چهارشنبه 14 آذر 1375 ، 4 دسامبر 1996 ، سال چهارم ، شماره 1137
|
|
حمايت از كداميك موجر يا مستاجر؟
در خصوص تخليه اماكن تجاري و مسكوني بعد از انقضاء مهلت توافق
.تمام حقوق محفوظ و متعلق به روزنامه همشهري است
شده بين متعاقدين ، دواير اجراي دادگستري و ادارات ثبت‌اسناد و املاك
با داشتن تجربيات سالهاي طولاني در اين قبيل موارد بر ضابطين
دادگستري مقدم هستند
با طرح لايحه اصلاح قانون‌روابط موجر و مستاجر درمجلس شوراي اسلامي
بحث‌هاي كهنه سالهاي دورو نزديك در خصوص نحوه‌تنظيم و تنسيق
روابطموجر و مستاجرمجددا اذهان را به خود مشغول نموده مكررا
اين سوال بر زبانها جاري است كه واقعا چه بايد كرد؟ دفاع از
...كدام‌گروه به مصلحت عموم و جامعه است؟موجر يا مستاجر؟
رسم و عادت چنين است كه‌معمولا منتقدين واظهارنظركنندگان‌با
توجه به موقعيت‌هاي اجتماعي و صنفي خود با مسائل و مشكلات برخورد
نموده اكثرا منافع شخصي و گروهي را بر مصالح عمومي مرجح دانسته
حقيقتا عقايد بيطرفانه با نيات و انگيزه‌هاي خيرخواهانه كمتر ابراز
...و اظهار مي‌گردد ،
تجربه نشان داده است كه‌كاملترين قوانين در جوامعي‌كه مردم آن خود
را مقيدبه رعايت حقوق ديگران‌ندانند از حداقل بازدهي‌نيز
...برخوردار نخواهدبود ،
تا قبل از وضع قانون‌تعديل مال‌الاجاره وآئين‌نامه‌هاي اجرائي‌آن
در سال 1317 مقررات‌قانون مدني منبعث ازاحكام شرع مقدس اسلام بر
روابط ميان متعاقدين حاكميت داشته اصولامقوله‌هاي دفاع از موجر يا
مستاجر و مباحثي اين‌چنين در جامعه مطرح وموردنظر نبوده است ، با
اجاره:وضع قانون‌اخيرالذكر با نيت دفاع‌از مستاجرين چنين مقررگرديد
در صورتي كه مدت منقضي... هر خانه وعمارت مسكوني و اطاق و انبار و
شده باشد به تقاضاي متصرف براي‌مدتي تا سه سال از تاريخ اجراي اين
بناي‌اولين خشت كج در روابط ميان موجر و...قانون تجديد شود ،
مستاجر نهاده شده با حمايت قانونگذار از يك طرف قضيه بذر كينه و
كدورت در قلبهاي طرفين كاشته مي‌شود ، در تاريخ 13/2/1322 قانون
اختيارات دكتر ميلسپو در مورد تنزل و تثبيت بهاي‌اجناس به‌تصويب
رسيده‌اين شخص در تاريخ23/7/1322 دستورالعمل‌شماره 22 با عنوان
تثبيت‌قيمتها را منتشر و براساس‌آن مقرراتي كه برخي از آن‌دقيقا
با قوانين و احكام‌شرع در تضاد بوده وضع وابلاغ مي‌نمايد ،
در12/4/1339قانون روابط مالك ومستاجر در 27 ماده و در
15/5/1356 قانون روابطموجر و مستاجر در 32 ماده‌منتشر مي‌گردد ،
با مداقه‌در جزءجزء قوانين مزبورچنين بر مي‌آيد كه در اكثرموارد
حمايت از مستاجرين‌مورد نظر قانونگذاربوده فقط در قانون روابط
موجر و مستاجر مصوب 13/2/1362 و قوانين وضع شده بعد از آن چنين
برمي‌آيد كه قانونگذار به سمت ايجاد تعادل در روابط فيما بين النهايه
...با ترس و لرز و احتياط فراوان گام برداشته است ،
متن و مفاد قوانين اخيرالذكراكثرا بااحكام شرعي تطابق داشته‌است ،
اما وضع مقرراتي‌چون درخواست عسر و حرج برخي از جانب مستاجرين و
اعطاء مهلتهاي گاه طولاني به متقاضيان عملا اجراي احكام دادگاهها را
تشريفات معمول دادگاهها و اوقات.باتاخير فراوان مواجه نموده است
رسيدگي طولاني كه اكثرا به‌دفعات تجديد مي‌گردد ، و همچنين دو مرحله‌اي
بودن رسيدگي دردادگستري اين فرصت را به مستاجرين داده است كه بعد از
مضي مهلت توافق شده در اجاره نامه تنظيمي نيز مورد اجاره در مدتهاي
...مديد بدون رضاي مالك در تصرف آنان باقي بماند ،
با طرح لايحه اصلاح قانون‌روابط موجر و مستاجر در مجلس شوراي اسلامي
مجددا اين بحث مطرح گرديده كه واقعا چه بايد كرد؟ طرفداران دو
نظريه‌كداميك راست مي‌گويند؟ آيالايحه مورد بحث در فرض‌تصويب نهايي و
تاييد شوراي‌محترم نگهبان قادر به حل معضل‌موجود ميان موجر و
مستاجرخواهد بود؟ آيا همانگونه كه‌طرفداران يك نظريه اعتقاددارند در
