چهارم ، شماره 1068 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 14 شنبه 24
|
|
نيست ماندگار محبوس دانش
كشور در اطلاع‌رساني نظام كاستي‌هاي به نگاهي
اطلاع‌رساني چرخه در حاضر حال در ايران كه خوانديم گذشته شماره در
.توليدكننده تا است كننده مصرف بيشتر
بين فرهنگي -تاريخي گسستگي و شكاف يك ما جامعه در كه شد گفته همچنين
اطلاع جديد شرايط و اسلامي درخشان فرهنگ و تمدن از ناشي شرايطمساعد
.است آمده رساني‌پديده
اطلاع‌رساني نظام كاستي‌هاي از ديگر برخي حاضر گزارش پاياني بخش اين در
.است آمده كاستي‌ها اين رفع وراه‌حلهاي كشور
ما فرهنگي نظام در آيا بكنيم‌كه تعريف بايد نخست:مي‌گويد حري دكتر
نه؟ يا دارد شهري زندگي با گريزناپذير تنگاتنگ‌و پيوند كتابخانه
.عمومي كتابخانه يك يا باشد تخصصي و دانشگاهي كتابخانه مي‌خواهد حالا
جامعه اگراست جامعه انتظارات تابع كتابخانه‌ها وضعيت بهرحال
فراهم را لازم شرايط مسئولان تا مي‌كند مطرح را مساله آن‌قدر بخواهد ،
آن رفع و نمي‌افتد هم اتفاقي نشود ، احساس و مطرح نيازي وقتي.كنند
.مي‌شود خارج سرمايه‌گذاري اولويت از نيز نياز
مراكز كه كرد خلاصه مي‌توان‌چنين نيز را دانشجويان برخي نظرات
مراكز اجرايي ، و اداري بخش‌هاي در كتابخانه‌ها ويژه به ما اطلاع‌رساني
رويه.نيست كند ، جذب را افراد بتواند كه آن عام مفهوم به گشوده
.نمي‌دهد را بيشتر كتاب سه تا دو مطالعه اجازه كتابخانه‌ها ، از بسياري
.دارد نمود نيز تهران كتابخانه‌هاي معتبرترين در حتي مساله اين
نيازهاي طرح و بازارآفريني جاي به اطلاع‌رساني عرضه نظام بنابراين
اين مقابل طرف اما.است موجود نيازهاي پاسخگوي محدود سطحي در جديد ،
دارند؟ برخوردي چه مخاطبان يعني نظام ،
است كافي چنين‌وضعي ، در:مي‌گويد دانشگاه مدرس.خانيكي ، هادي.
محدود و منجمد هم اطلاع‌رساني مصرف‌كنندگان‌نظام يا مخاطبان نيازهاي
ما جامعه در مطالعه نرخ.بماند محدود نيز نظام‌اطلاع‌رساني تا باشد
هزينه‌هاي به‌عنوان كتاب و نشده نهادي مطالعه فرهنگ و نيست بالا
حالي در.مي‌يابد تداوم وضع پس‌اين.ندارد جايي خانواده‌ها در اوليه
راه‌حل‌هايي كم‌كم كند ، برخورد فعال‌تر قضيه ، اين طرفين از يكي اگر كه
.شد خواهد پيدا
از يكي معتقدند صاحبنظران و ضرورتهاكارشناسان و مناسب ابزارهاي
اثرفزاينده‌اي و يافته دست بدان بشر امروز كه مهمترين‌ابزارهايي
انسان.است ديتا ارتباطات و كامپيوتر گذاشته ، او زندگي ابعاد همه در
ثبت ، كامپيوتر كمك با مي‌كند كشف يا فكر كه را آنچه مي‌تواند اكنون
هر به ارتباطي محيطهاي از استفاده با و كند پردازش و كپي ذخيره ،
.كند ارسال (متن تصوير ، صوت ، ) مختلف اشكال به منظور ، هر براي نقطه
از جديدي مقدمه‌تعريف بشري ، آحاد بين دانايي تبادل زمينه اين ايجاد
آن تداوم و حفظ چگونگي و قدرت حكومت ، توزيع اقتصاد ، فرهنگ ، تمدن ،
