چهارم ، شماره 1093 اكتبر 1996 ، سال مهر 1375 ، 13 يكشنبه 22
|
|
مي‌كنيم؟ فراموش چرا
حافظه آموزشي كاركردهاي پيرامون بحثي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
خود تجربيات ما اگر مي‌خورد ، چشم به حافظه از اثري يادگيريها تمام در
از حتي شايد..بگيريم ياد چيزي مي‌توانستيم چگونه مي‌كرديم فراموش را
از استفاده بدون.برنمي‌آمديم هم ساده گفتگوي و مطالعه يك عهده
.كنيم فكر خودمان درباره نمي‌توانستيم حتي حافظه
تلاش سالها از پس و دارد ادامه پيش سالها از حافظه درباره تحقيقات
شگرف پديده اين تبيين به قادر بيشتر كه آنچه مختلف تئوريهاي ميان از
اطلاعات پردازش مدل ، اين اطلاعات ، پردازش نام‌مدل به است مدلي است
:نمايش‌درمي‌آورد به اطلاعات (ذخيره‌سازي) اندوزش نوع سه در را انساني
حافظه -2(مي‌شود ناميده حسي حافظه گاهي) مدت كوتاه حسي اندوزش -1
كدام هر بلندمدت ، حافظه -مي‌شود3 خوانده هم كاري حافظه) مدت كوتاه
يكديگر از اطلاعات اندازه و وسعت ماهيت ، لحاظ از نوع سه اين از
نظير فعاليتهايي به ديدگاه‌پردازش اين از.مي‌شوند متمايز
.دارد اشاره غيره و ذهني مرور و تركيب تحليل ، و تجزيه سازمان‌بندي ،
ارمغان به را پيوسته هم به نكته دو اطلاعات پردازش اساسي مدل
چندين:دوم.مي‌سازد مهيا را انساني حافظه از جامع مدلي اول ، :مي‌آورد
است ، مهم بسيار آموزگاران براي كه را يادگيري مسائل به سوال‌مربوط
مرتب و بندي سازمان چگونه اطلاعات:قبيل از پرسشهايي مي‌سازد ، مطرح
پردازش مي‌تواند يادگيري و تدريس از سبكهائي و روشها چه مي‌شوند؟
...و بخشيد؟ بهبود را حافظه مي‌توان چگونه كند؟ تسهيل را اطلاعات
نوعي واقع در آمد خواهند پي در كه اصطلاحاتي كه است يادآوري به لازم
دقيق طور به گاه هيچ -است مطالب تفهيم و دادن نشان براي استفاده
.داشت نخواهد بر در را مي‌افتد اتفاق ما مغز در واقعا آنچه‌كه
حسي حافظه
و لامسه چشايي ، شنوايي ، بينايي ، ) ما حسي سيستم(Sensory Memory)
است روشن.هستند حساس محركها از دامنه‌گسترده‌اي به نسبت (بويايي
لحظه هر در ارزش با و دسترسي قابل ازمحركهاي مقداري به فقط ما كه
وجود ما اطراف در كه اطلاعاتي تمام بنابراين مي‌گوييم پاسخ زمان از
شناختي ساختار از قسمتي هرگز نتيجتا و نمي‌شوند پردازش هرگز دارند
حافظه مي‌شود برده بكار قسمت اين براي كه نامي.نمي‌دهند تشكيل را ما
است زودگذر و سريع آنقدر مي‌شود وارد حافظه اين به آنچه است حسي
به بنابراين مي‌گذارد ما به ناهشيارانه‌اي اثر كه (ثانيه يك از كمتر)
بلافاصله و فوري بازشناسي از بيش چيزي حسي حافظه.نداريم توجهي آن
.نيست حسي محركهاي
براي يكنواخت شكلي به را اعداد از فهرستي قبلي آموزش هيچ بدون اگر
كنيد ، بازگو را عدد كه 10 بخواهند شما از بعدا آنگاه بخوانند شما
اگر درحاليكه بياوريد بياد را آنها از بسياري نتوانيد دارد احتمال
خوانديم كه عددي آخرين بپرسند شما از ناگهان عدد خواندن 10 حين در
