چهارم ، شماره 1064 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 9 دوشنبه 19
|
|
قرآن از پرتوي يادگار و ياد
و وضعيت از رفتن فراتر طالقاني ، چون عالمي ويژگي بارزترين بي‌شك
گوناگون قشرهاي و افراد برابر در سعه‌صدر و خويشتنداري و فردي شرايط
به امور نتايج و انگيزه‌ها تفكيك امكان كه شرايطي در او.است بوده
اين بنيانهاي و كند حفظ را امت وحدت داشت سعي نبود ، ميسر هيچوجه
.نمايد تقويت خويش كردار و گفتار با را وحدت
حاضر ، آغازقرن از كه بود نستوه طالقاني ، مجاهدي سيدمحمود آيت‌الله
ايده‌آلهاي تحقق براي را خود مبارزه رضاخان ، ديكتاتوري وقوع با همراه
با برخورد در وي كه متعددي مراحلنمود آغاز انساني و اسلامي اصيل
شد باعث بود كرده تجربه جامعه در موجود تشكلهاي و گروهها و سيستمها
به‌بار مرد اين وجود در عجيب سعه‌صدري و حوصله و ستبر انديشه‌هايي تا
با كيفيت‌برخورد و مي‌شناخت ازنزديك را شرايط و سويها همه او ، .نشيند
نمونه‌هاي.مي‌دانست نيك را امكاني هر از بهره‌برداري يا وضعيت ، هر
و نفت شدن ملي نهضت تا شهريور 1320 ، تا مشروطيت از تاريخي ، متعدد
او از اسلامي 1357 ، انقلاب تا آن استمرار و خرداد 42 قيام بالاخره
را امت آرماني والگوهاي صفات از مجموعه‌اي كه آورده‌بود بوجود چهره‌اي
.بود انباشته خود بوضوح‌در
پخته انديشه و دانش مثال‌زدني ، وتقواي زهد و فردي خصوصيات كنار در
مفسري عنوان به را وي عموما.بود چشمگير بسيار نيز طالقاني آيت‌الله
قلمداد حاضر روزگار در قرآن معلمان برجسته‌ترين از يكي بلكه و بزرگ
مطالعات.است نبوده نهفته گزافي هيچ راستي به نكته اين در.كرده‌اند
اين طي و داشت سابقه قرن نيم از بيش الهي ، آيات در طالقاني تاملات و
مجيد قرآن تفسير و تبيين در خود ويژه سياقي و سبك وي طولاني ، زمان
ساختار و زبان و جوان طبقه نياز به باتوجه شيوه ، اين.بود يافته
سنت‌هاي بر تكيه با و بود گرفته خود به امروزين شكلي معاصر ، تفكر
.مي‌گشود باز را ضروري و بديع كاملا مسائلي قديم ، تفسيري و ديني عظيم
گوناگون طبقات و دانشجويان و طلاب از اعم مختلفي ، گروههاي ترتيب بدين
سرچشمه‌هاي از پرتوي با قرآن ، بزرگ معلم اين درسهاي ضمن در اجتماعي ،
و حفظ را خود ديني انديشه طريق اين از و مي‌ساختند برقرار ارتباط وحي
روشهاي از بود تلفيقي قرآن ، با طالقاني برخورد روش.مي‌نمودند تعميق
و علوم پرتو در محتاطانه بسيار اجتهادي و راي اظهار با همراه سنتي ،
وارد سرعت به قرآن ، آيات تا مي‌گرديد موجب روش ، اين.جديد مسائل
هر حضور امكان تفسير ، فضاي گسترش با و شود افراد فكري حيات جريان
در كه گفت مي‌توان جرات به.گردد ميسر آن ظل در انديشه‌اي هر با فرد
ناتمام تفسير تفسيرالميزان ، و طباطبايي علامه عظيم ميراث كنار
ما دوران در ويژه‌اي جايگاه قرآن نام‌پرتوي‌از به طالقاني آيت‌الله
.دارد
طالقاني ، تتبعات قرآني ميراث وچشمگير توجه قابل گستره بر علاوه
از پيش سالها اساسا و بود ويژه بسيار نيز عرصه‌نهج‌البلاغه در ايشان
