چهارم ، شماره 1120 نوامبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 13 چهارشنبه 23
|
|
يك‌نظريه شكست ;ايران و خاورميانه
دوجانبه مهار استراتژي به نگاهي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
دكتر با درگفت‌وگو جهان به ايران نگاه‌استراتژيك همگرايي ، و رقابت
(دوم بخش) ايران اسلامي جمهوري امورخارجه وزير مشاورارشد خرم علي
نيز و بين‌الملل نظام جديد گفتگوماهيت اين نخست بخش در:اشاره.
چنين در.شد گذاشته بحث خاورميانه‌به در نيروها جديد آرايش
و ايران اسلامي جمهوري دربرابر واشنگتن خصمانه موضع چارچوبي
.مي‌خوانيد را گفتگو ادامه.گرديد مطرح خاورميانه در آن استراتژي
مقالات سرويس
از پس ايران با را برخوردي نوع چه امريكا خاورميانه‌اي سياست:همشهري
نظام درجهت‌براندازي شما نظر از سياست اين آيا ديده؟ تدارك سرد جنگ
دوگانه‌دنبال مهار قالب در بين‌الملل نظام در آن رفتار تعديل ايران‌يا
مي‌شود؟
ما ، عليه يا ما ، با دوقطبي‌يا مدل و خودش سياست توجيه براي امريكا
واكنش مي‌كندتا خصومت لذا دارد ، ايران اسلامي جمهوري خصومت به نياز
.كند توجيه خود به‌نفع جهان در برانگيخته‌و را ما
آوردن وارد عليرغم و نداشته به‌همراه زيادي موفقيت ترفند اين اما
در جهاني تجارت مركز انفجار ازجمله ايران به فراوان اتهامات
مركزدولتي انفجار آرژانتين ، در مركزيهوديان انفجار نيويورك ،
عربستان ، در چندي‌پيش انفجارهاي و اي.دبليو.هواپيماي‌تي سقوط اوكلاهما ،
است ، نداشته ايران به هيچ‌ربطي فوق موارد همگي شد ، مسئوليت مشخص
:داشت بيان خصومت اين براي مي‌توان هم ديگري اماعوامل
رابه‌جهت خود استراتژيكي ايران‌موقعيت امريكايي ، به‌بيان‌استراتژيست‌هاي
ديگر بابت اين از امريكا لذا داده ، كمونيسم‌ازدست بلوك با مقابله
محور حول اسلام جهان واشنگتن‌اگر ديد از همچنين.ايران‌ندارد به نيازي
غرب براي بزرگي هماهنگ‌شود ، خطر و يكصدا ايران جمهوري‌اسلامي
خاورميانه ، در صلح پروسه به‌انجام‌رساندن براي امريكا لذا.خواهدبود
است دليل بههمينخودميبيند براي جدي مانع را معنوي‌ايران مخالفت حتي
كشورهاي‌شيخ‌نشين دارد سعي اعراب ، ايران‌براي به‌نام فرضي دشمن باطرح كه
در آن قيمت و شريان‌نفت داشتن دست در با تا خودسازد سياست‌هاي تابع را
.نمايد منزوي را جهاني ، ايران بازار
خود هدف مورد را كشورهايي چه امريكا ، خاورميانه‌اي سياست:همشهري
برخوردمي‌شود؟ توجيهاتي چه با هدف‌ها به‌اين است‌و داده قرار
حقوق سر امريكابر و اروپا مواضع شد ، اشتراك عنوان كه همان‌گونه
فروپاشي بعداز.است برخوردنظامي براي واشنگتن بهترين‌توجيه بشر ،
فلسفي‌بزرگي خلا كرد ، كسينجرتاكيد همچنانكه دوقطبي ، نظام
بسيج قدرت اين‌خلا ، گرفت را امريكا ايالات‌متحده رهبري گريبان
.گرفته‌است خود منويات براي‌اجراي سفيد كاخ از را وخارجي داخلي
.است رفته سوال زير غرب ، رهبري براي مشروعيت‌امريكا ديگر به‌عبارت
همراهي به حاضر ديگر دوقطبي قبلي نظام در امريكا اروپايي متحدان
در مي‌تواند كه دارد را داعيه اين اكنون اروپانيستند كشور اين كامل
