چهارم ، شماره 1084 اكتبر 1996 ، سال مهر 1375 ، 2 چهارشنبه 11
ايران معاصر تاريخ پژوهش‌هاي
پيچيده‌ترين ، پرفرازترين اهميت‌ترين ، پر از يكي بي‌شك ايران معاصر تاريخ
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
مهمترين از حال ودرعين ماست سرزمين تاريخ وبرهه‌هاي برش‌ها حساس‌ترين و
.مي‌آيد بشمار اجتماعي عرصه‌هاي‌پژوهش
ادوارمتقدم و مقاطع خلاف بر معاصرايران ، تاريخ اين بر افزون
ما جامعه واجتماعي فردي حيات در كه‌مستقيما حيث آن از تاريخي
فزونتري بسيار اهميت از آشكاردارد ، اغلب و فعال واستمراري تداوم
برخوردار ما كنوني جامعه اجتماعي و سياسي دقيق شناسي معرفت در نيز
دوران خاصه ما سرزمين تاريخ از حساس برهه اين شناخت بنابراين.است
حقيقت و ضرورت يك (اجانب منتخب شاهان سلطنت عصر عنوان به) پهلوي
بسترمناسب و زمينه شناخت بدانيم آنكه ديگر نكته.است انكارناپذير
ويژگيها بي‌ترديداين.مي‌آيد بدست چگونه تاريخ‌ما باارزش حقايق درك
خود شناخت شدهمپاي خواهد اشاره آن از مواردي كه‌به شيوه‌ها و زمينه‌ها
.دارد اهميت تاريخ
ضعفها افتخار ، را خيانتها كه نگاران‌مغرض تاريخ افراطي ديدگاههاي
ورشكستگي و نموده قلمداد هنري تعالي را فرهنگي انحطاط و قوت نقاط را
و كرده تعبير تمدن دروازه‌هاي به ورود آغاز را كشور سياسي و اقتصادي
و مردم سركوبدهد سوق ناصحيح و تفريطي نظرات به را ما نبايد مي‌كنند
جامعه ، هدايت در ضعف..و اجتماعي سياسي ، مشروع آزاديهاي تهديد
و پذيرفتن همچنين و مردمي و ضدملي و انحطاطآفرين سياستهاي اتخاذ
كه كشورمان تاريخ در جور حكام سوي از بيگانه به وابستگي تشديد
گذشته دوران در...و اقتصادي سياسي ، مفرط عقبماندگي به منجر نهايتا
انكارناپذير واقعيتهاي از بعضي انگاشتن ناديده سبب نبايد گرديد
منتهي كشور تاريخ تمامي بردن سوال زير به و شده اعصار آن در موجود
.گردد
موجب آنان ، راندن چوب يك به و رجال‌تاريخي و چهره‌ها كردن خدشه‌دار
ندانسته و دانسته و شده ملت يك فرهنگي و تاريخي پشتوانه كردن تهي
تاريخي ، رسالتمينمايد باز بيگانگان فرهنگي تهاجم براي را راه
تاريخ به كه مي‌كند ايجاب جامعه صلاح همچنين ناب ، اسلام تعاليم
و ننگريم خصمانه نابرابريها ، و ضعفها خيانتها ، همه عليرغم سرزمينمان
با نهايي جمعبندي در و ورزيم عدالت تاريخي وقايع تحليل و تبيين در
ارزنده تجربيات از و بازشناخته ناسره از را سره گرايانه واقع نگرش
توانست خواهيم تاريخي به نگرشي چنين با كه چرا گرديم بهره‌مند آن
.دهيم ارتقاء خود درجامعه را آينده‌نگري قابليتهاي
رااساس سرزمين اين ساله هزار تاريخ‌چند دستاوردهاي نفي كه كساني
سرزمين ملت‌و بودن بي‌ريشه بر تاييد مي‌دهندمهر قرار خود ديدگاه
از ايران ملت مي‌دهد گواهي تاريخ آنكه حال مي‌زنند ، اسلامي ايران
بوده عالم ملل متمدن‌ترين و فهيم‌ترين ريشه‌دارترين ، از يكي ديرباز
.است
بايداين است مهم‌تاريخي تحول انقلاباسلامي پديده كه مي‌پذيريم ، اگر
از عظيمي تحول و شكوهمند انقلاب چنين كه‌تكوين كنيم باور را حقيقت
است ، ساخته بشري تمدن تاريخ در پشتوانه با و اصيل ملتي توان و عهده
.تاريخي پيشينه و اصالت فاقد مردمي از نه
اموركشورداري ، در بشر نسل انتقال‌تجربيات سنگين رسالت تاريخ ،
تاريخ و دارد بردوش را...و ديگر ملل و باجوامع ارتباطات تنظيم
از گنجينه‌اي تحقيرها ، و ناكاميها تلخيها ، همه باوجود نيز ميهنمان
.راهگشاست و سودمند مفيد ، تجربيات
اخيراز سده دو در نظامي و فرهنگي ، اقتصادي اجتماعي ، سياسي ، تحولات
سياسي اجتماعي ، پژوهشگران كه است بوده برخوردار اهميتي و شتاب چنان
