چهارم ، شماره 1118 نوامبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 11 دوشنبه 21
مركزي آسياي به سفر يادداشتهاي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
نعيمي وحيدرضا
هفتم قسمت
بيشتر دقيقه قزاقستان ، 25 پايتخت آلماتي ، تا بيشكك هوايي فاصله
خارجه‌اين وزارت راهي استقبال تشريفات انجام و ورود پس‌از.نبود
خارجه وزير توغايف ، با ولايتي دكتر ديدار بلافاصله.شديم كشور
است بهتر يا بود ، بيشكك شبيه بسيار آلماتي.شد انجام قزاقستان ،
چه هر.دارند تمام و تام شباهت هم به پايتخت چند اين تمام بگوييم
فرق تنها.بودند پهناور كشور يك دهنده تشكيل اجزاء آنها زماني باشد ،
در امروزي جديد شهرهاي برق و زرق كه بود اين بيشكك با آلماتي چشمگير
خيابانها و بودند كهنه خودروها اكثر بيشكك در.داشت بيشتري نمود آن
.خلوت
نيز ساختمانها.بالاتر آن مدلهاي و بود بيشتر خودروها شمار آلماتي در
به اروپايي چهره‌اي روسها از زيادي شمار وجود.بود مجلل‌تر رفته هم روي
در و بد بسيار امنيت وضع راهنما گفته به حال ، اين با.است داده شهر
.داشت وجود نيز بيشكك در پديده‌اي چنيناست صفر حد
محلي.داشتيم درآلماتي بازار يك از كوتاه ديداري چهارشنبه روز صبح
سربسته محوطه يك و سرباز محوطه يك شامل كه روزانه بازارهاي شبيه بود
اما.مي‌شد فروخته خانگي خوراكي عمدتا اجناس سرباز محوطه در.مي‌شد
لبني ، فرآورده‌هاي ميوه ، گوشت ، قبيل از خوراكي مواد مسقف ، محوطه در
مي‌گرفت بر در را زيادي مساحت محوطه اين.مي‌شد فروخته غيره و ترشي‌جات
هر فاصله.مي‌شد عرضه بود ، شده چيده هم كنار كه ميزهايي روي اجناس و
فاصله اين در و بود متر حدود 2 مقابل رديف با ميزها طولاني رديف
بودند نشسته زن فروشنده طرف 50 يك در مثلاوآمدميكردند رفت مشتريان
تعداد همين به هم ديگر طرف و غيره و خامه كره ، پنير ، ماست ، انواع و
هر بازار اين در.مي‌فروختند چاشني و ترشي انواع و نشسته فروشنده
معادل كيلوگرم هر ماهي ،(دلار حدود 5/2 يعني) تنگه گوشت 150 كيلوگرم
.بود آمريكا دلار نيم معادل ليتر هر شير و دلار 3
.مي‌رسيد نظر به فرسوده شهري نقل و حمل ناوگان نيز آلماتي در
حركت تلق و تلق خيابان در موجود ريلهاي قديمي‌روي ترامواهاي
مسافر جابجايي به بنزيني‌نيز و برقي اتوبوسهاي.مي‌كردند
قزاقستان جمهوري رياست كاخ به شهر در كوتاهي گشت از پس.مي‌پرداختند
كتابخانه كه بود تميزي و پهن خيابان كاخ اين به منتهي مسير.رفتيم
نگهبان سرباز دو.بود واقع آن در نيز نخست‌وزيري ساختمان و ملي
كاخ ساختمان.بودند ايستاده دروازه برابر در بي‌حركت داده قورت عصا
.است تميز و منظم آن پيرامون كاري چمن محوطه.است پرابهت و بزرگ
در زيادي آدم و تراكم از.مي‌شود ديده آشكارا ترتيب و نظم كاخ داخل
زده ارواح كاخي به بيشتر ما ، معيارهاي با.نيست خبري آن
تلويزيوني كانالهاي از يكي خبرنگار با تا مي‌آيد پيش فرصتي!مي‌ماند
دارد شهري تلويزيوني كانال آلماتي 7 مي‌گفت او.بنشينيم صحبت به شهري
سرسراهايي از را ما چند ، ساعاتي از پس.است سراسري نيز كانال يك و
سلطان نور بعد لختي.مي‌برند ديدار سالن به و مي‌گذرانند خلوت
بي‌واكنش و سرد چهره همان با و وارد قزاقستان ، جمهوري رئيس نظربايف ،
