چهارم ، شماره 1104 اكتبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 26 شنبه 5
با پزشكي آموزش برنامه‌هاي محتواي
نيست منطبق جامعه نيازهاي
نيست منطبق جامعه نيازهاي آموزش‌پزشكي‌با برنامه‌هاي محتواي
به‌منظور مطالعه اين:اشاره
آموزش برنامه كارايي بررسي
علوم‌پزشكي كنوني‌دانشگاههاي
نظرات از آگاهي و كشور
پزشكي فارغ‌التحصيلان‌رشته
ضعف قوت‌و درخصوص‌نقاط
صورت‌گرفته آموزشي برنامه
بررسي 715نفر اين در. است
مراكزبهداشتي پزشك‌شاغل‌در
به‌طورتصادفي كشور درماني و
پرسش‌قرار مورد انتخابو
.گرفتند
پرسش مورد مولفه‌هاي
محتواي:عبارت‌بودنداز
، مديريت‌آموزش‌و آموزش
با انطباق‌اهداف‌آموزشي
بررسي نتايج.جامعه نيازهاي
مشكلات‌آموزش كه داده نشان
مراحل مديريت‌آموزش‌در در
گزينش‌دانشجو ، بازآموزي ،
توزيع‌مناسبهيات‌علمي
رشته و درجه‌علمي ازنظر
بهينه استفاده تخصصي‌و
انساني‌به‌چشم ازمنابع
.مي‌خورد
داده نشان بررسي اين يافته‌هاي
استفاده زمان‌سنجي‌و است‌كه
آموزش وقت‌در از مفيد
صورت به‌هيچ‌وجه پزشكي باليني
آموزش‌روش و نمي‌گيرد
اندازه به كامپيوتر و تحقيق
به دستيابي نياز. مطلوبنيست
ازطريق‌كامپيوتر اطلاعات‌جديد
بيشترقرار توجه مورد بايد
اين‌فعاليتهانه‌فقط.گيرد
انتقال‌دانش‌مفيد براي
دانشجويان بلكه‌به ، است
تشخيص‌مشكلات‌و توان
بر غلبه بيماريهاي‌داخلي‌و
مطالعه‌همچنين‌نشان اين.مي‌بخشد نيز را آنها
فيزيوپاتولوژي‌براي دروس‌مقطع كه داد
بيانگرنياز و داشته فارغ‌التحصيلان‌اهميت‌فراوان
پزشكي‌باليني‌و مقطع‌در دروس‌اين به آنها واقعي
. است بوده آن بيشتربه ضرورت‌توجه
همكارانش‌در پژوهشگرو
توصيه مقاله9 پايان
كاربردي‌درخصوص‌بهبودنظام
برنامه‌ريزي‌آن آموزش‌وامور
. است نموده ارائه
راآقاي‌حسين مقاله اين
دانشجويي ، سلمان‌زاده‌معاون
دانشگاه‌علوم‌پزشكي‌و فرهنگي
درماني خدمات‌بهداشتي‌و
كميته اعضاي همكاري با ايران
حوزه‌معاونت پژوهش‌آن
براساس‌يافته‌هاي‌پژوهش
موسسه. است نوشته علمي
برنامه‌ريزي‌آموزش پژوهش‌و
رادر مقاله عالي‌اين
. است داده قرار اختيارهمشهري
(Educational Curriculum) برنامه‌آموزشي
قدمت‌عمر به اجرايي پايه‌هاي
پي‌ريزي دارد ، اما انسان
سال1918 آن‌به علمي پايه‌هاي
يعني ، زماني‌كه.مي‌رسد ميلادي
، كتاب بوبيت فرانكلين
به‌چاپ آموزشي‌را برنامه
منسجم طرح زمان آن در.رساند
حوزه آغازين تحقيقاتي روند
محور و مدار بر درسي برنامه
قوانين‌مديريت‌علمي نظام‌و
