چهارم ، شماره 1123 نوامبر 1996 ، سال آبان 1375 ، 17 يكشنبه 27
1900- قرن2000 گزارش
گرفت تعلق رومن‌رولان به نوبل ادبي جايزه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
نوبل ادبي جايزه برنده رومن‌رولان
ادبي جايزه برنده فرانسوي نويسنده دسامبر 1915رومن‌رولان 10
بيش نوبل ، جوايز انتخاب سوئدي كميته گزينش اين و شد اعلام سال 1915
هوادار نويسنده يك رومن‌رولان‌به زيرا كرد ، شگفت‌زده را همه‌فرانسويان از
.دارد شهرت آلمان
تا سال 1904 از جلد چند در كه عنوان‌ژان‌كريستف به او معروف كتاب
تحليل و تجزيه را آلماني جوان موسيقيدان يك زندگي شد ، منتشر 1912
به بسيار شباهت رمان اين خصوصيات‌قهرمان كه مي‌شود گفته و مي‌كند
آلمانها و فرانسويها:است آمده كتاب از جايي در حتي.آن‌دارد نويسنده
ميان‌آنها نمي‌تواند عاملي هيچ كه مشترك باوجوه هستند اروپائياني
.بيندازد جدايي
آلمان و فرانسه كه درحالي اظهارنظر ، گونه اين با نويسنده‌اي چنين
نمي‌تواند درفرانسه ادب اهل پسند يا تاييد طبعامورد مي‌جنگند ، باهم
.است سئوال‌برانگيز نوبل ادبي جايزه برنده عنوان به او انتخاب و باشد
غيرسياسي و بي‌طرفي بر همواره جوايز ، انتخاب سوئدي كميته اين وجود با
خودداري صلح جايزه اهدا نيزاز امسال كميته اين.دارد تاكيد خود بودن
:داشت اعلام زير شرح به را علمي برندگان‌جوايز اما كرد ،
.آلمان مونيخ دانشگاه ويلستاتر ، استاد ريچارد:شيمي جايزه
و لندن دانشگاههاي استادان پسرش‌لاورنس ، و براگ ويليام:فيزيك جايزه
.منچستر
سال 1915 هنري و ادبي رويدادهاي به نگاهي
دسامبر 1915
مردم در شوقي و شور آن ، وفاجعه‌بار پرفرازونشيب ماجراهاي و جنگ
سال 1915 از اين‌رو از.است نگذاشته باقي هنر و ادبيات به توجه براي
.برد نام بايد هنري و ادبي ركود دوران يك عنوان به
وحتي نيافت انتشار سال اين در بحث درخور برجسته اثر هيچ فرانسه در
رومن‌رولان ، يعني فرانسوي ، يك توسط نوبل ادبي دريافت خبر از
مورد را آن پاره‌اي‌نشريات و كردند استقبال سردي به اكثرفرانسويان
شده‌و زده آلمان هوادار برچسب نويسنده اين زيرابه دادند ، قرار انتقاد
سر به سويس كشور در تبعيدخودخواسته حال به مخالفانش ترس از اكنون او
.مي‌برد
باعنوان‌فراسوي است كرده منتشر تازه‌اي اثر سويس در رومن‌رولان
اما است ، تفاهم و آشتي و صلح به اروپاييان فراخوان نوعي كه درگيريها
اين به گوشش هيچكس پركشتار ، و خونين جنگ اين بحبوحه در ظاهرا
.نيست بدهكار حرفها
اثر The Glden Boughكتابشاخه‌زرين جديد ، پژوهشي آثار ميان از
رافرهنگي‌نو انگليسي محقق James Frazerمفصل‌جيمزفريزر و عظيم
و دقيق پژوهشگر اين.دانست بايد كهن عقايد و وآداب اساطير شناخت در
كتاب اين مطالب وتدوين تحقيق و جمع‌آوري به همت پيش سال از 25 پركار
.است شده آن انتشار به تازگي‌موفق به و بسته