ارزش‌هاي و كشورها ظهور.بگيرد تصميم خودش براي متحد اروپاي چارچوب
كرده سستي و ضعف دچار را واشنگتن بلامنازع معاصر ، قدرت جهان در نوين
كهنه نيز كمونيسم محمل با استراتژيك كشورهاي با برخورد لذا است ،
سلاح‌هاي به دسترسي حقوق‌اقليت‌ها ، ;چون اهرم‌هايي از استفاده اما شده ،
و اروپا مشترك زمينه‌فرهنگي به باتوجه..و تروريسم و بشر حقوق اتمي ،
محورهاي اينها ، .قابل‌استفاده‌مي‌باشند كماكان مورد ، دراين امريكا
جمهوري‌اسلامي چون كشورهايي با نظامي‌امريكا برخوردهاي توجيه اساسي‌براي
.منطقه‌مي‌باشد در ليبي ، و سودان لبنان ، عراق ، سوريه ، ايران ،
و نظريه‌ها چه هدف‌ها اين با برخورد براي واشنگتن:همشهري
است؟ گرفته درنظر را راهبردهايي چه
منطقه‌اي نيروي يك كه بود براين تصورش نظام‌دوقطبي چارچوب در امريكا
دكترين سال 1971 در باشد ، منافع‌اش حافظ مي‌تواند (ژاندارم)
ژاندارم‌خليج به‌عنوان ايران اين‌دكترين در شد ، تدوين اساس نيكسون‌براين
.بود شده تعيين فارس
براي كارتر فروريخت ، واشنگتن ثبات ايران ، جزيره اسلامي انقلاب با
در لزوم درصورت تا داد تشكيل سريع واكنش نيروي بحران‌خيز ، مناطق ثبات
فروپاشي از پس اما نمايد ، لشكركشي مذكور مناطق به فرصت كوتاه‌ترين
نيست راهي هيچ كه عنوان‌كردند امريكا دوقطبي ، تئوريسين‌هاي نظام
قدرتمندداشته حضور يك مناطق‌بحراني در خود امريكا مگرآنكه
ازطريق يا كه رسيد اين‌نتيجه به سفيد كاخ ازنظرراهبردي لذا باشد ،
براي خليج‌فارس ازجمله بحراني مناطق بايددر مستقيم يا و وابستگان
باشد ، داشته فعال حضور ايران با مستقيم برخورد و نفتي منابع حفظ
راهبردي نظر از اما است بزرگ سنگ يك است ، فلسفي خلا دچار كه تمدني
مهار اول:گذاشت واشنگتن اسلامي‌دراختيار تمدن با برخورد روش دو
مهار دوم ايران ، يعني اسلامي ، انقلاب مركز در ثقل نيروهاي همه‌جانبه
-هلمز قرار اقتصادي همه‌جانبه ، ازنظر مهار در عراق و ايران دوجانبه
آذربايجان نفت كنسرسيوم در ايران همكاري از جلوگيري برتون ، داماتو ،
صلح به نسبت مواضع تغيير جهت ايران بر فشار سياسي نظر از بود ، ..و
سفيد كاخ خارجي سياست ازنظر است ، مدنظر...و سلمان‌رشدي خاورميانه ،
آسياي كشورهاي قفقاز ، ايران‌با ميان همجواري حسن از دارد قصد
و خليج‌فارس جنوبي حاشيه كشورهاي افغانستان ، عراق ، تركيه ، مركزي ،
بسياري در ما همسايگان خوشبختانه.بياورد به‌عمل جلوگيري پاكستان
.شده‌اند امريكا متوجه‌حيله‌هاي خود موارد
همزمان عراق‌به‌طور و ايران مهار هدف‌واشنگتن دوگانه ، مهار سياست در
.غربمي‌باشد قبلي نظريه‌هاي برخلاف ديدگاه‌نيز اين.است
.بود عراق و ايران ميان قوا توازن برقراري خواهان زماني واشنگتن
جهت هم دربرابر و ضعيف را كشور دو است مايل همزمان به‌طور اكنون
با كرده سعي دليل‌واشنگتن به‌همين.نگه‌دارد توازن‌جديد ، برقراري
مدار دو در محدوده تعيين و تركيه جنوب در تعادل چكش نيروهاي استقرار
با عراق ، مركزي حكومت تضعيف ضمن جنوب در درجه و 32 شمال درجه 36
وسوريه ايران اسلامي جمهوري كردستان‌عراق ، در درگيري و آشوب جو ايجاد
.قراربدهد خطر معرض در نيز را
