر همكاري با گروه يك:مي‌گويد خوديار تعاونيهاي تعريف در وي
اين طريق از.مي‌كنند مسكن تعاوني تشكيل به اقدام موسسه يا شركت يك
تعاوني آن ، در مسكوني مجتمع ساخت و زمين قطعه يك خريد از بعد تعاوني
.مي‌شود منحل
تاپايان كه است كرده اعلام خود عملكرد گزارش در اخيرا تعاون وزارت
و رسيده تعاوني و 350 هزار به 7 كشور مسكن تعاونيهاي تعداد سال 74
اعضاي تحويل و ساخته مسكوني واحد هزار تعاونيها 500 اين توسط تاكنون
تعاونيهاي طريق از مسكوني واحد هزار نيز 27 پارسال.است شده آنها
.شد اگذار و آنها اعضاي به و ساخته مسكن
تعاونيهاي پوشش در مسكوني واحد هزار احداث 6/72 گذشته سال از همچنين
.است شده شروع مسكن
تشكيل را كشور جمعيت از نيمي حدود است‌زنان سودمندتر زنان براي
اگر بويژه تعاونيها ، كار بازار به بيشترزنان چه هر ورود.مي‌دهند
براي مي‌تواند تعاونيها بقيه از زودتر باشد ، محلي تعاوني شكل به
حضور چگونگي برابر در پاسخي و كند ايجاد انگيزه زنان اقتصادي فعاليت
حضور اجتماعي و فرهنگي ويژگي‌هاي آن‌كه ضمن ;باشد جامعه در زنان فعال
.برمي‌گيرد در تمامي نيزبه را كار درصحنه ايراني زن
مي‌توانند زنان محلي ، تعاونيهاي در:مي‌گويد كارشناس شعباني فاطمه
طي بدون فرزندان و خانه نزديك در خود قومي نگرش‌هاي و فرهنگ ضمن‌حفظ
همچنين.باشند داشته اشتغال خانه و كار محل بين طولاني مسافت
و محلي محصولات گردآوردن برمبناي كه تعاونيها اين خدمات و توليدات
برسد منطقه و محله داخلي مصرف به مي‌تواند است ، محلي نياز مورد خدمات
.شود عرضه بازار با مبادله براي آن مازاد بخش و
مختلف استان‌هاي در سال 74 پايان تا:مي‌دهد نشان تعاون وزارت آمارهاي
اشتغال ظرفيت و نفر هزار عضويت 29 با بانوان ويژه تعاوني شركت 463
تعاونيها اين فعاليت زمينه‌هاي مهمترين.است شده تشكيل نفر هزار 4/26
و فرهنگي امور فيلم ، توليد تحقيقاتي ، آموزشي ، خدمات ، صنايع‌دستي ،
.است بافندگي و پوشاك نساجي ، فرش ، توليدي ، انواع‌فعاليت‌هاي و ورزشي
با مستقيم رابطه‌اي تعاونيها كيفي كار نمي‌آيندبهبود خود ميل به
در مردم مشاركت حاضر حال در.دارد باتعاوني‌ها مردم ارتباط چگونگي
سهام خود ميل با مردم كه مي‌افتد اتفاق وكمتر است ضعيف تعاون امر
روش و تعاونيها عمومي مجامع در يا باشند خريده را تعاوني شركت يك
به بايد تعاونيها اداره سيستم تغييركنند شركت فعالانه آنها اداره
تا گيرد انجام اعضا خود دست به فعاليت‌ها اصلي قسمت كه باشد گونه‌اي
.شود ايجاد افراد مشاركت براي بيشتري رغبت
تعاون از گونه‌اي به ايران در مذهبي و اجتماعي زمينه‌هاي به توجه با
بين از را بهره‌برداري مديريت و اقتصادي استقلال كه است موفق و مطلوب
چندين بين تعاوني شركتهاي به مربوط خدمات كه حاضر حال در.نبرد
كننده هماهنگ دستگاهي وجود مي‌رسد نظر به است ، شده تقسيم وزارتخانه
نشود ، بروكراسي خفه‌كننده موج گسترش موجب اگر دستگاه اين.باشد لازم
و كند فراهم را تعاوني مختلف سياست‌هاي تمركز موجبات بتواند شايد
وسيع‌تر چشم‌انداز ببخشدو نظم مختلف موسسات در را تعاوني فعاليت‌هاي
.آورد فراهم را تعاوني بخش سالم رشد
اميرشاهي سيدافشين
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام