چهارم ، شماره 1145 دسامبر 1996 ، سال آذر 1375 ، 15 يكشنبه 25
|
|
روز سياست از كلان استراتژي تفكيك
(آخر بخش) سريع‌القلم محمود دكتر با گفت‌وگو
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
حوزه از عمده‌تحول كه است دليل اين نخبگان‌به روحيات بر تاكيد
تحرك به منجر مفاهيم تعريف تصميم‌گيري‌و انديشه نحوه نسبت‌به نخبگي
مي‌شود آغاز اجتماعي ،
ايجاد جهت سنت با دربرخورد بگويم بايد بحث‌قبلي ادامه در:همشهري
رنسانس درزمان اول رويكرد دارد ، كلي‌وجود روش و رويكرد توسعه‌دو
كرد ، نفي مي‌شد ، گذشته به مربوط كه را آمد ، مدرنيته‌هرآنچه پديد
است ، شرقي آسياي كشورهاي و چين ژاپن ، دور ، خاور به مربوط دوم رويكرد
و توسعه‌اخذ سنت‌در مثبت يعني‌بخش‌هاي مي‌باشد ، نقد بر رويكردمبتني اين
براي‌همگرايي مي‌شود ، نفي ، زدوده به‌جاي منفي بخش‌هاي
شما به‌نظر توسعه‌چه‌راه‌حلي رسيدن‌به براي وآشتي‌اين‌دوعامل‌تاريخي
مي‌رسد؟
از و است مواجه شما سوال با كه است قرن نيم و يك به نزديك كشورما
به نسبت مختلفي ديدگاه‌هاي مي‌كنيم‌كه زندگي جامعه‌اي در آنجاكه
هنر دارد ، وجود درآن اجتماعي -اقتصادي توسعه رويكرد و جهت‌گيري
به نهايتا مسئله اين است ، نكرده پيدا را نظر اجماع يك به دسترسي
را مختلف انديشه‌هاي چگونه كه برمي‌گردد نخبگان عملكرد ماهيت
را اجماع‌نظر به دستيابي فضاي مكانيسم‌هايي‌سالم ، با و بشناسند به‌رسميت
اميركبيربا شد ، منوال به‌همين وضع هم اميركبير درزمان.آورند فراهم
به‌همين دهد ، انجام كشور در اصلاحاتي بايد دادكه تشخيص مصلح عده‌اي
را كارامد افراد پرداخت ، مرزها امنيت و مالياتي نظام به‌اصلاح دليل
خارجي‌ها نفوذ گمارد ، امور راس در يا و فرستاد خارج به سفير به‌عنوان
و مطيع بي‌شخصيت ، افراد كرد ، منع را نخبگان ولخرجي‌هاي كرد ، محدود را
به‌طرف را حكومتي نظام و كرد نخبگي‌دور سياست صحنه از را متملق
اصولا كردند ، رابركنار او كه نكشيد طولي داد ، ولي سوق شدن قاعده‌مند
خيلي باكفايت و مصلح خير ، افراد ايران ، قديم سياسي تاريخ در
عمومي افكار ازنظر چون بمانند باقي سياسي سمت يك راس در نتوانسته‌اند
و ثبات ايجاد درنتيجه و نظر ، اجماع ايجاد با اما دارد ، منفي معناي
با البته امر اين كه دهيم كاهش را آسيبپذيري‌مان مي‌توانيم امنيت
ميسر دولتي سمت‌هاي در قدرت گردشي سيستم ايجاد و دركارها مردم مشاركت
قاعده‌مند تصميم‌گيري‌هارا و سياستگزاري‌ها و رفتار موضوع اين.است
جهاني وضعيت از كشور يك سياسي نخبگان مشترك فهم اين‌ميان در.مي‌كند
ساختار درباره گروه‌هاي‌سياسي نزاع است ، برخوردار ويژه‌اي اهميت از
بلكه اشكالي‌ندارد نه‌تنها مالياتي اصلاح‌نظام و كشاورزي بودجه ، استراتژي
كل براي فوق‌العاده‌اي عواقب جهاني ، وضعيت پيرامون نزاع اما است ضروري
و گروه‌ها نظر اجماع و استدلال و بحث با بالاخره و دارد ، جامعه
ارتباط اين در.كرد جمع‌بندي را ملي استراتژي بحث شخصيت‌ها ، بايد
ژاپن ، جلوافتادن و پيشرفت مثلا هستند ، بااهميت بسيار محيطي نظريه‌هاي
نظر به‌اجماع و داد قرار تحت‌تاثير شمسي دهه 1350 در را چين رهبران
اوضاع روند اين در و كرد منتهي خارجي شرايط از مشترك فهم و داخلي
به تركيه نزديكي داد ، قرار تحت‌تاثير را مالزي و جنوبي كره سنگاپور ،
در البته داد ، سوق استراتژيك اجبارهاي بعضي به را كشور آن اروپا ،
طي توسعه به رسيدن براي را خودمان ويژه راه‌كارهاي بايد ميان‌ما اين
:همشهري.نيست صوري كپي‌برداري به‌منظور فوق كشورهاي ذكر و كنيم
توسعه‌نيافتگي تاخير امر در گروه مقصرترين شما ، صحبت‌هاي براساس
مسايل به نسبت نظر اشتراك عدم ديگر به‌عبارت مي‌باشند ، نخبگان ايران ،
در نيابد ، تحقق خود طبيعي بستر در توسعه كه شده اين به منجر جهاني ،
نمي‌رسددرست به‌نظر به‌نخبگان دادن اصالت و عاملي تحليل‌تك بحث اين
اجتماعي‌مسلط طبقات و سياسي‌گروه‌ها مناسبات نقش است‌پس اگرچنين باشد ،
دست‌يافتن براي متفاوت دراقشار گروه‌ها و افراد وتعارض همكاري نحوه و
و نقش‌خرافات نيز و كشورهاي‌استعمارگر نقش و اجتماعي‌بالاتر مراتب به
پشت در چيست؟ مي‌شوند محسوب توسعه راه در عمده‌اي موانع كه عوامل ديگر
تاريخ در است ، ملاحظه قابل قدرتمندي محركه جامعه‌توسعه‌يافته‌اي ، هر
آن كنار در دولت كه است خصوصي بخش يا محركه قوه اين توسعه‌يافتگي
لاتين امريكاي و دور خاور در دولت عنصر يا كرده ، عمل ناظر به‌عنوان
طي را توسعه فرايند يكديگر با تا گرفته را خصوصي بخش دست كه است
از اما.ندارد وجود سومي محركه ، محركه عنصر دو اين از خارج كنند ،
باتوجه) دولت نهاد اگر است ، تدريجي فرايند يك توسعه ، فرايند كه آنجا
توسعه سوي به را جامعه (است كلان مشروعيت و اقتدار صاحب اينكه به
جلوي نمي‌توانند اجتماعي موانع ديگر و خرافي موانع بدهد ، سوق صنعتي
نيز توسعه روند با همسو مدتي از پس حتي كنند ، سد را توسعه روند
تجربه است ، مشاهده قابل موضوعي چنين مالزي و چين در كمااينكه مي‌شوند
است ، امر همين مويد بيستم قرن در ژاپن و هلند فرانسه ، آلمان ،
كنيد ، مطالعه را ژاپن تاريخ‌توسعه‌يافتگي شما اگر ديگر به‌عبارت
شد ، ژاپن‌شروع كشور شهري بخش در دهه1870 در كه جرياني مي‌كنيد ملاحظه
.رادربربگيرد كشور اين كل توانست(سال به‌مدت 40) قرن‌بيستم اوايل در
به‌طول ديگر قرن يك تا است ممكن آن جمعيت باتوجه‌به چين در امر اين
اما روبه‌روست ، اجتماعي سطح در خرافه‌پرستي جدي مشكل با هند.بينجامد
به‌سوي جامعه تا گرفتند درنظر ملي استراتژي در را جامعه از بخشي آنها
محركه‌اي بخشي ، چنين ايجاد با مي‌خواهند هندي‌ها برود ، پيش صنعتي توسعه
نكته.پيش‌برود توسعه به‌سوي جامعه به‌تدريج‌كل تا نمايند ايجاد قوي
بايد جايي.مي‌خواهد انرژي و محركه كه‌توسعه‌يافتگي است اين بنده
دولت محركه ، نخبگان‌و اين تاريخ‌توسعه‌يافتگي ، در بگيرد ، تصميم‌قاطع
.است ومصداقي تاريخي بحث يك است ، اين بوده
به‌جايي ره دولت‌به‌تنهايي قاطع تصميم مي‌دهدكه نشان تاريخ:همشهري
به‌وجودمي‌آورد بحران‌هايي به‌توسعه ، سنت از گذر زيرا نبرده‌است ،
