چهارم ، شماره 1063 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 8 يكشنبه 18
جامعه و دولت مناسبات كتاب معرفي
تاريخي درچشم‌اندازي
(مصارف و منابع الگوي) ايران بودجه‌اي ساختار و مالي گستره
و ملي عمل‌اقتصادي دستور و سند عنوان‌مهمترين به آنكه‌بودجه با
انكار اهميت كشور سياسي-اجتماعي حتي و اقتصادي درساختار دولتي ،
روش ايران‌و در بودجه‌نويسي تحول متاسفانه‌سير اما دارد ، ناكردني
تحولات باسير چندان دولت ، ساله يك برنامه‌مالي اين از بهره‌مندي
.است نداشته همخواني آن سوي و سمت سرعت و اجتماعي‌كشور -اقتصادي
وزارتخانه‌ها و سازمانها روابط و كشور بودجه‌نويسي نظام به عارضه ، اين
غيرساختاري و ضعيف ارگانيك انسجام با و حالتي‌موزائيكي يكديگر ، با
.است بخشيده
تراز روحياتي آن از بويژه ايران در بودجه‌اي وساختار بودجه مقوله
جاري سده سراسر در نفت دولتي كنترل تحت عنصر كه كشورهاست ديگر
و داده قرار خود ژرف تاثير تحت را ملي اقتصاد پيكره تمامي ميلادي ،
دولت ، ريالي و ارزي درآمد منبع اصلي‌ترين عنوان به نيز هنوز
اين به.مي‌دهد تشكيل كشور بودجه ستون‌درامد در را وزنه سنگين‌ترين
همين به كتابي در ايران بودجه‌اي ساختار و مالي بررسي‌گستره ترتيب ،
درصد تا 80 دربرگيرنده 60 واقع در شبيري‌نژاد ، علي‌اكبر دكتر از نام
.مي‌آيد شمار به ملي اقتصاد حجم كل
ازسوي جلد شيراز ، 3300 در به‌تازگي كه كتاب اين گفتار پيش در
عنوان ايران‌به بودجه‌ريزي نظام:آمده‌است شده ، منتشر ني نشر
سالانه بودجه‌هاي وتنظيم است ناهنجار كشور مديريت‌عمومي مالي چهره
اجتماعي ، ديدگاه از.مي‌شود رو به رو متعددي مسائل و دشواريها با
كثرت و پيچيدگي مردم ، روزمره زندگي جاري فعاليتهاي متن در دولت حضور
بروز اداري ، سازمان ايذايي كارگزاري‌هاي گهگاه و قوانين و مقررات
توزيع چگونگي در آن ناخواسته پيامدهاي و اقتصاد در تورمي فشارهاي
اتخاذ سياستهاي در پياپي تغييرهاي سرانجام ، و افراد معيشت و درامدها
نشانه‌هايي عمومي ، هدفهاي به نيل در مزبور سياستهاي ناكامي‌هاي يا شده
.است كشور مالي مديريت نابساماني از
درتعيين آن اثربخشي جنبه از موضوع‌بويژه اهميت به سپس نويسنده
با را اجراي‌بودجه و تهيه فرايند و اشاره‌مي‌كند دولت مشروعيت
.مي‌داند مواجه تنگناهاي‌روزافزون
يك داراي صفحه ، شامل 240 ايران ساختاربودجه‌اي و مالي كتابگستره
بر تاكيد وجود با نژاد شبيري دكتر مقدمه ، در.است بخش شش و مقدمه
امور سازماندهي و كه‌بودجه‌ريزي مي‌دهد هشدار بودجه‌ريزي ، نظام اهميت
عوامل از يكي جز چيزي خود بهينه صورتهاي در حتي مصارف ، و منابع
اين تحليل و شناسايي براي.نمي‌آيد حساب به عمومي بخش مديريت چندگانه
همچون ديگري عوامل نقش سياسي ، و قانوني ساختار بر علاوه مديريت ،
اهميت داراي نيز جاري مقررات و سازماني روابط ساختار انساني ، نيروي
.است
شكل‌گيري مبادي از توصيفي دادن دست به ضمن مباني ، و بخش‌اصول در
كنوني ، شكل به نويسي يافتن‌بودجه اهميت پيشينه غرب ، در عمومي ماليه
از پيش.است شده داده نسبت آن بنيادين تحولات و نخست جهاني جنگ به
به مربوط مسائل بر تمركز با عمومي ماليه كه بود قرن دو حدود در جنگ ،
امور اداره به مالياتي ، سياستهاي توجيه و وضع و بودجه اجراي و تنظيم
يا ورود از را دولتها سياسي ، اقتصاد....مي‌شد محدود دولتها مالي
از اقتصادي نظريه‌پردازان و مي‌كرد منع اقتصادي فعاليتهاي در مداخله
كمك به كه بودند آن پي در بيشتر حاضر قرن شروع تا هجدهم قرن اواسط
وسيع دگرگونيهاي و توليدي روابط در آمده دست به جديد فنون و پديده‌ها
سوي به حركت مطلوب هنجارهاي ارزشي ، مباني و اجتماعي مناسبات در حادث
...كنند تشريح دولتها دخالت از فارغ را جوامع رفاه و پايداري
دولت مقبول‌حاكميت و محدود چارچوب جنگ‌جهاني ، نخستين طي در..اما
وسيع اندازه‌اي به اين‌جنگ از ناشي صدمه‌هاي و خسارتها.گسيخت هم از
