چهارم ، شماره 1060 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 4 چهارشنبه 14
|
|
عقل از بالاتر مرتبه‌اي در دل
مينو فيلم‌برج كارگردان حاتمي‌كيا ، باابراهيم گفتگو
او مشكل ندارد ، اختلاف بيروني‌آنقدر شرايط با قهرمان مينو دربرج
است دروني
به‌جهت آن از بعد با راين تا كرخه ازاز قبل فيلمهاي اصلي تفاوت
.بگويم مي‌خواستم كه آنچه به‌لحاظ نه است مخاطب با ارتباط
تفاوت ساخته‌ام ، حالا تا مضاميني‌كه به نسبت بعدي‌ام فيلم مي‌خواهم
.كند
ابراهيم جديد فيلم دو مينو وبرج يوسف پيراهن بوي:اشاره
اين از آنچه.درآمده‌اند عمومي به‌نمايش سينماها در كه است حاتمي‌كيا
مضمون به نسبت كارگردان نگرش تغيير مي‌شود استنباط فيلم دو
رويكرد اين فيلم‌برج‌مينو در بهويژهاست مقدس موردعلاقه‌اش‌دفاع
.مي‌شود ديده بيشتر محتوا هم و فرم در هم حاتمي‌كيا
پي در كه داشته‌ايم حاتمي‌كيا با گفتگويي برج‌مينو فيلم نمايش به‌مناسبت
:مي‌آيد
را نظر اين چقدر.مي‌دانند بودن‌آن حسي را شما فيلمهاي اصلي مشخصه
داريد؟ قبول
بودم ، فيلمهايم براي تعريفي بدنبال راين تا كرخه فيلم‌از تا
دوره اين از آدمهايي و بود مقدس دفاع سال هشت مسئله فيلمها آن مشخصه
تا كرخه فيلم‌از در بالاخره.درآمد فيلمهايم داخل از من لحن كم‌كم
سينماي مي‌گفتند كرخه از قبل فيلمهاي به.شد صريحتر لحن اين راين
در آن اجراي مكانيزم چراكه بودم معترض كلمه اين به خودم.صداقت
سينما در تكنيكي ابزارهاي با نمي‌شود آيا.نمي‌فهميدم را فيلم ساخت
از پسنميديدم هم اعتراض براي دليلي خوب كرد؟ منتقل را حرفي بتوان
قوت بيشتر احساسات و فيلم در ملودرام بحث كه راين تا كرخه فيلم‌از
.شد مطرح فيلمهايم در بودن مسئله‌حسي كرد ،
فيلم يا مي‌گويند حسي چگونه نمي‌دانم سبز فيلم‌خاكستر به اين‌حال با
پيرهن وبوي... كرخه فيلم‌از دو جز به‌نظرم.همين‌طور هم مينو برج
براي را حسي لفظ اطلاق دارند ملودرام‌تكيه سينماي به كه يوسف
.نمي‌بينم تمام‌فيلمهايم
مي‌شود ديده كمتر قبلي فيلمهاي حال و حس آن اخيرشما فيلمهاي در اما
.مي‌آيد بيشتربه‌چشم منطق‌روايي و تكنيك به گرايش و
به اگرندارد من با هم تصادي و نمي‌كنم نفي من كه است نظر يك اين
مي‌كند ، دور را آدم غريزي حس از شدن تكنيكي‌تر كه باشد اين يك‌معنا
تكنيك به تقرب كه مي‌آيد پيش زماني اما.نيست قاعده اين گفت بايد
گفتن چگونه كه مي‌رسيم آرامش به‌يك كم‌كم بعد مي‌شود مطرح سينمايي
كند رجوع من به شخصي كه‌اگر است اين واقعيت ولي.نيست ديگردغدغه
فرق‌مي‌كند ، ساختي را كه‌ديده‌بان زماني با احساس‌تو بگويد و
فيلمبرداري موقع كار وهنگام فيلم آن سر كه احساسي مي‌گويم
جز.نشدم خارج هنوز قاعده اين از و دارم هم الان داشتم آن نمابه‌نماي
آن پشت هم تجربه كه عمري و است زمانه شرايط و زمان اسمش كه بحثي يك
.مي‌آيد
در شخصيتها مثلا.مي‌شود شماديده فيلمهاي شخصيت‌هاي در حتي تفاوت
فيلمهاي قهرمانان مشكلات با و دارند روشنفكرانه‌اي مينومشكلات برج
است؟ كرده فرق شما قبلي
نسبت تاحدي من واقع در.شدن‌است فيلم‌متحول قهرمان اصلي مسئله
كه درفيلم‌هويت تحول استعاره.شده‌ام بدبين تحول اين‌دوره به
كاربرد چقدر بود ، شهودي بلكه نبود استوار منطقي استدلالهاي برمبناي