در بدهيد درست پاسخ بود خواهيد قادر شما زياد احتمال به بود ، چه
شده ذخيره حسي حافظه در معدود مدتي براي اعداد از كدام هر حقيقت
.مي‌شوند پاك (ثانيه از كسري)خيلي‌زود و بوده
در. كردن توجه.(Short Term Memory).مدت كوتاه حافظه
وسيله بدين.است پردازش‌اطلاعات سيستم فعاليتهاي مهمترين از يكي حقيقت
مدت كوتاه حافظه به حسي حافظه از (مي‌كنيم حس كه اطلاعاتي)درون‌دادها
مشكلات و مسائل از بسياري واقع در.مي‌شوند ذخيره آنجا و شده وارد
به بنا محركها از بسياري كه چرا هستند توجه نارسائي از ناشي حافظه
اهميت جا همين.مي‌شوند ما حافظه سيستم وارد دارند ما براي كه ارزشي
به توسل با دانش‌آموزان توجه جلب و ساختن جالبتر با كه موضوع اين
كرد ، كمك دانش‌آموزان بهتر يادگيري به مي‌توان جالب و لذت‌بخش روشهاي
.مي‌شود مشخص
ما به كه است چيزي هر از فوري هشياري مدت كوتاه حافظه واقع در
بسيار توانائي مدت كوتاه حافظه ويژگيهاي مهمترين از يكي.مي‌رسد
كه يافته‌اند فراوان تحقيقات به باتوسل دانشمندان.است معدودآن
كه.است اطلاعاتي واحد يا جزء مدت 7 كوتاه حافظه متوسط توانايي
حداكثر 9 و واحد حداقل 5 يعني است آن 27 گنجايش مي‌شود گفته معمولا
نخواهد مقدور اطلاعاتي اضافي مقادير شدن وارد بنابراين.اطلاعاتي واحد
حذف اضافي مقادير ورود با قبلي مشابه اطلاعات است ممكن البته)بود
روز يا ساعت و دقيقه به دارد ربط ثانيه‌ها به مدت كوتاه حافظه (شوند
وارد است ممكن گيرد صورت تمرين و مرور ميزان چه اينكه به بسته و
سرعت به آنها تمرين ، و تكرار غياب در بنابراين.شود مدت بلند حافظه
سپري زمان ثانيه اينكه 20 از قبل عموما)مي‌شوند ناپديد و كم‌رنگ
(شود
مي‌رسد نظر به ابتدا كه آنقدرها مدت كوتاه حافظه ظاهري محدوديت البته
موضوع هفت از بيش راحتي به نمي‌توانيم ما اگرچه.نمي‌باشد جدي
سازي قطعه فرآيند از استفاده با ولي كنيم ذخيره آن در را جداگانه
افزايش را مدت كوتاه حافظه توانائي جالبي نحو به مي‌توان (Chunking)
.داد
به مربوط موضوعات از گروه يك مي‌تواند ساده خيلي قطعه يك حقيقت در
ريالي يك سكه كه 7 كرد تشبيه چنين مي‌توان مثال عنوان بهباشد هم
.دارد ارزش ريال تنها 7 واقع در
با همينطور و داشت خواهد ريال برابر 35 ارزش ريالي سكه 5 هفت اما
مدت كوتاه حافظه كمي بهبود به بزرگتر گروههاي يا قطعات تشكيل
و اطلاعات نگهداري در مدت كوتاه حافظه از مهم استفاده.افزود
هم با واحد آن در تصميم‌گيري و مسائل حل براي بايد كه است موضوعاتي
.گيرند قرار نظر مد
و بزرگسالان كه داده نشان مختلف سنين و كودكان با آزمايشها نتايج
استفاده آن از مدت كوتاه حافظه متوسط حد در مي‌توانند نوجوانان
يا 3 فقط 2 بود خواهند قادر احتمالا سال از 6 كمتر كودكان اما كنند
حل كه مسائلي بنابراين.آورند بياد و ساخته ذخيره را اطلاعاتي واحد
براي است واحد آن در اطلاعاتي واحد چندين گرفتن نظر در مستلزم آنها
چنين قبال در آموزگاران.بود خواهد مشكل خيلي پائين‌تر سنين كودكان
:داشته‌باشند عكس‌العمل گونه دو مسائلي‌مي‌توانند
بعدا و افتد اتفاق حافظه در كافي و مناسب تغييرات تا دهند اجازه -1
سازند مطرح را پيشرفته مسائل
كه مي‌دهد نشان تحقيقات.كنند كودك حافظه تدريجي بهبود به اقدام-2
به را شناختي استراتژيهاي از خاصي جنبه‌هاي كه دارد وجود امكان اين
بسيار مدت كوتاه حافظه براي كه تكرار و مرور همانند داد آموزش كودك
.مي‌باشد اهميت حائز
را درگيري بيشترين كه حافظه آن (Longterm- Memory). مدت دراز حافظه
اطلاعات همه شامل كه است مدت دراز حافظه دارد ، تربيت و تعليم باسيستم
كه مي‌باشد مي‌دانيم كه آنچه همه و جهان درباره مربوط هم به و پايدار
.ندارد قرار ما فوري هشياري در البته
كه است اين مدت دراز و مدت كوتاه حافظه بين تفاوتهاي مهمترين از يكي
مقابل در است ، هشيار فرآيندي داراي و مداوم فعال ، مدت كوتاه حافظه
كوتاه حافظه بنابراين.است ناهشيار و منفعل بيشتر بلندمدت حافظه
حاليكه در.مي‌شود آشفته و مختل خارجي حوادث توسط راحت خيلي مدت
.نمي‌گيرد قرار بيروني مخرب عوامل تاثير تحت آساني به مدت دراز حافظه
و فردا زياد احتمال داردبه نام چه فنلاند پايتخت كه مي‌دانيد شما اگر
.دانست خواهيد را آن هم آينده سال
كوتاه ذخيره به حسي ذخيره از را اطلاعات ما شد اشاره قبلا كه همانطور
به‌واسطه عمدتا را آنها و مي‌دهيم انتقال فرآيندتوجه طريق از مدت
مواد انتقال اما.مي‌كنيم نگهداري مدت كوتاه حافظه در تمرين و مرور
است ساده مرور از پيچده‌تر فرآيندي مدت بلند به مدت كوتاه ازحافظه
خلال از موضوع معني آن طريق از كه فرآيندي.است رمزگرداني شامل كه
كشيدن بيرون يا انتزاع اطلاعات گرداني رمز مي‌شود كشيده بيرون تجربه
كه دهد نشان ديگر به‌شكلي را آن اينكه خاطر به بيشتر مي‌باشد آن معني
پردازش كه اطلاعاتي مي‌گويندكه دانشمندان برخيباشد دسترسي قابل
مي‌شوند مرور كه اطلاعاتي و مي‌مانند باقي حسي حافظه درسطح تنها نشوند
مقياس در كه اطلاعاتي از و مي‌مانند باقي مدت كوتاه حافظه در تنها
البته.ميرسانند مدت بلند حافظه به را خودشان مي‌شوند پردازش بزرگتري
به تنها اگر نمي‌شوند پردازش سطح يك در مدت بلند حافظه در مواد تمام
.مي‌كنيم پردازش ابتدايي سطح در آنرا كنيم توجه لغت يك فيزيكي ظاهر
توجه نيز آن تلفظ و معني به بايد عميقتر سطوح در آن پردازش براي ولي
به شبيه چيزي ذهن كه مي‌شد تصور مدت‌قبلا دراز حافظه تبيين در.شود
را درآمده نمايش به متوالي تجربيات تمام كه است برداري فيلم دوربين
توضيح اين مهم ويژگي.هم از جدا تصاوير سلسله يك از يعني مي‌كند ثبت
كه اطلاعات جداگانه اجزاء از متشكل را حافظه كه مي‌باشد اين تبيين و
حاليكه در (گرايانه غيرتداعي)مي‌داند شده‌اند ثبت متوالي طور به
در اطلاعاتي موضوعات يعني هستند گرايانه تداعي اغلب معاصر تئوريهاي
تنيده هم در شبكه‌اي و هستند وابسته هم به گوناگون طرق از ما حافظه