تشريفات مامور كه طور همانميشود صحبت گرم ولايتي دكتر با هميشگي
ديدار آغاز از پس دقيقه سه بود ، كرده گوشزد ديدار از پيش ما به قزاق
پايتخت دوشنبه ، :مقصد ;شديم فرودگاه راهي و كرديم ترك را سالن
.تاجيكستان
.است واقع مركزي آسياي شرقي جنوب در تاجيكستان تاجيكستان‌جمهوري
با شرق از قرقيزستان ، با شرقي شمال از باازبكستان ، وغرب شمال از
كيلومتر آن 143100 مساحتاست مرز هم افغانستان با جنوب از و چين
.نفراست حدود 5369000 آن جمعيت و است مربع
و سيبزميني ذرت ، جو ، برنج ، گندم ، بر مشتمل آن كشاورزي توليدات
.است تاجيكستان كشاورزي از مهم بخشي نيز دامداري. پنبه‌دانه‌است
.است طبيعي گاز و خام نفت زغال‌سنگ ، كشور مهم منابع
آن وجنوب روسيه امپراتوري سلطه زير تاجيكستان شمال نوزدهم ، قرن در
كشور كل سال 1925 ، پايان تا اما.گرفت قرار بخارا سلطه‌امارت زير
از يكي تاجيكستان اكتبرسال 1929 در 16 و روسيه‌درآمد سيطره زير
تقريبا دهه 1930 ، سركوبهاي خلال در.شد اعلام شوروي اتحاد جمهوريهاي
مسكو از شده گسيل روسهاي و خلع دولت اصلي مصادر از تاجيكها كليه
تاجيكستان در زندگي سطح مسكو ، سيطره طول درشدند آنان جانشين
واجتماعي اقتصادي مزاياي برخي از مردم كه چند هر بود ، پايين همچنان
با زبان اين آموزش تاجيك ، زبان شدن رسمي از پس.شدند برخوردار
دنبال به سپتامبر 1991 ، تاريخ 19 در.شد آغاز مدارس در فارسي الفباي
استقلال به راي تاجيك عالي شوراي قرقيزستان ، و ازبكستان استقلال اعلام
نفوذ رشد تاجيك ، ملي‌گرايي رشد به دولت توجه اوج امر اين.داد كشور
اشتراك و تاجيكها و ايرانيها مشترك تاريخي ميراث بازيابي و اسلام
.بود زباني
توسط وقت ، جمهوري رئيس نبي‌اف ، بسيار قوسهاي و كش از پس سال 1992 ، در
شوراي رئيس آنگاراسكندراف ، .شد استعفاء به ناچار و دستگير مخالفان
و مسلمان گروههاي حمايت از كه شد او جانشين موقت طور به تاجيك ، عالي
در.داشت قدرت پايتخت در فقط وي اماحاكميت.بود برخوردار دمكراتيك
عالي شوراي آنگاه.كرد استعفا دولت تمام با نبي‌اف سال ، همان نوامبر
و حذف جمهوري رياست منصب جلسه اين در.داد جلسه تشكيل خجند در تاجيك
كشور رئيس اصطلاح به يا عالي شوراي رئيس عنوان به اف رحمان امامعلي
.شد برگزيده
كه مخالفان كردن تارومار براي دولتي نيروهاي آتي ، ماههاي خلال در
دمكراتيك و اسلامي نيروهاي از متشكل خلق دمكراتيك ارتش شامل عمدتا
جنگ آتش شدن شعله‌ور اول ماه شش در مي‌شود برآوردشدند عمل وارد
شده نفرآواره و 000/600 كشته نفر حدود 000/20 تاجيكستان در داخلي
اين در.گريختند افغانستان به تاجيك نفر مدت 000/80 همين درباشند
دولتي نيروهاي دوشادوش ازبك و روس سربازان از شماري ظاهرا درگيريها
روي و پيروزي احتمال از را خود نگراني صراحتا ازبكستان.جنگيدند
سال 1993 ، در حتي.بود كرده اعلام دمكراتها -مسلمانها اتحاد كارآمدن
.گرفتند عهده بر را تاجيكستان هوايي حريم از پاسداري وظيفه ازبكها
حزب خصوص به افغان مجاهدين كه بود دست در گزارشهايي زمان ، آن در
همچنان تاجيك معارضين.مي‌كنند كمك تاجيك معارضين به حكمتيار اسلامي
مرزهاي از روس سرباز حدود 32000 اكنون و هستند دوشنبه با نبرد در
مي‌تازند ، كشور داخل به آن از معارضين كه افغانستان با تاجيكستان
.مي‌كنند حفاظت