انفجار قولي به يا شكفتگي اين اينكه به نظر.آورده‌است بوجود
مقدمات فهم توجه‌و گرفت ، خواهد و دربرگرفته را چيز همه اطلاعات
عوامل به توجه مستلزم آن با چگونگي‌برخورد و كاربردها اين به حصول
مناسب انتقال و همخواني و تكنولوژي صاحب جوامع مدني‌در زيرساختي
.است ما كشور بخصوص و انتقال‌گيرنده جامعه مدني مشخصه‌هاي با
موضوع اين درتبيين انفورماتيك برنامه‌ريزي ارشد كارشناسان از يكي
رشد معرف ميانگين طور به جامعه دريك پديده هر رشد:مي‌دارد اظهار
متناسببا قضايي -سياسي اقتصادي ، فرهنگي ، -علمي شاخه‌هاي‌ديگر تمام
علم از شاخه يك رشد امكان تنهايي به زمينه‌ها ، ساير رشد بدوناست آن
در اشخاص تحصيلي رشد آن ساده مثال.نيست امكان‌پذير آن ، بقاي مهمتر و
در جذب امكان عدم علت به مدتي از بعد كه است شده داشته عقبنگه جوامع
.مي‌شوند غربي بازارهاي جذب آنان موطن
و مختلف رشدابعاد معرف غرب ، در اطلاع‌رساني شبكه‌هاي رشد اين‌رو از
نظام:از عبارتند آن مهم اززمينه‌هاي برخي كه آنهاست بين روابط
نظام‌طبقه‌بندي علمي ، و اجتماعي لايه‌هاي تمام در مستندسازي‌اطلاعات
با متناسب قضايي و حقوقي نظام جامعه ، در آن انتشار روال و اطلاعات
و مناسب صنعتي -اقتصادي برنامه‌ريزي نظام جامعه ، در ابزار اين كاربرد
ارائه توسعه از خود شده ، ياد بخش‌هاي از هريك متقابلا كه ديگري موارد
بيشتري كارآمدي داراي و جسته بهره ارتباطات و كامپيوتري خدمات
.مي‌شوند
غرب در:اطلاع‌رساني ، مي‌گويد امر در غرب موفقيت علل بررسي در وي
آموزش مراحل از كه طوري به ;شده‌است عملي دانش و فكر مستندسازي
را وگفته‌ها شنيده‌ها نظرات ، كردن مستند روش به‌دانش‌آموزان ابتدايي
را اجتماعي محيط در آن انتشار مزاياي و چگونگي و مي‌دهند آموزش
نتايج كليه كردن مكتوب اطلاعات ، مستندسازي از منظور.مي‌كنند نهادينه
اسناد و مدارك با و نتيجه آن به حصول راه‌كارهاي بعضا و فعاليت يك
اتكا قابل بهره‌بردار طرف براي اطلاعات اين كه نحوي به قبول قابل
به تحقيقات نتايج انتشار و اطلاعات تبادل غرب در امروز.است باشد ،
.است يقيني امر يك همگان رشد حياتي عامل عنوان
اختيار در شده طوربرنامه‌ريزي به مخابراتي زيرساخت‌هاي نظام ، اين در
علمي محيطهاي در ديتا ارتباطات هزينه مثال براي.مي‌گيرد قرار همه
.است رايگان كاملا دانشجو و پژوهشگر براي غربي
شتابي با كه هستيم جهاني كوچك دهكده از عضوي چيست؟ما چاره
يا خواسته بنابراين.مي‌رود پيش اطلاعات شدن جهاني سوي به فزاينده
بحث.باشيم مناسبي سياستگذاري جستجوي در بايد قافله اين در ناخواسته
اين در گام نخستين و ماست جامعه در جديدي موضوع اطلاعات تكنولوژي
.است موانع رفع چگونگي و دشواري‌ها و كاستي‌ها شناخت مسير
نظام ضعف‌هاي و كاستي‌ها رفع براي مناسب ابزارهاي.خانيكي ، هادي.