و فقير اكثريت سوي از را فشارهاي‌تهديدآميزي كه بود توان‌فرسا و
دوم جهاني جنگ خاتمه با نتيجه ، در...كرد دولتها متوجه محروم
دولت از نوظهوري مفهوم و اقتصادي و اجتماعي روابط از تازه‌اي ساختار
كوچكي بخش دفاع تامين و نظم حفظ و سنتي حاكميت آن در كه شد پديدار
.مي‌آمد شمار به
زيربخش دردو عمومي ماليه بحث دوم ، زمينه‌هاي‌تاريخي بخش در
محتوايي و قالب آن ، در طي كه است شده طرح وبروني دروني زمينه‌هاي
دوران از عمومي ماليه وداخلي جهاني پيشينه جامع ، و نسبتاكامل
نتيجه چنين و گرفته قرار دقيق بررسي مورد سو اين به باستان يونان
سه مالي عملكرد و كار و ساز به توجه با كه است شده داده دست به كلي
بسيار مفهوم در عمومي اولاماليه ايران ، و روم يونان ، بزرگ تمدن
لحاظ به كه است تاريخي تبعي پديده يك خود ، يافته عموميت و وسيع
چگونگي مفهوم ، همين در آن ، موضوع و بوده همزمان حاكميت باظهور سابقه
تامين چگونگي در حاصل ثانياتغييرات ;است حكومت هزينه‌هاي تامين
;است حكومتهابوده ماهوي تحولات از تابعي تاريخ ، طول در منابع
استقرار آمره ، پايه‌نظام بر عمومي ماليه ثالثاجريان‌مبادلات
جامعه تمايل از حاكي كه ارائه‌كرد مي‌توان نمونه‌هايي وكمتر يافت
بر حكومت‌يا براي حقي عنوان به منابع‌مالي تامين به حاكميت تحت
باستان ، دوران جوامع بيشتر رابعادر ;باشد اجتماعي قرار نوعي پايه
وحقوق اراضي خراج سرانه ، ماليات عنصر سه بر مالياتي عمده درامدهاي
باستاني خرج‌حكومتهاي و دخل تطبيقي وخامسابررسي ;بود استوار گمرگي
هزينه‌ها تقدم اصل رواج دهنده نشان عمومي ، ماليه موضوعه اصول با
.است بوده بردرامدها
تاريخ درطول دروني و بروني وتغييرات برتحولات كتاب سوم بخش
توزيع باز جوي‌الگوي‌سازگار و جست در بخش‌چهارم ، در و دارد تكيه
و خاص ، خدمات توليدي ، بنگاههاي اقتصادي ، امور عمومي ، درامدها ، امور
اين در.است گرفته قرار تحليل و تجزيه و بررسي مورد مالي حسابهاي
حال در كشورهاي لي ما و اقتصادي مسائل به اشاره با نويسنده بخش ،
ماليه مسائل به نسبت بازنگري در كه تازه‌اي خطر:مي‌دهد هشدار توسعه ،
احتمال دارد ، وجود توسعه حال در كشورهاي بودجه‌ريزي نظامهاي و عمومي
بر تكيه و صنعتي كشورهاي عمومي ماليه رهاوردهاي از دوباره اقتباس
.است خصوصي‌سازي يا عرضه اقتصاد عمومي ، گزينه مانند نظريه‌هايي
ماليه موازنه پيشينه‌وضعيت به توجه با كه است آمده پنجم بخش در
تاكنون مشروطيت نهضت آغاز از دولت سالانه بودجه‌هاي كسر و عمومي
ايران‌نقش بودجه ساختار و مالي گستره در عمومي مديريت سياستهاي
شده ارائه كلي اطلاعات تحليل از برخاسته پايان ، در و است داشته ناچيز
از نشانه‌هايي و عمومي مصارف به منابع واقعي تخصيص چگونگي كتاب ، در
شده درجه‌بندي مورد چند در كشور ، بودجه‌ريزي كار و ساز در موجود موانع
ناديده ايران معمول بودجه‌ريزي در منابع مختلف اولاكيفيت‌هاي:است
از ناشي ايران بودجه‌اي ثانياكسريهاي ;مي‌شود انگاشته
در پنهان ومازادهاي نيست اقتصادي هدفهاي براي مالي سياستگذاريهاي
ثبات و رشد تامين جهت در كلان بررسيهاي حاصل آنكه پيش‌از...منابع
به دولت وصوليهاي و سرمايه‌اي منابع از بخشي تخصيص مثابه به باشد ،
كشور ، بودجه‌ريزي در منابع ثالثانارساييهاي و ;است جاري هزينه‌هاي
.است دولت عمومي امور حوزه گستردگي معلول
مصارف و منابع الگوي -ايران وبودجه‌اي ساختار و مالي كتابگستره
آن تاريخي پيشينيه و كشور بودجه‌ريزي نظام از كه جامعي مدل لحاظ از
كتابهاي در لازم و تازه اثر يك مي‌دهد ، دست به جهاني تجربه و ايران در
ويژگي و شده استفاده منابع به توجه با بويژه كه است كشور اقتصادي
چه و تاريخي و اقتصادي پژوهشگران و دانشجويان براي چه آن ، تاليفي
.است سودمند خوانندگان ، ساير
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام