چهارم ، شماره 1103 اكتبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 24 پنجشنبه 3
خزر درياي حقوقي رژيم تعيين
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
تهران در ديروز از كه خزر درياي كشورهاي خارجه وزراي معاونان اجلاس
توافقي به دستيابي راه در ديگر گامي مي‌رسد ، به‌پايان امروز و شد آغاز
محصور درياي بزرگترين توانمنديهاي و منابع از استفاده براي همه‌جانبه
ايران و كشور اين فقط شوروي ، اتحاد فروپاشي از پيش تا.است جهان
به متعلق كرانه اكنون امابودند خزر درياي با ساحلي مرزهاي داراي
تقسيم تركمنستان و قزاقستان آذربايجان ، روسيه ، كشور چهار ميان شوروي
ابعاد دريا اين از حفاظت و بهره‌برداري چگونگي موضوع نتيجه در و شده
.است گرفته خود به گسترده‌تري و پيچيده
.آن‌مي‌ريزند به رود چند تنها و راه‌ندارد آزاد آبهاي به خزر درياي
ماهي همچون خدادادي طبيعي ثروتهاي نيز و وگاز نفت غني منابع وجود
هرگونه حال اين بااست داده دريا اين به ويژه‌اي اهميت خاويار
مي‌تواند خزر درياي منابع از غيرعلمي و شتابزده بي‌رويه ، استفاده
ساكنان از نفر مجاور ، ميليونها كشورهاي براي را فاجعه‌باري تبعات
منطقه زيست‌محيطي وتعادل اقتصاد كل كلام يك در و پيرامون‌دريا
فاجعه‌اي چنين ونشانه‌هاي بروز چگونگي پيش‌بيني.به‌همراه‌آورد
بامرگ خزر درياي كيلومتري درفاصله 400 آرال درياچه اكنون.دشوارنيست
اصلي رودخانه دو از گسيخته‌بند سالهابهره‌برداري.مي‌كند نرم دست‌وپنجه
كشاورزي ، مقاصد براي سيردريا و آمودريا يعني دريا اين تغذيه‌كننده
حالا از.است داده قرار خشكيدن آستانه در را قديمي درياچه اين
بروز منطقه بوم‌زيستي تعادل خوردن برهم به‌صورت رخداد اين پيامدهاي
.است كرده
است ، دريامطرح اين زيست‌محيطي باملاحظات ارتباط در كه موضوعي ديگر
سهل‌انگاري و هرگونه‌بي‌توجهي.است آن غني منابع‌نفت از بهره‌برداري
دريا اين شكننده تعادل‌بوم‌زيستي مي‌تواند نفت استخراج اكتشاف‌و در
آب سال از 20 كمتر ظرف خاطرنشان‌مي‌كنند كارشناسان.زند رابرهم
زمين هكتار ميليون از 2 بيش آمده‌و بالا متر حدود 5/2 خزر درياي
اين‌پديده بروز علل از يكي آنان‌معتقدند از برخي.است بلعيده را
جلوگيري عادي تبخير از كه است آب روي نفت از قشري ايجاد و نشت
سال حدود 25 تا عاجل ، اقدام عدم صورت در مي‌دهند هشدار آنان.مي‌كند
.رفت خواهد آب زير دريا اين ساحل از ديگر كيلومتر ديگر 50
چارچوب در كه است مسائلي ديگر نيزاز ماهيگيري و كشتيراني وضعيت
از جهان خاويار درصد شود900 مشخص بايد خزر درياي حقوقي رژيم تعيين
نظر از ويژه‌اي اهميت خدادادي نعمت اين حفظ و مي‌شود تامين خزر درياي
نظريه سه خزر درياي ساحلي كشورهاي ميان در.است برخوردار اقتصادي
نخستين.دارد وجود دريا اين امكانات از بهره‌برداري به راجع عمده
.شود تقسيم ساحلي كشور ميان 5 دريا بستر كل كه است آن نظريه
تا آبهاي اختصاص بعدي نظريه.مي‌كند حمايت پيشنهاد اين از آذربايجان
كشورها از هركدام ملي قلمرو به‌عنوان كشور هر ساحل از مايلي فاصله 20
مايل تا 40 بين 20 فاصله‌اي اختصاص.است مشترك استفاده براي بقيه و
باقيمانده منطقه از مشترك استفاده و ساحلي كشور هر به دريا بستر از
.است سوم پيشنهاد نيز
زمينه در تمام‌عيار توافقي زمينه‌ساز تهران در كارشناسي مذاكرات
وزراي آتي گفتگوهاي در است قرار كه است خزر درياي از بهره‌برداري
.بگيرد قطعي صورت عشق‌آباد در ساحلي كشورهاي خارجه
نعيمي وحيدرضا