به توجه فردريك‌تيلور ، يعني
بيني ، پيش كارايي ، نظارت‌و
پيشرفت‌اين با.استواربود
((سال1935م در علم ،
چگونگي مفاهيم‌جديدي‌چون
، چگونگي انتخاباهداف
درسي ، و انتخابمحتواي
فعاليتهاي دادن‌به سازمان
نخستين و آموزشي‌مطرح‌شد
سال گروه‌برنامه‌آموزشي‌در
دانشگاه در (م 1938)
پرتاب باگرديد تشكيل كلمبيا
اسپوتنيك‌يك فضايي سفينه
شوروي توسط(م درسال1957)
دچار نظام‌آموزشي اين(سابق)
كه شد ، به‌نحوي تحريك‌شديدي
ضعف امريكاييان‌متوجه
درسي برنامه نظام خويش‌در
سرعت‌و با و گرديدند
آموزشي العملهاي عكس ، درايت
تاسيس ازقبيل سريعي
تربيتي علوم متعدد دانشكده‌هاي
تخصصي تشكيل‌كميته‌هاي و
جهت‌بهبودكيفيت‌آموزشي
ماحصل‌آن كه دادند نشان
در(باسرنشين) فرودآپولوي 11
.بود ماه سطح بر(م 1968) سال
دهه‌هاي1970) بعد دهه‌هاي در
متخصصان‌با (ميلادي و1980
كمك‌نگرش‌متاتئوريكي ،
درباره خلق‌يك‌نظريه به قادر
حوزه تا شدند موجود نظريه‌هاي
به درسي‌را تخصصي‌برنامه
.معرفي‌نمايند جهان
و دانشكده‌هاي‌علوم كنار در
هم مهندسي ، گروه‌علوم‌پزشكي
دستخوش‌تحول سالها اين در
برنامه‌هاي. است شده فراواني
بهبود بسيارزيادي‌براي
جهان در آموزش‌پزشكي نظام
اين در ، و است اجرا درحال
مطالعات‌حركت برنامه‌هاو
سنتي آموزشي سوي‌برنامه از
(Traditional Curriculum)
پايه آموزشي‌بر برنامه به‌سوي
روش‌ايجاد يادگيري‌به
(Problem basedlearning) مساله
.صورت‌مي‌گيرد سرعت‌زيادي با
پزشكي علوم دانشگاههاي در
تاسيس نيزبا ما كشور
توسعه برنامه‌ريزي‌و دفاتر
(Educational Development Centres) آموزشي
در آموزشي برنامه بهبود حركت‌براي
منابع بازنگري است‌اما جريان
زمينه‌دستاوردهاي در اطلاعاتي
كه مي‌دهد برنامه‌ريزي‌نشان دفاتر
زمينه اين در نتيجه‌تحقيقات‌علمي
. است محدود بسيار
برنامه ارزيابي‌كارايي براي
فعلي‌دانشگاههاي‌علوم آموزشي
و وجوددارد مختلفي پزشكي‌روشهاي
مقايسه‌برنامه‌هاي براي طرحهايي‌نيز
. است شده مختلف‌آموزشي‌ارائه
تا بود اين بر پژوهش‌قصد اين در
فيزيوپاتولوژي ، تناسبدروس‌مقاطع
باليني كارورزي باليني‌و كارآموزي
طبپيشگيري‌و به توجه ميزان و
برنامه جامعه‌نگردر آموزش‌پزشكي
ازنظر پزشكي‌كشور آموزشي
نظر گردد ، و فارغ‌التحصيلان‌تعيين
ميزان‌انطباق آنان‌درباره
تخصصي مهارتهاي و علمي يافته‌هاي
تحصيل‌با طول در كسبشده
.سنجيده‌شود جامعه نيازمنديهاي‌بهداشتي‌درماني
:كار وابزار روش‌بررسي