شوراي در قطعنامه‌هايي صدور با امريكا مي‌رسد به‌نظر:همشهري
امكان‌نزديكي كه كرده مهيا زمينه‌رابه‌گونه‌اي متحد ملل سازمان امنيت
باشد ، وجودنداشته عراق و ايران همسايه دوكشور روابط عادي‌سازي و
خاورميانه صلح قائله ختم تا باشد مايل غرب كه نمي‌رود نيز آن احتمال
دوكشور مناسبات براي نيز امكان اين آن ، در عراق نقش شدن روشن و
شود؟ فراهم
توسط كويت اشغال به‌جهت سال 1369 در امنيت شوراي در قطعنامه‌ها البته
زمينه نمي‌زد ، كار آن به دست عراق اگر و رسيد به‌تصويب عراق
قطعنامه‌هاي‌تحريم درست وليكن فراهم‌نمي‌شد ، امنيت شوراي در امريكا براي
اصل مي‌رود ، اگرچه به‌شمار روابط عادي‌سازي طبيعي‌در مانعي عملي به‌طور
عراق ندارد ، قطعنامه‌ها ربطي‌به كشور دو نزديكي و عادي‌سازي‌روابط تصميم
علائم‌مخالف باشد ، همسايگان جذب اينكه‌درصدد به‌جاي تحريم ، شرايط درتحت
وجود لازم هماهنگي بغداد ، موجود حكومت در مي‌رسد به‌نظر.مي‌دهد نشان
هر از هستند درصدد هنوز تحميلي جنگ از قبل افكار با برخي.ندارد
مصاحبه ، و نامه ازطريق و كنند استفاده امريكا به نزديكي براي فرصتي
شايد تا هستند منطقه در اسلامي انقلاب مهار تنها كه بگويند مصرانه
كرد نقل ايتارتاس روسي خبرگزاري اخيرا.بيفكند نظري آنان به امريكا
رئيس‌جمهوري به عراق رئيس‌جمهوري واسطه‌ابلاغ‌نامه بارزاني مسعود كه
ايران مهار براي آمادگي اعلام عراق رئيس‌جمهور آن در كه بوده امريكا
بايد پس نكرده ، تكذيب هيچ‌گاه را موضوعي چنين عراق دولت.است نموده
با عراق نخست‌وزير معاون چندبار تاكنون اين ، بر علاوه.باشد داشته صحت
مسئوليتي قبول در پيشقدم و كرده مصاحبه عبارات همين با خبرگزاري‌ها
.مي‌شود امريكا خوشنودي موجب مي‌رود تصور كه شده
مرزها ، دركنار دوجانبه قرارهاي عراق‌در تحرك عدم اينها ، علاوه‌بر
ايران اسلامي جمهوري و مي‌رود سوال زير جدي بطور را عراق نيات
هر بلكه كند ، حساب مطمئن همسايه كشور يك به‌عنوان عراق روي نمي‌تواند
رفتار پسميرود كشورمان به كشور اين از گزندي آمدن وارد احتمال آن
رفتار طوري مجبوريم و بود خواهد عراق برخورد نوع با متناسب هم ما
.نكند پيدا را ما به رساندن گزند فرصت عراق كه كنيم
عراق و ايران وجود كه كنيم قبول را فرض اين اگر:همشهري
با دوگانه طرح تا شده باعث يكديگر ، جغرافيايي مرزهاي دركنار
عراق‌را حكومت طرح اين اجراي است‌براي مايل آمريكا اما شود بن‌بست‌مواجه
و سازد سرنگون است ، برگشته صنعتي دوران‌ماقبل به خليج‌فارس جنگ با كه
وجود آمريكا در حاضر حال در طرحي چنين آيا بيايد ، ايران سراغ به سپس
دارد؟
از حسين صدام سرنگوني دنبال به آمريكا گذشته سال طي 6 است ، درست
مي‌رسد به‌نظر.است نشده موفق اما بوده ، حكومت راس تغيير و كودتا طريق
وليكن پابرجاست خود هدف اصل در هنوز اظهارات برخي عليرغم آمريكا
اعمال طريق از حكومت تدريجي شكستن و تحريم‌ها ادامه روش كودتا بجاي
.است كرده انتخاب را فشار
مايل‌است خليج‌فارس در خود توجيه‌حضور براي امريكا حال درعين
از وحشت و وضعيت‌ترس در عربستان و چون‌كويت كشورهايي حكومت‌هاي
يك امكان كه است محرز نيز امر اين ضمن‌آنكه.ببرند عراق‌به‌سر حكومت