به جنگ‌تقريبا شروع زمان از كه تئاترهاي‌پاريس نمايشي ، هنرهاي در
.مي‌گيرند سر از را فعاليتها كم‌كم درآمده‌بودند ، تعطيل حال
را سويل نمايشنامه‌ريش‌تراش كه است فرانسز تئاتركمدي همه پيشگام
گهگاه و يافته‌اند جراتي هم فيلمسازان از بعضي.است آورده صحنه روي
يادها از كلي به را سينما و نوزا هنر جنگ ، هيبت تا مي‌سازند فيلمهايي
كارگرداني به داشت ، برخود را عنوان‌وامپير فيلمها اين از يكي.نبرد
دور سينما ، بازار آمريكا در اما بود ، موفق فرانسه در كه فوياد لوئي
ديار ، آن در سال فيلم پرفروشترين و است پررونق همچنان جنگ ، غوغاي از
است ، نام‌تبهكار به آمريكايي معروف فيلمساز دوميل.ب.ازسسيل اثري
را خيريه سازمان يك به متعلق پول كه كلاهبردار بانويي پرهيجان ماجراي
دمار و برمي‌گيرد او چهره از نقاب ژاپني ميليونر يك و مي‌زند جيب به
!درمي‌آورد روزگارش از
!پيروزي‌است منزله به گاهي هم فرار
ژانويه 1916 8
متفقين توسط گلي‌بولو جزيره شبه در قوا كردن پياده و لشكركشي عمليات
كه شد روبه‌رو شكست‌فاحشي چنان با داردانل بغاز بر تسلط هدف با
يك فرانسه و انگليس نظامي سران نظر به مهلكه اين فراراز اكنون
.مي‌شود تلقي پيروزي
ناوگان فرانسه‌با و انگليس كه شد فوريه 1915آغاز از 19 ماجرا اين
عثماني واستحكامات مواضع به داردانل بر براي‌تسلط نيرومند مشترك
وزير چرچيل ، وينستون را اين‌هجوم نقشهشدند حمله‌ور اين‌منطقه در
عمليات با متفقين كه بود اين هدفش و بود كشيده انگليس درياداري
كنترل تحت آنرا طرف دو سواحل و داردانل آبراهه وسيع زميني و دريايي
روسي بنادر و مديترانه ميان دريايي ارتباط ترتيب بدين و درآورند
و آسيايي بخش دو ميان ارتباط قطع با سپس.كنند برقرار سياه درياي
اين آن ، پايتخت اسلامبول ، سوي به پيشروي و عثماني امپراتوري اروپايي
شديدي ضربه عثماني تسليم.سازند جنگ صحنه از خروج به ناگزير را كشور
هموار متفقين براي را پيروزي‌نهايي راه و بود اتريش و آلمان بر
.مي‌كرد
سوي ساحلي‌دو دژهاي شديد باگلوله‌باران داردانل به حمله عمليات
دليل همين به.نشان‌ندادند واكنشي تركها تامدتي و شد آغاز آبراهه
از بي‌نياز كه كرد متفقين‌تصور ناوگان فرمانده درياسالاركاردن
.بود خواهد عثماني دولت كردن تسليم به قادر ساحل به قوا پياده‌كردن
جنگي كشتي سه مارس دهم در اما داد ، پيشروي فرمان خود ناوگان به او
ناوگان و شدند غرق شده مين‌گذاري شبكه يك با برخورد اثر بر پيشتاز
.شد متوقف متفقين
بود دفاعي آمادگي عدم و غافلگيري خاطر به تركها اوليه سكوت واقع در
مطلوب نتايج به احتمالا مي‌داد ، ادامه حمله به متفقين فرمانده اگر و
كمك به عثماني قواي و كرد تلف وقت مدتي درياسالاركاردن اماميرسيد
ميان اين در.شد مهاجمان‌بسيج با مقابله براي سرعت به آلمانها