كند ، مشكل دچار را توسعه روند مي‌تواند به‌آنها توجه عدم كه
مي‌شوند ، دچاربحران جامعه در كه بخش‌هايي مهمترين شما ، لذابه‌عقيده
ابتدا در عمدتا گذار ، مرحله از عبور از ناشي بحران‌هاي هستند؟ كدام
وفرهنگي اجتماعي بحران‌هاي مرحله‌بعدي در و است بحران‌هاي‌اقتصادي
برخوردارباشد ، دروني يك‌ثبات از سياسي نظام به‌اينكه مشروط است ،
بحران‌هاي است نباشد ، ممكن برخوردار لازم ازثبات سياسي نظام اگر
در ثبات‌سياسي حفظ بنابراين بشود ، بحران‌سياسي به منجر اقتصادي
توسعه تقويت‌كننده عامل مهمترين مي‌تواند كشور يك سياسي نهادهاي
آماده جامعه كه زماني ديگر بهعبارتباشد گذار دردوره اقتصادي
بانكي ، مالي ، پشتوانه‌هاي از مجموعه‌اي با است اقتصادي فعاليت
مي‌كند ، عمل ضعيف بسيار كه روبه‌روست اجتماعي و اداري تاسيساتي ،
اما هستند ، به‌گريبان دست آن با مكزيك و تركيه چين ، امروز كه مشكلي
ساختار رشد از اقتصادي ، درصدي رشد از درصدي كنار در كره‌جنوبي
دست ملي‌خوبي ثروت به ميان اين ودر است داشته نيز عمراني
دو بايد كنند ، رشد جهان‌سوم در مايلند كه كشورهايي.يافته‌اند
-بقاء 2 استراتژي-ببرند1 به‌پيش به‌صورت‌همزمان را استراتژي
.كنند حركت يكديگر به‌موازات بايد استراتژي دو اين ;انطباق استراتژي
به شما ، اشاره مورد گذار مرحله در مديريت كه است اين تذكر قابل نكته
نهاد مركزي‌يك مغزافزار از من دارد ، منظور نياز مركزي مغزافزار يك
و داخلي تحولات بركليه بتواند كه است يك‌جامعه در فراسياسي
براين روزمره قاعده‌مندحتي و مثبت ومديريت باشد داشته بيروني‌اشراف
نهادينه عقل بريك كه است جمعي اين ، مديريتي نمايد ، اعمال استراتژي‌كلان
تا فراسياسي‌است نهادهاي ما ، محتاج كلان مديريت لذا استوارمي‌باشد ، شده
و كرده مطالعه جامعه‌را بتواند جامعه جريانات‌سياسي از مستقل
بررسي و شناسايي مورد را سياسي و فرهنگي اجتماعي ، -لغزش‌هاي‌اقتصادي
فكري -دروني انسجام توسعه‌يافتگي ، بحث ابتداي بنابراين.بدهد قرار
.كند حركت عملي دروني انسجام به‌سوي تا است
درحال دركشورهاي عرصه‌ها تمام در ظهوربحران بنابراين:همشهري
يافراسياسي فراجناحي بامديريت كه مي‌باشد طبيعي يك‌فرايند گذار
خسارت از گذار ، دوره اين اينكه براي ولي آمد ، فائق بحران بر مي‌توان
كه قانون از جامعه زيرمجموعه‌هاي تلقي درك باشد ، برخوردار كمتري
ديگر به‌عبارت مي‌باشد ، مهم بسيار هستند ، قدرت اعمال براي ابزار داراي
تقويت باشد ، قانون‌گرايي توسعه‌يافته جامعه اساسي مشخصه‌هاي از يكي اگر
به مي‌كنند تائيد را قانون‌گرايي كه جريان‌هايي و روندها از كداميك
مي‌توانند كه مي‌شود؟عواملي منجر مدني جامعه و سياسي فراعقلانيت روند
و مشترك سرنوشت و فهم به را كشور يك در دخيل سياسي گروه‌هاي مجموعه
گروه‌هاي بودن مجهز يكي متعددند ، بكنند ، هدايت عمومي مخاطرات درك
باشند داشته بيشتر آمادگي گروه‌ها هرچقدر است ، تاريخي حافظه به سياسي
و بگيرند تصميم آينده به نسبت روشن افق يك با و تاريخي فهم يك با تا
.مي‌كنند كوشش مساعي اشتراك يك به رسيدن در اندازه به‌همان بكنند ، عمل
