چهارم ، شماره 1127 نوامبر 1996 ، سال آذر 1375 ، 21 پنجشنبه 1
|
|
روش و حقيقت:گادامر
خيمه‌دوز محسن:ترجمه (Susan Hekman) هك‌من سوزان:نوشته
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
تحليلهايشان‌با در متعارف به‌طور اجتماعي علوم دانشمندان كه آنچه
اعمال بلكه هنري آفريده‌هاي نه و مكتوباند متون نه دارند ، سروكار آن
.آدمي‌اند
در عمده موارد از يكي اجتماعي علوم درخصوص‌روش‌شناسي بحث:اشاره
بيشتر بحث‌زماني اين اهميت.است علم جمله‌فلسفه از معاصر انديشه
متن تفسير ودانش هرمنوتيك جمله از ديگري مهم موضوعات با كه مي‌شود
در نهفته پيچيدگي حاصل كه تفنن سر از نه آميزش اين.مي‌آميزد نيز
شناسانه ، روش و فلسفي كاوش‌هاي كه همزمان.است اجتماعي علوم
ساخت آشكار همگان بر و كرد برملا را طبيعت علم در موجود ساده‌انديشي
نمي‌شود ، حاصل ساده توجيه يا استقراء يا تجربه ، يك با طبيعت فهم كه
بشري راز و پررمز قلمروهاي از يكي در پيچيدگي شدن آشكار براي راه
بر جدل از هنوز فلسفي كاوش‌هاي.گرديد هموار نيز اجتماعي يعني‌علوم
صورت در اينكه و نه؟ يا علم‌اند راستي به اجتماعي علوم آيا اينكه سر
طرح با كه نشده فارغ نه؟ يا طبيعي‌اند علوم روش‌با بودن‌هم علمي
ياتفهمي نام‌علي به مشكله‌اي و مي‌شود روبه‌رو هرمنوتيكي ديدگاه‌هاي
عينيت تبيين كار و مي‌كشد صف معضلات ساير كنار در نيز اجتماع علم بودن
ساير از پيچيده‌تر مراتب به را اجتماعي علوم در (Objectivity)
انديشه بزرگان از تن چند معاصر جهان درعلمشناسيميكند حوزه‌هاي
به آثارشان ، شهادت به مورن ادگار و ريكور ، هايرماس گادامر ، يعني
مقاله.بوده‌اند معضلات اين حل درگير حيرت‌انگيز ، گاه و حرفه‌اي صورتي
Polity press-U.K:كتاب مقاله از 39 ششم مقاله كه‌برگردان حاضر
The polity Reader in Social theory--
بنيادين مقايسه نوعي به ظاهري‌اش ، سادگي و كوتاهي عليرغم مي‌باشد ،
دارد تلاش و پرداخته اجتماعي علوم در گادامر و ريكور هرمنوتيك ميان
بحث به متفكر دو اين آراء به توجه با را دانش از شاخه اين معضلات تا
مقالات سرويس.بگذارد
مي‌كند بيان صراحت به آثارش ساير مانند روش و كتابحقيقت گادامردر
اين اگر..ندارد اجتماعي علوم براي متدولوژي ارائه به تمايلي كه
كار به اجتماعي علوم در شناختي روش ابزار يك به‌عنوان او رهيافت
اعتبار از است قائل هرمنوتيكي فهم براي او كه كليتي شود ، گرفته
روش ابزاري آماري ، تحليلهاي مانند هرمنوتيك اينكه ولي.مي‌افتد
ربط درباره بحث مانع نمي‌آيد حساب به اجتماعي علوم براي شناختي
نه گادامر هرمنوتيك.نمي‌شود اجتماعي علوم با هرمنوتيك روش‌شناختي
بحث نيز بشري فهم پديده خود درباره كه اجتماعي علوم درباره تنها
به‌عنوان را هرمنوتيك نمي‌توان چند هر كه است آن بر او رهيافت.مي‌كند
آن از بايد بلكه و مي‌توان اما برد كار به اجتماعي علوم در روش يك
بررسي با.نمود استفاده اجتماعي علوم موضوعات فهم وسيله به‌عنوان
صحت وي فلسفي هرمنوتيك اگر كه مي‌آيد بوجود سوال اين گادامر ، ديدگاه
اجتماعي علوم به شناختي روش رويكرد نوع چه صورت اين در باشد داشته
مي‌شود؟ حاصل آن از
به مربوط مي‌شود ايجاد سوال اين به پاسخگوئي در كه مشكلي اولين
گسترده‌اش كاوش در گادامر.است تحليل‌متون و تحليل‌عمل ميان ارتباط
پرداخته مكتوب متون از تحليل به عمدتا هرمنوتيكي فهم ماهيت درباره
براي عام اصولي تحليل اين طريق از تا مي‌كند تلاش اينكه با وي.است
شامل هم مي‌كند ارائه كه واقعي توصيفات معهذا ، كند تاسيس بشري فهم
.هنري آثار شامل (روش و حقيقت كتاب در) هم و است متون
كه آنچه.مي‌كند ايجاد اجتماعي علوم براي خاصي مشكل وضع ، اين
سروكار آن تحليلهايشان‌با در متعارف به‌طور اجتماعي علوم دانشمندان
.آدمي‌اند بلكه‌اعمال هنري ، آفريده‌هاي نه و مكتوباند متون نه دارند ،
پديده‌اي ، هر كه است معني بدين گادامر هرمنوتيكي فهم كليت اينكه با
و تفسير مي‌كند ، وضع او كه اصولي پرتو در بايد متون ، چه و اعمال چه
مي‌توان چگونه اينكه دقيق توضيح اجتماعي علوم براي ولي شود ، فهميده
.است مسئله همچنان داد ، سرايت نيز اعمال تحليل به را متون تحليل
علوم دانشمند به چنداني كمك مسئله اين حل در گادامر متاسفانه
اخيرش سايركارهاي مانند روش و درحقيقت او نمي‌كند ، اجتماعي
اين از پرهيز براي و نمي‌كند برخورد موضوع اين با مستقيما هيچگاه
تدوين به تمايلي كه دليل اين به او.دارد هم خوبي دليل مسئله
كه است اين او مطالب لب.ندارد هم شناختي روش مسئله ندارد متدولوژي
و مي‌شود فهميده هرمنوتيكي بصورت انساني ، پديده‌هاي ساير مانند عمل
كاربرد نيز تحليل‌عمل در تفسيرمتون درباره وي نظر مورد مدل اينكه
،(Ranke) رانك با وي مباحثه در فرض پيش اين نشانه اولين.دارد
ظاهر روش و درحقيقت مندرج ،(Dilthey) ديلتاي و (Droysen) درايسن
تاريخي واقعيت تفسير در نوآوري خاطر به را ديلتاي گادامر.مي‌شود
و رانك آثار در روش اين.مي‌دهد قرار تمجيد مورد متن ، يك به‌مثابه
او گفته اين به ديلتاي تائيد ضمن گادامر.است شده تكرار هم درايسن
دومين (1)كلمه‌اند يك حروف همچون تاريخ و زندگي:كه مي‌كند استناد
طرح هنگام به او.مي‌شود ظاهر او بحث‌سبك‌شناسي در پيش‌فرض اين نشانه
كه مي‌كند بحث نيز باره اين در است ، بياني واحد يك كه‌سبك نكته اين
منظور.است شده بيان سري‌رويداد يك در كه هستند سبكي حاوي هم اعمال
سياسي تاريخ مطالعه در سبك از تحليل‌اش دهد نشان كه است اين گادامر
و اعمال ميان ارتباط درباره گادامر عبارت واضح‌ترين.دارد كاربرد نيز
:مي‌گويد كه آنجا ريكور پل با است گفتگويي در متون
با مواجهه به بسياري شباهت متن فهم و رمز كشف كه فرض پيش اين با
جهان ، در خودمان درباره ما موضع‌گيري كليت نتيجتا ، دارد واقع امر
علم دانشمند به كه آنجا تا اما (2).مي‌شود توجيه فهمي -متن به‌وسيله
تعابير اين‌گونه اساسي ، مورد چنين براي به‌خصوص مي‌شود ، مربوط اجتماع
اساسي روش‌شناسي يك آنكه از پيش لذا ، .نيستند قانع‌كننده مختصر
