چهارم ، شماره 1068 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 14 شنبه 24
|
|
مي‌شد پرداخت بايد كه تاواني زلزله‌كوبه ،
(واپسين‌بخش) آواجي -هانشين بزرگ زلزله از درس‌هايي
شكل‌گيري‌تركيبي به مصنوعي ازراههاي طبيعت اصلاح و دگرگوني
مي‌انجامد سيل همچون طبيعي بلاياي ديگر زلزله‌و برابر در شكننده
.كرد شگفت‌زده را دنيا بندري‌كوبه ، شهر در زمين‌لرزه فاجعه:اشاره
برخورداري‌از به‌دليل مي‌پنداشتندژاپني‌ها جهان مردم كه بود سالها
به آن خسارات كاهش و زلزله با مقابله در گرانبها و طولاني تجربه‌هاي
اين در حتي و است مقاوم زمين‌لرزه برابر در كه يافته‌اند دست شهرهايي
روي بر كه خانه‌هايي از بحث و يافت رواج نيز افسانه‌هايي مورد
ضعف دليل نه‌به كوبه زمين‌لرزه !آمد ميان به شده ساخته برسپرينگ
ملاحظات و طبيعت قوانين گرفتن ناديده فني ، بلكه كاستي‌هاي يا و بناها
در ژاپني‌ها تلاش.شد مالي و جاني سنگين خسارت همه اين موجب زيست‌محيطي
زمين تحولات تا شد باعث مدرن ، شهر يك به كوبه تبديل براي اخير سال 50
تراشيدن.شود گرفته ناديده شده ايجاد سال هزاران طي كه ساختي
مسكوني واحدهاي ايجاد بتون ، با رودخانه‌ها كف كردن پر كوهها ، بي‌رويه
نهايت در و است داشته جريان آن در آب پيش سده‌هاي در كه مكان‌هايي در
را شهربندري‌كوبه پايدار ، توسعه مباني گرفتن درنظر بدون مدرن‌سازي
.آفريد فاجعه و كرد آسيبپذيرتر زمين‌لرزه برابر در
اززلزله تحت‌عنوان‌درسهايي زمين‌لرزه‌كوبه گزارش از بخش دومين
برنامه‌ريزي‌شهر و مطالعات كه‌توسطمركز را آواجي هانشين بزرگ
.شده ، مي‌خوانيد تهيه خارجي ازمنابع بهره‌گيري با و تهران
كوهستان دامنه در مختلف نقطه هزار دو در دريا خشكاندن و كوهها توسعه
پديده گرديده ، بنا احياءشده اراضي برروي تاسيساتي كه جايي يعني روكو
مدفون شن و خاك زير در خانه‌ها درنتيجه.است داده روي زمين فروريزش
.گرديد موجب را بسياري مرگ و شده
بودفروكش گرديده بنا احياءشده برروي‌اراضي كه بندرگاه تاسيسات
و نيزفروريخت خشكي داخلي‌تر بخش‌هاي.جابه‌جاشد دريا سمت به و كرد
يكصد از بيش كه درزمينهاييكرد حركت متر تا5/3 نقاط بعضي در
كه پورت و روكو جزاير در همچنين و بود شده احيا و خشكانده پيش سال
بودن سيال از ناشي لاي و گل فوران‌هاي شده‌اند ، احياء گذشته سي‌سال ظرف
.گرديد مشاهده زمين نشست و زمين
براثر خدماتي شبكه‌هاي به وارده صدمات حياتي آسيبديدگي‌شريان‌هاي
هزار آب 960 و خانه هزار گاز 860 تقريب ، به‌طور.بود قابل‌ملاحظه زلزله
مشترك ميليون يك از بيش و شد قطع مشترك هزار ده تلفن خطوط و خانه
.ماندند بي‌برق
حفظ در مهمي كليدي عوامل دارند ، جريان شهرها ميان از كه رودخانه‌هايي
از بهره‌برداري حداكثر به‌منظور تقدير به‌هر.مي‌روند به‌شمار محيطزيست
كرده بتن‌ريزي نقاط بعضي در را رودها بستر ديگري ، دلايل به بنا و زمين
صورت زيست‌محيطي ملاحظات به توجه بدون كه اقدام اين دراثر.بودند
وقوع از بعد درنتيجه ، .آمد پيش آب آلودگي و كمبود.بود گرفته
ميزاني به آب حفظ براي كافي عمق فاقد رودخانه از قسمت زلزله ، اين
مورد آتش‌سوزي‌ها با مقابله در و تخليه تلمبه بتوان‌با كه بود
.داد قرار استفاده
و جزايرروكو در بلندمرتبه وآپارتمان‌هاي مدرن بيمارستان‌هاي گرچه
اراضي شهر ، كارايي‌اقتصادي به دستيابي كه‌براي جايي يعني پورت ،