به نياز ما اطلاع‌رساني نظام:برمي‌شمارد چنين را كشور اطلاع‌رساني
شبكه‌هاي و سياسي و فرهنگي علمي ، اطلاعات از اعم اطلاعات ، .دارد تحويل
روزآمد و كارآمد همه بايد شنيداري -ديداري تا نوشتاري از اطلاعاتي
منسجم‌تر پايدارتر ، مي‌شود ساخته مكتوب اطلاعات براساس كه فرهنگي.شوند
گرچه.است شفاهي‌موزائيكي اطلاعات بر مبتني فرهنگ اما.است عميق‌تر و
.هست نيز پراكنده‌تر نسبت همان به اما است فراگيرتر و سريع‌تر
اطلاعات فرهنگي توسعه مبناي هم اطلاعات ، انفجار عصر در:مي‌افزايد وي
اينترنت ، مثل اطلاعاتي شبكه‌هاي در اطلاعات انتقال و نقل نمونه در.است
به لحظه كه مجموعه‌هايي ;است شكل‌گيري حال در جديد بين‌المللي نهاد يك
جديد مدني جامعه اعضاي خود به خود و ارتباطند در يكديگر با لحظه
.مي‌شوند تلقي
بود ثانيه در حد 1300صفحه در اطلاعات مبادله حجم پيش سال دو يكي تا
خواهد ثانيه در صفحه ميليون يك به‌حدود يكم و بيست قرن اوايل در كه
.توجه‌است قابل ترتيب همين به نيز الكترونيكي رشدنشريات.رسيد
بهرحال اينكه و بين‌المللي عرصه در فرهنگي رخدادهاي اين به توجه با
دارد ، وجود پراكنده صورت به نيز خوبي اطلاع‌رساني مراكز ما كشور در
ملي و يكپارچه نظام يك به بايد ما كه است آن بر خانيكي هادي
.بينديشيم اطلاع‌رساني
:مي‌گويند صاحبنظران و پيشنهادهاكارشناسان
و تقويت بخش‌ها درهمه كشور در اطلاعات مستندسازي فرهنگ است لازم -1
هزينه ، اتلاف مانع كه شود گرفته به‌كار نيز متقن نظام يك آن براي
جديدالانتشاربايد كتاب هر در مثال برايباشد نيروي‌انساني و زمان
موجود اطلاعات به ودستيابي ذخيره‌سازي براي كتابخانه‌اي شناسنامه يك
صورت به كشور تمام در ملي كتابخانه وجودپيشنهاد با اكنون كه باشد
زمان برابرهزينه ، هزار با (عنوان يك براي بار هزار حداقل)تكراري
آموزش از بايد نيز مستندسازي فرهنگ اين.مي‌شود انجام انساني نيروي و
.شود شروع ابتدايي
عدم با متاسفانه‌مي‌كوشند كه اطلاعات صاحبان انحصارگري روحيه -2
برتري يا منزلت خود براي اين‌اطلاعات ، به عموم دسترسي و انتشار
بقاي و رشد راه بهترين.شود محو بايد كنند ، ايجاد اقتصادي-اجتماعي
.است فناپذير محبوس ، علم و است آن انتشار علم ، هر
دستگاه رفع‌انحصارگرايي و مخابراتي مناسب زيرساخت‌هاي نقصان رفع -3
ارائه متولي دستگاهاست ارتباطي‌الزامي خدمات ارائه در متولي
اين.است ارتباطي بستر ايجاد آن اصلي وظيفه كه بايدبپذيرد خدمات
مانع بلكه مي‌شود ، مربوطه دستگاه موفقيت عدم باعث تنها نه اشتباه ،
هرچه است لازم.شد خواهد نيز جامعه در اطلاع‌رساني خدمات ارائه و رشد
ارائه به نسبت متولي دستگاه و بگيرد صورت وظيفه تفكيك اين زودتر
مورد نقاط بين خاص كرايه خطوط يا ملي شبكه از اعم ديتا ارتباطي خطوط
متقابل طور به تمهيدات ، اين.آورد فراهم را لازم تسهيلات مشتريان نظر
خواهد كشور مخابرات درآمد افزايش و اطلاعات تبادل تقاضاي افزايش باعث
.شد
مستقيم اثر كه كشور پژوهشي و آموزشي علمي ، زمينه‌هاي توسعه براي -4
پيشنهاد دارد ، جامعه سياسي و فرهنگي اقتصادي ، اجتماعي ، ابعاد همه در
