چهارم ، شماره 1073 سپتامبر 1996 ، سال شهريور 1375 ، 19 پنجشنبه 29
|
|
شرارتها و شراره‌ها ;جنگ
دوم قسمت مقدس‌ـ دفاع هفته مناسبت به - تهاجم ريشه‌هاي
ميان الجزاير ، موافقتنامه‌اي در مارس 1975 ، ششم قرارداد 1975در
كشور دو مرزي به‌مناقشات مدتي تا كه رسيد امضاء عراق‌به و ايران
عراق آمدن بوجود تاريخ از كه سالي طول 55 در كشور دو.داد پايان
داشتند خصمانه روابط گاهي و اختلاف يكديگر با هميشه تقريبا مي‌گذشت ،
.ورزيدند مبادرت جنگي آرايش به مرزها در كشور دو هر بارها و
دنبال به كه پروتكل‌هايي و مرزي عهدنامه سپس و الجزيره موافقتنامه
كشور دو بين دوستانه روابط برقراري براي مساعدي جو شد تصويب آنها
از توجهي قابل مقدار گذشته ، سال طول 55 در كشور ، دو هر.آورد بوجود
و خويش امنيت حفظ بيهوده‌صرف را خود نظامي و انساني مالي ، امكانات
موافقتنامه.نمودند تجاوزات‌يكديگر و تهديدات از جلوگيري
باردر اولين براي كه آن وپروتكل‌هاي مرزي عهدنامه الجزيره ،
بر باعراق مخصوصا و آن غربي باهمسايه ايران طولاني روابط تاريخ
حقوق و متحد ملل منشور در كه دولت دو تساوي حق و انصاف عدالت ، اساس
از گرديد ، امضاء و تدوين شده ، بسيار تاكيد آنها بر بين‌الملل
(7).مي‌رود شمار به عراق و ايران ديپلماسي برجسته موفقيتهاي
دوستانه جهات تمام در عراق و روابطايران كه بود بديهي همه اين با
در 1976 خليج‌فارس عربي كشورهاي اطلاعات وزراي كه هنگامي و نبود
عنوان به به‌شدت دادند ، ايران تشكيل را عربي خليج آژانس‌خبرگزاري
عراق ، -عربي كشورهاي كليه از را خود سفراي و كرد اعتراض عربي خليج
-عمان و عربي متحده امارات قطر ، بحرين ، كويت ، سعودي ، عربستان
خليج نام تغيير در را عربي كشورهاي اقدام اين ايران ، شاه و فراخواند
اعلام ايران عليه خصمانه و تحريك‌آميز اقدام عربي‌يك خليج به فارس
.داشت
عراق تحركات و اسلامي انقلاب وقوع
رژيم‌سلطنتي موقعيت كه ايران در و 1357 سالهاي 1356 اسلامي انقلاب
ايران تازه‌اي‌در شرايط بهمن 1357 ، ودر 22 نمود متزلزل را ايران
موقعيت درصدرانقلاب ، بي‌ثبات تحولات و هنگامه‌گذار در كرد ، ايجاد
عراق ، قدرتمند مرد وبويژه بعث حزب طلبيهاي براي‌افزون ويژه‌اي
بود ، عراق رجال طلبترين ازجاه يكي كه صدام.آورد پديد صدام‌حسين
عرب مناطق در پايي جاي به‌دنبال ايران ، تحولات به نسبت بادقت
احتياط جانب هنوز عراق ، بعثي همه‌رهبران اين با.مي‌گشت ايران زبان
.نمي‌دادند دست رااز
رسمازمام بهمن 1357 ، يكشنبه 22 درروز بازرگان مهندس آنكه از پس
كه روزي نخستين همين‌سال ، بهمن در 24 دست‌گرفت ، به را كشور امور
در و خود ابتكار به دولت‌عراق.كرد كار به شروع كابينه‌بازرگان
براي و گرفت تماس ايران دولت با ايران جانبه همه آشفتگيهاي بحبوحه
بازرگان مهدي مهندس براي نامه‌اي خود ، خارجي سياست اصول كردن روشن
(9).نمود ارسال ايران وزير نخست
انقلاب به احترام و طرفين روابطمودت‌آميز برشماري ضمن نامه ، اين در
:بود آمده چنين دربند 4 جمله از ايران ، اسلامي