تداعيهاو اين كه چرا مي‌باشد مهم بسيار اين و.مي‌دهد تشكيل را
را مختلف مطالب كه مي‌دهد را امكان اين ما به اطلاعات ، همبستگيهاي
نوعا كامپيوتركه حافظه خلاف بر.بخوانيم فرا را آنها و آورده بياد
اساس بر انساني حافظه مي‌شود ، مرتب اطلاعات قرارداشتن محل اساس بر
است كافي اطلاعات بازيابي براي پس.مي‌شود مرتب آن مندرجات و مفاد
.بگرديم آن دنبال بدانيم‌كجا اينكه نه هستيم دنبال‌چه به بدانيم
آنچه.است آن (Generative) زايندگي ما حافظه خصوصيات از ديگر يكي
اوليه آموخته‌هاي شده‌اي‌از تعريف شكل مي‌آوريم ياد به كه‌اغلب
ذهني تصاوير دربيادآوردن كه دارند گرايش انسانها از بسياري.مي‌باشد
.اضافه‌كنند آن به چيزهائي يا كم آنرا از قبلي‌مطالبي
حتي و آوريم بياد را دزد يك چهره ماقادرباشيم نصف از كمتر شايد
بتوانند باشند داشته وجود افرادي ممكن‌است نيز تعداد اين از كمتر
بياد را چيزهائي ما از برخي حتي آورندو بخاطر را او چشم و مو رنگ
شركت حافظه امر در عمده فرآيند سه.نكرده‌ايم تجربه كه‌هرگز مي‌آوريم
سازمان‌بندي -و 3 اطلاعات گسترش و بسط -ذهني 2 مرور -شامل 1 كه دارند
.مي‌باشد اطلاعات
مواد نگهداري در شد گفته قبلا كه همانطور (Rehearsal)ذهني مرور
ترتيب همان به.دارد بسزايي نقش (فوري هشياري) مدت كوتاه درحافظه
در ذهني مرور.دارد نقش نيز مدت دراز ذخيره به مواد انتقال در نيز
سعي جديد تلفن شماره يك تكرار با مثلا).مي‌باشد مطلب تكرار واقع
پيش كودكان اغلب (كنيم جايگزين مدت كوتاه حافظه در آنرا مي‌كنيم
بنابراين كنند ذهني مرور بخودي خود به‌طور كه نيستند قادر دبستاني
.نيستند نيز پيچيده تفكرات به قادر
طريق از كه است شناختي فرآيندي ،(Elaboration)دادن گسترش و بسط.
كه خاطر اين به واقع در مي‌شوند ، اضافه يا كرده پيدا گسترش آن‌مواد
دادن ارتباط دادن ، بسط روش يكبشوند يادآوردني‌تر به و جالبتر
آنجائيكه از.شوند آورده بياد بايد كه است موضوعاتي با ذهني تصاوير
از يكي ذهني تصاوير از استفاده هستند ديداري بيشتر ما حافظه
گاهي.هستند (بيادآورنده نظامهاي)ياديار نظامهاي جنبه‌هاي مهمترين
كه مي‌باشد موادي و جديد مواد بين ارتباط ايجاد گسترش‌شامل و بسط
وارتباط وابستگي كه داده نشان كاربردي تحقيقات.شده‌اند شناخته قبلا
حتي‌براي كه مي‌شود ديده گاهي) مي‌باشد وبيادآورنده‌تر جالبتر معني با
براي قراردادي معاني از دانش‌آموزان وفيزيك رياضي فرمولهاي حفظ
(مي‌كنند بيادآوردن‌استفاده ساختن ساده‌تر
به مجبور حافظه فرآيند يك عنوان به ،(Organization) بندي سازمان.
قراردادن.مي‌باشد مواد دادن ارتباط و طبقه‌بندي كردن ، مرتب بندي ، گروه
.است سازمان‌بندي ساده مثالهاي از يكي خودش خاص طبقه در خاصي ماده
نمونه از ديگر يكي منطقي سيستمهاي برخي طبق بر مواد مرتبكردن يا
دراز حافظه در كه سازمان‌بندي استراتژيهاي.است سازمان‌بندي كارهاي
.باشند پيچيده خيلي يا ساده مي‌توانندبسيار مهم‌هستند خيلي مدت
دارد ادامه