تمامي زيرا.نيست امكان‌پذير امريكا و عراق حكام بين واقعي سازش
شرايط اگر وليكن.است رفته ازبين متقابل اعتماد به حصول براي شرايط
اين.كرد خواهد تغيير نيز امريكا محتملاخطمشي آيد ، به‌وجود جديدي
كه احتمال اين اما.خواهدشد معني صلح پروسه در عراق مثبت نقش با امر
ايران اسلامي جمهوري سراغ به بعد تا كنند سرنگون را صدام حكومت
صحنه‌هاي‌مختلف در ايران با تقابل‌امريكا زيرا است نادرستي فرض بيايند ،
تقابل دراين تاثيري عراق نبودن يا ديگربودن به‌عبارت.دارد وجود
در امريكايي حكومت آوردن‌يك كار روي به موفق اينكه‌واشنگتن مگر.ندارد
.كشورشود اين
دچار عراق مادر خارجي سياست اگر كمي‌است؟ امرچيز اين آيا:همشهري
كه خطراتي مي‌توانيم افتاد ، آيا اتفاق افغانستان كه‌در بشود شكستي
پيشگيري‌ازاين براي آيا و كنيم كرد ، دفع خواهد تهديد را ما امنيت‌ملي
نزديك يكديگر به عراق و ايران نبايد مهاردوگانه ، شكستن و امر
شوند؟
كنند همكاري هماهنگي‌و هم با فشار ، تحت كشور دو كه است اين عقل شرط
زماني تا گفتيم كه اماهمان‌طور نمايند ، اقدام مهارهمزمان ، عليه و
محرمانه و علني علايم و باشد داشته امريكا به اميد عراق در جناحي كه
ايران با عراق شرايط البته.نيست متصور دوره اين پاياني‌براي بدهد ،
عمل كه‌دراثر است ترتيباتي و اجراي‌قطعنامه‌ها به محكوم عراق.فرق‌مي‌كند
باعث امريكايي‌ها صرفاخصومت ايران مورد در و تصويبرسيده به تجاوز
موافق آن با ازجمله‌اروپايي‌ها ديگران كه شده تحريم ايجادنوعي
رابا همزمان مهار شرايط مجموع‌مي‌توان در تفاوت اين به‌رغم.نيستند
.كرد غلبه آن بر نمودو هماهنگي‌عوض و همكاري
قطعنامه 598 بايدموضوع مقدمه در اين‌نزديكي براي اما:همشهري
امامذاكرات مذكور قطعنامه اكثربندهاي اجراي عليرغم روشن‌شود ،
چيست؟ اين‌وضعيت نينجاميده ، علت كامل يك‌صلح به كشور دو بين
پايان به طرفين.رسيد به‌پايان درسال 1369 عراق و ايران مذاكرات
توافق عهدنامه 1975 همجواري‌براساس حسن برقراري جنگ‌و يافتن
آنچه شده ، اجرا تقريبا گفتيد كه هم‌همان‌طور قطعنامه 598.نمودند
ساله جنگ 8 آثار به مربوط موارد برخي و اسرا به مربوط باقيمانده ،
چنين به نيل براي.است حل قابل كامل ، مذاكرات يك پرتو در كه است
ديگري ، مناسب سطح يا خارجه امور وزراي سطح در بايد كشور دو مرحله‌اي
طي را صلح دوران به ورود و جنگ يافتن پايان بر مبني كشور دو اراده
سازمان امنيت شوراي در و نموده منعكس جهان به اعلاميه‌اي يا بيانيه
مختلف بهانه‌هاي به عراق كه است اين حقيقت اما.نمايند سند نيز ملل
داده ، انجام عراق آنچه.است نموده خودداري مرحله‌اي چنين به ورود از
موضوعات مورد در دفع‌الوقت سياست اتخاذ و فني و جزيي موضوعات در بحث
در را خود مشكلات كرده سعي عراق مدت اين در.است اصلي و استراتژيكي
.باشد ايران سوي از آن حل خواستار و نموده بزرگ امنيت شوراي تحريم
اين 6 در بلكه است نشده حل هم اسرا نظير موضوعاتي نه‌تنها مجموع در
روابطحسن و جامع و كامل صلح خواهان عراق نشد مشخص بالاخره سال
خير؟ يا هست ايران جمله از و خود همسايگان با همجواري
دارد ادامه