مطالعه ، نوع پژوهش اين در
توصيفي ، روش‌جمع‌آوري‌اطلاعات
روش‌مطالعه پرسشنامه‌و ازطريق
جامعه.مقطعي‌انتخابگرديد
از ، 715نفر موردپژوهش
دانشكده‌هاي از كه بودند پزشكاني
سال1370 كشوراز داخل پزشكي
حال در و فارغ‌التحصيل‌شده به‌بعد
مشغول‌انجام‌خدمات‌قانوني حاضر
بهداشتي مراكز در نيروي‌انساني طرح
اطلاعات‌ازطريق.هستند درماني و
شامل21) سوالي پرسشنامه25
(باز و4سوال گزينه‌اي سوال‌چند
سوالات‌انتخابي.جمع‌آوري‌شد
سه در فارغ‌التحصيلان‌را ديدگاههاي
:داد بررسي‌قرار مورد مقوله‌زير
محتواي‌آموزشي‌پزشكي‌در -
فيزيوپاتولوژي ، كارآموزي دوره‌هاي
.كارورزي‌باليني باليني‌و
.دوره‌ها اين مديريت‌آموزش‌پزشكي‌در -
شبكه و جامعه انطباق‌نيازهاي -
محتواي با كشور درماني -بهداشتي
فارغ‌التحصيلان‌در توانايي و آموزشي
.نيازها آن كردن برآورده
پرسشگران‌به‌صورت را پرسشنامه‌ها
روش به يازده‌استان حضوري‌در
تكميل پس‌از توزيع ، و تصادفي
اطلاعات‌اين.جمع‌آوري‌كردند
مرحله پرسشنامه‌هاپس‌ازطي
كمك‌نرم‌افزارهاي ، باCodesheet
به‌صورتFoxpro205Pas مديريتي
نرم‌افزار با بانك‌اطلاعات‌درآمده ،
آزمون‌مقايسه وSPSSPc+
.گرديد آماري نسبتها ، تحليل
:يافته‌ها
فارغ‌التحصيلان پاسخ‌دهندگان اكثر
حدود35 سال1372هستند ، كه
پژوهش‌را مورد كل‌جامعه از درصد
زن به نسبت‌مرد;مي‌دهند تشكيل
پراكندگي.بود 7/1به1
جغرافيايي‌دانشگاه‌محل
فارغ‌التحصيلي‌پاسخ‌دهندگان‌در
.تقريبايكنواخت‌بود سطح‌كشورنيز
نظرسنجي‌درباره از نتايج‌حاصل
ارتباط آموزش‌پزشكي‌در محتواي
مورد دروس‌عمومي ، جامعه با
، پژوهش‌به‌ترتيباولويت
دروس‌كامپيوتر شدن اضافه
و (%2/63) ، روش‌تحقيق(%3/90)
لازم‌دانسته‌اند را (%2/52) تندخواني
: ترتيب به‌اين
كامپيوتر-1
روش‌تحقيق-2
تندخواني -3
پزشكي جامعه‌شناسي -4
بهداشت اقتصاد -5
ارتباطات -6
تندنويسي -7
درباره نظرسنجي از حاصل نتايج
ارتباطبا آموزش‌پزشكي‌در محتواي
فيزيوپاتولوژي ، دروس‌دوره
اكثرپزشكان‌با است‌كه آن نشانگر
مقطع اين واحدهاي كاهش‌تعداد
اغلبخواهان نبوده‌اندو موافق
افزايش‌واحدهاي‌درس
.بوده‌اند(%7/54) فارماكولوژي
افزايش خواهان افراد تعداد
فيزيوپاتولوژي درسي تعدادواحدهاي
تعداد عروق‌برابربا قلبو
تعداد آنها نظر به است‌كه افرادي
.درس‌مناسبمي‌باشد اين واحدهاي
نظرسنجي‌درباره از نتايج‌حاصل
با ارتباط آموزش‌پزشكي‌در محتواي
دروس‌دوره‌كارآموزي‌باليني
اكثرپزشكان است‌كه آن نشانگر