خود است ، شده بازيابي و احياء اكوسيستم تخريب بهاي وسيعي‌به
قطع براثر مراكز اين عمليات اما ديدند ، كمي نسبتا آسيب ساختمانها ،
مرمت تا شدند مجبور حياتي خدمات قطع به‌خاطر.شد فلج خدماتي شبكه
.دهند نقل‌مكان ديگري محل به را آنجا ساكنان بيماران‌و كامل ،
سال 1964 ، آسيبهاي در نيگاتا همچون‌زلزله ساختمانها اين از بسياري
دراثر پي‌هاي‌شمعي شكستگي احتمال همه اين با.ديدند مختصري ظاهري
.است زمين‌فوق‌العاده‌زياد بودن سيال
زيربنايي ، آسيبديدگي‌تاسيسات نظر نقطه تاسيسات‌از آسيبديدگي
و بزرگراهها آهن ، ازجمله‌خطوط شهري زميني نقل و عمده‌حمل شبكه
ريشه‌اي جدي خسارات علت‌اغلب.شدند متحمل را شديدي متروهاآسيب
خط مرتفع نقاط مثال ، براي.دارد طبيعي محيطزيست مصنوعي اصلاح در عميق
آهن خط مدرن‌ترين به‌عنوان كه (گلوله‌اي قطار به معروف) شين‌كان‌سن آهن
نقاط كليه.فروريخت نقطه هشت در دارد ، بسزايي شهرت ژاپن سريع‌السير
به‌ظاهر و گرفته شكل مصنوعي به‌طور كه شده واقع زمين‌هايي در فروريزش
سه تا سيصد بين كه دارد قرار محلي در ليكن است ، طبيعي زمين‌هاي مشابه
.است بوده رودخانه پيش سال هزار
بزرگراهها پيچيدن پهلو به گرديد ، مشاهده ديگري‌كه موارد ازجمله
در تشابه عليرغم مجاور قسمت‌هاي كه بود جاهايي در صدمتر چند به‌طول
تحليل و تجزيه و پديده اين كامل بررسي.بود نديده آسيبي سازه طراحي
در اما نيست ، مشهود ظاهر در اگرچه كه ساخت روشن هوايي نقشه‌هاي
دوران در روزگاري كه بود شده بنا زمين‌هايي روي ستون‌ها زير كه مواردي
ستون‌ها زير كه جاهايي در.است داده رخ جانبي پيچش بوده ، دريا جومون
.بود شده متوقف نيز فروريختگي بودند ، شده بنا ماسه‌اي كرانه‌هاي روي
كه كرد مشاهده اتوبوسي راننده كه نيز بزرگراه‌هانشين از نقطه آن
اتوبوس و كوبيد ترمز روي بلافاصله و برداشت موج ناگهان او مقابل جاده
درست مي‌خورد ، تاب شكاف لبه بر آن جلويي نيمه كه توقف‌كرد شرايطي در
دريا بستر جومون دوران در كه منطقه‌اي و ماسه‌اي كرانه‌هاي بين مرز در
.است گرفته قرار بوده
بنا سازه‌هاي از بسياري اخير خلال‌سالهاي در كه ندارد گفتن به نيازي
و زيرستون‌ها از بسياري جابجايي و فروريزي به بازيافتي اراضي بر شده
.است انجاميده فلزي اسكلت‌هاي
جزايرآتش‌نشاني رشته يك از ضدزلزله‌ژاپن ساختمان‌هاي آسيبديدگي
آسيا -اروپا صفحه فيليپين‌و درياي آرام ، صفحات‌اقيانوس در واقع
يك بعد به (1302) سال 1923ميلادي از ويژه به.شده‌است تشكيل
نفررا هزار حدود 140 جان شدت 9/7ريشتر به كانتو بزرگ زلزله
مدرن ساختمان‌هاي ضدزلزله طراحي وتوسعه فني تحقيقات.گرفت
.است داشته چشمگيري پيشرفت
در نسبتابزرگ زلزله چندين.تاامروز ميلادي بيست دهه سالهاي بين
آموختيم تازه‌اي مادرس‌هاي بار هر.است داده ژاپن‌رخ مختلف بخش‌هاي
نتيجه ، اغلب در.بخشيديم رابهبود زلزله ضد طراحي وتكنيك‌هاي
قوانين تصويب تاريخ يعني(1360) سال 1981 از پس شده طراحي ساختمان‌هاي
مصون زلزله از ناشي آسيب گونه هر از عملا ضدزلزله ، طراحي جديد
سختي به سال 1981 از قبل شده طراحي ساختمان‌هاي كه حالي در.مانده‌اند
گرديد ، گسترده آسيب بيشترين متحمل كه مناطقي جمله از.ديده‌اند آسيب
اين.داشت قرار ايكوتا رودخانه قبل سال حدود 120 تا كه بود نقطه‌اي
ششم طبقه كه بود كوبه شهرداري سابق سالن طبقه ساختمان 8 شامل ناحيه
