چهارم‌ ، شماره‌ 1084‏‎ اكتبر 1996 ، سال‌‏‎ مهر 1375 ، 2‏‎ چهارشنبه‌ 11‏‎

هستي‌‏‎ جهان‌‏‎ در‏‎ زميني‌‏‎ جانداران‌‏‎ آيا‏‎
تنهايند؟‏‎

مريخ‌‏‎ كره‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ وجود‏‎ پيرامون‌‏‎ پژوهشي‌‏‎

بود‏‎ كافي‌‏‎ كره‌مريخ‌‏‎ از‏‎ شده‌‏‎ جدا‏‎ سنگي‌‏‎ روي‌تكه‌‏‎ مولكول‌‏‎ چند‏‎ وجود‏‎ تنها‏‎
هستي‌‏‎ جهان‌‏‎ در‏‎ انسان‌‏‎ حقيقتا‏‎ آيا‏‎ كه‌‏‎ شود ، ‏‎ مطرح‌‏‎ اين‌پرسش‌‏‎ دوباره‌‏‎ تا‏‎
در‏‎ و‏‎ هستي‌‏‎ اعماق‌‏‎ در‏‎ ما‏‎ چشم‌‏‎ از‏‎ دور‏‎ ديگري‌‏‎ موجودات‌‏‎ اينكه‌‏‎ يا‏‎ تنهاست‌؟‏‎
به‌‏‎ ديگر‏‎ خورشيدهايي‌‏‎ گرد‏‎ و‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ روي‌‏‎ بر‏‎ نوري‌‏‎ سال‌‏‎ چندين‌‏‎ فاصله‌‏‎
اطمينان‌‏‎ با‏‎ نمي‌توانند‏‎ دانشمندان‌‏‎ از‏‎ يك‌‏‎ هيچ‌‏‎ امروزه‌‏‎مشغولند‏‎ زندگي‌‏‎
تازگي‌‏‎ به‌‏‎ شناسان‌‏‎ ستاره‌‏‎.‎كنند‏‎ نفي‌‏‎ را‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ وجود‏‎ خاطر ، ‏‎
آنها‏‎ شك‌‏‎ كه‌ ، ‏‎ كرده‌اند‏‎ پيدا‏‎ ديگر‏‎ خورشيدي‌‏‎ منظومه‌هاي‌‏‎ در‏‎ ديگري‌‏‎ سياره‌هاي‌‏‎
برانگيخته‌‏‎ ديگر‏‎ نشده‌‏‎ كشف‌‏‎ كرات‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ كرات‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ وجود‏‎ به‌‏‎ را‏‎
.است‌‏‎
راشناسايي‌‏‎ سيارات‌‏‎ اين‌‏‎ پژوهشگران‌نمي‌توانستند‏‎ كه‌ ، ‏‎ بود‏‎ ديرزماني‌‏‎
در‏‎ اما‏‎.‎مي‌شد‏‎ مشاهده‌آنها‏‎ مانع‌‏‎ ستاره‌هايشان‌‏‎ شديد‏‎ نور‏‎ زيرا‏‎ ;كنند‏‎
وديديه‌‏‎ مايور‏‎ نامهاي‌ميشل‌‏‎ سوئيسي‌به‌‏‎ دانشمند‏‎ دو‏‎ اكتبر1995 ، ‏‎
كشف‌‏‎ شمسي‌‏‎ منظومه‌‏‎ از‏‎ غير‏‎ منظومه‌اي‌‏‎ در‏‎ را‏‎ ديگر‏‎ يك‌سياره‌‏‎ وجود‏‎ كلوز‏‎
از‏‎ يكي‌‏‎ ستاره‌ 51‏‎.‎دارد‏‎ قرار‏‎ نزديكي‌ستاره‌51‏‎ در‏‎ سياره‌‏‎ اين‌‏‎.‎كردند‏‎