جهاني وضعيت در كشور ازجايگاه سياسي گروه‌هاي مشترك فهم دوم ، عامل
نخبگان خلقيات و روحيات سوم عامل كردم ، اشاره آن به قبلا كه است
مديريت از ناشي دغدغه‌هاي و مملكت‌داري تجربيات اندازه تاچه يعني است ،
و خلقيات بحث بنابراين ، .است جدي كشور يك نخبگان تاريخي دغدغه‌هاي در
نخبگان ، مجموعه آيا كه معني اين به است جدي بحث يك نخبگان روحيات
مقولاتي و جمعي كار برنامه‌ريزي ، آراء ، تضارب و بحث و جدل روحيه داراي
و كرده‌اند كار زمينه‌ها اين در چقدر نيستند؟ يا هستند قبيل اين از
اين كنم اشاره آن به مي‌توانم من كه چهارمي مورد آموخته‌اند؟ تجربه
جوامع در است ، جدي بحران از فهم جامعه يك در اندازه چه تا كه است
ايجاد تحول زمينه بحراني ، فوق‌العاده شرايط در معمولا خاورميانه‌اي
لذا و نمي‌زنيم آن شناخت به دست بحران ، آغاز از قبل ما يعني مي‌شود ،
وقوع از پس اغلب و مي‌سازد مواجه مشكل با را ما نيز بحران پيش‌بيني
كه نهايي وجه يكميرويم آن درمان و اصلاح دنبال به كه است بحران
باشند علاقه‌مند وقدرت شوكت به نخبگان است‌كه اين كرد مطرح مي‌توان
و لفظي ازمديريت‌هاي و بدانند را ملي‌رسيدن قدرت به شرايط وپيش
جامعه‌ساختارهاي يك در ;ساختاري‌عبوركنند به‌مديريت‌هاي شفاهي
و مي‌شوند تربيت درساختارها انسان‌ها مي‌دهد ، كه‌جواب است مستحكم
.كنند اثرگذاري مي‌توانند ساختارها قالب در نخبگان
دوره‌گذار و برسيم توسعه به بخواهيم ما اگر گفتيد كه همانطور:همشهري
عقل فراسياسي‌مبتني‌بر نهاد يك نيازبه كنيم ، طي راموفقيت‌آميز
مورد دراين يابيم ، دست توسعه به مي‌توانيم اساس برآن و داريم جمعي
.دهيد توضيح بيشتر كمي
كشور يك در استراتژي‌ملي اصلي طراح فراسياسي‌مي‌تواند نهاد شك بدون
و طراحي اندازه تاچه كه است اين بحث اين در مهم فرمول باشد ،
.دارد فاصله روز ازسياست كشور يك در ملي تبيين‌استراتژي
حتي و طبيعي به‌صورت كشوري هر در روز سياسي درگيري‌هاي و روز سياست
و سياسي اندازه‌نخبگان تاچه كه دراينجاست مسئله است ، جاري منطقي
اجراي حتي و ملي استراتژي طراحي توان كشور يك در نخبگان‌ابزاري يا
دارا روز سياست از فاصله ايجاد و كردن جدا براي را ملي استراتژي
روز سياست از درصد تا 80 ملي استراتژي امريكا كشور در.مي‌باشند
هيچ‌وقت كه مي‌كند عمل جناحي و سياسي نزاع‌هاي از مستقل و دارد فاصله
و هند مثل كشوري يك در.كرد تعطيل را آنها نمي‌توان جامعه‌اي هيچ در
.است درصد تا 90 آلمان 80 در.مي‌رسد درصد تا 60 به 50 موضوع اين چين
به بستگي جدايي‌فوق ، بنابراين (است تقريبي درصدها اين البته)
آنها بر حاكم جمعي عقل و كشور يك نهادهاي و نخبگان سياسي توانايي
فاصله ملي استراتژي و روز سياست ميان بتوانند اندازه چه تا كه دارد
و روش‌ها به مي‌تواند روز سياست از كلان استراتژي تفكيككنند ايجاد
ضمن‌اينكه تا دهد فرصتي و بخشيده درازمدت منظر ديدگاه‌ها ، و انديشه‌ها
و ثبات كشوراز كل عملكرد كوتاه‌مدت‌مي‌انديشند ، مسايل سياستمداران‌به
.باشد برخوردار ورفتاري فكري پايداري