خواهان‌افزايش‌واحدهاي‌درسي
(%4/52) داخلي ،(%7/54)راديولوژي
نيز و بوده‌اند(%4/50)اعصاب و
مديريت‌و زمينه نقاطضعفي‌در
مقطع‌ذكر اين آموزشي برنامه‌هاي
.(جدول1)كرده‌اند
دروس‌دوره با ارتباط در آموزش‌پزشكي محتواي درباره نظرسنجي از حاصل نتايج
افزايش‌تعداد خواهان فارغ‌التحصيلان اكثر است‌كه آن نشانگر باليني كارورزي
درس.بوده‌اند(%2/50)اعصاب و (%4/54)بهداشت ،(%4/54)قلب واحدهاي
.(%/7) دارد را كاهش‌واحد كننده بيشترين‌درخواست كارورزي‌رواني
وظايف‌خود از پزشكان‌معتقدندكه از طبق‌نظرسنجي‌فوق75درصد بر
اما دارند كافي درماني‌كشوراطلاع-نظام‌بهداشتي در به‌عنوان‌پزشك‌عمومي
مطالبتدريس‌شده‌توسطاستادان معتقدندكه كل‌افراد 65درصداز
افراد اين. است تاكيدنشده وظايف‌پزشك‌عمومي بر است‌كه به‌طريقي‌بوده
.گرفته‌اند باوظايفشان‌درنظر ساختن‌آنها همچنين‌ارزش‌كمي‌براي‌آشنا
مسائل از آگاهي عدم ميزان
كشور درماني و بهداشتي عمده
تنها 55 تحصيل ، دوران در
درصد است 360 بوده درصد
كه‌در معتقدند دهندگان پاسخ
با متوسط به‌طور مدت‌تحصيل
مختلف‌كشور بومي بيماريهاي
درصد و 31 نشده‌اند آشنا
حال در كه داشته‌اند اظهار
و پيشگيري برنامه‌هاي در حاضر
.شركت‌نمي‌كنند خدمت‌خود منطقه بهداشتي
مطالعه مورد افراد درصد 56
، بهداشت كارورزي زمان در
كردن كلرينه خدمات‌پيشگيري
در نداده‌اند انجام آبرا
در افراد اين اكثر كه صورتي
پيشگيري اولويت‌برنامه مورد
خود منطقه خدمات‌بهداشتي و
ارجح آبرا كردن كلرينه
.(جدول 2) دانسته‌اند
آموزشي 57 كفايت‌بيمارستانهاي
غيرضروري 43 كارهاي در دانشجو از استفاده
كثرت‌دانشجو 29 مديريت
آموزشي 27 راندهاي در استادان بي‌نظمي و بي‌توجهي
مجرب 27 استادان كمبود
كمياب 55 و ناشايع بيماريهاي بر تكيه
بخشها 42 در منسجم آموزشي برنامه عدم آموزش
دانشجو 39 و استاد بين كافي ارتباط عدم
نقاط درباره نظرات‌پزشكان فراواني توزيع -شماره 1 جدول
كارآموزي ضعف‌دوره
فعاليت‌انجام‌داده‌انجام‌نداده نوع
آب1/449/55 كردن كلرينه
اماكن‌عمومي6733 بهداشت نظارت
منازل5/615/38 بازديد
اززنان‌باردار8/752/24 معاينه‌ومراقبت
آموزش‌بهداشت8020
بهداشتي‌ازكودكان‌زير5سال7/783/21 معاينه‌ومراقبت
بهداشت‌مدارس4/606/39
خانواده9/771/22 تنظيم
بهداشت‌حرفه‌اي9/441/55
واكسيناسيون1000
كارورزي دوران درطي مطالعه مورد فعاليت‌پزشكان فراواني توزيع -شماره 2 جدول
بهداشت
دارد ادامه