سال‌‏‎ چهل‌‏‎ زمين‌‏‎ كره‌‏‎ با‏‎ و‏‎ است‌‏‎ بوده‌‏‎ بالدار‏‎ اسب‏‎ فلكي‌‏‎ ستاره‌هاي‌صورت‌‏‎
اين‌‏‎ شناسايي‌‏‎ براي‌‏‎ روشي‌‏‎ چه‌‏‎ از‏‎ دانشمندان‌‏‎ اين‌‏‎ اما‏‎دارد‏‎ فاصله‌‏‎ نوري‌‏‎
مقصود‏‎ به‌‏‎ را‏‎ آنها‏‎ ستاره‌ 51‏‎ روي‌‏‎ مطالعه‌‏‎ كردند؟‏‎ استفاده‌‏‎ جديد‏‎ سياره‌‏‎
اين‌‏‎ در‏‎ ناچيز‏‎ بسيار‏‎ انفعالات‌‏‎ و‏‎ فعل‌‏‎ و‏‎ جزيي‌‏‎ تغييرات‌‏‎ درواقع‌‏‎.رساند‏‎
آن‌‏‎ از‏‎.بود‏‎ ستاره‌‏‎ اين‌‏‎ همسايگي‌‏‎ در‏‎ سياره‌اي‌‏‎ وجود‏‎ نشان‌دهنده‌‏‎ ستاره‌ ، ‏‎
.شدند‏‎ كشف‌‏‎ ديگر‏‎ ستاره‌هايي‌‏‎ همسايگي‌‏‎ در‏‎ ديگر‏‎ سياره‌‏‎ پنج‌‏‎ بعد ، ‏‎ به‌‏‎ زمان‌‏‎
بزرگ‌‏‎ خرس‌‏‎ و‏‎ (‎Bouvier) گاوچران‌‏‎ سرطان‌ ، ‏‎ مريم‌ ، ‏‎ فلكي‌‏‎ صور‏‎ در‏‎ سياره‌ها‏‎ اين‌‏‎
و‏‎ فرانسه‌‏‎ رصدخانه‌مدون‌‏‎ ستاره‌شناس‌‏‎ هايدرمن‌ ، ‏‎ ژان‌‏‎.شده‌اند‏‎ شناسايي‌‏‎
حاضر ، ‏‎ حال‌‏‎ در‏‎:‎مي‌گويد‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ وجود‏‎ زمينه‌‏‎ در‏‎ پژوهشگر‏‎
را‏‎ تازه‌‏‎ سياره‌هايي‌‏‎ مي‌دهند‏‎ اجازه‌‏‎ ما‏‎ به‌‏‎ دقيق‌‏‎ و‏‎ پيشرفته‌‏‎ وسايل‌‏‎ و‏‎ ابزار‏‎
.كنيم‌‏‎ شناسايي‌‏‎ ديگر ، ‏‎ ستاره‌هاي‌‏‎ همسايگي‌‏‎ در‏‎

شرايط‏‎ آمدن‌‏‎ به‌فراهم‌‏‎ سياره‌ ، ‏‎ يك‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ سردوجود‏‎ نه‌‏‎ و‏‎ گرم‌‏‎ نه‌‏‎
اكسيژن‌ ، ‏‎ كربن‌ ، ‏‎ نخست‌ ، مولكول‌هاي‌‏‎ مرحله‌‏‎ در‏‎.‎دارد‏‎ ويژه‌اي‌بستگي‌‏‎
اين‌مولكول‌ها‏‎.‎مي‌شوند‏‎ محسوب‏‎ عناصراوليه‌‏‎ از‏‎ نيتروژن‌‏‎ و‏‎ هيدروژن‌‏‎
شيميايي‌ ، ‏‎ انفعالات‌‏‎ فعل‌و‏‎ سايه‌‏‎ در‏‎ و‏‎ اشعه‌هاي‌اولتراويوله‌‏‎ تحت‌تاثير‏‎
به‌وجود‏‎ پروتئين‌‏‎ آمينه‌ ، ‏‎ اسيدهاي‌‏‎ تركيب‏‎ با‏‎ و‏‎ مي‌دهند‏‎ آمينه‌‏‎ تشكيل‌اسيد‏‎
ديگر‏‎ كره‌‏‎ در‏‎ پروتئين‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ آمينه‌‏‎ اسيدهاي‌‏‎ وجود‏‎ بنابراين‌‏‎.‎مي‌آيد‏‎
