چهارم ، شماره 1107 اكتبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 29 سه‌شنبه 8
|
|
اميدها و بيم‌ها ;ژئوپوليتيك دنياي
پيروز دكتر با گفت‌وگو در جهان سياسي تحولات در ايران نقش‌آفريني
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(دوم بخش) مجتهدزاده
اشاره
در نقش‌ايران درباره مجتهدزاده دكترپيروز با مصاحبه نخست بخش در
ژئوپوليتيك ، درموازنه‌هاي دگرگوني چگونگي جهان ، به سياسي تحولات
در وآمريكا روسيه نقش جهاني ، نظام‌شكل‌گيرنده ژئوپوليتيك دورنماي
دوم بخش در شد ، اشاره (مگالوپوليس) شهري ماوراي پديده‌هاي و نظام اين
خصمانه‌آمريكا برخورد و ژئوپوليتيك دنياي در اميد و بيم گفت‌وگو اين
.است شده گذاشته بحث به ايران اسلامي جمهوري برابر در
با را گيرنده شكل ژئوپوليتيك دنياي شما:مقالات‌همشهري سرويس
ملت‌ها اينكه نويددهنده و اميد ، و بيم با توام مي‌كنيد ترسيم خطوطي
آن و داشته‌اند را آرزويش قرن‌ها كه مي‌شوند نزديك منزلي سر به سرانجام
ما شرايطي چنين در.است جهان در ملت‌ها آزادانه نقش‌آفريني منزل سر
متحده نام‌ايالات به ابرقدرت يك طرف از ويژه‌اي خصمانه حركت‌هاي شاهد
كه حركت‌هايي.هستيم ايران ، جمله از كشور ، چند يك به نسبت امريكا
را حركت‌ها اين علت.دارد ملت‌ها مجدد كشيدن بند و قيد به هدف از نشان
اينكه يك.دارد دليل چند من نظر به وضع اين ديد؟ بايد مسايلي چه در
آنان شدن چيره و گذشته پارلماني انتخابات در جمهوري‌خواهان پيروزي با
داخلي اصلاحي برنامه‌هاي متحده ، ايالات سناي و نمايندگان مجلس دو هر بر
سرگرم را خود اينكه جز ندارد چاره‌اي وي.است شده سرخورده بيل‌كلينتون
برخورد اين در پيروزي‌هايي آوردن بدست با تا كند بين‌المللي مسائل
گفتن براي حرفي كشور آن جمهوري رياست آينده انتخابات در بتواند
مسئله اين بايد ندارد ، وجود بين‌المللي مسئله‌اي اگر حال.باشد داشته
مبارزات وارد عراق كردن سركوب شعار با بوش جرج چنانكه.شود درست
با مي‌خواهد هم كلينتون بيل لابد شد ، متحده ايالات گذشته انتخاباتي
كشورش انتخاباتي‌آينده مبارزات وارد ديگري ملت كردن سركوب شعار
ايالات سياست‌هاي صحنه گينگريچ‌در چون كساني رابطه ، همين در.شود
ايالات بين‌المللي ماجراجويي‌هاي گسترش كه‌خواهان شده‌اند پديدار متحده
يا روسيه‌و با رابطه در چه و ايران با رابطه در چه متحده‌هستند ،
به شدن وارد جز ندارد چاره‌اي مي‌كند احساس كلينتون بيل.غيره و ژاپن
.رقيبان از سبقت گوي ربودن و ماجرا اين در رقابت صحنه
يك كه آنند متحده‌دلبسته ايالات افراطي راستي‌هاي دست اينكه ، دوم
متحده ايالات و باشد داشته حالت‌مخروطي كه دهند شكل را جهاني نظام
اين بوش جرج دولت.كند بازي را جهاني ژاندارم نقش مخروط اين راس در
ژاندارمي مقام اين اعمال راه در.داد نام جهاني نوين رانظام ايده
تازه‌اي مسئله بار يك گاه هرچند است ناچار متحده ايالات كه است جهاني
.كند تعقيب و طرح را
و حفظ متحده‌نيازمند ايالات نظر مورد جهاني نظام تثبيت اينكه ، سوم
گسترش و حفظ.است نظام اين بازوي‌مسلح عنوان به ناتو سازمان گسترش