رهبرنامي خميني ، آيت‌الله به‌بيانات بيشتر رضايت با عراق دولت
اعراب با درباره‌روابط ايران مردمي درانقلاب مهم شخصيتهاي و مذهبي
اين عراق دولت.مي‌كند توجه غاصب صهيونيست درباره[ايران] روش و
مي‌نمايد تلقي ايران آزاد ملت باطني تمايلات نشانه عنوان به را بيانات
صهيونيست عليه عادلانه مبارزه راه در عرب برادر ملت كنار در كه
در ما به ايران الحاق...ايستاد خواهد آن حامي امپرياليسم و ستمكار
تقويت در كه است منطقه در مهمي مثبت تغيير يك ما ، نظر به راه ، اين
.كرد خواهد كمك آن پيشرفت و استقلال
فروردين 13585 در 16 جمله‌حسن‌البكر از عراق مقامات پس آن از
جديد رهبران با ارتباط در پيامهايي‌سعي ارسال با -آوريل 1979
پنهاني ومسايل بود امر ظاهر اين اما.داشتند آن مواضع تشخيص و ايران
سران از برخي با همكاري به آنان پنهان تمايلمينمود چهره آرامي به
از بيش زمينه اين در.مي‌گرفت خود به عمل صورت خوزستان عشاير جاه‌طلب
.داشت نقش حسين صدام شخص بود ، عراق اول مرد ظاهر به كه البكر حسن
انقلاب پيروزي ماههاي نخستين در كه آشفته‌اي جو از استفاده با آنان
آزمون ، اين.گرفتند تازه‌اي آزمايش به تصميم سرانجام بود ، آمده پديد
در عراق همجوار بلاد از برخي داخل و مرزها در تحريك و دخالت و تعرض
.بود ايران
جنگ رسمي غير آغاز ايران ، به تعرض
كه‌نيروهاي داد گزارش تهران خرداد 1358 ، راديو پنجشنبه 10 روز در
ضد كه افزود همين‌منبع.شده‌اند متمركز بندرخرمشهر نزديكي در عراق
(10).كرده‌اند دريافت مرزها سوي آن از امكانات و نيرو انقلابيون ،
حوادث‌خرمشهر درباره بعد روز ايران‌يك اسلامي جمهوري وقت دولت
:نمود صادر ذيل شرح به اطلاعيه‌اي
نزديكي در بودند شده مرز وارد بطورقاچاق كه نفر سه‌شنبه ، 8 روز در
به و كرده سلاح خلع را او شده ، درگير پاسداران از يكي با گمرك انبار
قتل به نيز بود آمده محل به كمك براي كه ديگر پاسدار.مي‌رسانند قتل
پاسداران اين از يكي براي جنازه‌اي تشييع روز همان عصرميرسد
شعارهايي‌مبني با كننده تشييع افراد از نفر هزاران.مي‌شود ترتيبداده
پاسداران سه‌شنبه شب مي‌كنند ، راهپيمايي شهر در اين‌حادثه به اعتراض بر
آنان كار انجام مانع افرادي اينكه به اعتراض عنوان جامع‌به مسجد در
خاقاني‌با آل‌شبير محمد شيخ همان‌شب ، در و مي‌شوند متحصن مي‌گردند
اين در.مي‌انجامد طول به بامداد كه‌تا 2 داشته مذاكراتي استاندار
گروههاي‌مختلف به پنجشنبه تا دولت مي‌شودكه گرفته تصميم مذاكرات
را اسلحه‌هاي‌خود و كرده تخليه را مكان‌هاي‌دولتي تا بدهد مهلت
به خيابانها در پيكان اتومبيل يك بامداد ساعت 5 حدود اما دهند تحويل
آن از پس.مي‌نمايد هوايي تيراندازي به اقدام و آمده در حركت
درگيري و كرده محاصره را جامع مسجد و ريخته خيابانها به گروههايي
.مي‌شود شروع
مولوتف كوكتل با را آن از قسمتي و شده حمله‌ور شهرباني به افرادي سپس
از را آنها و پرداخته مقابله به شهرباني پاسداران.مي‌كشند آتش به
آمده در تعطيل صورت به صبح از كه شهر پس اين از.مي‌سازند دور محل
