چهارم ، شماره 1060 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 4 چهارشنبه 14
فرهنگي گنجينه‌هاي
غلامرضا و حائري عبدالحسين استاد با گفتگو در ايران كتابخانه‌هاي
(آخر بخش) عراقي فدايي
طرح مجلس كتابخانه موضوع ظاهرا انقلاب شوراي مذاكرات در:همشهري
سال در:حائري استاد..مي‌گردد فصل و حل طريق آن از موضوع مي‌شودو
(قديم سپهسالار) مطهري شهيد عالي مدرسه در كه روزهايي از يكي در 1358
احمد آقاي و طباطبايي محيط استاد مرحوم جمله از فضلا ، از چندتن با
مطهري استاد مرحوم با آمديم بيرون كه هنگامي.داشتيم جلسه‌اي آرام
گفتم و گذاشتم ميان در ايشان با را كتابخانه جريان من.شديم مواجه
كه گفتند مطهري استاد.دارند ملي گنجينه اين به طمع چشم عده‌اي كه
به.باشد بايد مجلس كتابخانه فرمودند كه شنيدم امام حضرت از خودم من
پيروزي از پس روزي چند و شد راه‌اندازي مجددا كتابخانه ترتيب اين
.گرديد كتاب مشتاقان پذيراي انقلاب ،
ارزش با آثار از گنجينه‌هايي داراي مجلس كتابخانه علي‌الظاهر:همشهري
خواهشمنديم.مي‌باشد ارزشمند بسيار ملي بعد در كه است هنري و فرهنگي
.بفرماييد باره‌نكاتي اين در
با حاضر حال در اسلامي شوراي مجلس كتابخانه:عراقي فدايي غلامرضا.
هفت و صدوپنجاه و خطي كتاب جلد (16500) پانصد و هزار حدودشانزده
از ادواري ، نشريات از كاملي نسبتا مجموعه و چاپي جلدكتاب هزار
بي‌نظير خود نوع در مجموعه ايناست ايران معتبر مهم‌و كتابخانه‌هاي
دوران نشريات ناصري ، عهد از منتشره اولين‌نشريات بردارنده ودر است
.است اسلامي انقلاب دوران ونشريات شبنامه‌ها و مشروطه انقلاب
فدايي غلامرضا.مي‌كنيد؟ تهيه صورت چه به را كتابها:همشهري
خريداري صورت‌اهدا ، به پيوسته كتابخانه اين در كتاب گردآوري:عراقي
هنوز و بوده ناشرين و كتاب نمايشگاههاي از خريداري خصوصي ، مجموعه‌هاي
.دارد ادامه
است؟ كدامها چاپي كتابهاي عمده موضوعات:همشهري
و اسلامشناسي كتابخانه ، چاپي كتابهاي موضوعات اهم:فدايي غلامرضا.
فرانسه ، انگليسي ، تركي ، عربي ، فارسي ، زبانهاي به كه است ايرانشناسي
كه دارد وجود كتابهايي آنها ميان در.مي‌باشد غيره و روسي آلماني ،
.است خطي نادر نسخه‌هاي همپايه ارزش در و ناياب
استاد..بفرماييد آنهانكاتي تعداد و خطي نسخه‌هاي درباره:همشهري
مختلف موضوعي زمينه‌هاي در كتابخانه اين خطي نسخه‌هاي مجموعه:حائري
شده منتشر مجلد در 25 و گرديده فهرست آن جلد حدود 9000 تاكنوناست
قديمي‌ترين.است انجام دست در نسخه‌ها بقيه فهرستنويسي كار و است
خط به و چهارم يا سوم قرن به مربوط مجيد كتابخانه‌قرآن خطي نسخه
.است موجود كتابخانه در بسياري نسخه‌هاي ششم و پنجم قرن از و است نسخ
ابي‌صادق ابن از اسحاق ، ابن حنين مسائل شرح:جمله از
وجمهره‌الامثال صابي ابواسحاق رسائل بيروني ، اثر التفهيم نيشابوري ،
.عسگري ابوهلال
كتابخانه علي‌الظاهر.بفرماييد نكاتي هم موجود اسناد درباره:همشهري
تاكنون مشروطه از ايران سياسي نهاد مهمترين به پيوستگي بخاطر مجلس ،
.باشد نيز سند گنجينه‌هاي مهمترين واجد بايد
مجلس ، كتابخانه گنجينه‌هاي گرانبهاترين از يكي:استادحائري.
قبالجات ، مالي ، اسناد قراردادها ، فرمانها ، نامه‌ها ، -اسناد مجموعه‌هاي
مهمترين.مي‌شود نگهداري ويژه قفسه‌هاي و درصندوقها كه است -وقفنامه‌ها
اسناد ازاست مشروطيت به مربوط فرمانهاي و نامه‌ها بي‌شك اسناد اين
مجموعه مانند است موجود مجلس كتابخانه در مجموعه چندين مشروطيت
به مختلف اشخاص و خاندانها بوسيله كه مجموعه‌ها ديگر و اميرخيزي
در ديرزمان از كه آنها مهمترين از يكي و گرديده وارد كتابخانه
به او پاسخ و شاه محمدعلي به مجلس از است نامه‌اي است بوده كتابخانه
.مجلس
...اينجاست در هم كمال‌الملك تابلوهاي علي‌الظاهر:همشهري
اقدامات مفيدترين و درخشان‌ترين از يكي:عراقي فدايي غلامرضا.