همچنان رويدادها و تحولات اين تشريح و تبيين در پژوهان وتاريخ
خلاءهاي هنوز اينرو از و هستند رو روبه گوناگوني مسائل و بامشكلات
پر از آن پركردن كه مي‌خورد چشم به پژوهشي حوزه اين در بسياري
اعتراف بايد.است جديد وظايف‌نسل از و امروز اهميت‌ترين‌ضروريات
دويست تاريخ پژوهان‌هنوز تاريخ و محققان رغم‌تلاشهاي به كه كرد
قدرتهاي نفوذ و حضور.است ابهام از هاله‌اي در اخيرايران ساله
و بي‌كفايت حكام حكومت با آن تقارن و كشور سياسي صحنه در استعمارگر
ديگر سوي از دوران اين مدارك و اسناد ماندن مكتوم و سو يك از وابسته
.است افزوده ايران معاصر تاريخ پيچيدگي و ابهام بر
ازسال 68آغاز آن چاپ كه معاصرايران كتابهاي‌تاريخ مجموعه
توسطموسسه است ، رسيده چاپ به دهم‌آن شماره تازگي به و شده
فرهنگ واشاعه به‌سند تكيه با و تحقيقات‌فرهنگي و مطالعات
نموده معاصر تاريخ تاريك نقاط از برخي نمودن درروشن سعي مستندگويي
.است
ازدوران خواندني و متنوع سند و700 مقاله عنوان از 120 بيش چاپ
يعني سال هفت درطول مجموعه اين ده‌گانه درشماره‌هاي پهلوي و قاجار
تاريخ و استادان از كوشش‌گروهي و تلاش نشانگر كه تا75 ، سال 67 از
كاري ،(آن كاستي‌هاي و نواقص عليرغم) است ، پژوهشي حوزه اين پژوهان
.است ستايش خور در و ارزشمند
شده ارائه و تدوين زير شرح چهارگانه‌اي‌به فصول در مجموعه اين
بررسي تاريخي ، سياسي تحولات و حوادث رويدادها ، تحليل و تشريح:است
روشن در نوعي به كه مباحثي و رجال حال شرح سياسي ، وانديشه‌هاي نحله‌ها
نظامي فرهنگي‌و اجتماعي ، اقتصادي ، سياسي ، تاريخ مختلف ابعاد نمودن
.است عنوان‌مقالات با كتاب اين اول فصل موضوع است موثر كشورمان
با آشنايي و خارجي نشريات بديع و پژوهشي مقالات ترجمه از استفاده
تحول سير خصوص در كشور خارج ايراني غير و ايراني مورخين آراء و نگرش
اختصاص خود به را فصل اين مقالات از بخشي ايران ، معاصر تاريخ تطور و
.مي‌دهد
از بخشهايي ارائه و معرفي به اختصاص عنوان‌خاطرات با كتاب دوم فصل
مختلف صور به نشده منتشر اسناد انتشار.دارد شفاهي و مكتوب خاطرات
تك از مجموعه‌اي فصل اين در.است عنوان‌اسناد با كتاب سوم فصل موضوع
و بفرد منحصر تاريخي عكسهاي كوتاه ، توضيحات همراه به مهم سندهاي
آورده تاريخي خاص موضوع يك با مرتبط اسناد مجموعه از متاثر مقالات
.مي‌شود
خطي‌مربوط نسخه‌هاي.است شناسي آن‌نسخه عنوان كه كتاب چهارم فصل در
نظري ، سفرنامه‌ها ، رسائل خاطرات ، ايران‌نظير ، معاصر تاريخ به
.مي‌شوند معرفي تاريخي مكتوبات و گزارشها
دكتر استاد شادروان به‌بزرگداشت فصلي مجموعه اين دهم دركتاب
پژوهشگرتاريخ و تهران فقيددانشگاه استاد رضواني ، محمداسماعيل
كتاب اين انتهاي در همچنين.است داده‌شده اختصاص ايران معاصر
كتابهاي از شماره ده در شده منتشر اسناد و مطالب مقالات ، از فهرستي
تاريخ و علاقه‌مندان دسترسي كه رسيده چاپ به ايران معاصر تاريخ
.آسانترمي‌سازد اساتيد تحقيق مورد مطالب به را دوستان
منقول اموال صورت به مي‌توان مجموعه اين بفرد منحصر و جالب مطالب از
فراماسونري از پراهميتي اسناد ،(هشتم كتاب) رضاشاه منقول غير و
هلند سفارت محافظ عنوان به عكس‌رضاخان ديدني‌ترين ،(ششم و دوم كتاب)
قتل اسناد ،(كتابسوم) رضاخان نظامي پرونده ،(دوم كتاب) تهران در
و (نهم كتاب) به‌چمبرلين لورين محرمانه وگزارش‌هاي ماژورايمبري
امور در بيگانگان نقش خارجي‌ايران ، روابط از سندهايي وتك اسناد
ورويدادهاي حوادث مقابل در مواضع‌آنها و علما نقش ايران ، داخلي
شخصي خاطرات نيز و رجال و درباريان سري ، انجمن‌هاي تاريخي ، مهم
.كرد اشاره نظامي و فرهنگي سياسي ، رجال و درباريان