و مغازه‌ها مهاجمين سپس.مي‌شود آتش‌سوزي و درگيري صحنه‌هاي دستخوش بود ،
.مي‌بندند رگبار به را پليس افراد و كشيده آتش به را اتومبيلها
ماموران كمك به بعدا كه زدند آتش را بندر انبارهاي از يكي همچنين
پمپ و مغازه‌ها كرده ، حركت شهر در مسلح افراد آن از پس.شد خاموش
انبارهاي از يكي همچنين.مي‌كشند آتش به ديگري از پس يكي را بنزين‌ها
(11).مي‌شود حريق طعمه نيز گمرك انبار يك و نفت شركت
فهميده‌مي‌شود ، انقلاب صدر وقايع بررسي‌ساير و فوق گزارش از آنچه
ضد از برخي تباني و عراقي جاسوسي سوي‌نيروهاي از زمينه ايجاد
قومي اقليتهاي مسئله گسترده طرح مجال اينجا در.است داخلي انقلابيون
كمونيستها ، -معارض نيروهاي كه گفت مي‌توان اجمالا ولي نيست ، مذهبي و
امام شخص و انقلاب شوراي و موقت دولت با تضاد كه‌در -غيره و منافقين
يكجانبه طرح و منطقه‌اي و قومي مسائل به زدن دامن با بودند ، (ره)خميني
...و سرپرستي‌مناطق شوراهاي خودمختاري ، همچون مسائلي منطقي وغير
روز چند درستايجادمينمودند درگيري تداوم براي آشفته بسيار زمينه‌اي
درگيريهاي.شد بدل تشنج بزرگ مركز به كردستان انقلاب ، پيروزي از پس
همه...و سردشت حملات نقده ، كشتار جلديان ، پادگان به حلمه سنندج ،
مسئله تسنن ، و تشيع مسئلهبود منطقه اين حاد وضعيت دهنده نشان
طوايف رقابت ايران ، كردستان در عراقي كردهاي نفوذ مسئله خودمختاري ،
ضدانقلابيوني فعاليت ،-...و بارزاني و طالباني نظير -كرد مختلف
به دموكرات حزب همچون -چپگرا ظاهرا احزاب تشكل همچون‌پاليزبان ،
و نابجا دخالت بالاخره و ،-كومله حزب و قاسملو رهبري
براي را زمينه خلق ، فدايي چريكهاي علي‌الخصوص فرصت‌طلبانه‌كمونيستها ،
عدم و منطقه از بودن دور دليل به وقت دولت.ساخت آماده منطقه انفجار
شرايط ، نبودن روشن حتي و اوضاع ، با مقابله براي متمركز نيروهاي وجود
.باشد داشته فوق شرايط در اساسي تاثيري روي‌نمي‌توانست هيچ به
اين در.داد رخ صحرا تركمن مسئله بلافاصله كردستان ، مسئله كنار در
دست‌به بود خلق فدائيان مستقيم نفوذ تحت كه تركمن خلق شوراي منطقه
دليل‌نزديكي به تحركات اين.زد غيرمعقول مسائل طرح و كشتار و آشوب
و راهزني.شد شلوغ بلوچستان سپس.شد سركوب سرعت به پايتخت به
بعد ، كمي.شود بدل بزرگ مشكلي به تا مي‌رفت مذهبي درگيريهاي
شوونيستي بلكه و ناسيوناليستي مسائل كه عناصري تحريك با آذربايجان
ضدانقلاب و وابسته جناحي همراهي با داشتند پيش‌رو را كودكانه‌اي بسيار
در.نمودند خشونت‌بار درگيريهاي و آشوب به اقدام مسلمان ، خلق حزب در
خوزستان درگيريهاي و عرب خلق سازمان نام به مسئله‌اي مسائل ، اين كنار
كردستان ، مشكلات از پس مسائل ، شكننده‌ترين و مهمترين به‌واقع.شد مطرح
سه حقيقت در آشوبگر نيروهاي.آمد پيش خوزستان در كه بود وضعيتي همين
دنبال را ديگري اهداف خوزستان ، در عربي مسئله حول در كه بودند گروه
سياسي ضدانقلابيون و كمونيستها-عراق 2 مزدوران و جاسوسان-مي‌كردند10
.عشاير برخي سران و فئودالها -3
از ضمنا و داشتند آشوب به پنهان و آشكار تمايلي گروهها ، اين مجموع