و متون تحليل ميان ارتباط شود ، تدوين اجتماعي علوم براي هرمنوتيكي
است ، كرده ارائه گادامر كه آنچه از واضح‌تر مراتب به بايد عمل تحليل
ريكور ، پل معاصر ، اجتماعي فيلسوف توسط فلسفي مبناي چنين.شود تبيين
"THE MODEL OF TEXT" متن كتابالگوي در ريكور.است آمده فراهم
مانده مغفول گادامر اثر در كه را متون و اعمال ميان ربط از تبييني
.مي‌كند ارائه است ،
متن تحليل براي مدلي تكميل از منظورش كه مي‌دهد توضيح مقدمتا ريكور ،
اين براي عيني كه‌داده است اين بخورد هم اجتماعي علوم درد به كه
اين و دارند عيني معناي متون وي نظر به.آورد فراهم علوم از دسته
.مي‌گيرد شكل نگارش روند در معنا زيرا جداست مولف نيت از حسابش معنا
اجتماعي علوم عيني داده ريكور ، زعم به كه است متون عيني معناي اين
اجتماعي علوم مي‌گويد ريكور كه هنگامي رو اين از.مي‌دهد تشكيل را
كه مي‌برند كار به را متدولوژي آنها كه است اين منظورش هرمنوتيكي‌اند
توضيح در ديگري جاي در وي.است مبتني متون عيني معناي از تفسيري بر
:مي‌گويد نكته اين
نيت از متمايز متن ، عيني معناي شناخت از من نظر مورد هرمنوتيك
پنهان متن وراي در كه نيست چيزي عيني معناي.مي‌كند آغاز مولف ، باطني
تفسير ، مي‌شود مربوط خواننده به كه است نيازي بلكه باشد شده
(3).مي‌شود محسوب قاعده اين از تبعيت نوعي بدين‌ترتيب ،
(Discourse)گفتار ميان تمايز تدوين به نكته اين طرح از پس ريكور
:اوست ، مي‌پردازد اصلي تز بيانگر كه شفاهي ، و كتبي
نيت شود ، تلقي يكسان او گفتار معناي با گوينده مراد كه جايي در
گفتار با..ادغام‌مي‌شوند هم در گفتار معناي با سخنگو فاعل باطني
اين با..مي‌شوند منطبق هم بر متن معناي و مولف نيت كه است مكتوب
است‌فراتر مولف حيات به وابسته كه افق‌محدودي از متن حيات همه
مراد مولف كه است چيزي آن از مهمتر مي‌كند بيان متن اينك آنچه.مي‌رود
(4).دارد را گفتنش
تهي -مضمون هيچيك ،(Writing)نگارش نه و (Speech)سخن نه اينكه با
وجود دو آن ميان مشترك‌دقيقي وجه لذا و نيستند (CONTEXT-FREE)
ثابت نگارش كه است اين دارد تاكيد آن بر ريكور كه تمايزي اما دارد ،
يك سخن كه حالي در مي‌كند ، تبديل متن يك به آن‌را امر همين و است ،
اعمال و مكتوب گفتار يعني تشابه اين وجه دو هر.است مداوم رويداد
از سو ، ديگر از مداوم رويدادهاي و شفاهي گفتار و يكسو از يافته تحقق
عمل يك ميان ريكور كه مقايسه‌اي اساس اولا ، .برخوردارند اساسي اهميت
(عمل و متن) دو اين كه است واقعيت اين از ناشي مي‌كند مطرح متن يك و
مولف از مستقل را آنها مي‌توان بنابراين هستند جدا خود عامل -مولف از
معناي مانند عمل يك معناي اينكه ضمن.گرفت نظر در فاعل دروني نيت يا
در.مي‌شود ايجاد (متداول زبان) متعارف فهم به توسل با نيز متن يك
كه هستند معاني حاوي كلمات همچون نيز اعمال كه است اين منظور اينجا ،
حالت دو هر در معاني اين و مي‌آيند حساب به روزمره افهام اساس
.ثابتند