فيلم در.گيرد صورت به‌سادگي مي‌شود مگر يعني‌چه؟ تحول اصلا دارد؟
موقعيت آن در قهرمان كه مي‌كند طراحي و مي‌چيند را جرياني كارگردان
مي‌دهد؟ رخ تحولي چنين واقعيت در آيا ولي شود متحول
كه كساني بوده‌اند و شده عوض دنيايش كلمه يك با فردي كه شده ديده
فكر تغيير و مي‌شدند عوض بايد كه بوده‌اند كساني ميان در سالها
.مي‌ماندند باقي افكارشان در استوارتز ولي مي‌دادند
درون آنچه يا حقيقت به دركشان‌نسبت مراحل افراد آن‌كه ديگر مسئله
را مرتبه‌هايشان اين‌كه براي موجود تضاد و مي‌كند تفاوت است مطرح فيلم
تحول مفهوم آن اصلا ديگر حساب اين با و است فيلم محرك عامل كنند پيدا
اسمش اين نمي‌دانم.مي‌كند تغيير مرتبه‌ها فقط و ندارد وجود آنها در
يا شدند روشنفكرتر يا مي‌كنند حركت عقل مبناي بر شخصيتها كه مي‌شود
نمي‌دانم ، .بگذارم احترام آگاهي‌اش مرتبه به نسبت من شفاف‌تر به‌نوعي
شوم ، كشيده قهرمان تحول براي استدلال نوع يك به‌سمت كه ذهنيتي آن ولي
حيطه‌كمي اين در دودوتاچهارتا به نسبت هنوز.نكردم را كار اين اصلا
.هستم بدبين
حاكميت يعني.حركتها اين بر است عقل حكومت منظورم حيطه؟ كدام
عقل‌را من.دهيم قرار عقل ذيل را دل ومحدوده بدهيم عقل به را صرف
وعقل است مربوط دل به فيلم نيروي‌محركه ميدانمميدهم قرار دل ذيل
آن برمبناي اصل ولي.بكنم نمي‌خواهم تخطي را اينها.مي‌كند هدايت آن‌را
.مي‌كنند عمل شرايط در و مي‌كنند استنباط آدمها كه است دلي و حال
... كرخه ازاز بعد و قبل.قسمت‌مي‌كنيد دو را خود كاري دوران شما
چرا؟
بايد كردم فكر كه چيزهايي به‌لحاظ نه مخاطب ، با ارتباط به‌جهت
.بگويم
است؟ كرده چه‌تفاوتي شما فيلمهاي با مخاطب ارتباط
جرات نيكان ووصل مثل‌ديده‌بان ، مهاجر فيلمهايي نمايش هنگام
عناصري فيلمهايم در مي‌كردم احساس چون نداشتم را مخاطب فيلم‌با ديدن
جذاب تماشاگران براي كه ندارد وجود خانوادگي قصه‌هاي و حادثه مثل
.باشد
... كرخه فيلم‌از در مي‌زدنداما را خودشان خاص حرفهاي فيلمها آن
خودش كار داشت وفيلم بود خارج من حيطه از فيلم با ارتباطتماشاگر
با و است يوسف پيرهن زبان‌بوي همان.. كرخه زبان‌از.مي‌كرد را
اوليه فيلمهاي زبان با حتي مي‌كند ، فرق مينو وبرج سبز زبان‌خاكستر
.من
است؟ چگونه مينو دربرج بياني شيوه
نظر در بگذاريم و بدهم خراش را احساسات نيست قرار مينو دربرج
.شود روايت خطي كه نيست فيلمهايي از مينو برج.بزند بيننده‌بيرون
به پاسخ.است فيلم اول عطف نقطه جاده در (مصفا علي) موسي اعتراض
دربرج روايت نوع به‌خاطر.فيلم ادامه انگيزه مي‌كند ، مطرح كه چرايي
قضيه همين‌طور و.كنم كار ديگري نوع روايت زمان با شدم مجبور مينو
است دليلي همگي.دارند كمي تحرك آن در آدمها كه لوكيشني و ققنوس برج
.كند تفاوت... كرخه مثل‌از فيلمي با مينو تابرج
است؟ شده شما آثار در باعث‌تفاوت مقدس دفاع زمان از شدن دور آيا
.ندارد تاثير جنگ فضاي‌دوران از شدن دور كه كنم كتمان نمي‌توانم
.است مهم نيز انتخابموضوع اما
دريچه دنبال كه بكشد اين‌سمت به مرا مي‌توانست كه بود دلايلي اينها
جاها خيلي الان اگرچه.بزنم آن‌طور را حرفهايم و باشم سينما در جديدي
.نيست دفاع دوران به مربوط فقط امروز جنگ سينماي كه بگويم مي‌زنم زور