جلدهاي و نقاشي آثار گرانبهاترين از نمونه‌هايي كتابخانه ، جمع‌آوري
از نقاشي ، تابلو شامل 168 مجموعه اين.عكس‌مي‌باشد مجموعه و نفيس
.مي‌باشد وي شاگردان و كمال‌الملك آثار جمله
متحداز ملل سازمان تشكيل از پس كه كنم عرض اطلاع جهت هم را نكته اين
و اسناد واسپاري كتابخانه عنوان به مجلس كتابخانه ماه‌مه 1948 ،
كليه زمان آن از و شد گرفته نظر در متحد ملل انتشارات‌سازمان
اين به فرانسه و انگليسي عربي ، زبان سه به سازمان اين انتشارات
تاريخ بر اشتغال جهت از نيز مجموعه اين.مي‌گردد ارسال كتابخانه
.مي‌باشد مفيد بسيار محققان براي بين‌الملل روابط و ديپلماسي معاصر
فهرستهاي تهيه گيرد ، انجام بايد كه مهمي كارهاي جمله از:همشهري
طور بهاست هنري آثار يا و ارزش با چاپي حتي و خطي كتب مناسببراي
فهرست:استادحائري.مي‌شود؟ انجام چگونه نويسي كارفهرست كلي
اينها دوي هر كه وكتابشناسي نسخه‌شناسي:دارد اصلي ركن نويسي 2
بررسي دقت به امر جوانب تمام بايد يعني است ، بسيار دقت و فكر مستلزم
مجموعه كه محتواست و مولف نام موضوع ، اسم ، شامل خطي نسخه هر.شود
و كتاب نام يعني اينها ، شناختن.مي‌دهد تشكيل را كتابشناسي كار اينها
وجود ديگر كتابهاي در كه آن ويژگيهاي و كتاب محتواي و مولف نام
اگر حتي حال اين در.مي‌شود مربوط كتابشناسي به كه است مسائلي ندارد ،
بحث موارد اين به راجع مي‌توانيم ما باز نباشد ، دست در هم نسخه‌اي
نوع و كيفيت جلد ، نوع:ازقبيل است مسائلي مورد در نسخه‌شناسي.كنيم
تشكيل سطر چند از صفحه هر و دارد چندصفحه كتاب اينكه و خط نوع كاغذ ،
وابستگي و كاغذ كمبود قبيل از مشكلاتي علت به گذشته در.است شده
ديگر بسياري و خاطرات مهم ، روزهاي داشت ، وجود كتاب به نسبت كه شديدي
يادداشت كتاب جلد پشت يا و حاشيه در را اهميت با مسائل از
اسناد از ارزنده مجموعه‌اي مي‌تواند كتاب هر جهت اين به مي‌كرده‌اند ،
دوره به متعلق كه كتابي در ما مثلا باشد ، تاريخي مهم
گذشته و سرگذشت به راجع توجهي قابل مطالب است طوسي خواجه‌نصيرالدين
جمله از نمي‌شود يافت ديگري كتاب هيچ در كه كرده‌ايم خواجه‌نصيرپيدا
از او خود كه بودند حارث‌انصاري اولاد از همه اينها است نوشته اينكه
يا.مي‌برد نام را عصر آن علماي از نفر و 31 بوده حضرت‌رسول ياران
ميزان و تبريز زلزله درباره وفلسفي عرفاني يك‌كتاب حاشيه در مثلا
نويس فهرست يك كه است مسائلي اينها.است نوشته‌شده مطالبي آن تلفات
نسخه قسمت به كارها اين البته و باشد كافي‌داشته توجه آنها به بايد
كه ديگري بااهميت موضوع.كتابشناسي نه و مي‌كند پيدا ارتباط شناسي
در كتاب چند گاهي كه است اين مي‌آيد پيش فهرستنويسي كار در معمولا
و نيست رساله آن مال صفحات از بعضي يعني است شده جمع كتاب يك قالب
ممكن متخصص غير افراد شرايطي چنين در.مي‌شود مربوط ديگر رساله‌اي به
.مي‌شود شروع همينجا از مشكل و است كتاب يك اين كه كنند فكر است
را اول نقش وسيع اطلاعات و نظر دقت شناسي نسخه در كه است اين منظورم
پايان در را كسي نام كه آمده پيش اوقات گاهي.است مهم بسيار و دارد
نام دلايلي به بنا يا و ندارد مولف با ارتباطي هيچ كه نوشته‌اند كتاب
كه شده سبب امر همين و نوشته‌اند كتاب يك اول درصفحه را ديگري كتاب
.شود مرتكب بزرگي اشتباه و شده گمراه نويس فهرست
در مهم نسخه‌هاي از مشترك فهرستهاي تهيه كه نمي‌كنيد فكر آيا:همشهري
جهان سراسر در فارسي كتابهاي بلكه و ايران موجود كتابخانه‌هاي همه
.است لازم كار اين بله ، :حائري استاد.باشد ضروري موضوعي صورت به
در.شده برداشته مشترك فهرست يك تهيه براي قدمهايي كه است مدتي الان
روي از نام‌استوري به انگليسي نفر يك را كار نخستين مورد اين
در فارسي كتابهاي از فهرست جلد و 2 داده انجام چاپي نسخه‌هاي
هم ديگران.است شده تهيه..و فلسفه تاريخ ، قرآن ، ادبيات ، زمينه‌هاي
اينكه است مهم كه آنچه اما برداشته‌اند ، قدمهايي خارج و ايران در
كاملي و دقيق مي‌بايدفهارس اول كتابخانه هر خطي نسخه‌هاي از بخصوص
خواهيم آنها مجموعه در مندرج اطلاعات از استفاده با سپس و كنيم تهيه
.كنيم چاپ و تنظيم را موضوعي و مشترك فهرستهاي توانست
.مي‌كنيم تشكر شنود و گفت اين در آقايان حضور از:همشهري
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
.رايانه ندا فرهنگي ارتباطات و اطلاعات گسترش موسسه :فني مجري