هم اثبات قصد متون و اعمال تشابه انگاشتن مفروض با ريكور ثانيا ،
دو هر كه است اين مي‌گويد او آنچه.ندارد را دو آن يكساني يا ارزي
تحليل يكسان متدولوژي با مي‌توان ثابتشان ، ماهيت دليل به را پديده
روش الزامات مي‌كند سعي ريكور كه مي‌شود روشن زماني نكته اين.نمود
براي.كند مطرح را مكتوب گفتار و عمل ميان مقايسه از ناشي شناختي
محوري مسئله بايد وي ، زعم به كه آنچه به را خود نظر او منظور ، اين
data) عيني آوردن‌داده فراهم يعني مي‌كند ، معطوف باشد ، انساني علوم
داشته بودن علمي داعيه بتوانند هم آنها كه نحوي به (Objective
به استناد با را مسئله اين ريكور كهميشود معلوم ترتيب بدين.باشند
حل دارد ، مطابقت متون در عيني‌سازي با است مدعي كه عمل عيني‌سازي
عيني معناي در انساني ، علوم عيني داده كه مي‌گيرد نتيجه او.مي‌كند
.دارد قرار يافته ، تحقق اعمال
قرار علمي گستره در قطعي به‌طور بتواند انساني علوم آنكه از پيش لذا ،
نيز علمي تحليل منطق يعني‌مسئله ديگر مسئله يك با بايد ريكور گيرد ،
كه است داده نشان ريكور مسئله ، اين با ارتباط درنمايد برخورد
با همراه او.مي‌يابند عينيت معنا چه به اجتماعي علوم موضوع
قلمداد است‌علمي قرار اجتماعي علوم اگر كه است معتقد پوزيتيويست‌ها
او استدلال البته گيرند ، كار به را علمي تحليل مميز منطق بايد شوند
آن است معتقد او اينكه برايدارد تفاوت پوزيتيويست‌ها ادله با
از نه بنامند علم را خود تا مي‌كند مجاز را انساني علوم كه عينيتي
ناشي يعني‌زبان‌شناسي انساني علوم شاخه‌هاي از يكي از كه طبيعي علوم
آشكار شفاهي گفتار با را ريكور تحليل كامل ربط نكته اين.مي‌شود
.مي‌كند
تعبير ، يك به زبان‌شناسي ، علم در اخير پيشرفتهاي كه است اين او نظر
پاسخ كه مي‌كند ارائه علمي روش و عينيت از (NATIVE) بومي مفهوم نوعي
راه‌حل ، اينميآيد حساب به انساني علوم بودن معضل‌علمي به مناسبي
علمي ، متد از مدلي آوردن فراهم با را انساني علوم ريكور ، زعم به
علوم از مدلي به استناد با نه البته.مي‌دهد جاي زمره‌علم در كاملا
علوم از (INDIGENOUS) سنتي -بومي مدلي به استناد با بلكه طبيعي
.اجتماعي
توجه قابل و مهم كاري بي‌شك داده انجام متن درالگوي ريكور آنچه
هرمنوتيكي روش مي‌توان چگونه كه مي‌دهد نشان بارزي به‌نحو اواست
.داد تعميم نيز انساني علوم در اجتماعي عمل تحليل به را متن تحليل
and method (Continuum, New york,). p.:منابع و يادداشت‌ها
in phenominology Dialogues and- Hans- Geory Gadamer, Truth
and Hans-Georg Gadamer, "The conflict of interpretation's-
Wilshire (Suny press, Albany, Ny,) pp.-- paul Ricoeur
press, Toronto,). p. Bridges,ed. Ronald Bruzina and Bruce
- paul Ricoeur, The Rule of Metaphor, (University of Toronto
in understanding and social inquiry, ed Dallmayr, and Mccarthy
Dame, ind,). p. - Paul Ricoeur, "The Model of Text",
(university of Notre Dame press, Notre