و اسلام مهم اثر اين احياي در سعي معاصر ، عالمان و انديشوران غالب
.نمود تشيع
اصلاتمام او.بود وي تاريخي طالقاني ، نگرش تفكر غناي ديگر ركن
آن مختلف وفرازهاي زيروبم با و بود رازيسته ايران معاصر تاريخ
مشروطيت ، انقلاب مهم اثر احياي و بازنگاري به وي توجه.داشت آشنايي
ابعاد مي‌تواند نائيني ، ميرزاي اثر تنزيه‌المله و يعني‌تنبيه‌الامه
صدر روزهاي نخستين در.دهد نشان بيشتر را بزرگ عالم اين تاريخي بينش
نماز خطبه‌هاي برخي احمدآبادو در طالقاني سخنراني‌آيت‌الله انقلاب ،
اين بازخواني بي‌گمان و معاصربود تاريخ بر منتقدانه وي‌مروري جمعه
به تاريخ‌معاصر صعوبات درك در هم‌مي‌تواند هنوز درخشان ، خطابه‌هاي
راهنماي و معلم عنوان به ذخيره‌اي چنين با وي.رساند ياري ما همه
سياسي ، ديني ، مجامع در او ساله هفتاد حضور.بود شده برگزيده مردم
.مي‌ساخت متمايز همگنانش از را او جدا مبارزه ، عرصه‌هاي و دانشگاهي
كه درستي‌دريافتند به مردم زندان ، ازآخرين آزادي از پس روزهاي در
چون برجسته‌اي و وارسته انسان وجود ،(ره)امام حضرت رهبري سايه در
خانه ازاينرو.كند تضمين را انقلاب پيروزيهاي مي‌تواند طالقاني
راستي به.بود شده انتظارات و خواستها و نظرات مركز و مرجع طالقاني ،
برخي ، ميان اين در.بود او چون مجاهدي فرهنگمرد شايسته حرمتي چنين
و هم‌عهد را خود داشتند سعي منحرف ، و خيالپرور و پوك گروهكهاي نظير
اعتباري كسب او پرتو از و دهند نشان طالقاني وجود آفتاب با هم‌سو
پايتخت از و شده آزرده بزرگوار مرد آن سوءتفاهمي ، به كه يكبار.كنند
اما.كردند ايجاد ذهنها در تشويشي و برانگيختند غوغايي شد خارج
فراخواندن با و فروآمد آنان خشكيده درخت بر وي كلام صاعقه بعد ، اندكي
.كرد خاكستر را خام خيالات آن انقلاب ، رهبرعظيم‌الشان از اطاعت به امت
وحدت كه بيهوده‌اي شائبه‌هاي ساختن دور در طالقاني گرم نفس و سخن طنين
.بود موثر بسيار مي‌ساخت ويران را انقلاب
ما همه تمام‌به ظرافت با روايتي ، نقل وي‌با سخنرانيها ، از يكي در
هر اعماق به توجه و دقيق درك درس ، اين محتواي.آموخت بزرگ درسي
كه بود انسانهايي برابر در صحيح موضعي اتخاذ حال عين در و پديده
امام كلام بر تكيه با را دقيقه اين هدايت مسجد امامهدايتند نيازمند
:كرد بيان اينگونه (ع)صادق
هلكت ، كرديابن‌رسول‌الله ، عرض سلام‌الله‌عليه ، حضرت‌صادق خدمت آمد كسي
يابن گفت شدي؟ هلاك چي براي فرمود امام.شدم هلاك كردم سقوط من
كند ، تكفيرش اينكه جاي به امام شك‌كردم ، خدا وجود در من رسول‌الله
نشدي ، هلاك نه ، :فرمود - بود ما بزرگان منش و روش اين - براند
كه خدايي آن توست ، يقيني حركت اول اين اليقين اول هو هذا الله‌اكبر
تو شك اين..بود ساخته تو ذهن بود ، تخيلي خداي يك مي‌شناختي تو
...بروي پيش نماني شك اين در بايد حالا و..است مسئله بزرگترين
بزرگ يار آن ياد طالقاني ، آيت‌الله درگذشت سالگرد شانزدهمين در
.مي‌داريم گرامي را متقي مجاهد و معلم و (ره)امام
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