بعدها كه بودند سناريويي تكميل‌كننده آنان.نمي‌آمد بدشان عراق تعرضات
.شد كامل ايران عليه عراق فرسايشي و گسترده جنگ با
حاكيست ديگر گزارش..:نوشتند چنين خرداد 58 دوازدهم در روزنامه‌ها
مقابل در عراق دولت طرف از عراقي سرباز زيادي تعداد چهارشنبه روز كه
تعداد روزچهارشنبه صبح.شدند پياده مرزي پاسگاه روبه‌روي خرمشهر مرز
ژاندارمري گروهان مرزي پاسگاههاي فراز بر عراقي هليكوپتر فروند 4
(12).كردند پرواز خسروآباد
تحبيبآميزارسال پيامهاي و نامه‌ها سو ، يك از عراق دولت ترتيب ، بدين
بر اهداف‌توسعه‌طلبانه براي را گسترده حركتي ديگر سوي از و مي‌نمود
داخلي وقايع ، تعرضات اين تكميل‌كننده.بود كرده آغاز ايران عليه
:مي‌دادند خوزستان از اسف‌باري خبرهاي روزنامه‌ها تاريخ همان در.بود
شيخ كوت محله در كشتار و درگيري -
خرمشهر ژاندارمري به حمله -
زخمي و 50 كشته با 5 آبادان شهرباني به حمله -
جنوب نخلستانهاي شدن كشيده آتش به -
(13)اهواز در بنزين پمپ و اتومبيل چند به حمله -
و اطراف عربي ممالك رهبران آشكار و پنهان تحريك ديگر ، مهم نكته
مجال‌ديگري خود كه مبحث اين.است ايران به عراق تعرضات از حمايت
باايران جنگ به ورود و مناقشه ايجاد به عراق تحريك در مي‌طلبد
بحران داخلي وضعيت مسائل ، اين همه مقابل در اما.داشت اساسي تاثيري
و اسلامي ، ايدئولوژي مقابل در را خود عراق بعثي رهبران.بود عراق
اسلامي انقلاب از متاثر بشدت كه مي‌ديدند عراق شيعيان مجموعه بخصوص
.بود آن سياسي و معنوي رهبر و ايران
رهبر نجف ، در عراقي مامورين از نفر حمله 200 در خرداد 1358 ، در 21
اعتراض نشانه به تن هزاران عراق سراسر در.شد دستگير عراق شيعيان
(14).زدند راهپيمايي به دست
مردم به امنيتي و نظامي نيروهاي گسترده هجوم و عراق در خفقان پيرو
دولت به باقرصدر سيدمحمد آيت‌الله اعتراض و عراق ، شيعيان تظاهرات و
شيعيان رهبر منزل به مسلح نفر با 200 عراق امنيت سازمان رئيس عراق ،
در بعد روز (15).بودند نموده دستگير را وي و برده حمله عراق
و طلاب از زيادي عده عراقي ، مامورين و تظاهركنندگان بين درگيريهاي
عراق مردم اطلاعيه‌اي طي شيرازي سيدمحمد آيت‌الله.شدند بازداشت مردم
(16).كرد دعوت بعثي رژيم عليه قيام به را
تحرك اما شد ، آزاد صدر آيت‌الله بعد ، روز در فشارها ، همين تحت
يافت ، افزايش دانشجويان و طلاب دستگيري موج و عراق امنيت سازمان
ايران اسلامي انقلاب به شديداللحن بيانيه‌اي صدور طي بعث حزب سرانجام
(17).كرد حمله
-ص 8251 همان ، ،..و جنگ شروع در عراق نقش -پانوشتها7
پيشين منبع در -خرداد 58 كيهان 10 -ص 259 10 همان -ص 9254 -همان
حملات آن ، از پيش اما شده ، ذكر خرداد 1358 عراق 14 حمله نخستين
آغاز كردستان و خوزستان در عراقي مزدوران و جاسوسان نفوذ و پراكنده
خرداد 1358 12-كيهان-خرداد 1358 12 11-كيهان -11!است بوده شده
خرداد 1358 كيهان 22 -و 15 خرداد14 الي 15 10-اطلاعات و كيهان -13
خرداد 1358 كيهان 24-خرداد 1358 17 كيهان 23-16
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