در اندام عرض جز نمي‌تواند توجيه اين و است نيازمندتوجيه ناتو
پيمان سقوط با.باشد جهاني دشمن يايك جهاني بزرگ تهديد يك مقابل
و مي‌گردند تازه‌اي دشمن دنبال به غرب در افراطي راستي‌هاي دست ورشو ،
سخت و ساخته‌اند مقام اين كانديد را انقلابي آنان‌اسلام از شماري
آفريقاي بخش‌هاي ديگر و مصر و الجزاير در اسلامي جنبش‌هاي برخي مي‌كوشند
جمهوري و كنند قلمداد جهاني آرامش و صلح عليه راتهديدي شمالي
جهاني اين‌تهديد و ايدئولوژيك موج اين نماينده را ايران در اسلامي
و است ژئوپوليتيك بازي يك اين.كنند معرفي جديد جهاني يادشمن
.مي‌شود بازي اين ملعبه ملتي سرنوشت متاسفانه
نيرومند صهيونيستي‌لابي رژيم كه است زيادي سال‌هاي اينكه ، چهارم
به دست تا گرفته‌اند سخت‌زيرفشار را متحده ايالات دولت يهودي
مهمتر ديگر عوامل از عامل اين.بزند ايران خشونت‌آميزعليه اقداماتي
روال‌صلح ايران دولت كه است گمان اين به تل‌آويو.است وجدي‌تر
پشتيباني بين‌المللي اصطلاح‌جامعه به سوي از كه را اسرائيل و اعراب
آشفته بر سخت گمان اين نتيجه در اسرائيل.است زده برهم تنه يك مي‌شد ،
در كه مي‌زند و است زده ايران عليه اقداماتي به دست و است عصباني و
بدون كه صهيونيستي رژيم ديگر ، طرف ازاست آفرين شگفتي موارد بسياري
دست از با كند ، زندگي نمي‌تواند غرب سياسي و اقتصادي و مالي كمك‌هاي
جديدي خارجي ايران‌دشمن از كه است آن دنبال به عربي دادن‌دشمن
.بخشد تداوم را غرب حياتي كمك‌هاي بتواند ترتيب اين به و كند درست
ايالات دولت روي فشار اعمال در اسرائيل دولت مستقيم تلاش‌هاي از گذشته
بيشتر كه اسرائيلي عوامل از برخي كه هست دست در آگاهي‌هايي متحده ،
و منطق از كمتر و دارند تخصص هووجنجال ايجاد در و هستند هيجان دچار
و اطلاعاتي دستگاههاي مشاوره طرف سردرمي‌آورند ، شدني لمس حقايق
فعاليت‌هاي اين مجموعه.دارند قرار امريكا خارجه وزارت تصميم‌گيران
در يهودي نيرومند لابي شديد فشارهاي با توام اسرائيليان و اسرائيل
راهي چنين در گام كه است كرده وادار را كلينتون بيل متحده ايالات
.بگذارد ايران بي‌گناه ملت عليه ناشدني توجيه و مبهم
شود مرحله‌اي وارد جهان اگر بود خواهد فراوان تاسف سبب ديگر ، طرف از
به‌نام‌نظام مي‌خواهد ، واشنگتن كه آنگونه بين‌المللي ، سياسي نظام كه
ژاندارم‌جهاني به‌عنوان تك‌قطب ، اين و باشد قطبي سيستمي‌تك جهاني ، نوين
اختيار كه درحالي.قرارگيرد جهان براي بزرگ تصميم‌گيري‌هاي مقام در
باشد ديگري كشور هر يا صهيونيستي رژيم دردست تصميم‌گيريش و فكري
ديگري لابي هر يا يهودي اسيرلابي جهاني تصميم‌گيري‌هاي در وتصميم‌گيرانش
سيستمي يك‌چنين و بود نخواهد آرامش و جاي‌صلح جهاني يك‌چنين.باشند
دور خاور و اخيراروپا واكنشهايكرد خواهد تهديد را ملت‌ها زندگي‌همه
.ديد بايد راستا اين در واشينگتن‌را برابر در
تحريم داماتوو قانون تصويب شاهد اخيرما سال يك طي:همشهري
كشور آن دولت و ايالات‌متحده كنگره در وديگران ايران اقتصادي
چگونه‌پيش‌بيني‌مي‌كنيد؟ را خصمانه اين‌اقدامات نتيجه.بوده‌ايم
صهيونيست‌هاي و ويهوديان اسرائيل كامل نفوذ متحده‌تحت ايالات كنگره