ديگر درياسالار يك و شد كنارگذاشته بيماري علت به درياسالاركاردن
پياده تازه فرمانده و گرفت را جاي‌او نام‌هاميلتون به انگليسي
را داردانل اروپايي سواحل جنوب در جزيره‌گلي‌بولو شبه در قوا كردن
به شروع هماهنگ متفقين دريايي زميني‌و قواي تا داد ترجيح
.پيشروي‌كنند
هزار كه 30 متفقين سربازان از نفر هزار از 150 بيش آوريل 1915 در 25
بودند ، نيوزيلندي و استراليايي و انگليسي بقيه و فرانسوي آنها نفر
پياده داردانل جنوب غربي و شرقي سواحل و جزيره‌گلي‌بولو شبه در
عثماني سپاهيان سرسختانه مقاومت با را خود انتظار برخلاف اما شدند ،
در نيز تركها.نكردند پيشروي كيلومتر تا 7 از 6 بيش و يافتند روبه‌رو
به آلماني ژنرال يك و كمال مصطفي مشترك فرماندهي تحت دريا و خشكي
تسلط براي را آنها نقشه و كردند سد را متفقين پيشرفت جلوي نام‌لمان
.گذاشتند عقيم داردانل آبراهه بر
و درياسالارهاميلتون فرماندهي كه‌ضعف دارند عقيده نظامي مفسران
اصلي عامل زميني‌متفقين قواي و دريايي ميان‌نيروي ناهماهنگي
قواي فرماندهي در 10دسامبر 1915 دليل همين به.آنان‌بود ناكامي
ازبررسي پس او و شد سپرده چارلزمونرو ژنرال به متفقين اعزامي
تحمل‌تلفات از بهتر مهلكه از فرار رسيدكه نتيجه اين به اوضاع
مناطق و گلي‌بولو جزيره شبه تخليه فرمان ترتيب اين به.است بي‌نتيجه
بندر به سربازان اين از عده‌اي.داد متفقين قواي از را داردانل ساحلي
به كشتيها بر سوار بقيه و يافتند انتقال يونان شمال در سالونيك
به‌فرار تخليه عمليات اين پاريس و لندن در.شدند گسيل ديگر مناطق
در زيرا گرفت ، قرار تمجيد مورد مونرو ژنرال و شد مشهور موفقيت‌آميز
حملات در قبلا كه حالي در نيامد ، به‌بار تلفاتي قوا تخليه جريان
.بودند شده قرباني طرف دو از سرباز هزار دست‌كم 250 زميني و دريايي
كشتي دو و انگليسي زيردريايي چهار و فرانسوي زيردريايي چهار همچنين
.فرورفتند دريا اعماق به دريايي عمليات در متفقين جنگي
مسافربر كشتي به اتريشي دريايي زير حمله
ژانويه 1916 اول
كشتي به اژدر پرتاب با زيردريايي‌اتريشي يك ميلادي ، نو سال عيد شب در
هند اقيانوس در كشتي اين.كرد غرق آنرا نام‌پرسيا به مسافربرانگليسي
فقط 4 كه خدمه‌داشت و 100 مسافر حدود 230 در و بمبئي‌مي‌رفت بندر به
يكي.شدند غرق بقيه و رهانيد مرگ از آنان‌را از معدودي نجات ، قايق
مرگش كه بود عدن بندر آمريكادر كنسول نيلي شده‌مك غرق ازمسافران
رئيس‌جمهوري ويلسون.است برانگيخته متحده درايالات را عمومي خشم
حمله اتريش و آلمان اگر است‌كه شده متذكر بيانيه‌اي در آمريكا
قطع انتظار بايددر نكنند ، قطع مسافري كشتيهاي به را زيردرياييهاي‌خود
خواهد درپي نيز شديدتري اقدامات باشندكه آمريكا با سياسي رابطه
زيردريايي ناخداي كه شده‌است خواسته جدا اتريش دولت از همچنين.داشت
.كند رامجازات خود مهاجم