پژوهشي و آموزشي محيطهاي ارتباطات هزينه از سالانه برآوردي مي‌شود
استفاده زمينه مراكز اين بودجه در آن تخصيص با و آيد بدست كشور
.شود فراهم ديتا ارتباطات متقاضي پژوهشگران همه براي رايگان
صاحبان حقوق حفظ مناسببراي قضايي -حقوقي نظام يك برقراري ضرورت -5
حاكميت و مصرف‌كنندگان صنعت ، اين سرمايه‌گذاران‌در اطلاعات ، و آثار
عرضه تهيه ، كار مجموعه بر نظم يك تحقق زمينه كه گونه‌اي به ملي نظام
.است الزامي شود ، فراهم اطلاعات مصرف و
اطلاعات برقراري‌ارتباطات سياسي و فرهنگي اجتماعي ، ابعاد بررسي -6
ارتباطات شبكه و كشور داخلي-ملي شبكه بعد دو در ما كشور در
ملي شبكه گسترش و ايجاد در تاخير روز هر.است كارساز نيز بين‌المللي
در حتي.مي‌كند وارد جامعه پيكر بر جبران‌ناپذيري خسارتهاي ارتباطي ،
جمع‌آوري ، مناسب ساختار يك بر تكيه عدم كشور ، اداره و حكومت بعد
همچنين و كشور ، كار گردش كل از اطلاعات بازيابي و پردازش و ذخيره
بخش در.است زيانبار كشور ، سراسر در هنگام به اطلاعات تبادل نبود
اولا كه كرد توجه نكات اين به بايد نيز بين‌المللي مرتبط شبكه
است مفيد و ارزش با فوق‌العاده كه ديگران اطلاعاتي منابع به دستيابي
نيز تجاري و اقتصادي بخش‌هاي حتي و پژوهشي -علمي آحاد كليه و ما براي
ارتباطات اين فرهنگي تاثير ثانيا.مي‌دهد بدست را گرانبهايي فرصتهاي
نيز كشور امنيتي -سياسي حوزه و كشور ملي و عمومي فرهنگ ملي ، زبان بر
.است تعيين‌كننده
از ;آورد بار به هنگفت زيانهايي مي‌تواند مسايل اين به كافي توجه عدم
اجتماعي و علمي كاركردهاي در فارسي زبان زايش عدم و سريع افول جمله
.ملي دانش و كار گردش از فارسي زبان حذف نهايتا و
براي منابع وتخصيص فارسي زبان تقويت مورد اين در مناسب حل راه
زبانهاي اتوماتيك ترجمه سيستم طراحي همچنين و فني جديد لغات تدوين
.است شده شروع آن مقدمات اخير سالهاي در كه است فارسي به ديگر
چندان فرهنگي مسائل‌اجتماعي ، در كه آنها حتي -جهان كشورهاي اغلب در
تبادل به نسبت ملي كيان حفظ براي دولتها ندارند ، اخلاقي قيدهاي
در كه مي‌كنند كنترل را آنها غيرمحسوس طور به و بود حساس فاسد اطلاعات
انجام اكنون بين‌المللي شبكه‌هاي با مرتبط آسياي كشورهاي از بسياري
در مصرف‌كنندگان به عمومي فني بررسي‌هاي با مي‌توانيم نيز ما.مي‌شود
.بدهيم هشدار زيانبار داده‌هاي اينگونه از پرهيز
.كند زندگي كامپيوترنمي‌تواند و ارتباطات بدون آينده ، و امروزي بشر
دارند سياستگذاري و تصميم‌گيري زمينه‌مسئوليت اين در كه سازمانهايي
فرهنگ وزارت اسلامي ، ارشاد و فرهنگ وزارت و ايران شركت‌مخابرات مثل
در (انفورماتيك شورايعالي) وبودجه برنامه سازمان و عالي آموزش و
يك به مي‌توانند جامعه دلسوزان و بكارگيري‌متخصصان با قانونمند شورايي
تشويق راستا ، اين در.يابند دست جانبه همه و جامع برنامه‌ريزي
جلب و تقويت و كشور داخل در اطلاعات عرضه و توليد به مختلف دستگاههاي
و خارجي منابع به توجه از بازدارنده عامل بهترين عمومي ، اعتماد
به جوان نسل يعني جامعه آسيبپذير قشر از جدي حمايت در مهم پشتوانه‌اي
.مي‌آيد شمار
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