Bucanon)بوكانن پـــت كه حتماشنيده‌ايد.است متحده ايالات
حزب سوي از شدن نامزدانتخاباتي براي كه افراطي دست‌راستي (Pat
ايالات كنگره خود فعاليت‌هاي درخلال مي‌كرد ، متحده‌تلاش ايالات جمهوري‌خواه
سوي از سخن اين.كرد توصيف اسرائيل اشغالي جزوسرزمين‌هاي را متحده
است ، بد خارجيان همه با است ، بد خارجيان با اساسا كه كسي
خواسته كه لايحه‌اي هر تصويب.است اسف‌انگيزي و مهم واقعيت تائيدكننده
و يهوديان لابي و اسرائيل طرفدار افراطي راستي‌هاي دست و اسرائيل
باشد ، گينگريچ نيوتن با رياستش به‌ويژه كه كنگره‌اي در.باشد يارانشان
چه تا آن عملي اثر كه ديد بايد ولي.داشت نخواهد تعجب و است ميسر
تنها كه ايران عليه متحده ايالات يك‌جانبه اقتصادي تحريم.است اندازه
با تاريخ اين تا است ، شده تدارك ايران مردم زندگي به زدن لطمه براي
جهان در ديگران همكاري عدم از ناشي تحريم اين شكست.شد مواجه شكست
اينكه ، است مسلم آنچه.است زمينه اين در اسرائيل و متحده ايالات با
اين و شد خواهد بيشتر زمينه اين در متحده ايالات دولت فشار پس اين از
و متحده ايالات اقتصادي منافع ميان برخوردهايي سبب حتي مي‌تواند فشار
كشورهاي مردم اينكه است مهم ميان اين در آنچهگردد جهان در ديگران
بين‌المللي ، اخلاقي پشتيباني از بي‌بهره و يك‌جانبه اقتصادي تحريم تحت
و ملي‌بيشتر يك‌پارچگي به گرايش آيندو خود به بايد همانندايران ،
و به‌خود بيشتر اتكاي‌اقتصادي به‌سوي گرايش داخل‌و در نيرومندتر
بيشتري دقت درعين‌حال و كنند تقويت خودكفايي‌داخلي اهرم گستراندن
.باشند داشته كشور اطراف در گيرنده تحريكات‌فزوني و روي‌حركات
نهايي شكست براي جهاني اقتصادي -سياسي ارتباطات افزايش همچنين ،
نظير كشورهايي سوي از بايد كه است منطقي راهي متحده ايالات طرح‌هاي
.شود جداپي‌گيري ايران
جهاني نظام در ايران مهمي‌همانند كشور نقش‌آفريني شما به‌نظر:همشهري
دنبال بايد را خطوطي چه فردا شكل‌گيرنده و امروزه شونده دگرگون
كند؟
در مياني به‌عنوان‌سرزميني تا ، كوشيد پنجاه‌سال از بيش ايران كشور
ايجاد براي را ، بندبازي نقش پيشين ، سياسي باختر و خاور نقطه‌برخورد
همراه.كند بازي جهاني ، قطب دو ميان (مثبت گاه و منفي گاه) موازنه
پيشين‌ايران ژئوپوليتيك نقش نه‌تنها پيشين ، دوقطبي نظام فروريختن با
آن از كه بين‌المللي تضمين‌هاي بلكه داد ، دست از را خود كارايي نيز
رفته ازميان داشت ، وجود ايران ملي وحدت و ارضي تماميت براي شرايط
براساس را نظامي مي‌رود كه نوين جهان‌ژئوپوليتيك آمدن پديدار.است
را زمينه‌ها دهد ، سازمان منطقه‌اي اقتصادي گروه‌بندي‌هاي توازن‌ميان
كه مي‌آيد به‌نظر اين‌گونه.مي‌سازد ايران براي نويني نقش‌آفريني آماده
خزر ، درياي نفت صدور و استخراج به توجه دامنه‌هاي شدن جهاني با همراه
بزرگ انبار دو ارتباطدهنده سرزميني پل تنها به‌عنوان ايران ، موقعيت
نظام در را پراهميتي نقش -خزر درياي و خليج‌فارس -جهان انرژي
.است ديده تدارك بيست‌ويكم قرن شكل‌گيرنده ژئوپوليتيك
قزاقستان ، ) منطقه اين ملت‌هاي و ايران.مركزي ، آسياي منطقه در.
