چهارشنبه 14 آذر 1375 ، 4 دسامبر 1996 ، سال چهارم ، شماره 1137
|
|
...اسكان تنهاايل راه نيست
كوچ‌نشينان ايران ، رودررو با چالش بزرگ زمانه
.تمام حقوق محفوظ و متعلق به روزنامه همشهري است
شرايط دوگانه طبيعت‌ايران مساعدترين زمينه براي‌تداوم معيشت
كوچ‌نشيني رافراهم مي‌كند
در هيچكدام از همايش‌هاي برپا شده تاكيد نشد كه‌اسكان سرنوشت اجباري
كوچ‌نشينان ايران است
شايد يكي از مهمترين طرحهاي اجرا شده در دوره اخير ، كه از:اشاره
با.ديد رسانه‌هاي همگاني پنهان مانده است ، طرح‌اسكان عشاير باشد
وجودآن كه اين طرح حيات نزديك‌به دو ميليون نفر از جمعيت‌كشور
را به تمامي دگرگون‌كرده و يكي از تاريخي‌ترين‌زمينه‌هاي معيشتي
ايران را دستخوش‌تحول قرار مي‌دهد تاكنون رسانه‌ها چندان توجهي به آن
نداشته و در خاموشي آراء و عقايد صاحبنظران ، متوليان امر به‌تدريج طرح
اين در حالي است كه هنوز بسياري از.خود را به منصه عمل مي‌نشانند
كارشناسان اعتقاد دارند ويژگي دوگانه جغرافياي طبيعي ايران ،
كوهستان‌هاي ييلاقي و دشتهاي گرمسيري ، مساعدترين امكان رابراي تداوم
معيشت كوچ‌نشيني‌فراهم مي‌كند و از سوي ديگربازگرداندن زمينه‌هاي
مناسببراي كوچ‌نشيني مي‌تواند يك‌بخش مولد اقتصادي سازگار با
چندي پيش در اين باره.هنجارهاي محيطزيست را دركشور حفظ كند
يادداشتي در صفحه 3 همشهري‌به چاپ رسيد ، با عنوان‌نگاهي متفاوت
متعاقب آن‌بسياري كارشناسان نظريات‌خود را.به پديده‌اسكان عشاير
در اين باره به‌همشهري ارسال كردند ، كه يكي‌از اين ديدگاه‌ها را در
بديهي است كه‌باب اين بحث با توجه به اهميت آن.پي‌مي‌خوانيد
همچنان گشوده بوده و اميدواريم همكاري دست‌اندركاران و كارشناسان
علاقه‌مند برآيندي منطقي از نظرگاه‌هاي موجود در باره كوچ‌نشيني ايران
.را فراروي همگان قرار دهد
به خاطر دارم در جريان‌برگزاري سمينار استراتژي‌توسعه زندگي عشاير
كه دراسفند ماه 1369 در شيرازبرگزار شد و نيز كنفرانس
بين‌المللي عشاير و توسعه كه‌در شهريور 1371 در شهر كردبرپا شد ،
دلايل قاطعي درزمينه اسكان عشاير به مفهوم‌واژه آن مطرح نگرديده
آنچه كه بيان شده است حاكي از ارائه كمبودها ، نارسايي‌ها و.است
اعمال سياستهايي است كه موجبات كمرنگ‌شدن نتايج پربار حاصل از
استمرار كوچ‌نشيني و پايداري در حفظ ارزش‌هاي اصيل قومي و نگاهباني از
در حقيقت‌تدوين و اجراي سياستي كه.اين ارزش‌ها را فراهم كرده‌اند
متضمن تداوم حيات عشاير واستمرار فرهنگ غني وارزشهاي آن باشد ،
در درجه‌اول اهميت قرار مي‌گيرد و دراين راه فراهم كردن شرايط و
فراهم سازي شرايط لازم‌به منظور.امكانات لازم ، ضروري به نظرمي‌آيد
تداوم شيوه كوچ‌نشيني عشاير ، به جاي ناديده گرفتن شرايط ناسازگار كه
موجبات تن دادن عشاير به يكجانشيني را باعث مي‌شود ، به هيچ وجه
دلايلي.نمي‌تواند به عنوان گامي خلاف جهت شرايط توسعه انگاشته شود
مانند كمبود مرتع ، وضعيت‌آب و خاك ، مالكيت اراضي‌و ديگر مسائلي كه
به عنوان‌موانع بر سر راه تداوم‌كوچ‌نشيني عنوان مي‌شوند ، مي‌تواند
با تدوين قوانين واعمال سياستهاي بجا و نظام‌اجرايي صحيح در به
عواقب حاصل از.كارگيري‌سياستهاي مزبور از پيش پابرداشته شوند
يكجانشيني ، حاشيه‌نشيني و يا اسكان عشاير نه تنها در راه كم‌رنگ شدن
فرهنگ اصيل قومي عمل مي‌كند بلكه مشكلات متعددي را در جوامع روستايي و