نوع‌‏‎ حدود 100‏‎ قبلا‏‎ ما‏‎:مي‌گويد‏‎ هايدرمن‌‏‎ ژان‌‏‎.‎باشد‏‎ راهگشا‏‎ مي‌تواند‏‎
آنها 10نوع‌‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ پيداكرده‌ايم‌ ، ‏‎ شهابسنگ‌ها‏‎ در‏‎ را‏‎ آمينه‌‏‎ اسيد‏‎
ثابت‌‏‎ اين‌‏‎ و‏‎.‎است‌‏‎ وجودداشته‌‏‎ نيز‏‎ پروتئين‌‏‎ براي‌ساخت‌‏‎ لازم‌‏‎ آمينه‌‏‎ اسيد‏‎
هستي‌‏‎ كنارجهان‌‏‎ و‏‎ گوشه‌‏‎ در‏‎ حيات‌‏‎ براي‌تحقق‌‏‎ اوليه‌‏‎ عناصر‏‎ كه‌‏‎ مي‌كند‏‎
فراهم‌‏‎ بايد‏‎ نيز‏‎ محيطي‌ديگري‌‏‎ شرايط‏‎ منظور‏‎ اين‌‏‎ امابراي‌‏‎ دارد ، ‏‎ وجود‏‎
يا‏‎ بسيارنازك‌‏‎ اتمسفر‏‎ است‌ ، ‏‎ امر‏‎ مانع‌اين‌‏‎ حرارت‌‏‎ درجه‌‏‎ ضعف‌‏‎ و‏‎ شدت‌‏‎.‎باشد‏‎
اجزاي‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ نيز‏‎ اكسيژن‌‏‎.‎مي‌شود‏‎ حيات‌‏‎ تحقق‌‏‎ مانع‌‏‎ نيز‏‎ ضخيم‌‏‎ بسيار‏‎
داشته‌‏‎ وجود‏‎ آب‏‎ مقداري‌‏‎ جايي‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ آن‌‏‎ مطلوب‏‎ شرايط‏‎است‌‏‎ اساسي‌‏‎
.باشيم‌‏‎ داشته‌‏‎ درجه‌سانتيگراد‏‎ سيصد‏‎ تا‏‎ صفر‏‎ بين‌‏‎ درجه‌حرارتي‌‏‎ و‏‎ باشد‏‎
ستاره‌اش‌‏‎ به‌‏‎ است‌كه‌‏‎ ممكن‌‏‎ سياره‌اي‌‏‎ در‏‎ نخست‌ ، حيات‌‏‎ مرحله‌‏‎ در‏‎ بنابراين‌‏‎
گوي‌‏‎ يك‌‏‎ يا‏‎ سياره‌‏‎ صورت‌ ، ‏‎ دراين‌‏‎ نباشد ، ‏‎ دور‏‎ چندان‌‏‎ يا‏‎ نزديك‌و‏‎ چندان‌‏‎
كشف‌‏‎ آرماني‌هنوز‏‎ سياره‌‏‎ اين‌‏‎.‎نيست‌‏‎ يخ‌زده‌بيش‌‏‎ كره‌اي‌‏‎ يا‏‎ است‌‏‎ سوزان‌‏‎
مريخ‌‏‎ كره‌‏‎ سياره‌ها ، ‏‎ درميان‌‏‎ نيستند ، ‏‎ نااميد‏‎ امادانشمندان‌‏‎.‎است‌‏‎ نشده‌‏‎
يك‌‏‎ حال‌حاضر ، ‏‎ در‏‎ مريخ‌‏‎ كره‌‏‎.‎دارد‏‎ دانشمندان‌قرار‏‎ توجه‌‏‎ مورد‏‎ همه‌‏‎ بيش‌از‏‎
شده‌ ، ‏‎ پيدا‏‎ كره‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ شده‌‏‎ جدا‏‎ شهابسنگي‌‏‎ به‌تازگي‌‏‎ اما‏‎ است‌ ، ‏‎ يخچالي‌‏‎ كره‌‏‎