در افغانستان با همراه (قرقيزستان و تاجيكستان ازبكستان ، تركمنستان ،
محيطي ، پديده‌هاي از سلسله يك.دارند قرار يكديگر جغرافيايي امتداد
را جهان از بخش اين و درمي‌آورد به‌جلوه آنان ميان را منطقه‌اي همگني
برخوردار و جغرافيايي تعاريف با مناطق ديگر از جدا منطقه يك گونه به
مردم همه تاريخي ، ديد از ;درمي‌آورد منطقه‌اي ژئوپوليتيك ساختار يك از
سياسي‌در ساختار يك در كنارهم در كردن زندگي ازتجربه منطقه اين
ديدفرهنگي ، از ;گذشته‌برخوردارند قرن سال‌از 25 هزار دو درازاي
از گروه‌هايي و تاجيكستان ، افغانستان با زباني‌مشترك از ايران
برخورد اين در كه) آذربايجان با مشترك مذهبي ازبكستان ، از مردم
با مشترك اقوام از و (مي‌شود شمرده موردنظر منطقه از بخشي ويژه
در معروفي شهرهاي كه حالي در است ، برخوردار تركمنستان و آذربايجان
به‌عنوان مرو ، و بلخ و خيوه و سمرقند و بخارا همانند مركزي ، آسياي
ادبيات و دارند فارسي ادبيات در والايي جاي ايراني كلاسيك شهرهاي
ايراني نوروز و دارد منطقه اين سراسر در فراواني نفوذ و گسترش فارسي
كشورهاي همه جغرافيايي ديد از ;مي‌شود گرفته جشن منطقه اين سراسر در
ندارد راه آزاد درياي به آنان از هيچيك و هستند قاره‌اي مركزي آسياي
استقلال كه كرد خواهد خودنمايي بيشتر هنگامي مشكل اين.ايران جز
راه يك.رسد بين‌المللي بازرگاني به‌سرمنزل جمهوري‌ها اين اقتصادي
و جمهوري‌ها اين دادن ارتباط در مي‌توان را مشكل براين حل‌عملي
درياي و خليج‌فارس به آهن و زميني راه‌هاي شبكه ازطريق افغانستان ،
اقتصادي و جغرافيايي فرهنگي ، تاريخي ، پديده‌هاي.كرد جست‌وجو عمان ،
را زمينه كه هستند استواري محيطي عناصر ملت‌ها ، اين همه ميان مشترك
اقتصادي گروه‌بندي يك يا و مشترك بازار يك پيدايش آماده منطقه اين در
عضويت‌همه كه مي‌نمايد اين‌گونه به‌ظاهر اگرچه.مي‌سازد منطقه‌اي
را راه مي‌تواند منطقه‌اي‌اكو اقتصادي سازمان در منطقه اين كشورهاي
هموار منطقه‌اي اقتصادي گروه‌بندي يك تشكيل سرمنزل به رسيدن براي
.سازد
در راه‌درازي هنوز موثر ، منطقه‌اي گروه‌بندي يك به اكو شدن تبديل ولي
در عضويت مسئله به تركيه كامل توجه و دلبستگي مثال ، برايدارد پيش
.است آسيايي تشكيلات يك در كشور آن دلبستگي از مانع اروپا اتحاديه
چه اگر افغانستان ، و ميان‌ايران موجود مرزي مشكلات از غير همچنين ،
را توجهي خور در مشكل مركزي‌هنوز آسياي كشورهاي ميان سياسي مرزهاي
از استفاده زمينه در اقتصادي تلاش‌هاي گسترش ولي است ، نزده دامن
دامن آينده در را مشكلاتي مي‌تواند معدني ذخاير و سرزميني امكانات
ميان را مرزي مسائل خزر درياي در نفتي تلاش‌هاي گسترش چنانكه زند ،
راه در نيز ديگر مشكلات سلسله يك.است ساخته مطرح منطقه آن كشورهاي
همانند دارد وجود اقتصادي پارچگي‌هاي يك سوي به منطقه برداشتن گام
و منطقه‌اي قدرت‌هاي برخي ميان ناسالم رقابت‌هاي از گونه‌هايي ادامه
در اسرائيل ، همانند يارانش ، از شماري و متحده ايالات گسترده تلاش‌هاي
ايجاد راه در و منطقه اين در ايران طبيعي نقش‌آفريني كردن محدود راه
.مركزي آسياي در منطقه‌اي اقتصادي گروه‌بندي يك
دارد ادامه