شهرنشيني گسترش مي‌دهد ، مازاد برآنچه كه در حال حاضر با آن دست به
.گريبان هستند
جادارد كه با بررسي ومطالعات لازم در زمينه‌هاي‌تاريخي ، سياسي ،
اجتماعي ، اقتصادي ، مذهبي و نيز فرهنگ‌سنتي و به كارگيري توصيه‌هاي
قوم‌شناسان ، جامعه‌شناسان ، اقتصاددانان ، و متخصصان‌جغرافيا شئون
انساني واجتماعي عشاير كه مي‌توانند بدون اختصاص مبالغ هنگفت نقش
در.اصلي خود را در روند توسعه به عهده گيرند ، به آنان شناسانده شود
صورتي كه شرايط و امكانات اين روش زيست فراهم آيد و خدمات مفيدي به
آنان ارائه شود ، راه‌ها و خطوط ارتباطي‌امن ايجاد و يا ترميم شوند ،
مراتع مناسب در اختيار آنان‌گذارده شود ، آب لازم با حفرچاه
برايشان فراهم گردد ، درمانگاه و دام پزشك و نظام‌آموزشي سيار
برايشان‌پيش‌بيني شود ، در تهيه علوفه‌به هنگام خشم طبيعت به آنان
كمك و مساعدت گردد ، از مهاجرت و يا اسكان اجباري آنان خودداري و
تسهيلات در امر كوچ براي ايشان فراهم شود ، در چنين صورتي زندگي ايلاتي
نه تنها اقتصادي متكي به خود خواهد داشت ، بلكه خواهد توانست در
.جريان كلي اقتصاد كشور نيز بخشي فعال و مولد باشد
با تمام دشواريهاي موجودهنوز درصد قابل توجهي ازعشاير و ايلات
آيا عواقب.اين سرزمين به‌صورت كوچ ييلاق و قشلاق زندگي‌مي‌كنند
يكجانشيني آنها كه حداقل‌مترادف با از بين رفتن‌نيروي بالقوه
اقتصادي آنها در توليد دام و فرآورده‌هاي آن است و از طرف ديگر ايجاد
بحران‌هاي اجتماعي در حاشيه روستاها و شهرهاي همجوار مي‌باشد ، بررسي
شده‌اند؟ آيا در امر مطالعات كافي جامعه شناسي شامل بررسي عادات ، روش
زندگي ، ارتباطهاي درون گروهي ، خويشاوندي ، رابطه‌هاي اقتصادي با
همسايگان و دهات مجاور راه ، طريق بدست آوردن مايحتاج و ديگر
نشانه‌هاي مشخص شناخت كامل عوامل مختلف تشكيل دهنده شيوه‌هاي زندگي
كه خود با توجه به جغرافيا و سابقه تاريخي و خصلت‌هاي-ايلاتي
تفاوت مي‌كنند ، انجام پذيرفته است؟ و در نهايت آيا-گوناگون
امكان‌پذير نيست به‌جاي تامين بودجه به منظور سوق دادن عشاير به
اسكان ، اين بودجه صرف بهبود ايل راه‌ها ، تامين مراتع مناسب ، بهداشت و
آموزش و شيوه‌هاي جابجايي آنان گردد؟
عشاير سرمايه‌هاي عظيم‌فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي‌اين كشور هستند و
جا داردبا.استمراركوچ‌نشيني دوام و بقاي آنان‌را تضمين مي‌نمايد
.برنامه‌هاي دقيق اين امكان‌فراهم گردد
در انتها نكاتي چند ازبيانيه كنفرانس بين‌المللي عشاير و توسعه
:آورده مي‌شود
شركت كنندگان دركنفرانس ديدگاه‌هاي متفاوتي‌را در باره اسكان-1
كنفرانس تاكيد.عشاير ، كه‌موضوع پيچيده و حساسي است‌ارائه كردند
.دارد كه تحت هيچ شرايطي‌اسكان اجباري نبايد صورت‌گيرد
پژوهش‌ها و نظريه‌هاي جديد براهميت تحرك به منظور متعادل كردن شمار-2
رمه با فصل يا با نوسان‌هاي غيرقابل پيش‌بيني در علوفه قابل دسترسي ،
چالش اين تفكر جديد آنست كه اصل‌انعطاف‌پذيري در.تاكيد گذاشته‌اند
تمامي طرحهاي توسعه عشايري اعمال شود به نحوي كه انعطاف‌پذيري موجود
اين بدان معناست كه حقوق فردي و.جوامع عشايري را منظور و حمايت كند
جمعي عشاير به هنگام تصميم‌گيري‌هايي كه بر رفاه اقتصادي ايشان تاثير
.مي‌گذارد ، موردتوجه قرار گيرد
عبدالحسين صرافها
. ندا رايانه موسسه گسترش اطلاعات و ارتباطات فرهنگي:مجري فني