وجود‏‎ حيات‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ سياره‌ ، ‏‎ اين‌‏‎ زدن‌‏‎ يخ‌‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ احتمالا‏‎ مي‌دهد‏‎ كه‌نشان‌‏‎
كره‌‏‎ به‌‏‎ عظيم‌‏‎ يك‌شهابسنگ‌‏‎ برخورد‏‎ اثر‏‎ در‏‎ مريخي‌ ، ‏‎ اين‌تكه‌سنگ‌‏‎.‎است‌‏‎ داشته‌‏‎
ميليون‌‏‎ سفري‌ 15‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ پيش‌ ، ‏‎ سال‌‏‎ هزار‏‎ سيزده‌‏‎ و‏‎ شده‌‏‎ جدا‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ مريخ‌‏‎
يخچالي‌‏‎ گنبد‏‎ روي‌‏‎ سال‌ 1984‏‎ در‏‎ سنگ‌‏‎ تكه‌‏‎ اين‌‏‎.‎است‌‏‎ رسيده‌‏‎ زمين‌‏‎ به‌‏‎ ساله‌‏‎
و‏‎ است‌‏‎ جنس‌بازالت‌‏‎ از‏‎ سنگ‌‏‎ تكه‌‏‎ اين‌‏‎شد‏‎ كشف‌‏‎ (Antarctique) آنتاركتيك‌‏‎
پيدا‏‎ ميكروفسيل‌‏‎.‎داده‌اند‏‎ را‏‎ Allan Hilsنام‌‏‎ آن‌‏‎ به‌‏‎ دانشمندان‌‏‎
شبيه‌‏‎ بسيار‏‎ به‌سيانوباكتري‌ها‏‎ (‎ALH اختصاري‌‏‎ نام‌‏‎ با‏‎)‎ سنگ‌‏‎ اين‌‏‎ روي‌‏‎ شده‌‏‎
كه‌ ، ‏‎ كرده‌اند‏‎ مشاهده‌‏‎ فسيل‌‏‎ اين‌‏‎ روي‌‏‎ را‏‎ مولكولهايي‌‏‎ ناسا‏‎ پژوهشگران‌‏‎.‎است‌‏‎
داشته‌‏‎ وجود‏‎ حيات‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ مريخ‌ ، ‏‎ شدن‌‏‎ سرد‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ احتمالا‏‎ مي‌دهد‏‎ نشان‌‏‎
حيات‌‏‎ وجود‏‎ درباره‌‏‎ گسترده‌اي‌‏‎ تحقيقات‌‏‎ ميلادي‌ ، ‏‎ و 80‏‎ سالهاي‌ 70‏‎ بين‌‏‎است‌‏‎
برخي‌‏‎ اما‏‎دربرنداشت‌‏‎ مثبتي‌‏‎ نتايج‌‏‎ كه‌‏‎ شد ، ‏‎ انجام‌‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ در‏‎
اصرار‏‎ ستاره‌شناختي‌‏‎ و‏‎ زيست‌شناختي‌‏‎ شيميايي‌ ، ‏‎ دلايل‌‏‎ ارائه‌‏‎ با‏‎ دانشمندان‌‏‎
كشف‌‏‎ اين‌‏‎ اين‌رو‏‎ از‏‎.‎شود‏‎ منحصر‏‎ زمين‌‏‎ به‌‏‎ فقط‏‎ نمي‌تواند‏‎ حيات‌‏‎ كه‌‏‎ داشتند‏‎
دارند‏‎ عقيده‌‏‎ دانشمندان‌‏‎ مريخ‌ ، ‏‎ كره‌‏‎ علاوه‌بر‏‎باشد‏‎ راهگشا‏‎ مي‌تواند‏‎ تازه‌‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ حيات‌‏‎ شاهد‏‎ سوزان‌ ، ‏‎ گوي‌‏‎ يك‌‏‎ به‌‏‎ شدن‌‏‎ تبديل‌‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ نيز‏‎ ونوس‌‏‎ كه‌‏‎