درگير كه آدمهايي چراكه است شده اجتماعي سينماي ما مقدس دفاع سينماي
و حال اين به من چون بنابراين.دارند حضور اجتماع در حالا بودند جنگ
را آنها فيلم هستم ، مانوس و دارم بيشتري آشنايي جنگ آدمهاي و هوا
فيلم مي‌شدم درگير ديگر اجتماعي واقعه يك در اگر است طبيعي.مي‌سازم
.مي‌ساختم را آنجا
اين افتاده كه اتفاقي پس منجيل زلزله مثل بله منجيل؟ زلزله مثلا
.شدم نزديكتر اجتماعي سينماي به من اواخر اين در كه است
.است اجتماعي فيلم يك بوي‌پيرهن‌يوسف
مقدس دفاع سينمايي انجمن سينمايي‌و معاونت حمايت سياستهاي اما
داشته واقعي نگاهي مقدس دفاع مسائل به كه مي‌شود فيلمهايي شامل بيشتر
.كنند تاريخي ثبت را دوران آن وقايع و باشند
و نگاهشان كارهستند مسند در الان كه افرادي معتقدم من
در ما احساسات شبيه احساساتشان و مقدس مسئله‌دفاع به عكس‌العملشان
در دلمشغوليهايشان به‌دليل سينمايي وقت مسئولان.است جنگ شروع اوايل
باشد آنها تحت‌اختيار امكانات وقتي كه است طبيعي مقدس ، دفاع دوران
عراق و ايران به‌جنگ ظاهري ريخت به‌لحاظ كه جنگي فيلم يك ساختن براي
و توهين قصد حرف اين گفتن از من.شوند قائل بيشتري الويت است ، شبيه
مي‌تواند دارند دوست آنچه به آنها گرايش.ندارم را نيرويي كردن تضعيف
مشكلاتشان و شود طرح خودشان مسائل دارند دوست كه باشد ديگري گروه مثل
.شود گذاشته به‌نمايش
اين و بود دشمن حمله گرفتار جنوب و غرب جبهه‌هاي در مملكت سال هشت
جنگ در كه كساني به تنها جنگ و گذاشته تاثير همه زندگي روي مسئله
حرف.شدند آن درگير به‌نوعي نيز ديگران بلكه نبود محدود كردند شركت
دنبال منتها جنگيده‌اند ، درجبهه‌ها كه نيست كساني زحمات كتمان من
سنش و نبوده دوران درآن كه نسلي و خود زمان جواب كه چيزي‌مي‌گردم
باآنها و بدهد را بشود فراموشي دچار كه طبيعي‌است و مي‌رود بالا
گنجينه‌اي هنرمندان براي دفاع‌مقدس شده گفته.كند برقرار ارتباط
ثبت را خاص چيز يك مي‌خواهند فقط ميان اين در دوستان اما است بي‌پايان
.كنند
بايد دارد ميهني -واهميت‌ملي است مطرح آن در حماسي بحث كه سينمايي
فيلمهايي امثال راه‌براي كه موقعي تا ندارد اشكالي و سرجايش‌باشد
منفي تاثير.نباشد بسته شوند ، وارد هم بحث آن از فراتر مي‌خواهند كه
امكانات ارائه و فيلمنامه تصويب شوراهاي در تاريخي ثبت صرفا ديدگاه
.است تعمق و تحقيق قابل مقدس دفاع فيلمهاي براي نظامي
موسي شخصي ، و دروني مشكل آن‌ايام به بازگشت و جنگ فضاي از شدن دور
مشكل شما قبلي فيلمهاي قهرمانان كه صورتي در.است دربرج‌مينو
داشتند؟ عام‌تري و بيروني
سالها گذشت از بعد) دارد مي‌كنم‌وجود احساس حالا كه تصوري نوع يك
مقدس دفاع سال ازهشت بعد بسيجي شخصيت به نگاه (آمد جنگ‌به‌نظرم
و كند پرهيز مادي رفاه از كه است كسي بسيجي از ما تلقي يعني.است
بسيجي يك كه ندارد منافاتي من به‌نظر اما.باشد داشته وارسته‌اي شخصيت
آزادگان مورد در كه قضيه‌اي.باشد موفق اقتصادي به‌لحاظ دوران اين در
.ببينيم به‌خوبي مي‌توانيم صنعتي مراكز مديريت بخش در فعالشان حضور و
اما نيست دلال‌بازي مثل جهشي كارهاي دنبال خود عقايد به‌خاطر بسيجي يك
من نگاه اين به نسبت عده‌اي.كند تلاش زندگي‌اش رفاه براي نبايد چرا