طول‌جاده در بلندمرتبه‌اي ساختمان‌هاي و شد كوبيده هم در كلي به آن
.ديد فراوان آسيب كه داشت قرار سانويا اصلي
روي‌اراضي بر است ، تجاري مركز يك كه كوبه شهر فعلي مركزي ناحيه
بوده قديمي‌ايكوتا رودخانه محل روزگاري گرديده‌كه بنا شده‌اي احيا
شهرسازي نام به و طرق‌مصنوعي به رودخانه طبيعي تغييرمسير با.است
يعني (1317) سال 1938 در.وجودآمد به جديد رودخانه مدرن ، يك
و بشر ساخته‌دست كه ايكوتا جديد زهكشي‌رودخانه تونل‌هاي كه زماني
از ناشي شن و ازسنگ بود ، آب طغيان مهار قادربه عادي شرايط در
نيز مركزي ناحيه اين.پوشاند را اصلي جاده‌هاي سطح گل‌ولاي و شد پر سيل
.ديد آسيب
به طبيعت اصلاح و دگرگوني كه است واقعيت اين نمايانگر نمونه‌ها اين
بلاياي ديگر و زلزله برابر در شكننده تركيبي شكل‌گيري به مصنوعي طرق
.مي‌انجامد سيل همچون طبيعي
و اكوسيستم‌است تخريب همانا كه ديگري‌را مهم مسئله آن ، بر افزون
آن گرو در ازجمله‌انسان‌ها زمين كره زنده ازموجودات بسياري حيات
كناره‌هاي تراشيدن اثر در اين‌مشكل.انگاريم ناديده است ، نبايد
.مي‌آيد وجود به رودها جريان مسير تغيير يا دريا خشكاندن كوهها ،
گذارده اجرا به درستي نحو به بايد روش‌ها اين به نسبت ما رويكرد
.شود
كندي‌صورت به آنچنان دراكوسيستم تحول و تغيير كه جايي آن از
حقيقت اين لذا مي‌ماند ، پنهان ما نظر از زندگي‌روزمره در كه مي‌گيرد
نزديك اكوسيستم فروپاشي نقطه به آرامي به كه نمي‌يابيم در نيز را
.مي‌شويم
حتي‌ميليون‌ها و هزارها زمين كره نظر بشريت‌از و زمين كره عمر طول
شايد معنا اين درك‌كامل براي.نيست بيش بسياركوتاهي برهه هم سال
مي‌يابد در بشر كه گونه‌اي به زمان مفهوم در را آن ترجمان باشد بهتر
زماني ومدت است سال ميليارد زمين 5/4 كره عمر مي‌شود گفته.بنگريم
انساني 45 زمين ، كنيم فرضداد خواهد ادامه خود حيات به همچنان ديگر
يكصد هر ديگر ، عبارت بهميبرد سر به خود سالي ميان در و ساله
زمين اين عمر روز يك هر.است آدم‌ها ما سال يك معادل او سال ميليون
بنابر.بود خواهد سال هزار هفتاد و دويست با برابر حدودا ساله 45
يك است ، اخير سال ميليون همين 7/1 كه زمين‌شناسي چهارم دوران اين
آن از كه جومون دوران ترتيب ، اين به.مي‌شود محسوب زمين عمر از هفته
سال هزار هر كه زلزله‌هايي.است پيش دقيقه الي 30 همين 10 گفتيم سخن
.است بار يك دقيقه چند هر رويدادهاي ما ، فهم در مي‌دهد ، رخ بار يك
سياره 45ساله اين روي بر انسان سروكله كه بود پيش هفته يك همين
يكي زمين كشف‌شگفتي‌هاي براي ابزاري به‌مثابه طبيعي علوم و شد پيدا
شناخت تكنولوژي و علم اثرتوسعه در بشر.شدند زاييده دقيقه‌پيش دو
زمين عمر طول وقتي تقدير ، هر به.است يافته طبيعت به نسبت فراواني
تكنولوژي و علم اينكه از صرفنظر مي‌كنيم ، مقايسه انسان عمر طول با را
كنيم اعتراف ايجابمي‌كند فروتني كه مي‌يابيم باشد ، در كرده پيشرفت چقدر
.است اندك بسيار بزرگ طبيعت و زمين مام درباره ما دانش كه
.دهيم قرار شهري وتوسعه طبيعت محور را انسان نتيجه‌گيري‌نبايد
برقرار طبيعي تعادل يك بايد است‌و طبيعت از جزيي خود بلكه‌انسان
شهري برنامه‌ريزي.يافتيم دست چنين‌تعادلي به كه هنگام آن.كند
يكم و بيست قرن سوي به را خود راه زمين ، حيات تعادل بر تكيه با نيز
.گشود خواهد
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