به‌‏‎ اميدوارانه‌‏‎ همچنان‌‏‎ تا‏‎ كرد‏‎ تشويق‌‏‎ را‏‎ دانشمندان‌‏‎ كشفيات‌‏‎ همين‌‏‎
اين‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ مراكزي‌‏‎ پيشروترين‌‏‎ و‏‎ فعالترين‌‏‎.‎دهند‏‎ ادامه‌‏‎ فعاليت‌هايشان‌‏‎
دانشگاههاي‌بركلي‌ ، اوهايو ، هاروارد ، ‏‎:‎از‏‎ عبارتند‏‎ مشغولند‏‎ كار‏‎
ورصدخانه‌‏‎ (‎ايتاليا‏‎)‎ ‎‏‏، بولوني‌‏‎(استراليا‏‎)‎ بوئنوس‌آيرس‌ ، پاركز‏‎
نيز‏‎ نانسي‌‏‎ شهر‏‎ مستقردر‏‎ راديوتلسكوپ‌هاي‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ فرانسه‌‏‎ در‏‎ مدون‌‏‎ -‎پاريس‌‏‎
را‏‎ كاليفرنيا‏‎ در‏‎ خصوصي‌ستي‌‏‎ موسسه‌‏‎ تحقيقاتي‌ ، ‏‎ مراكز‏‎ اين‌‏‎ به‌‏‎.‎مي‌برد‏‎ سود‏‎
دقت‌‏‎ با‏‎ را ، ‏‎ نام‌‏‎ همين‌‏‎ به‌‏‎ ويژه‌اي‌‏‎ تحقيقاتي‌‏‎ برنامه‌‏‎ كه‌‏‎ كرد‏‎ اضافه‌‏‎ بايد‏‎
استفاده‌‏‎ راديوتلسكوپ‌ها‏‎ خدمات‌‏‎ از‏‎ مراكز‏‎ اين‌‏‎ همه‌‏‎.‎مي‌كند‏‎ دنبال‌‏‎ بسيار‏‎
دقيق‌‏‎ و‏‎ پيشرفته‌‏‎ بسيار‏‎ گيرنده‌هايي‌‏‎ گذاشتن‌‏‎ كار‏‎ با‏‎ دانشمندان‌‏‎.مي‌كنند‏‎
ديگر‏‎ كرات‌‏‎ از‏‎ را‏‎ صداهايي‌‏‎ بتوانند‏‎ اميدوارند ، ‏‎ راديوتلسكوپ‌ها‏‎ اين‌‏‎ در‏‎
در‏‎ و‏‎ هستند‏‎ زمين‌‏‎ گوشهاي‌‏‎ مثابه‌‏‎ به‌‏‎ راديوتلسكوپ‌ها ، ‏‎ اين‌‏‎كنند‏‎ دريافت‌‏‎
استراليا‏‎ در‏‎ وكانبرا‏‎ پورتوريكو‏‎ در‏‎ (‎Arecibo)‎ مثل‌آرسيبو‏‎ مكانهايي‌‏‎
سيارات‌‏‎ از‏‎ پيامهايي‌‏‎ روزي‌‏‎ اميدوارند‏‎ ستاره‌شناسان‌‏‎.‎يافته‌اند‏‎ استقرار‏‎
.ديگر‏‎ تمدن‌هايي‌‏‎ از‏‎ پيامهايي‌‏‎ كنند ، ‏‎ دريافت‌‏‎ ديگر‏‎
حيات‌‏‎ تحقيقات‌‏‎ عرصه‌‏‎ در‏‎ ناسا‏‎ تحقيقاتي‌‏‎ بودجه‌‏‎ آمريكا‏‎ كنگره‌‏‎ پيش‌‏‎ سال‌‏‎ سه‌‏‎
يك‌‏‎ جذب‏‎ ناسا ، ‏‎ پژوهشگران‌‏‎ گروه‌‏‎ موقع‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ از‏‎.‎كرد‏‎ حذف‌‏‎ را‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ در‏‎