مثل آنها مشكوكم ، بسيجيان به سنتي نگاه به كمي من اما هستند معترض
خوب خانه‌هاي در و شوند خوب ماشين‌هاي سوار مي‌توانند شهروندان همه
راهشان مانع اما نيست هدف مسائل اين بسيجيان براي البته.كنند زندگي
تمايلي آنها كه كرده كاري بسيجيان به سنتي نگاه هميننميباشد نيز
سعي مينو دربرجباشند نداشته محافل در سابقه‌شان و گذشته بيان به
مادي رفاه به بخواهد كسي اين‌كه لزوم كه كنم باز را باب اين كردم
.باشد نبايد گذشته نفي برسد ،
است؟ مقداري‌جلوتر ظاهري رفاه از بحث من به‌نظر
كه جديدي زندگي.است جديد زندگي همان به‌نوعي مينو موسي ، براي
و گذشته به رفتن با فيلم ، آخر موسي.باشد نبايد گذشته نفي لزوما
ماشين آن كه نيست فيلم اول موسي كرده ، طرح برايش كه‌منصور شرايطي
.مي‌كند مخفي آينده‌اش همسر از را گذشته‌اش و مي‌شود سوار قرمز
فيلمهاي در و است فيلم‌مشكل قهرمان خود دروني دغدغه فيلم اين در
شرايط بلكه.نبود دروني مشكل اين تنها موتورحركت‌دهنده ديگرم
دربرج اما بود مطرح شرايط با شدن باهماهنگ تضاد يكجور و بيروني
.ندارد اختلاف آنقدر شرايط با قهرمان مينو
شد؟ خواهيم روبه‌رو شرايطدروني اين با باز ما آينده در آيا
آن به را ما و مي‌كند مضمون‌طلب كه است چيزي آن فيلم ، اساس خير
درونگراتر آدمهاي‌فيلمهايم كه نيست اصل يك اين وگرنه.مي‌كشد سمت
.بيفتند تعارض به خودشان در بيشتر به‌بعد اين از و شوند
چيست؟ در وسينمايي تئاتر بازيگران با كار تفاوت
و نيست تئاتر از كمتر درسينما نصيريان علي آقاي سينمايي سابقه
اينها اگر كه است ايشان كاري مشخصات از حسن‌نيت و علاقه انضباطكاري
با كارم اوايل در تجربه‌اي هم من ولي.است خوب خيلي مي‌آيد تئاتر از
قرار اگر.كنم تكرار آن‌را نمي‌خواهد دلم ديگر كه داشتم تئاتر بچه‌هاي
او با نمي‌خواهم بيايد ، دوربين جلوي اولين‌بار براي تئاتر از كسي است
كاربرد سينما در كه مي‌آيند قواعدي و پيش‌فرضها با آنها.كنم كار
.ندارد
بود؟ تدوينگرچگونه به‌عنوان بيضايي بهرام با كار
بيضايي.نشد كه كنم ايشان‌همكاري با مي‌خواستم سبز ازخاكستر
تكنيك با ايشان تدوين شيوه و است مناسب مينو فيلمي‌مثل‌برج براي
احساس.نمي‌گذشت هم فريم يك از كار در بيضايي.است هماهنگ فيلم اين
اين‌قدر كه كسي.بود من از بيشتر خيلي فيلم به ايشان بودن جدي و تعهد
به‌هرحال.كرد كار سرسري او با نمي‌شود مي‌گذارد احترام خودش حريم به
منتقدان كه نكته‌اي اما.شود تجربه آينده‌ام براي كه بود خوبي فرصت
.نيست درست داد ، نجات بيضايي را فيلم كه مي‌كنند تاكيد آن روي
وجود و شده آن‌نوشته تدوين ريتم و دكاپاژ نوع فيلم ، تمام‌صحنه‌هاي
از حرف‌منتقدان اين اما بگيرم ناديده را كاربيضايي نمي‌خواهم.دارد
مونتاژ نمي‌توانند بگيرند ايراد من مي‌خواهنداز كه مي‌شود ناشي جايي
فيلمنامه ازخواندن بعد اين‌كه با بيضايي آقاي.كنند طرح فيلم‌را
.هستند راضي فيلم تدوين از اما ضعيف‌است گفتند به‌صراحت
اما است امكان‌پذير چقدر نمي‌دانم.هيچي الان چيست؟ شما بعدي كار
تفاوت ساخته‌ام ، حالا تا كه به‌مضاميني نسبت بعدي‌ام فيلم مي‌خواهم
.كند
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
.رايانه ندا فرهنگي ارتباطات و اطلاعات گسترش موسسه :فني مجري