صورت تخليه مورداجاره بعد از انقضاء مهلت‌توافق شده و تحويل ملك به
موجر موجبات تشويق مالكين به احداث واحدهاي مسكوني و تجاري به ميزان
زياد فراهم گرديده ضمن عرضه فراوان مكانهاي استيجاري حقيقتا مشكل
متقاضيان مسكن حل خواهد گرديد؟
گروه ديگر كه با لحاظ واقعيات موجوده اعمال‌سختگيريهاي قانوني را
به‌مصلحت جامعه و تعدادي ازمردم‌نمي‌دانند چه مي‌گويند؟ نظريه‌كداميك را
...بايد پذيرفت وبه آن عمل كرد؟
آنچه كه محرز و مسلم است‌طرفداري كامل از يك‌نظريه در وضعيت فعلي
به صلاح جامعه نبوده تلفيق دو نظريه درحدي كه با مقررات شرع مقدس نيز
در تضاد نباشد ظاهرا به‌عنوان بهترين راه‌حل مي‌تواند پيشنهاد
در لايحه مذكور مهلت تخليه لغايت يك هفته پس از انقضاء مدت...گردد ،
اجاره‌قيد گرديده اما ضمانت‌اجراي آن دقيقا پيش‌بيني‌نشده
پيشنهاددهندگان لايحه‌مزبور ظاهرا از يادبرده‌اند كه در...است ،
قوانين حاضرجهت گريز از اجراي‌مصوبات قانوني طرق‌بي‌شمار
حق درخواست بطلان اجرائيه‌هاي صادره از ادارات...پيش‌بيني‌گرديده‌است ،
ثبت اسناد و نيز لغو آثار اقدامات اجرائي ضابطين دادگستري ، تقاضاي
از جمله...دستور موقت جهت جلوگيري از اقدامات مراجع ياد شده و
اقداماتي است كه مستاجرين مي‌توانند ازمحاكم درخواست نموده چنانچه
تقاضايشان توام با دلائل محكمه‌پسند باشد مطمئنا محاكم موظف به اصرار
...تصميمات قانوني جهت جلوگيري از اجراي احكام تخليه خواهند بود ،
مواردي كه ذيلا درج خواهدگرديد در جهت اصلاح لايحه‌مربوطبه روابط
:موجر و مستاجر پيشنهاد مي‌گردد
1ـ در خصوص تخليه اماكن‌تجاري و مسكوني بعد ازانقضاء مهلت توافق
شده‌ميان متعاقدين ، دوائراجراي دادگستري و ادارات‌ثبت اسناد و
املاك باداشتن تجربيات سالهاي‌طولاني در اين قبيل موارد مقدم بر
ضابطين دادگستري و غيره بوده در فرض درخواست ذينفع فقط آنان صالح به
...تخليه اماكن مورد اجاره باشند ،
2ـ در صورت طرح درخواست‌بطلان عمليات اجرائي به‌طرفيت مامورين
اجرا ، محاكم دادگستري‌از تعيين اوقات رسيدگي كه ممكنست طولاني باشد
خودداري نموده در اولين جلسه اداري با توجه به دلائل ابرازي متقاضي
اتخاذ تصميم نمايند ، چنانچه در اولين جلسه اداري اخذ تصميمات قانوني
مقدور نباشد جلسات اداري ديگردر اوقات خارج از نوبت تشكيل و در هر
حال و نحو مهلت زماني جهت اخذ تصميمات لازم حداكثر دو ماه در نظر
...گرفته شود ،
3ـ رد درخواستهاي عسروحرج مستاجرين در اماكن‌مسكوني و تخليه
مكانهاي‌استيجاري پس از يك هفته‌از تاريخ انعقاد عقد اجاره‌در
وضعيت فعلي جامعه‌بويژه در شهرهاي بزرگ كه‌امكان دسترسي عموم به
اماكن مورد نياز گاه‌غيرممكن به‌نظر مي‌رسد به‌مصلحت جامعه نبوده
چنانچه پس از ثبوت عسرو حرج برخي از مستاجرين‌محاكم فرصتهاي
زماني كوتاه مثلا بمدت دو يا سه ماه به آنان در جهت تخليه بدهند
مطمئنا نگرانيهاي اين افراد كه استيصال و عسرو حرج آنان به تاييد
...محاكم قانوني رسيده مرتفع خواهد گرديد ،
4ـ حقوق كسب و پيشه و تجارت در روابط اقتصادي دنياي امروزپذيرفته
شده ، در مصوبات بعد از انقلاب اسلامي نيز بعضا تعلق آن به مستاجر
مورد تاييد و تصديق قرار گرفته است ، پيشنهاد مي‌شود كه درمصوبه ياد
شده حقوق مكتسبه مستاجرين در اين خصوص مورد شناسايي‌قانونگذار قرار
بديهي است كه طرق پيشنهادي صدرالذكر فقط در جهت رفع...گيرد ،
در درازمدت و.تنگناهاي فعلي روابط موجرين و مستاجرين عنوان گرديد
در فرض بي‌طرفي قانونگذار مطمئنا طرفين به اين نتيجه خواهند رسيد كه
در عقد اجاره نيز همچون عقود و معاملات ديگر پايبند قراردادهاي
فيمابين بوده از توسل به حامي جهت فرار از اجراء تعهدات و قراردادها
.خودداري نمايند
عبدالرحمن‌رسولي
. ندا رايانه موسسه گسترش اطلاعات و ارتباطات فرهنگي:مجري فني