‎‏‏4‏‎) دنيا‏‎ كنار‏‎ و‏‎ گوشه‌‏‎ از‏‎ دريافتي‌‏‎ كمكهاي‌‏‎ با‏‎ و‏‎ شده‌اند‏‎ خصوصي‌‏‎ موسسه‌‏‎
عقيده‌‏‎ هايدرمن‌‏‎.‎مي‌دهند‏‎ ادامه‌‏‎ مطالعاتشان‌‏‎ به‌‏‎ (سال‌‏‎ در‏‎ دلار‏‎ ميليون‌‏‎
.كند‏‎ نظر‏‎ تجديد‏‎ تصميمش‌‏‎ در‏‎ كنگره‌‏‎ شايد‏‎ جديد ، ‏‎ كشف‌‏‎ اين‌‏‎ با‏‎:دارد‏‎
ملل‌‏‎ سازمان‌‏‎ براي‌‏‎ ماموريتي‌‏‎
و‏‎ بين‌المللي‌ستاره‌شناسي‌‏‎ آكادمي‌‏‎ در‏‎ دانشمندان‌فعال‌‏‎ از‏‎ برخي‌‏‎ امروزه‌‏‎
اگر‏‎ كه‌‏‎ مي‌كنند‏‎ مطرح‌‏‎ را‏‎ سوال‌‏‎ اين‌‏‎ فضا ، ‏‎ حقوق‌‏‎ موسسه‌بين‌المللي‌‏‎ همچنين‌‏‎
ما‏‎ شد ، ‏‎ دريافت‌‏‎ راديوتلسكوپ‌ها‏‎ طريق‌‏‎ از‏‎ ديگر‏‎ كرات‌‏‎ از‏‎ پيامي‌‏‎ احتمالا‏‎
موضوع‌‏‎ اين‌‏‎ بايد‏‎ كسي‌‏‎ چه‌‏‎ اصولا‏‎ و‏‎ بدهيم‌؟‏‎ نشان‌‏‎ واكنشي‌‏‎ چه‌‏‎ بايد‏‎ زميني‌ها‏‎
:كرده‌اند‏‎ پيدا‏‎ جوابي‌‏‎ سوال‌‏‎ اين‌‏‎ براي‌‏‎ برخي‌‏‎ كند؟‏‎ اعلام‌‏‎ جهانيان‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎
بشري‌‏‎ جامعه‌‏‎ تمام‌‏‎ شك‌‏‎ بي‌‏‎ احتمالي‌ ، ‏‎ پيام‌‏‎ اين‌‏‎ مخاطب‏‎ متحده‌‏‎ ملل‌‏‎ سازمان‌‏‎
ذهن‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ پرسشهايي‌‏‎ اينها‏‎ بدهيم‌؟‏‎ جوابي‌‏‎ چه‌‏‎ آنها‏‎ به‌‏‎ ما‏‎ اما‏‎.‎است‌‏‎
آگاه‌‏‎ براي‌‏‎ تلاش‌‏‎ و‏‎ جستجو‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ ;است‌‏‎ كرده‌‏‎ مشغول‌‏‎ خود‏‎ به‌‏‎ را‏‎ دانشمندان‌‏‎
سوال‌مي‌كنيم‌‏‎ خودمان‌‏‎ مااز‏‎ كه‌‏‎ قرن‌است‌‏‎ يك‌‏‎ بيش‌از‏‎.‎دارد‏‎ همچنان‌ادامه‌‏‎ شدن‌‏‎
چه‌‏‎ هستي‌‏‎ انسان‌در‏‎ واقعا‏‎ و‏‎ تنهاهستيم‌؟‏‎ هستي‌‏‎ جهان‌‏‎ در‏‎ آيا‏‎
جايگاهي‌دارد؟‏‎
فخرطاولي‌‏‎ كوروش‌‏‎:‎ترجمه‌‏‎
اوت‌ 1996‏‎ اكسپرس‌ ، 15‏‎:‎منبع‌‏‎



.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